گفته شده است، تمام گروه هایی که در شهر دیر الزور درحال مبارزه علیه نظام سوریه هستند، از اهالی ریف دیر الزور و مناطق خارج از شهر هستند و دارای تابعیت های مختلفی می باشند و به شکلی گسترده در مناطق الجبيله، العرفی، الحويقه، الشيخ ياسين، الحميديه، كنامات، الرشديه، العمال، الرصافه، الصناعه، المطار القديم که مناطق مختلف این شهر را تشکیل می دهند، پراکنده و مستقر هستند و بالطبع تمام این مناطق که ذکر آنها رفت، تحت تصرف و کنترل گروه های مسلحی است که مورد حمایت عربستان سعودی هستند.
یکی از دلایل حمایت عربستان سعودی از این گروه های مسلح نیز روابط عشیره ای و قبیله ای موجود بین برخی از قبایل و عشایر سعودی با قبایل و عشایر سوری و انتشار اندیشه ها و افکار "وهابی" میان اهالی دیر الزور و به خصوص ریف آن است. به گونه ای که کمک های مورد نیاز این گروه های مسلح از طریق ریف دیر الزور به دست گروه های مسلح موجود در شهر می رسد.
یکی دیگر از منابع درآمد گروه های مسلح مستقر در دیر الزور را باید فروش نفت خام چاه هایی است که در شرق سوریه قرار دارند و به تصرف گروه های مسلح درآمده اند. گروه های مسلح نفت این چاه ها را به ترکیه برده و در آنجا به فروش می رسانند، چون درحال حاضر اغلب چاه های نفت و گاز شهر دیر الزور در تصرف گروه های مسلح این مناطق است.
مهمترین گروه های مسلحی که در دیر الزور حضور دارند، گروه های سلفی جهادی تکفیری هستند و بارزترین این گروه ها عبارتند: جنبش طالبان، جبهه النصره، گردان جعفر الطيار، گردان القعقاع که شبیه گردان های الفاروق در شهر حمص است و گردان مته.
تمام مناطق مسکونی که تحت تصرف و کنترل گروه های مسلح قرار دارند، بیش از 80 درصد تخریب و ویران شده اند.
اما مناطق تماس در شهر بین گروه های مسلح و ارتش سوریه عبارتند از: خیابان باشگاه افسران یا (نادي الضباط)، میدان المدلجی، دفاع مدنی، میدان حمود العبد، پل السياسيه، منطقه حويقه، منطقه الرشديه و خیابان سينما فؤاد.
مناطق حضور تک تیراندازان وابسته به گروه های مسلح نیز مناطق زیر را در برمی گیرد: الجبيله، الحويقه، الحميديه، الشيخ ياسين، العرفی، مساكن الحزب، العمال، جسر السياسيه، الرصافه و الانطلاق القديم.
مناطق حضور تک تیراندازان ارتش سوریه نیز عبارتند از: منطقه "الجوره" در استان و در نزدیکی دوایر امنیتی وابسته به ارتش. این درحالی است که تمام موارد هدف گیری های صورت گرفته از سوی تک تیراندازان در شهر دیر الزور در مناطق حضور تک تیراندازان گروه های معارض صورت گرفته است.
مهمترین عملیات های انتحاری که شهر دیر الزور شاهد آن بوده است:
- عملیات انتحاری از طریق منفجر کردن خودرو بمبگذاری شده در منطقه "غازي عياش" که در جریان آن ده ها شهروند سوری کشته و زخمی شدند.
- عملیات انتحاری منفجر کردن یک تانکر حامل 5 تن مواد منفجره در منطقه "الجبيله".
- عملیات انتحاری یک کامیون بزرگ حامل حدود 10 تن مواد منفجره در نزدیکی ساختمان بیمه اجتماعی در منطقه "الحويقه".
- عملیات انتحاری منفجر کردن یک خودرو بمبگذاری شده که کلیسای سریانی های دير الزور را هدف قرار داد.
- عملیات انتحاری منفجر کردن یک خودرو بمبگذاری شده در نزدیکی میدان "غسان عبود" در نزدیکی منطقه پل "السياسيه".
تمام این عملیات ها را گروه های مسلح به ویژه گروه های وابسته به "جبهه النصره" از طریق انتشار اعلامیه هایی در صفحه های اینترنتی خود مسئولیت آن را برعهده گرفته اند.
مهمترین مقرها و مراکز امنیتی و نظامی که ارتش سوریه در استان دیر الزور از آن عقب نشینی کردند، عبارتند از:
- دایره امنیت سياسی منطقه الحويقه.
- یگان توپخانه شهر "الميادين" در ريف شرقی دير الزور.
- فرودگاه "البوكمال" در ريف شرقی دير الزور.
- فرماندهی پلیس شهر منطقه الحويقه دير الزور.
- دایره امنیت نظامی خیابان "سينما فؤاد" ديرالزور.
علاوه بر عقب نشینی تمام عناصر نیروهای حکومتی از قرارگاههای امنیتی و پاسگاههای پلیس تمام مناطق ریف دیر الزور.
مهمترین عملیاتهای ترور شهر دیر الزور و ریف آن:
- تلاش برای ترور "سمير الشيخ"، استان سابق دیر الزور.
- تلاش برای ترور "رياض الاسعد"، فرمانده "ارتش آزاد سوریه" در شهر المیادین استان دیر الزور که منجر به قطع پای وی شد.
- ترور "فيصل احمد ظاهر"، معاون رئيس دایره امنیت نظامی دير الزور.
- ترور سرگرد "الايهم الحمد"، خواهر زاده سرلشکر "آصف شوكت" در منطقه "الرصافه" دير الزور.
- ترور "شریده العلی"، رئيس سندیکای کشاورزان دير الزور.
- ترور "شهناز محمد"، عضو فدراسیون ورزشهای عمومی سوریه.
مهمترین مناطقی که در آنها دعوت به جهاد علیه نظام سوریه صورت می گیرد:
- دفتر دعوت و ارشاد اسلامی که مقر آن در ريف شرقی دير الزور است و برای جذب جوانان، نوجوانان و کودکان زیر 18 سال فعالیت می کند و مهمترین مقرهای آن در مناطق "شحيل"، "الميادين" و "البوكمال" است.
- دفتر جریان سلفی جهادی سازمان جهانی القاعده که مقر آن نیز در ریف شرقی دیر الزور است و در حوزه جذب حمایت های نظامی و افراد مسلح غیر سوری و بیگانه از سراسر جهان برای مبارزه با نظام سوریه فعالیت می کند.
- جنبش طالبان سوريه که به صورت مستقیم وابسته به جنبش طالبان در پاكستان و افغانستان است. مقر جنبش طالبان سوريه در ریف ريف دير الزور و همچنین در دو منطقه الشحيل و الميادين است و در حوزه جذب جوانان و مردان در مناطق مختلف ریف دیر الزور و حمایت مالی ونظامی از گروه های مسلح فعالیت می کند.
مهمترین گروه های مسلح فعال در استان دیر الزور:
گردان احرار الشام یا آزادگان شام، گردان غرباء الشام یا غریبان شام، گردان شهداء الفرات یا شهدای فرات، گردان انصار السنه یا یاران اهل سنت، كتيبه الخضرا یا کتیبه سبز، گردان موته، گردان احرار الشحيل یا آزادگان الشحیل، گردان الله اكبر، کتیبه های احفاد محمد یا نوادگان محمد، گردان الاحواز، کتیبه های الحبيب المصطفى، گردان القادسيه، كتيبه معاذ الركاض، گردان احرار الشعيطات یا آزادگان الشعیطات، كتيبه الحجاج بن يوسف الثقفی و گروه های بسیار مسلح دیگر که تعداد آنها به 350 گروه می رسد و بافت و ساختار اغلب آنها سلفی جهادی تکفیری است و این درحالی است که برخی از این گروه ها دارای گروه های ویژه ترور هواداران نظام سوریه هستند.
مهمترین تابعیت های غیر سوری موجود در صفوف گروه های مسلح:
افغانی، لبنانی، تونسی، كويتی، سعودی و چچنی.
مهمترین روستاهای ریف شرقی دیر الزور که گروه های مسلح کنترل آنها را در دست دارند:
البو كمال، الميادين، المو حسن، القوريه، شحيل، مراط، ابو خشب و البصيره.
- در این میان روستای المو حسن به کانون مخالفت علیه نظام سوریه معروف شده و گفته می شود، تحرکات اعتراض آمیز و مسلحانه علیه نظام سوریه از این منطقه آغاز شد و ملقب به "مسکو کوچک" است، چراکه افکار و اندیشه های کمونیستی بر آن غالب است و افسران ارشد نظام سوریه از فرزندان این روستا هستند. المو حسن هم اکنون به مقر گروه های وابسته به جبهة النصره تبدیل شده است.
- شحیل که بر سر راه المیادین قرار دارد و پناهگاه هیئت شرعی جبهه النصره و مقر مهمترین سران و رهبران سازمان القاعده و مقر اصلی جنبش طالبان در سوریه به شمار می آید. این شهر از جمله شهرهایی است که انتحاری های بسیاری را راهی مناطق و شهرهای مختلف سوریه کرده و اغلب انتحاری های این شهر خود را در این عملیات ها منفجر کردند. همچنین شحیل بسیاری از مردان خود را برای مبارزه با نظام سوریه به میدان های نبرد در مناطق مختلف دمشق و ریف آن و همچنین شهرها و مناطق مختلف رقة و حسكة و قامشلي و حمص و به طور مشخص در شهر القصير کردند.
مهمترین روستاهای ریف غربی دیر الزور که گروه های مسلح کنترل آنها را در دست دارند: حطله، الكسره، معدان، التبنی، محيميده، الخريطه و الشميطيه.
- حطله: حطله از جمله روستاهای حامی نظام سوریه به شمار می آید که اهالی آن اصلا سلاحی حمل نمی کنند. از گذشته های دور اهالی طایفه شیعی این روستا توسط گروه های دیگر قتل عام شده اند که آخرین آن چندی پیش روی داد و یکی از گروه های وابسته به جبهه النصره در ريف شرقی دير الزور از تابعیت های مختلف عربی اقدام به قتل عام شیعیان این روستا کردند.
- محيميده: روستای محيميده زادگاه "نواف لبشیر"، معارض سوری و عضو بیانیه دمشق و پایگاه قبيله "البكاره" و مقر مهم گردان های غربای شام و آزادگان شام به سرکردگی "لورنس نواف البشير".
مهمترین عشایر و قبایل دير الزور عبارتند از: البو سرايا، البكاره، العكيدات، عنزه، طي و جبور.
مهمترین بزرگراه های بین المللی شهر دیر الزور عبارتند از:
- بزرگراه های بین المللی دير الزور - تدمر - دمشق که کنترل کامل آن را ارتش سوریه در دست دارد و در آن تنها مرکز ایست و بازرسی گردان ابو جعفر الطيار در نزدیکی روستای "كباجب" وجود دارد.
- بزرگراه های بین المللی دير الزور - الرقة - حلب که در کنترل گروه های مسلح است و هیچ نیروی دولتی و حکومتی در آن مشاهده نمی شود.
- بزرگراه های بین المللی دير الزور – الحسكه که هم اکنون به دلیل درگیری هایی که شاهد آن بوده مسیرهای آن به سمت الميادين و ريف آن تغییر کرده است.
- بزرگراه های بین المللی دير الزور - عراق که به دلیل قرار گرفتن در مسیر بزرگراه های بین المللی فرودگاه دیر الزور به طور کامل بسته و مسیرهای آن به سمت الميادين و ريف آن تغییر کرده است.
مهمترین شرکت ها، کارخانه ها، موسسات و مراکزی که غارت شده و یا به طور کامل نابود شدند، عبارتند از: کارخانه گاز، شركت نفتی الفرات، شهر صنعتی دیر الزور، مديريت خدمات فنی، شهرداری، شركت کانادایی فرآورده های نفتی شمبر جير، شركت فرانسوی فرآورده های نفتی شل، مركز تحقیقات کشاورزی، کارخانه ستون های بتونی، بیمه های اجتماعی، بانک کشاورزی، مرکز آمارگیری و جمعیت، مرکز آموزش، بیمارستان ملی، بانك خون، بیمارستان قلب الفرات، اداره برق، سازمان آب، حوضچه آب فرات، منابع آب، بانک اعتباری، بانک بیمو، بانک بین المللی سرمایه گذاری، بانک اسلامی، بانک بازگشت، پست بانک، اداره ارتباطات، سينما الكندي، بیمارستان های خصوصی النور و العبود المرزوق، بیمارستان کودکان، سیلوهای گندم، دانشکده های علوم و ادبیات و پتروشیمی و نفت.
مهمترین مراکز حکومتی که از سوی گروه های مسلح به سرقت رفته و پس از غارت اموال آن برای فروش به ترکیه منتقل شدند، عبارتند از: کارخانه نیشکر، کارخانه ریسندگی و بافندگی، شهر صنعتی دیر الزور، کارخانه کاغذ سازی، خطوط آهن ارتباط دهنده دير الزور – حسكه - قامشلي و میان دير الزور – حلب - دمشق.
مهمترین تاسیسات و مراکز عمومی و تاریخی و باستانی که به طور کامل تخریب شده و از بین رفته اند، عبارتند از:
- پل معلق: گروه های مسلح اقدام به بمبگذاری و تخریب آن کردند.
- کلیسای شهدای ارمنی: این کلیسا به طور کامل توسط گروه های مسلح غارت و مجسمه های عظیم و بزرگ آن مخصوص شهدای کشتار ارمنی ها به سرقت و به ترکیه منتقل شد. این کلیسا در منطقه "الرشدیه" قرار دارد و گروه های مسلح بر آن تسلط و کنترل دارند.
- مجسمه شاعر الفراتي: سر مجسمه این شاعر بزرگ سوری از سوی عناصر جبهة النصره به بهانه بت پرستی قطع شد.
- کلیسای سريانی های الفرات: این کلیسا در اولین روز عید قربان گذشته بمبگذاری و منفجر شد. یکی از دلایل بمبگذاری این کلیسا توسط جبهه النصره قرار داشتن آن در نزدیکی یک مقر نظامی بزرگ در شهر دیر الزور است.
این جدای از غارت بسیاری از آثار باستانی و تاریخی نادر برخی اماکن شهر مانند مملكت ماري و آثار الصالحية و قلعه الرحبة و آثار حلبية و زلبية است.