اين استاد دانشگاه اظهار داشت: هنگامي که بافت يک شهر از نظر مذهبي، فرهنگي و قومي بسيار متفاوت باشد، نوعي بي‌سازماني اجتماعي به وجود مي‌آيد که اين موجب انواع آسيب‌هاي اجتماعي مي‌شود.
شهرهايي که مرکز آسيب اند
قرايي مقدم با اشاره به جامعه شناسي شهر افزود: ساخت شهرهاي جديد که ساکنان آن از نقاط مختلف و با فرهنگ و قوميت‌هاي متفاوتي تشکيل مي‌شوند داراي بافت فرهنگي نامتجانس خواهند بود که انواع آسيب‌ها را افزايش مي‌دهد.
وي با مرکز آسيب‌خواندن اين شهرهاي جديد گفت: براي مثال کرج را ايران کوچک مي‌خوانند اما خطر آن را متوجه نيستند. از تمام طبقات اجتماعي، و بافت فرهنگي مردم به اين شهر مهاجرت کرده‌اند و مطالعات نشان مي‌دهد که اين موضوع آسيب‌هاي زيادي را براي اين شهر به همراه داشته است. بايد توجه داشته باشيم هر چه بافت فرهنگي نامتجانس‌تر باشد وقوع انواع آسيب‌هاي اجتماعي بالاتر مي‌رود.
وقتي يک شهر دزدي را ياد مي دهد
اين جامعه شناس با بيان اينکه شهر مرکز انواع آموزش‌ها است افزود: همانطور که شهر مي‌تواند قانون‌مداري را به شهروندان آموزش دهد؛ دزدي را هم مي‌تواند ياد دهد. بي‌سازماني اجتماعي اين مسائل را به دنبال دارد. زيرا اين هنگامي که در يک شهر از قوميت‌هاي ترک، فارس، کرد، ترکمن و ... کنار هم زندگي مي‌کنند با ارزش‌هاي متفاوت و از طبقات اجتماعي متفاوت بي‌سازماني اجتماعي شکل مي‌گيرد. تحقيقات نشان داده است در اين شهرها فحشا، اعتياد، دزدي و انواع آسيب‌هاي اجتماعي بالاتر مي‌رود.
قرايي مقدم به شهرهاي جديد اطراف تهران اشاره کرد و گفت: در شهرهاي پرند و پرديس که ساکنان مربوط به يک طبقه خاص نيست نيز ما شاهد اين مشکلات هستيم و در صورت عدم برنامه‌ريزي در آينده و با بزرگ شدن اين شهرها آسيب‌هاي اجتماعي اين شهرها بيشتر نمايان مي‌شوند.
وي با بيان اينکه اکنون خود آپارتمان نشيني مايه آسيب است چه برسد به شهرک‌ها تازه تاسيس افزود: يکي از مهمترين عوامل افزايش آسيب‌ها در شهرهاي جديد ضعيف‌شدن خود کنترلي است. تجانس فرهنگي، شناخته شدن، دين، از عواملي هستند که خودکنترلي را افزايش مي‌دهند و در شهرهاي جديد دو عامل اول تضعيف مي‌شود.
اين استاد دانشگاه اظهار داشت: در منطقه راه آهن، ترمينال جنوب، خاک سفيد، حکيميه، ورامين، پاکدشت تهران نيز اين آسيب‌ها بيشتر است. در شهرهاي قم و مشهد نيز آسيب‌ها بيشتر گزارش شده است و همه به دليل نامتجانس بودن فرهنگي و شناخته نشدن است. در مقابل در محله‌هايي که بافت مذهبي قومي قوي تري در تهران دارد آمارها نشان مي‌دهد انواع آسيب‌ها کاهش داشته است. بايد توجه داشت که اين آسيب‌ها فروريختگي فرهنگي را به دنبال خواهد داشت. معماران شهر بايد به اين نکته توجه داشته باشند که شهر خودش زمينه ساز جرم است.
چهارديواري ديگر اختياري نيست!
دکتر قرايي مقدم در پاسخ به اين پرسش که پيش‌نيازهاي ساخت اجتماعي شهرهاي جديد چيست گفت: در جهان امروز به دلايل اقتصادي و خدمات شهري ديگر مسئله‌ي سکونت در سطح، معنايش را از دست مي‌دهد و طبق قاعده شهرسازي نبايد در سطح حرکت کنيم. اما همزمان بايد تمهيداتي انديشيد چرا که اکنون انسان‌ها در شهرها تنها، بيکس، بي‌هويت شدند. هرکس در لاک خودش است و از ديگري خبر ندارد. در شهرهاي اين چنيني هرکس وسيله‌اي است که ديگري به هدفش برسد. به همين علت بايد در اين زمينه آموزش‌هايي زندگي شهري صورت گيرد.
وي افزود: با ابزارهاي مختلف فرهنگي بايد جامعه را هدايت کنيم. بايد از ابتدا به فکر شوراياري‌هاي محله‌اي باشيم. بايد به کتاب‌هاي درسي توجه شود و مفاهيم را با آموزش فرهنگي انتقال دهيم. کنترل و نظارت بايد وجود داشته باشد. در مسکن‌هاي امروزي جمله «چهارديواري اختياري» به هم مي‌ريزد و نياز به قوانين جديد داريم. بايد توجه داشت که خود شهر يادگيري را گسترش مي‌دهد.
