به گزارش ویزه نامه نوروزی مشرق، دامغان شهری با ارتفاع 1170 متری از سطح دریاست و جمعیت آن این روزها نزدیک به 60 هزار نفر شده است. این شهر در دوره های پیش از میلاد مسیح آنچنان بزرگ بوده است که برخی از پادشاهان آن را پایتخت خود قرار داده بودند. این منطقه در ابتدا به ده مغان معروف بوده است و پس از مدتی به دمغان و سپس به دامغان و حالت امروزی تغییر نام پیدا کرده است.

در سال 769 هجری واقعه ای دردناک بر مردم دامغان رخ داد و به دستور تیمور لنگ بسیاری از ساکنان این منطقه قتل عام شدند. این مردم همچنین قبل از آن نیز مورد تجاوز چنگیز خان مغول قرار گرفته بودند. این شهر اما باز هم رو پای خود ایستاد و مدنیتش را بازپس گرفت. دامغان مردمی مهمان نواز و با فرهنگ دارد و همچنین محلی است که آثار باستانی و گردشگری بسیاری را می توان در ان پیدا کرد.

برج پیر علمدار

این برج در شرق شهر دامغان و در محله خوریا نزدیک مسجد جامع قرار دارد. قدمت این مقبره به سال 417 هجری قمری باز می گردد و تماما از آجر ساخته شده است. ارتفاع این بنا نزدیک به 13 متر است و قطر داخلی آن نیز ندیک به 6 متر است. شهرت اصلی این برج به خاطر کتیبه های زیبایی است که با خط کوفی مشبک شده است. این برج البته ایوانی نیز داشته است که البته این روزها نشانی از آن نیست.

مسجد تاریخانه دامغان

کهن ترین بنای اسلامی که تا کنون شالوده ساسانی خود را حفظ کرده و ظاهرأ از خرابی ها و صدمات ناشی از زلزله قرن سوم و چهارم هجری قمری گریخته است. یکی از بخش های جالب این مسجد تاق هایی است که بدون مجاورت با دیوار روی ستون های ساخته شده است و معماری ساسانی را به خوبی یادآوری می کند. بسیاری بر این باور هستند که این مسجد ابتدا معبدی بوده و پس از ورود اسلام به مسجد تبدیل شده است.

طرح اصلی ساختمان مسجد به سبک حیاط اندرونی است که یک صحن بزرگ تقریبا چهارگوش به طول 27 ‏متر و عرض 26 ‏متر را در بر گرفته است و درگرداگرد آن رواق هایی با تاق ضربی آجری روی پایه های گرد و قطور به بلندی 5/3 ‏متر و قطر 5/1 تا دو متر وجود دارد. این مسجد در عین حال از ساده ترین و حتی از نظر محاسبات سازه ای یکی از دقیق ترین بناهای مساجد صدر اسلام است. این بنا در کل از دیوارها و تاق های خشتی با مقدار کمی آجرو چوب ساخته شده واز این حیث، یکی از مهم ترین بناهای تاریخی است.

مقبره شاهرخ میرزا

در شمال صحن امام زاده جعفر دامغان بنایی است که طول اضلاع خارجی آن پنج متر است. این بنا دارای گنبدی مدور و کوچک است و ارتفاع این ساختمان نیز در حدود 11 متر است و به نام مقبره شاهرخ میرزا شناخته می شود.  قدمت این مکان به دوران تیموریان بر می گردد و از این رو در سال های 771 ساخته شده است.

چشمه علی و عمارت

این چشمه در 35 کیلومتری شمال دامغان قرار دارد و از قدیم الایام یکی از نقاط پر جاذبه بوده است. این محل با صفا در قدیم گردشگاه فرمانروایان و سلاطین بود. به طوری که پادشاهان اولیه قاجار علاوه بر توجه به شهر دامغان چشمه علی را نیز مورد توجه قرار دادند. همین جهت آغا محمد خان و فتحعلی شاه قاجار در محل چشمه، ساختمان هایی زیبا بنا کردند.

بنای چشمه علی شامل دو قسمت است یکی عمارت قراول خانه که بنایی خشتی است و معماری صفوی دارد و در زمان آغا محمد خان قاجار مورد استفاده قرار می گرفت و دیگری بنایی دو طبقه و آجری است که شالوده سنگی دارد و در داخل یک دریاچه طبیعی قرار گرفته است. این بنا مربوط به دوره فتحعلی شاه است. این پادشاه که در دامغان متولد شده بود، هر ساله ایامی را به عنوان تعطیلات در کنار این چشمه می گذراند.

مدرسه موسویه

در محله بالای كوی دباغان دامغان مدرسه موسویه واقع شده است. این مدرسه را که در سال 1270 هجری قمری حاج موسی آقای قاجار بنا کرد‏، در جنوب مدرسه، مسجدی ساخته شده که ساختمان أن از آجر و به شکل كثيرالاضلاع است. این مسجد ‏دارای ده اتاق است و از سطح زمین نزدیک به یک مترنيم بلند است. تالار فوقانی كه روبروی در مدرسه واقع شده است پنج در دارد كه درها به طرف حیاط مدوسه باز می شوند و پشت أنها حياط خلوت است.

برج طغرل

یکی از معروف ترین برج های باستانی که در کشور ما قرار دارد در 20 کیلومتری شمال شرقی دامغان است. این برج قدمتی 900 ساله دارد و ارتفاع آن نزدیک به 12 متر است. ارتفاع اصلی برج در گذشته بیشتر بود، و بعدها به علت فرو ریختن گنبد مخروطی شکل و زیبای این بنا از ارتفاع آن کاسته شده است. این برج آجری که مشهور به برج معصوم زاده است، دارای تاقنماهای بلند و مقرنس کاری های زیبای آجری است. دو کتیبه در بالای برج به خطوط کوفی و بنایی وجود دارد. تاریخ بنا با زمان سلطان سنجر سلجوقی مطابقت دارد و مردم محل آن را امام زاده قاسم می گویند.

گنبد چهل دختران

گنبدی است در جهت شمالی امامزاده جعفر(ع) به ارتفاع شانزده متر که در نهايت دقت و هنر ساخته شده است و بسيار زيباست. آجرهای ظريف چنان روی هم کار گذاشته شده که گويي بين آجرها گچ و باصطلاح ملاطی نيست و چنان گرد و مخروطی بالا رفته است که گويي قالب ريخته اند. به نظر می رسد در حدود 446 هجری قمری (979 سال پيش) ساخته شده است.

در داخل گنبد قبری ساده است که با اين گنبد عالی تناسب ندارد. اگر تاريخ بنای گنبد چهل دختر را صحيح تصور کنيم با زمان حکومت سلاجقه و پادشاهی طغرل بيگ از 429 تا 465 هجری قمری مطابقت می کند که منتهی به سلطنت آلپ ارسلان می گردد.

سوغاتی های دامغان:

انواع صنایع دستی و سوغاتی هایی که می توانید از دامغان به عنوان یادگاری به همراه خود بیاورید: قالی، گلیم، کارهای دستی، انواع قلمکاری، انواع سفال، سرامیک و انواع دستبافته هایی که می توانید از فروشگاه های سطح شهر تهیه کنید.