به گزارش مشرق، اقتصاد و صنعت ایران در سال‌های اخیر به دلیل برخی محدودیت‌های بین‌المللی با چالش‌هایی مواجه بوده، با این حال درک اهمیت توسعه فناوری صنعتی با وجود این موانع بسیار مهم است، از همین رو سیاست مهم حمایتی دولت در این بخش موجب بومی‌سازی فناوری و تجهیزات گلوگاهی در صنعت خواهد شد و همچنین این حمایت‌ها بر اهمیت تحقیق و توسعه (D&R) در فناوری صنعتی و ایجاد یک اکوسیستم اقتصاد مبتنی بر دانش برای تکمیل زنجیره ارزش صنعتی تأکید می‌کند.
اولویت‌بندی توسعه فناوری صنعتی در ایران بسیار مهم است. کشور می‌تواند با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته، توانمندی‌های صنعتی خود را افزایش دهد، بهره‌وری را بهبود بخشد و اتکای خود را به واردات خارجی کاهش دهد. توسعه فناوری‌های بومی نه تنها صنعت داخلی را تقویت می‌کند، بلکه ایران را قادر می‌سازد حتی در شرایط تحریم‌ها در سطح جهانی رقابت کند.
بومی‌سازی فناوری و تجهیزات مهم و پیچیده صنعتی برای رشد و پایداری بخش صنعتی ضروری است. با بومی‌سازی این فناوری‌های حیاتی، ایران می‌تواند وابستگی خود را به تأمین‌کنندگان خارجی کاهش و خودکفایی خود را افزایش دهد. این فرایند بومی‌سازی شامل انتقال فناوری، دانش و تخصص به صنایع داخلی است، در نتیجه یک زنجیره ارزش قوی در داخل کشور ایجاد می‌کند.
برای ترویج سرمایه‌گذاری در بخش صنعت، دولت باید سیاست‌های حمایتی را اعمال کند. این سیاست‌ها می‌تواند شامل مشوق‌های مالیاتی، کمک‌های مالی، یارانه‌ها و وام‌های کم‌بهره برای شرکت‌هایی باشد که در بومی‌سازی فناوری‌ها و تجهیزات مهم و پیچیده صنعتی سرمایه‌گذاری می‌کنند. دولت می‌تواند با ارائه کمک‌های مالی و ایجاد فضای کسب‌وکار مطلوب، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را به مشارکت در توسعه بخش صنعت تشویق کند.
«دانش‌بنیان‌ها» پیشران اصلی تحقیق و توسعه صنعتی
تحقیق و توسعه نقش اساسی در توسعه فناوری صنعتی دارد. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ایران می‌تواند نوآوری را تقویت و فناوری‌های جدید ایجاد کند و فناوری‌های موجود را بهبود بخشد. این موضوع کشور را قادر می‌سازد در خط‌مقدم پیشرفت‌های صنعتی باقی بماند و رقابت‌پذیری خود را در بازار جهانی افزایش دهد. دولت باید بودجه کافی را برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه اختصاص دهد و برای تسهیل انتقال دانش و همکاری بین دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی و صنایع مشارکت ایجاد کند.
حضور شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند در اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان برای تکمیل زنجیره ارزش صنعتی بسیار مهم است. این اکوسیستم با توجه به نقش کلیدی خود در حوزه علم و فناوری، امکان ادغام تحقیق و توسعه، نوآوری، کارآفرینی و تجاری‌سازی فناوری‌ها را دارد. ایران با ایجاد محیطی حمایتی برای صنایع دانش‌بنیان می‌تواند اکوسیستم پایداری ایجاد کند که توسعه فناوری‌های پیشرفته و اجرای موفقیت‌آمیز آن‌ها را در بخش صنعت تقویت می‌کند.
تأکید رهبر معظم انقلاب بر اقتصاد ملی دانش‌بنیان و صنایع
مقام معظم رهبری در ایران بر اهمیت دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی و صنایع کشور تأکید بسیاری داشتند که مسیر اصلی این موضوع، گسترش حضور اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان بازوی اصلی تحقیق و توسعه در صنعت است. این تأکید نشان‌دهنده این است که توسعه فناوری صنعتی برای رشد اقتصادی، ایجاد شغل و امنیت ملی بسیار مهم است.
با اولویت‌بندی بومی‌سازی فناوری‌ها و تجهیزات تنگنا، دولت تعهد خود را به ایجاد یک بخش صنعتی متکی به خود و رقابتی که بتواند در برابر فشارهای خارجی مقاومت کند، نشان می‌دهد، بنابراین مهم‌ترین سیاست دولت در این زمینه باید ترغیب صنایع به سمت توسعه زنجیره ارزش و گسترش تحقیق و توسعه باشد و از طرفی نیز موجب ایجاد امضای طلایی یا نقاط فسادخیز نشود.
در همین رابطه نیز اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه مهم‌ترین سیاست در دسترس دولت است که پس از اقدام به تحقیق و توسعه و موفقیت آن، این اعتبار مالیاتی تعلق خواهد گرفت و همچنین هر شرکتی این مسیر را طی کند، این اعتبار مالیاتی را کسب خواهد کرد و هیچ گونه فساد یا رانتی در آن وجود ندارد.
با وجود چالش‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، ایران باید توسعه فناوری صنعتی را در اولویت قرار دهد. بومی‌سازی فناوری و تجهیزات تنگنا برای رشد و پایداری بخش صنعتی بسیار مهم است. سیاست‌های حمایتی دولت از جمله مشوق‌های مالی و فضای کسب و کار مطلوب، برای جذب سرمایه‌گذاری در این زمینه ضروری است. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ایجاد اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان و هدایت توسعه صنعتی در داخل کشور از گام‌های حیاتی برای جلوگیری از تکرار زنجیره‌های فروش خام صنعتی و تضمین رشد صنعتی کشور است.
با وجود چالش‌های ناشی از تحریم‌های اقتصادی، توسعه فناوری صنعتی در ایران همچنان از اهمیت بالایی برخوردار است. ایران با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، حمایت دولت از طریق اعتبارات مالیاتی و تمرکز بر بومی‌سازی فرایندها، می‌تواند قابلیت‌های صنعتی خود را افزایش دهد، وابستگی به فناوری خارجی را کاهش دهد و اقتصاد خود را تقویت کند.
گسترش زنجیره ارزش و توسعه بخش صنعتی قوی نه تنها فرصت‌های شغلی ایجاد می‌کند، بلکه ایران را به عنوان یک بازیگر رقابتی در بازار جهانی قرار می‌دهد. همکاری و تلاش دولت، کسب‌وکارها و دانشگاه‌ها برای دستیابی به این اهداف، تضمین آینده‌ای مرفه و پایدار برای بخش صنعت ایران ضروری است.
در ادامه پیرامون اهمیت توسعه فناوری و رویکرد حمایتی دولت از تحقیق و توسعه صنعتی با اعطای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، با روح‌الله متفکرآزاد، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی پیرامون اهمیت حمایت از ورود دانش‌بنیان‌ها به صنعت به عنوان بازوی اصلی تحقیق و توسعه به گفتگو پرداختیم.
الزامات شکل‌گیری توسعه صنعتی مبتنی بر شکل‌گیری کامل فناوری
روح‌الله متفکرآزاد، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در مورد در نظر گرفتن مشوق‌های مالیاتی برای طرح‌های تحقیق و توسعه به روزنامه «جوان» گفت: «مجلس یازدهم به شدت روی حوزه تحقیق و توسعه حساس است. ما در مواد ۱۱و ۱۳قانون جهش تولید دانش‌بنیان تمرکزمان روی اعتبارات مالیاتی برای طرح‌های تحقیق و توسعه بود که تحقیق‌وتوسعه شرکت‌ها و مجموعه‌ها در قراردادهای‌شان که با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دارند، مشمول اعتبارت مالیاتی قابل انتخاب سنوات آتی شود؛ مفهوم آن این است که مجلس اراده دارد از مشوق این شکلی برای توسعه (D&R)ها و در عین حال برای ارتباط صنعت و دانشگاه استفاده کند.»
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: «در آیین‌نامه اجرایی این دو ماده با مشکلاتی مواجه هستیم که به دولت اعلام کرده‌ایم و پیگیری می‌کنیم آیین‌نامه مواد ۱۱و ۱۳جدا از هم نوشته شود. در حوزه برنامه هفتم نیز به دلیل تأکیدمان روی همین موضوع، یعنی اعتبار مالیاتی ایستاده‌ایم و امیدواریم در صحن علنی هم مصوب شود.»
وی ادامه می‌دهد: «ما در قانون تأکید داریم انگیزه برای بخش خصوصی و صنعتی ایجاد شود که اگر به سمت تحقیق و توسعه و استفاده از حوزه تحقیق و توسعه بروند، همانند این است که مالیات به دولت می‌دهند، اما در واقع مالیات به خودشان می‌دهند، یعنی ما کاری کردیم برای این بخش از حوزه تحقیق و توسعه هزینه‌کردن نباشد و سرمایه‌گذاری شود.مشوق‌های مالیاتی هدفمند به این شکل و با رویکرد اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به طرح‌های توسعه فناوری صنعتی کمک می‌کند.»
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: «اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه نقش کلیدی در توسعه فناوری در صنعت دارد، زیرا این موضوع با ترغیب بخش خصوصی صنعتی به سرمایه‌گذاری بر تحقیق و توسعه و همچنین بومی‌سازی فناوری به کمک صنعت خواهد آمد تا بتوانیم تحریم‌های صنعتی را بی‌اثر کنیم.»
جمع‌بندی
به نظر می‌رسد در صورت توجه دولت، ایران می‌تواند با تأکید بر اقتصاد ملی دانش‌بنیان و توسعه صنایع، خود را به عنوان یک رقیب جهانی معرفی کند و به رونق اقتصادی بلندمدت دست یابد.
مهم‌ترین سیاست حمایتی دولتی نیز که امکان شکل‌گیری رانت و فساد را ندارد و پس از موفقیت تحقیق و توسعه به صنعت پرداخت خواهد شد، مسئله اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه است که در سال گذشته در قانون جهش تولید دانش‌بنیان به تصویب مجلس و سپس ابلاغ دولت رسید.
