ردیف

شبهاتی که رسانه های اصلاح طلب در دوره اصلاحات ترویج کردند

شبهه افکن

مأخذ

1

نیروهای مسلمان اول انقلاب خواهان دیکتاتوری صالحانه بودند و این فکری است التقاطی.

ابراهیم یزدی

ماهنامه پیام هاجر، فروردین 77

2

پس از گذشت بیست سال، عدم کارایی حکومت دینی بر همگان روشن گردیده است.

علی حصوری

ماهنامه جامعه سالم، تیر 77

3

انقلاب اسلامی شبیه استبداد قجری است.

مرتضی کاظمیان

روزنامه توس، مرداد 77

4

انقلاب اسلامی، متأثر از الگوی حکومت شوروی است و سرانجام آنها هم یکسان خواهد بود.

عباس عبدی

هفته نامه راه نو، شهریور 77

5

رهبران ارزش گرای انقلاب، امروزه به استیصال کشیده شده اند.

محسن رنانی

هفته نامه راه نو، شهریور 77

6

جمهوری اسلامی، حکومت لمپنیسم و فشار است و با قانونگرایی نمی سازد.

مجید شریف

هفته نامه آبان، شهریور 77

7

دستورات طالبان با قوانین مصوب در ایران از یک کاسه است و هر دو ناشی از تفکر عدم بلوغ انسان، و مختص جامعه های غیر بالغ است.

محسن رنانی

هفته نامه راه نو، شهریور 77

8

انقلاب اسلامی در دیندار کردن مردم، کارنامه درخشانی ندارد، مردم در عمل هیچ فرقی با زمان سابق نکرده اند.

محسن کدیور

روزنامه خرداد، بهمن 77

9

اکنون پس از گذشت بیست سال، همه آرمان های انقلاب فرو ریخته است، مگر قرار نبود حکومت عدل علی بر پا کنیم، مگر قرار نبود همه جهان را تسخیر کنیم و اسرائیل را از بین ببریم؛ برعکس، امروز کارمان به جایی کشیده شده که برای افزایش یک سنت در بهای نفت باید به همان ها که قصد نابودیشان را داشتیم، التماس کنیم.

هوشنگ گلشیری

روزنامه ایران جوان، اسفند 77

10

آنچه تاکنون بر ایران حاکم بوده، قرائت صوری و تنگ نظرانه از اسلام بوده است.

حاتم قادری

هفته نامه آبان، اسفند 77

11

علت اصلی سقوط شاه، سیاست اسلام زدایی او نبود، بلکه انقلاب ایران، پاسخی بود به فقدان توسعه سیاسی.

صادق زیبا کلام

ماهنامه دنیای سخن، اسفند 77

12

انقلاب اسلامی از مسیر خود منحرف شده و در زمینه آزادی و اقتصاد، از رژیم شاه هم بدتر عمل کرده است و چه بسا همان سرنوشت در انتظار آن باشد.

پویا کمالیان (16 ساله)

روزنامه نشاط، فروردین 78

13

بعد از انقلاب، شاه مستبد، رفت ولی استبداد همچنان باقی است، تازه رنگ شرعی هم به خود گرفته است.

ابراهیم یزدی

هفته نامه آبان، فروردین 78

14

انقلاب اسلامی از مسیر اولی خود منحرف گشته، دین ابزار حفظ ثروت شده و به زور می خواهند همه را در چارچوب دین قرار دهند و این خلاف آزادی است.

مجید محمدی

هفته نامه آبان، فروردین 78

15

تاریخی که حکومت از انقلاب می نویسد، هشتاد درصد با واقعیت نمی سازد، لذا می توان گفت، هیچ کتاب تاریخی، قابل اعتماد نیست. زیرا حداقل پیش فرض های ذهنی نویسندگان در آنها دخالت دارد.

صادق زیبا کلام

روزنامه جهان اسلام، اردیبهشت 78

16

انقلاب اسلامی، خلاف وعده ها و اهداف خود عمل کرده است؛ نقش نظارتی روحانیان به دخالت انحصاری آنان انجامیده است؛ حکومت اسلامی به حکومت فقهی تبدیل شده است، در حالی که قرار نبود ما فقه را در هر سه قوه پیاده کنیم، قرار بود چارچوب اسلامی باشد.

یوسفی اشکوری

روزنامه نشاط، اردیبهشت 78

17

انقلاب ما بر اساس اسلام اسطوره ای بنا شده، نه اسلام عقلانی، روحانیت ما هم همیشه عوام زده و دنباله روعوام بوده اند و عوام هم، اسلام اسطوره ای را بهتر قبول می کنند تا اسلام عقلایی.

عبدالکریم سروش

روزنامه نشاط، خرداد 78

18

انقلاب اسلامی، هیچ پیشرفتی در ترویج اخلاقی و آموزه های دینی نداشته است، روحانیت ما هم پس رفت کرده است و امروز تنها روشنفکران به عنوان آخرین ایستگاه جوانان باقی مانده اند.

عبدالکریم سروش

روزنامه نشاط، خرداد 78

19

محور انقلاب اسلامی از ابتدا بر بنیادگرایی بنا شد که تضاد با تجدد، دشمنی مطلق با غرب، اقتدار طلبی در قالب اطاعت، اتکا به نظریه توطئه، احیای بی چون و چرای شریعت، از ویژگی‌های آن است.

روزبه صدرآرا

روزنامه نشاط، تیر 78

20

در جامعه ما فروغ، جای اصول را گرفته و اصول فدای فروغ می شود و این، خصیصه جوامع منحط است.

محسن کدیور

هفته نامه عصر ما، شهریور 78

21

اسلام سیاسی و اسلام انقلابی به بن بست رسیده است و دیگر پایگاه مردمی ندارد. مرگ بنیادگرایی فرا رسیده است.

محمدعلی عسگری

روزنامه خرداد، شهریور 78

22

انقلاب در قالب گذشته خود، به بحران مشروعیت و ایدئولوژیکی گرفتار شده است و روند دمکراتیک روز به روز بیشتر جا می افتد.

حسین بشیریه

روزنامه عصر آزادگان، مهر 78

23

در انتخابات اخیر خبرگان رهبری، جمهوریت نظام زیر سوال رفت.

بی نام

هفته نامه آبان، آبان 77

24

کار جناح ارزش گرای جامعه ما، شبیه مارقین زمان امام علی(ع) و طالبان زمان ماست.

علی قربان پور

ماهنامه پیام هاجر، خرداد 77

25

انتخابات دوم خرداد رأی به عدم کفایت زمامداران دهه اول و دوم انقلاب بود و یک پیروزی بزرگ برای روشنفکران دینی و شکست برای روحانیان محسوب می شد.

ابراهیم یزدی

ماهنامه دنیای سخن، اسفند 77

26

دشمنی تمام دنیا با ما، انبوه مشکلات اقتصادی جوانان، بی پولی و بیکاری، ثمره سال ها شعار تند و تو خالی و پیش پا افتاده دوران انقلاب است.

الهه اقراریان، فرزانه ناطقی نژاد، زینب نوحی

هفته نامه پیام هاجر، (25/8/78)، ش 292، ص 4

27

گفتارها و نوشته های متکبرانه و خودپسندانه آکنده از نفرت و کینه و پرده دری و تحقیر و توهین نسبت به اکثریت ملت ایران، گفتمان حاکم بر ایران در طول دو دهه انقلاب بوده است.

ناصر ایرانی

روزنامه عصر آزادگان، (25/8/78)، ص 7

28

پس از انقلاب نیز، آمریت کهنه دوره شاهنشاهی باقی مانده و افراد کم سواد، سرکار آمده اند و کهنه پرستی همچنان رواج دارد.

مجید شریف

هفته نامه آبان، (13/9/78)، ص 7

29

پس از انقلاب به جای ارتباط دین و سیاست، نهاد دین و قدرت یکی شد و دین به خدمت قدرت درآمد.

بی نام

روزنامه صبح امروز، (14/9/78)، ص 1

30

جامعه قدسی، یکپارچه و انحصاری است، نظم جامعه از بالا آمده و فقط یک رده دارد و جلو بحث های عقلانی و جمع نظرگاه های مختلف را می گیرد، روابطش با دیگران همواره مضطرب است، با دیگران دائماً یا در حال جنگند یا جدایی مسالمت آمیز، فاقد رواداری اند، بهترین مثال برای چنین جوامعی، ایران خمینی است.

چارلز دیویس حسن محدثی

دو هفته نامه ایران فردا، (22/10/78) ش 66، ص 25-24

ردیف

شبهاتی که رسانه های اصلاح طلب در دوره اصلاحات ترویج کردند

شبهه افکن

مأخذ

31

نیروهای اسلام گرا، هم از حیث نظری و هم از حیث عملی شکست خورده اند، زیرا قرائتی از دین که بتواند سایر قرائات را تحمل کند، نداده اند و از حیث عمل هم اقتصاد کشور بی رونق است و مقبولیت نظام هم از بین رفته است. علت این امر آن است که اینها همه چیز را می خواهند از دل دین درآورند و این سلفی گری است.

محسن سازگارا

دو هفته نامه ایران فردا، (22/10/78) ش 66، ص 14

32

به نظر من، مردم و زنان و دختران چادر به سر و با حجاب که در بحبوحه انقلاب به خیابان ها ریختند و فریاد مرگ بر استبداد سر می دادند، اینها همه جماعت تربیت شدگان دکتر شریعتی بودند، نوع مردم دنبال نیروهای دموکرات می رفتند که طرفدار حرکت آرام و سنگر به سنگر بودند.

عزت الله سحابی

روزنامه عصر آزادگان، (7/11/78)، ص 9

33

به طور کلی انقلاب ما، عاقل پرور و متفکر پرور نبوده و روز به روز فضا برای تفکر عوامانه بازتر می شود و فضای تفکر اندیشمندانه بسته می شود. پس از گذشت بیست سال، این انقلاب نه فیلسوف و اندیشمندی تربیت و نه جذب کرد، بلکه آدم هایی احساسی را پرورش داده است.

عزت الله سحابی

روزنامه فتح، (2/12/78)، ص8

34

عواملی مانند تقدیس مذهبی، مشروعیت انقلابی و ایدئولوژیک، زمینه های پوپولیسم سیاسی و این تصور که هر چه رهبران نظام تشخیص دهند، مطلقاً درست است، باعث شد که فرهنگ مفاهمه و مذاکره نخبگان حکومت جمهوری اسلامی با مخالفان بالفعل خود، شکل نگیرد و مخالفت ها به عنوان توطئه و دسیسه تلقی شود و مخالفان از درون مرزها به بیرون آن بگریزند.

مقصود فراستخواه

روزنامه فتح، (18/1/79)، ص2

35

در دوران بیست ساله اخیر ایران، اقتدارگرایی یکسویه، حاکم بوده و مردم را نژند و پریشان کرده و نا امیدی و یأس وسیعی در لایه های مختلف اجتماعی رسوخ نموده است و جوانان ما امید به فردایشان را گم کرده اند.

بهزاد فراهانی

روزنامه آفتاب امروز، (16/1/79)، ص 5

36

انقلاب در یک سطحی از حاکمیت، دچار انحراف شده است، مردم احساس می کنند که انقلاب را از آنها دزدیده اند و بدون اجازه بر آنها حکومت می کنند. ما می خواهیم که حاکمیت سر عقل بیاید و راه اصلاحات را باز کند.

ابراهیم یزدی

روزنامه عصر آزادگان، (18/1/79)، ص9

37

حفظ نظام، مساوی با حفظ اسلام نیست، در تجربه سیاسی سازمان مجاهدین خلق هم این فکر بود که حفظ ما مساوی با حفظ اسلام است، ولی دیدیم که سازمان مجاهدین ضربه خورد، ولی به اسلام ضربه ای وارد نیامد. مرحوم شهید بهشتی هم اواخر به همین نظر رسیده بود.

لطف الله میثمی

ماهنامه چشم انداز ایران، فروردین و اردیبهشت 79، ش4، ص 15

38

در سرزمین ما، اقتدار حاکم، در مقابل بهت و حیرت اندیشمندان، برای تداوم ثبات حاکمیت خود، از شعارهای برون مرزی، «تفرقه بینداز، مرعوب کن، تحقیر کن و حکومت کن»، استفاده می کند.

تابنده

روزنامه فتح، (14/11/78)، ص5

39

از این به بعد، دیگر نمی توان بقای نظام جمهوری اسلامی و ثبات و اقتدار آن را بر مبنای نگهبانان دین سنتی که شورای نگهبان، یکی از شاخصه های آن است، تضمین کرد.

سید هاشم آغاجری

هفته نامه پیام هامون، (23/12/78)، ص5

40

شیخ فضل الله نوری، فردی استبداد خواه بود.

یوسفی اشکوری

هفته نامه مبین، مرداد 77

41

علامه مجلسی توجیه گر قدرت سرکوبگر صفویه بوده است.

حسن محدثی

ماهنامه ایران فردا، مرداد 77

42

نظریات شخصی متولیان مذهبی و بدعت‌گذاری های آنان منشأ گمراهی مردم است؛ این به خاطر پیروی رهبران دینی از هوی و هوس است.

عبدالعلی بازرگان

روزنامه توس، شهریور 77

43

روحانیت،‌ قشری‌گرا و انحصار طلب است؛ آنها عوام پرور و مقلد پرورند، نه عاقل پرور.

مقصود فراستخواه

روزنامه ایران، شهریور 77

44

روحانیت در طول تاریخ ایران، سرسپرده مراکز قدرت بوده اند و مبارزان از آنها،‌ انگشت شمارند.

یدالله سحابی

روزنامه صبح امروز،‌ دی 77

45

قلم فقها در طول تاریخ، آغشته به خون آزاداندیشان بوده است.

متن

ترجمه‌ای

روزنامه جهان اسلام،

دی 77

46

روحانیان از افکار روشنفکران ارتزاق می کنند و خود مبدع نظریه سیاسی نیستند.

عزت الله سحابی

روزنامه صبح امروز، بهمن 77

47

مردم ایران، ثابت کرده اند که در مسائل سیاسی از رهبران مذهبی و مراجع،‌ خط نمی‌گیرند.

مسعود پدرام

روزنامه نشاط، اسفند 77

48

روشنفکران دینی،‌همواره سعی در آشتی دادن دین با انقلاب داشته اند و الان هم سعی در آشتی دادن دین و دموکراسی دارند، لکن روحانیت همواره از دین برای مبارزه با این مقوله‌ها استفاده کرده است.

عبدالکریم سروش

روزنامه نشاط، اردیبهشت 78

49

حکومت روحانیان،‌ عامل عقب‌ماندگی جامعه است همچنانکه اروپا در قرون وسطی به خاطر حکومت روحانیان دچار خرافه پرستی و مذمت‌کار شده بود.

علیرضا دست افشان

روزنامه خرداد، تیر 78

50

روحانیت، جماعتی ساده دل و فریب خورند و تحلیل سیاسی ندارند.

نقیب زاده

هفته نامه توانا، مرداد 78

51

دادگاه ویژه روحانیت غیر قانونی است و تمام احکام صادره از آن هم باطل است.

شیرین عبادی

هفته نامه پیام هامون، شهریور 78

52

دادگاه ویژه روحانیت، نمود تبعیض و نقض تساوی مردم در برابر قانون و مخالف سیره حضرت علی است که شخصاً به دادگاههای عمومی مراجعه می کرده است.

ناصر کاتوزیان

مجله پیام امروز، مهر 78

53

عملکرد دادگاه ویژه روحانیت، در سال های اخیر، ‌چیزی جز خاموش کردن روحانیت آزاداندیش، مستقل و زندانی کردن آنان به جرم ابراز عقیده نبوده است.

مجتبی لطفی

روزنامه خرداد، مهر 78

54

جریان کسوری و حکیم زاده قمی، اصلاح طلب بودند و امام(ره) و شهید نواب صفوی،‌ خشونت گرا و در مقابل جریان اصلاح طلب قرار می گیرند.

سهراب بهداد

روزنامه نشاط، اسفند 77

55

مهندسان و طراحان اصلی انقلاب، روشنفکران دینی بوده اند و روحانیان،‌ ابزار دست روشنفکران برای بسیج توده‌ها بوده اند.

ابراهیم یزدی

روزنامه عصر آزادگان، (9/8/78)، ص 5

56

روحانیت پس از انقلاب،‌ تافته جدا بافته است و از امکانات ویژه برخوردار گردیده است، به طوری که به آسانی می تواند در همه جا رسوخ کند.

سید محمود برهانی

روزنامه آفتاب امروز، (13/8/78)، ص 3

57

ویژگی دیگر جامعه شیعه ایران، مقاومت علما در برابر جریان اصلاح فکر دینی است و شکست جنبش مشروطیت بر این مقاومت‌ها افزود. نفوذ توده ای علمای دینی امکان استفاده از حربه تکفیر و تفسیق را در برابر هر حرکت اصلاح طلبی، فراهم نموده و بدین وسیله عناصر نو اندیش در داخل و خارج حوزه را به سرعت منزوی می کنند. در انقلاب مشروطیت نیز،‌ علما چون دیدند انحصار قدرتشان در حال شکسته شدن است از آن کناره گرفته و به حوزه های محدود خود فرو رفتند.

حسین سینا

دو هفته نامه ایران فردا، (6/11/78)، ش 67،‌ ص 13

ردیف

شبهاتی که رسانه های اصلاح طلب در دوره اصلاحات ترویج کردند

شبهه افکن

مأخذ

58

ادامه جنگ اقدامی بدون دلیل بود؛ در جایی که کشورهای خلیج حاضر به پرداختن غرامت جنگ بودند، ما بی جهت جنگ را ادامه دادیم تا جایی که تسلیم فشار نظامی عراق شدیم.

داود هرمیداس باوند

ماهنامه پیام امروز، اسفند 77

59

اگر با تدبیر و حکمت و مصلحت و حفظ عزت خود و انقلابمان،‌ دیگرگون عمل می کردیم اصلاً جنگ شروع نمی شد، چه رسد به ادامه بی دلیل آن.

بی نام

مجله ایران فردا، شماره 58

60

ادامه جنگ امری غیر عاقلانه بود. همه چیز برای پذیرش خواسته های ما آماده بود، ولی پس از سال ها ادامه جنگ،‌ همه چیز از دستمان رفت.

شهرام چوبین

روزنامه اخبار اقتصاد، مهر 78

61

در جنگ 8 ساله، تنها شش میلیون از مردم ایران موافق جنگ بودند.

بی نام

روزنامه آفتاب امروز، مهر 78

62

عوامل خشونت در ایران، سه دسته اند: ‌1- رزمندگان جبهه ها 2- گروهی از روحانیون 3-بعضی مسئولین مملکتی

حبیب الله پیمان

هفته نامه مبین، (10/7/78)، ش 341، ص7-2

63

نیروهای مذهبی و متعصب دینی،‌ عامل اکثر خشونت های سال های اخیر بوده اند.

حبیب الله پیمان

روزنامه خرداد، (11/7/78)، ص 6

64

دو عامل در قتل و خشونت دخیل است؛‌ یکی جانشینی روابط به جای ضوابط و دیگری که مهم تر است وجود قوانین غلط در باب مجازات های اسلامی است.

شیرین عبادی

ماهنامه دنیای سخن، (آبان-آذر 78) ش 88، ص 21

65

جنگ هشت ساله، بر خلاف میل اکثریت قاطع ملت ایران بوده و ارزش های آن مورد حمایت اکثریت نبوده است.

بی نام

روزنامه آفتاب امروز، (1/7/78)، ص 1

66

ادامه جنگ امری غیر عاقلانه و مسبب آن، سیاست های کینه توزانه ایران با ابر قدرت ها بوده است.

شهرام چوبین

روزنامه اخبار اقتصاد، (3/7/78)، ص 7

67

مرحله دوم جنگ با آن همه تلفات مالی و جانی، چگونه می تواند نقطه قوت انقلاب اسلامی به حساب آید؟ مسلماً اگر ما با سیاست خارجی متعهد و متناسبی حرکت می کردیم،‌اصلا جنگی اتفاق نمی افتاد. وقتی ما آمریکا را دشمن شماره یک خود می دانیم،‌ او هم عکس العمل نشان می دهد.

سید محمود برهانی

هفته نامه ارزش، (7/11/78)، ش 279، ص 5

68

بعد از فتح خرمشهر، ما می توانستیم صلح را بپذیریم و ایران، فاتح باقی بماند و خسارت مالی بعدی را پذیرا نشویم،‌لا اقل بعد از فتح فاو می توانستیم قطعنامه را بپذیریم. وقتی ما ادعای صدور ارزش های انقلابی را داشتیم، طبیعی است کشورهای اسلامی، ما را تهدیدی برای وضع موجود خود بدانند و اتحاد آنان،‌ ایران را از فرصت دستیابی به امکانات علمی و سرمایه ای جهان توسعه یافته به شدت محروم کرد.

داود پاوند

روزنامه ایران، (20/1/79)،‌ ص 5

69

قانون اساسی،‌ پیشنهاد جریان روشنفکری دینی بود که همواره سعی برای تسریع حرکت به سمت مدرنیسم دارد و برنامه‌اش از پاریس شروع شد و دولت موقت هم به نهایی شدن آن اصرار می کرد.

ابراهیم یزدی

روزنامه عصر آزادگان، (24/11/78)، ص 9

70

نسبت به اصل قانون اساسی،‌گروههای زیادی به ویژه اهل سنت و کردها، انتقاد داشتند، زیرا مذهب رسمی را شیعه، ‌رهبر و رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه را شیعی مذهب مقرر کرده بود، امام قول اصلاح دادند ولی در بازنگری نه تنها به آن قول عمل نشد،‌ بلکه خیلی چیزها وارونه شد.

یوسفی اشکوری

روزنامه عصر آزادگان، (15/1/79)، ش 140، ص 5

71

بازنگری قانون اساسی،‌ یک امری بود که از قبل نتیجه اش مشخص بود، و یک مجلس فرمایشی این کار را کرد،‌ رهبر همه چیز را معلوم کرده، عده‌ای را هم انتخاب نمود تا نظرات او را قانونی کنند.

یوسفی اشکوری

روزنامه عصر آزادگان، (15/1/79)، ش 140، ص 5

72

ایجاد یک دستگاه عریض و طویل نظارت بر رهبری، متشکل از کمیسیون های مختلف تخصصی در زمینه های مختلف ضرورت دارد.

ابراهیم یزدی

روزنامه عصر آزادگان، (24/11/78)، ص 9

73

تبعیت از بزرگان،‌خصیصه جوامع عقب افتاده است.

محسن کدیور

روزنامه صبح امروز، فروردین 78

74

انتخابات دوم خرداد، ‌خبرگان رهبری و شوراها، مشروعیت سیاسی ولی فقیه را زیر سوال برده است.

عمادالدین باقی

روزنامه نشاط، اردیبهشت 78

75

امروزه، فساد در نهادها و بنیادهای زیر نظر رهبری و ولایت مطلقه، در قوه قضائیه و وزارت اطلاعات که مستقیم و غیر مستقیم تحت اشراف رهبری‌اند،‌ بیداد می کند و همین کافی است در اثبات ناتوانی حکومت ولایت مطلقه.

گروه طبرزدی

هفته نامه هویت خویش، خرداد 78

76

بین نهادهای تحت امر رهبری با رئیس جمهوری، تقابل و تعارض وجود دارد.

بی نام

روزنامه نشاط، تیر 78

77

وظیفه مقلدین است که از مراجعشان سوال کنند که وجوهات و خمس را در چه راهی مصرف می کنید، مرجعیت هم باید پاسخگو باشند.

عبدالکریم سروش

روزنامه نشاط، خرداد 78

78

امروز به جای استکبار جهانی،‌بهتر است به استکبار ملی که در داخل،‌ قدرت انحصاری دارد پرداخت. اگر با نظام تک قطبی آمریکایی مخالفیم،‌ با سیاست تک قطبی داخلی هم باید در افتاد.

سعید رضوی فقیه

روزنامه صبح امروز، (12/8/78)، ص 6-3

79

تعارض در دستگاه قضایی و خرابه ماندن آن، نتیجه دیدگاهی است که ولایت فقیه را فوق قانون می داند.

بی نام

هفته نامه عصر ما، (17/9/78)، ص 6

80

اصلی ترین چالش انقلاب اسلامی، مقابله با آثار و بازمانده‌های دیدگاه‌های تمامیت خواهانه در میان انقلابیون و نهادهای برآمده زای انقلاب است که از مهمترین خصیصه‌های آنان، شخصیت‌پرستی و اصالت رهبر است،‌ باید با نقادی گسترده و گاه بی‌رحمانه هر آنچه انجام داده و یا ساخته‌ایم، با این مسأله مقابله کرد.

علیرضا علوی تبار

روزنامه صبح امروز، (23/11/78)، ص 16

81

به ما چنین آموخته‌اند: «کونوا نقّاد الکلام»، هر کلامی را به نقد بکشانید و پیشوایان را به نصیحت گذارید و هیچ کس و هیچ نکاتی را مافوق نقد ندانید و به ویژه آنگاه که کلامی از دهان حاکمان بیرون آید، زیرا هیچ حاکمی و هیچ نوع حکومتی از لغزش و خطا به دور نیست.

محمدتقی فاضل میبدی

روزنامه فتح، (21/11/78)، ص 14

82

در سال امام، کار خود می کردیم و هر جا کم می‌آوردیم به آنچه از امام باقی مانده بود تمسک می کردیم و اگر هم چیزی یافت نمی‌شد، دیدیم که چگونه با تحریف توصیه‌های امام،‌ فردی را به جای مطهری نشاندند که نه نسبتی به اندیشه های آقای مطهری داشت و نه در زمان امام،‌ جایگاهی یافته بود.

بی نام

هفته نامه عصر ما، (25/12/78)، ش 155، ص 5

ردیف

شبهاتی که رسانه های اصلاح طلب در دوره اصلاحات ترویج کردند

شبهه افکن

مأخذ

83

آیا عملکرد امام، بعد از او ادامه یافت یا فاصله ای دور، بین او و عملکرد ماست؟ امام نظرش را بر سایر قوا تحمیل نمی‌کرد، خود را قیّم مردم نمی‌دانست، ‌از هتک حرمت دانشگاه ابا داشت، دست بر سر همه جناح‌ها می‌کشید، اموال بنیادها را صرف پیروزی جناج خاصی نمی‌کرد، از قوه قضائیه برای خارج کردن رقیب استفاده نمی‌کرد؛ یک محققی گفته بود: ایران پس از هشت سال از دهه شصت تَرَک برداشته است.

مجتبی ثبوتی

هفته نامه آوا، (26/12/78)، ش 98-99، ص 4

84

سخن گفتن از امنیت در شرایطی که ابتدایی ترین واکنش‌های لازم، نسبت به گفتارهای مودی به رفتارهای فراقانونی- فرادولتی را فروگذار می‌کنیم، مسلماً سخن بیهوده‌ای خواهد بود، چرا که مضمون محوری امنیت داخلی، التزام به قانون است.

بی نام

هفته نامه عصر ما، (24/1/79)، ش 157، ص آخر

85

حق اطاعت شدن، زاییده و مشروط به پذیرش مطیع است، و الا برای کسی حق طاعتی نیست.

عبدالکریم سروش

هفته نامه مبین، (3/7/78)، ص 8-4

86

بین مشروعیت مردمی نظام و نظریه جانشینی فقیه از معصومین(ع) تهافت و تعارض است.

سید محمود برهانی

هفته نامه پیام هاجر، (25/8/78)، ص 3

87

ولایت مطلقه، خلاف قانون اساسی است و اصولی را که وظایف رهبری را احصا کرده، لغو و بیهوده می‌انگارد.

ابراهیم یزدی

هفته نامه آبان، (11/10/78)، ش 108، ص 6-5

88

با اینکه پیامبر مقام عصمت دارد، مع ذلک در قرآن، اطاعت از پیامبر در معروف و نیک واجب است نه اطاعت مطلق (ولا یعصینک فی معروف...). مسائل اجتماعی باید با شور و مشورت و بدون استبداد رأی انجام گیرد. از گفتار امام علی هم برمی‌آید که نظر مردم و قبول آنها،‌ در صحت ولایت موثر است.

محمد بسته نگار

هفته نامه پیام هاجر، (23/1/79)، ش 311، ص 4

89

طبق اصول 61 و 65 قانون اساسی،‌مشروعیت از طرف خداوند به مردم و از طرف مردم به نمایندگان آنها داده می شود. تأکید افراد قدرتمند خبرگان بر فراقانونی بودن رهبری با جمهوریت تعارض دارد.

تقی رحمانی

هفته نامه پیام هامون، (4/11/78)، ش 56، ص 3

90

نظریه کشف و انتصابی ولی فقیه، غیر علمی و مخالف امنیت ملی است و اگر ثابت شود که مستند به دلایل فقهی و علمی نیست، دروغ بستن به ائمه(ع) است.

سردبیر

روزنامه جامعه، تیر 77

91

نظریه انتصابی بودن ولی فقیه و قول به کشف در تعارض با مردم‌سالاری است و نوعی قول به جامعه طبقاتی و روحانیت سالار است.

سید هاشم آغاجاری

هفته نامه مبین، مرداد 77

92

مشروعیت رهبری فقط به رأی مردم است و ارتباط به عالم بالا ندارد؛ ولایت نوعی قرارداد بین مردم و رهبری است نه یک هدیه از سوی امامان معصوم.

عمادالدین باقی

هفته نامه آبان، مرداد 77

93

حکومت جمهوری در ده مورد با حاکمیت ولایت فقیه تعارض دارد.

محسن کدیور

هفته نامه راه نو، مرداد 77

94

مدیریت فقهی لااقل در قوه قضائیه،‌کاملا تجربه و پس از ده سال، ‌ناکارآمدی آن بر همگان ثابت شد.

محمدحسن علیپور

هفته نامه آبان، مرداد 77

95

ولایت فقیه، همان تقدیم خرد فردی بر خرد جمعی است و این؛ یعنی خودکامگی؛ یعنی انسان را فوق انسان کردن.

حسین سیف زاده

هفته نامه آبان، مرداد 77

96

نفی خطوط قرمز و انکار فصل الخطاب‌ها ضروری است، خطوط قرمز باید پاک شود.

صادق زیبا کلام

هفته نامه توانا، مرداد 77

97

ولایت مطلقه، فقط از آن خداست، ولایت مطلقه فقیه معنا ندارد. ولی فقیه فقط باید نظارت داشته و بدین وسیله اسلامیت نظام را تضمین کند.

حسینعلی منتظری

ماهنامه پیام هاجر، شهریور 77

98

تفکیک مرجعیت از رهبری، غیر شرعی است. هم پیامبر(ص) و هم ائمه(ع) و هم مراجع، تا به حال،‌ هم مرجع امور دینی بوده‌اند و هم مرجع امور حکومتی.

حسینعلی منتظری

ماهنامه پیام هاجر، شهریور 77

99

نظریه انتصاب فقیه، پایه شرعی ندارد.

حسینعلی منتظری

ماهنامه پیام هاجر، شهریور 77

100

اسلامیت نظام هم ناشی از جمهوریت آن است؛ یعنی اگر حکومتی جمهوری نباشد، اسلامی هم نیست،‌کما اینکه مشروعیت ولایت فقیه هم به رأی و انتخاب مردم است.

بی نام

هفته نامه آبان، مهر 77

101

نه اصل مشروعیت رهبری و نه تعیین صفات او، هیچ کدام به دست شارع نیست و اگر روایاتی هم در این زمینه هست، ارشاد به حکم عقل است. حتی امیرالمومنین هم مشروعیت حکومت خود را به بیعت مردم می‌دانست.

محمدتقی فاضل میبدی

روزنامه همشهری، مهر 77

102

حضرت علی(ع) مشروعیت خود را به رأی و انتخاب مردم می‌داند و در قبال معاویه به مشروعیت مدنی خود استناد و مباهات می‌نمود.

بی نام

هفته نامه آبان، دی 77

103

قرآن،‌ تعیین حاکم و تأسیس حکومت را به مردم سپرده است و هر جا سخن از قدرت سیاسی به میان آورده، آن را به جمع و جامعه اسناد می‌دهد و حتی اجرای قدرت و اِعمال آن را نیز وظیفه مردم می‌داند.

بی نام

روزنامه خرداد، دی 77

104

فقیه به انتخاب مردم،‌مشروعیت حکومت پیدا می‌کند و پس از انتخاب هم، وکیل مردم است نه ولی مردم، حوزه امور عمومی به رأی مردم مشروعیت دخالت پیدا می کند، نه به اجازه یا اذن و انفاذ ولی فقیه.

محسن کدیور

روزنامه صبح امروز، دی 77

105

شرط «اعتقاد و التزام عملی به اسلام و ولایت فقیه» در پاره‌ای گزینش‌ها چون شوراها و نمایندگی مجلس با اصل منع تفتیش عقاید مغایرت دارد.

غلام عباس توسلی

هفته نامه پیام هامون، بهمن 77

106

ولایت فقیه، همان دیکتاتوری صالحان است و نظام جمهوری به عنوان دستاورد بزرگ بشریت، ‌بهترین راه برای جلوگیری از دیکتاتوری است.

سید محمود برهانی

روزنامه خرداد، مهر 78

107

آدم زمینی نباید در پای ایدئولوژی‌های ناکجاآبادی قربانی شود؛ ارزش او از ایدئولوژی بالاتر است. ما انسان کامل در بین غیر معصومان نداریم و لذاست که قدرت مطلق، فساد مطلق به بار می‌آورد و جهنمی را روشن می‌کند که همگی در آن خواهند سوخت. پس بهترین راه نجات، توزیع قدرت است.

اکبر گنجی

روزنامه صبح امروز، اردیبهشت 78

108

تأکید بر ایدئولوژی رسمی کشور،‌ منشأ تضادهای اجتماعی است و نهایتاً موجب مرگ زمینه‌های وفاق و تفاهم ملی می گردد.

عبدالحمید شمس

روزنامه ایران، (6/10/78)، ص

10