گروه اقتصادی مشرق -روز گذشته در ادامه سری جدید برنامه مناظره ،قیمت ارز مورد بحث و بررسی مسئولان اقتصادی بخش خصوصی و دولتی قرار گرفت .
علیمحمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این مناظره ارزی،به عنوان نخستین سخنران در مورد اتفاقات اخیر بازار ارز اظهار داشت: ارز یکی از متغیرهای کلان در اقتصاد کشور است، و اگرچه گستردگی آن نسبت به سایر بازارها نیست، اما حساسیت و تاثیر آن در کارکرد کلان اقتصاد کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و بر همین اساس انتظار داریم در دولت جدید شاهد مدیریت بهتر و کارآمدی سیاست پولی و ارزی باشیم.
وی ادامه داد: بانک مرکزی مسئول سیاستهای پولی و ارزی کشور است و مقام پولی کشور باید پاسخگوی جهتگیری و سیاستهای این بخش باشد. بنابراین آنچه که در هفته اخیر شاهد آن بودیم این مساله بود که اعلام شده منطقی برای کاهش نرخ ارز بیش از این وجود ندارد و نرخ موجود کف بازار است؛ رئیس کل بانک مرکزی اگر از گفتن این صحبت به دنبال این است که فضا را برای سفتهبازان تنگ کند و ثبات ارزی ایجاد شود قابل پذیرش است ولی برخی نگران حفظ ارزش پول، جلوگیری از واردات بیرویه و کمک به تولید داخل هستند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه باید سوال به این شکل مطرح شود که عدم اجازه بانک مرکزی به کاهش بیشتر قیمت بر چه اساسی است و چه هدفی دنبال میشود؟ گفت: اگر قصد آنها افزایش صادرات بوده، معتقدم باید کمی بانک مرکزی صبوری به خرج میداد و ابتدا بازار را یک رصد میدانی میکرد و سپس نسبت به بازار ارز اظهارنظر میکرد. مساله بعدی این است که در کنار توجه به صادرات، باید این را در نظر بگیریم که ما یک کشور واردکننده و وابسته به ارز هستیم بنابراین با توجه به اینکه نسبت به پرداخت یارانه به واردات موافق نیستیم ولی قیمت تمام شده نیاز اساسی مردم نیز نباید گران تمام شود.
احمدی ادامه داد: وقتی اتاق مبادله ارزی راهاندازی شد یعنی نظام ثابت ارزی را قبول نداریم و به دنبال یک نظام انعطافپذیر هستیم. آن هم حول یک محور. بنابراین آن نرخ، نرخ اتاق مبادلهای و 2450 تومان تعیین شد که در بودجه سال 92 نیز آمده است. در این شرایط نوسان در بازار طبیعی است و اگر معتقدیم آنچه در سال گذشته در مورد افزایش نرخ ارز رخ داد به دلیل مساله روانی و انتظار تورمی بود امروز همه باید براساس قانون برنامه پنجم نرخ شناور مدیریت شده ارز را قبول کنیم.
وی خاطرنشان کرد: در این شرایط باید اجازه دهیم بازار با کارکرد خود و آرامآرام به سمت تعادل حرکت کند. سنتی در بین مقامات بانک مرکزی وجود دارد که بدون در نظر گرفتن جوانب کامل یک تصمیم نظری را بیان میکنند که باعث برخی مسائل میشود و لازم است اصلاح شود.
احمدی در پایان گفت: اگر این مساله اصلاح شود و سیاستگذاران پولی با تدبیر و هوشمندی و تعامل بیشتر با سایر دستگاهها در مورد ارز اظهارنظر کنند شاهد این نخواهیم بود که تولیدکننده و مردم نگران وضعیت بازار باشند.
*برخوردار: ارز مرکز مبادلات 2850 تومان تمام می شود/ارز تک نرخی میخواهیم
محمدحسین برخوردار رئیس مجمع عالی واردات در ادامه برنامه مناظره با بیان اینکه تمام فعالین اقتصادی درخواست ثبات نرخ ارز، جلوگیری از نوسانات ارز، تثبیت و شفافسازی مقررات و تکنرخی شدن ارز را دارند، گفت: برای تکنرخی شدن باید دید که چه عواملی مانع آن شده که ارز تکنرخی نشود در کنار آن باید بررسی کرد که ارز باید روی چه عددی تثبیت شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر محمولههایی که صادرات میشوند بین 25 تا 31 درصد از ارز خارجی استفاده میشود و این رقم برای تولید داخل به صورت میانگین ارز 25 درصدی است که عدهای از آن نفع میبرند و عدهای چون با ریال محصولاتشان را میفروشند احتمالا ضرر می کنند.
رئیس مجمع عالی واردات با تاکید بر اینکه موارد زیادی برای هدایت نوسانات ارزی و انتقال آن به بانکها وجود دارد، تصریح کرد: در حال حاضر مشکلات بسیاربسیار عدیدهای وجود دارد. این مشکلات از بهرهوری در کارخانجات تا ارسال پول در بانکهای مرکزی است. یکی از مشکلات فعالین اقتصادی هدایت پول به خارج و به منابعی است که برایشان مواد اولیه تولید میکنند و مشخص نیست که این مواد باید با چه نرخی ارسال شود.
برخوردار ادامه داد: در حال حاضر بانکهایی که با ارز مبادلاتی پول را برای فعالین اقتصادی ارسال میکنند 12.5 درصد در ایران افزایش نرخ اعمال میکنند یعنی نرخ ارز 2500 تومانی برای فعالین اقتصادی 2850 تومان میشود.
به گفته وی باید وضعیت تولیدی کارخانجات را برای کاهش تورم بررسی کنیم تا تورم رکودی از بین برود. باید بررسی کنیم که چگونه باید پولها به سمت بانکها برود. اگر بخواهیم بهره و کارمزد را بالا ببریم آیا برای کارخانجات تولیدی قابل قبول است که با بهره 25 درصد تولید کنند. آیا برای کارخانه تولیدی که توان کاریاش از 44 ساعت در هفته به 11 ساعت در هفته (2 ساعت در روز) کاهش یافته و در ادارهجات دولتی این عدد تنها یک ساعت در روز است آیا باید در بخش ارزی محدود شویم؟
رئیس مجمع عالی واردات ادامه داد: آیا میدانیم که ما بزرگترین مصرفکننده دنیا هستیم؟ مکالمات تلفنی ما 10 برابر استانداردهای بینالمللی است؟ در مصرف شکر، نوشابه و بنزین 6 برابر بیشتر از میانگین هستیم؟ مصرف برق و گازمان 3 برابر دنیا است؟ بنابراین باید تمام این آیتمها را در کنار هم بگذاریم تا بدانیم نرخ تثبیتی ارز ما چقدر خواهد بود و فعالین اقتصادی با ارز تکنرخی حرکت کنند و رانتهای تکنرخی شدن ارز از جامعه برچیده شود.
علیمحمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این مناظره ارزی،به عنوان نخستین سخنران در مورد اتفاقات اخیر بازار ارز اظهار داشت: ارز یکی از متغیرهای کلان در اقتصاد کشور است، و اگرچه گستردگی آن نسبت به سایر بازارها نیست، اما حساسیت و تاثیر آن در کارکرد کلان اقتصاد کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و بر همین اساس انتظار داریم در دولت جدید شاهد مدیریت بهتر و کارآمدی سیاست پولی و ارزی باشیم.
وی ادامه داد: بانک مرکزی مسئول سیاستهای پولی و ارزی کشور است و مقام پولی کشور باید پاسخگوی جهتگیری و سیاستهای این بخش باشد. بنابراین آنچه که در هفته اخیر شاهد آن بودیم این مساله بود که اعلام شده منطقی برای کاهش نرخ ارز بیش از این وجود ندارد و نرخ موجود کف بازار است؛ رئیس کل بانک مرکزی اگر از گفتن این صحبت به دنبال این است که فضا را برای سفتهبازان تنگ کند و ثبات ارزی ایجاد شود قابل پذیرش است ولی برخی نگران حفظ ارزش پول، جلوگیری از واردات بیرویه و کمک به تولید داخل هستند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه باید سوال به این شکل مطرح شود که عدم اجازه بانک مرکزی به کاهش بیشتر قیمت بر چه اساسی است و چه هدفی دنبال میشود؟ گفت: اگر قصد آنها افزایش صادرات بوده، معتقدم باید کمی بانک مرکزی صبوری به خرج میداد و ابتدا بازار را یک رصد میدانی میکرد و سپس نسبت به بازار ارز اظهارنظر میکرد. مساله بعدی این است که در کنار توجه به صادرات، باید این را در نظر بگیریم که ما یک کشور واردکننده و وابسته به ارز هستیم بنابراین با توجه به اینکه نسبت به پرداخت یارانه به واردات موافق نیستیم ولی قیمت تمام شده نیاز اساسی مردم نیز نباید گران تمام شود.
احمدی ادامه داد: وقتی اتاق مبادله ارزی راهاندازی شد یعنی نظام ثابت ارزی را قبول نداریم و به دنبال یک نظام انعطافپذیر هستیم. آن هم حول یک محور. بنابراین آن نرخ، نرخ اتاق مبادلهای و 2450 تومان تعیین شد که در بودجه سال 92 نیز آمده است. در این شرایط نوسان در بازار طبیعی است و اگر معتقدیم آنچه در سال گذشته در مورد افزایش نرخ ارز رخ داد به دلیل مساله روانی و انتظار تورمی بود امروز همه باید براساس قانون برنامه پنجم نرخ شناور مدیریت شده ارز را قبول کنیم.
وی خاطرنشان کرد: در این شرایط باید اجازه دهیم بازار با کارکرد خود و آرامآرام به سمت تعادل حرکت کند. سنتی در بین مقامات بانک مرکزی وجود دارد که بدون در نظر گرفتن جوانب کامل یک تصمیم نظری را بیان میکنند که باعث برخی مسائل میشود و لازم است اصلاح شود.
احمدی در پایان گفت: اگر این مساله اصلاح شود و سیاستگذاران پولی با تدبیر و هوشمندی و تعامل بیشتر با سایر دستگاهها در مورد ارز اظهارنظر کنند شاهد این نخواهیم بود که تولیدکننده و مردم نگران وضعیت بازار باشند.
*برخوردار: ارز مرکز مبادلات 2850 تومان تمام می شود/ارز تک نرخی میخواهیم
محمدحسین برخوردار رئیس مجمع عالی واردات در ادامه برنامه مناظره با بیان اینکه تمام فعالین اقتصادی درخواست ثبات نرخ ارز، جلوگیری از نوسانات ارز، تثبیت و شفافسازی مقررات و تکنرخی شدن ارز را دارند، گفت: برای تکنرخی شدن باید دید که چه عواملی مانع آن شده که ارز تکنرخی نشود در کنار آن باید بررسی کرد که ارز باید روی چه عددی تثبیت شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر محمولههایی که صادرات میشوند بین 25 تا 31 درصد از ارز خارجی استفاده میشود و این رقم برای تولید داخل به صورت میانگین ارز 25 درصدی است که عدهای از آن نفع میبرند و عدهای چون با ریال محصولاتشان را میفروشند احتمالا ضرر می کنند.
رئیس مجمع عالی واردات با تاکید بر اینکه موارد زیادی برای هدایت نوسانات ارزی و انتقال آن به بانکها وجود دارد، تصریح کرد: در حال حاضر مشکلات بسیاربسیار عدیدهای وجود دارد. این مشکلات از بهرهوری در کارخانجات تا ارسال پول در بانکهای مرکزی است. یکی از مشکلات فعالین اقتصادی هدایت پول به خارج و به منابعی است که برایشان مواد اولیه تولید میکنند و مشخص نیست که این مواد باید با چه نرخی ارسال شود.
برخوردار ادامه داد: در حال حاضر بانکهایی که با ارز مبادلاتی پول را برای فعالین اقتصادی ارسال میکنند 12.5 درصد در ایران افزایش نرخ اعمال میکنند یعنی نرخ ارز 2500 تومانی برای فعالین اقتصادی 2850 تومان میشود.
به گفته وی باید وضعیت تولیدی کارخانجات را برای کاهش تورم بررسی کنیم تا تورم رکودی از بین برود. باید بررسی کنیم که چگونه باید پولها به سمت بانکها برود. اگر بخواهیم بهره و کارمزد را بالا ببریم آیا برای کارخانجات تولیدی قابل قبول است که با بهره 25 درصد تولید کنند. آیا برای کارخانه تولیدی که توان کاریاش از 44 ساعت در هفته به 11 ساعت در هفته (2 ساعت در روز) کاهش یافته و در ادارهجات دولتی این عدد تنها یک ساعت در روز است آیا باید در بخش ارزی محدود شویم؟
رئیس مجمع عالی واردات ادامه داد: آیا میدانیم که ما بزرگترین مصرفکننده دنیا هستیم؟ مکالمات تلفنی ما 10 برابر استانداردهای بینالمللی است؟ در مصرف شکر، نوشابه و بنزین 6 برابر بیشتر از میانگین هستیم؟ مصرف برق و گازمان 3 برابر دنیا است؟ بنابراین باید تمام این آیتمها را در کنار هم بگذاریم تا بدانیم نرخ تثبیتی ارز ما چقدر خواهد بود و فعالین اقتصادی با ارز تکنرخی حرکت کنند و رانتهای تکنرخی شدن ارز از جامعه برچیده شود.
*روند نوسانات نرخ ارز در یک دهه گذشته از زبان پرویزیان
کوروش پرویزیان نماینده بانک مرکزی در برنامه مناظره امروز شبکه اول سیما اظهار داشت: در مورد نرخ ارز حساسیت های بالایی وجود دارد و خود نرخ ارز نیز انواع مختلفی دارد.
وی افزود: انواع نرخ ارز از جمله اسمی، حقیقی و موثر حقیقی با هم تفاوت دارند و همچنین روش های مختلفی نیز برای محاسبات ارز وجود دارد.
نماینده بانک مرکزی تصریح کرد: 5 یا 6 روش برای محاسبه نرخ ارز وجود دارد که در ایران مهمترین روشی که در کتابها و مقالات مورد اشاره قرار می گیرد روش قدرت برابری خرید است.
وی ادامه داد: در کشورها در حالت واقعی از روش پرفلیو استفاده می کنند، منابع مختلف که با ارزهای مختلف حاصل می شود، وزن های متفاوتی دارند که این وزن ها طی سالهای مختلف به خصوص تا سال 81 که بحث تک نرخی شدن نرخ ارز رخ داد، انجام شد و کشور بر اساس جمع نظرات به یک روش قانونی برای ارز رسید.
به گفته پرویزیان این روش قانونی نرخ ارز با محاسبات اینچرتفو است که به عنوان روش شناور مدیریت شده در قانون پیش بینی شده است.
وی افزود: از سال 81 تا مهر 89 بر اساس فاصله قیمتی پیش بینی شده که بانک مرکزی اعلام می کرد نرخ ارز نزدیک به بازار و با نوسان 20 تا 30 ریالی در سرزمین اصلی یا بازار فرعی معامله می شد و به عنوان نوسان طبیعی یا دستمزد فروش بانک به صرافان و صرافان به مردم از آن یاد می شد.
نماینده بانک مرکزی در ادامه گفت: اما از مهر 89 دامنه نوسانات بیشتر شد و به 500 ریال رسید، در خرداد 90 نرخ دلار را بانک مرکزی به 1059 تومان افزایش داد که موجب افزایش دامنه نوسانات به 700 ریال شد.
وی افزود: روند نوسانات در سال 90 بیشتر شد و در بهمن ماه این سال با اقدام بانک مرکزی در اعلام شاخص 1226 تومانی دامنه نوسانات 6000 ریال افزایش یافت.
پرویزیان با بیان اینکه در اسفند 90 نرخ ارز آزاد 1900 تومان بود، اذعان داشت: در سال 91 دامنه نوسانات اندکی کاهش و مجدددا افزایش یافت و در مهر 91 با آغاز به کار اتاق مبادلات و پذیرش نرخ 2500 تومانی 1000 تا 1500 تومان افزایش در دامنه نوسانات نرخ ارز به وجود امد.
وی افزود: دامنه نوسانات در سال 92 محدودتر شد و در شهریور این سال فاصله قیمتی بین 5 تا 8 هزار ریال کاهش یافت.
*عسگراولادی:صادرکنندگان موافق افزایش ارز نیستند
اسد الله عسگراولادی در مناظره ارزی در شبکه یک سیما با بیان اینکه در این جلسه قرار نیست به سمت چالش برویم و محور اصلی صحبتهای بنده مشورت است، اظهار داشت: در حال حاضر در این مناظره از جایگاه یک کارشناس صحبت میکنم نه به عنوان رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران و یا رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، بنده امسال پنجاه و ششمین سال است که با بازار ارز سر و کار دارم بنابراین شناخت خوبی نسبت به این بازار دارم.
وی ادامه داد: بنده معتقدم نرخ ارز باید واقعی شود ولی هنوز نتوانستهایم نرخ واقعی را به دست بیاوریم و زمانی که رئیس کل سابق بانک مرکزی ارز 1226 تومان را اعلام کرد بنده نخستین فرد بودم که نسبت به این نرخ اعتراض کردم و پس از آن نیز وقتی نرخ ارز مبادلهای نیز اعلام شد باز به این نرخ معترض بودم زیرا معتقدم باید کارشناسان بررسی میکردند و قیمت واقعی ارز را به دست میآوردند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین خاطرنشان کرد: هیچ وقت تعیین نرخ واقعی ارز عملی نشد و از بعد از انقلاب همیشه نرخ شناور مدیریت شده وجود داشت و با توجه به اینکه بانک مرکزی مسئول نرخ ارز است و 85 درصد اقتصاد کشور در دست دولت است، بر همین اساس مدیریت ارز با توجه به سیاستهای دولت انجام میشود.
عسگراولادی در واکنش به این مساله که برخی میگویند صادرکنندگان موافق افزایش نرخ ارز هستند، گفت: به هیچ وجه صادرکنندگان با افزایش نرخ ارز موافق نیستند، زیرا اگر نرخ ارز بالا باشد تنها در یک فصل صادرات و محصول سودآور است ولی پس از آن قیمت تمام شده کالای صادراتی افزایش مییابد و در نهایت طی این چرخه صادرکننده متضرر میشود.
رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران خاطرنشان کرد: بنده معتقدم باید ثبات نرخ ارز واقعی در کشور وجود داشته باشد و باید به صورت علمی حساب شود. در کشورهای مختلف نرخ ارز واقعی به صورت گوناگون محاسبه میشود و برای مثال در برخی کشورها تولید ناخالص ملی، طراز اقتصادی و تورم و همچنین سایر مسائل محاسبه و پس از آن نرخ ارز واقعی به دست میآید و در کشور ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم.
عسگراولادی در مورد صحبتهای اخیر رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد: آنچه رئیس کل بانک مرکزی طی چند روز گذشته در مورد نرخ ارز اعلام کرده، مربوط به نرخ ارز مبادلهای است زیرا در حال حاضر نرخ اتاق مبادلات 2450 تومان است و 10 درصد هزینه برای آن وجود دارد که این رقم با در نظر گرفتن این هزینه به 2700 تومان میرسد و در نهایت با اضافه شدن تورم و ماندن ارز و مدت زمانی که طول میکشد ارز موردنظر به دست تولیدکننده برسد حدود 3000 تومان میشود. بنابراین نرخ موردنظر رئیس کل بانک مرکزی این نرخ پایه بود.
وی ادامه داد: ما باید رفاه مردم را در نظر بگیریم زیرا در شرایط فعلی و اگر نرخ ارز واقعی به دست نیاید تنها حقوقبگیران جامعه هستند که به دلیل ثابت بودن دستمزدشان صدمه میبینند. براین اساس ما به دنبال نرخ واقعی ارز، ثبات و رفاه جامعه هستیم و باید بررسی کنیم که برای مهار تورم و کنترل آن چه اقداماتی انجام شود و امیدواریم در دولت تدبیر و امید که طی این چندماه امید را به جامعه آورده است در آینده نیز تدبیر آنها آرام آرام به نتیجه میرسد و در نتیجه آن آسایش را خواهیم دید.
*خوش چهره: مسئولان اصلی در مناظره حضور ندارند
محمد خوشچهره چهارمین نفری بود که در مناظره امروز صحبت کرد و در بخش اول برنامه ضمن ابراز گلایه از عدم حضور مسئولان و مدیران ارشد دولتی در مناظره، اظهار کرد: به گمانم شأن حضورم این باشد که چند روز گذشته مصاحبههایی را پیرامون نرخ ارز داشتم و همین صحبتها رضایت دستاندر کاران این برنامه را در پی داشته است.
وی ادامه داد: مسئولان این برنامه گفته بودند که از مدیران کلان و مقامات دولتی برای این برنامه دعوت کردهاند در حالیکه اینطور نیست و دوستان از بخشهای مختلفی آمدهاند که ارتباط خاصی با یکدیگر ندارد و ضمنا اینکه مدیر بانک مرکزی در ارتباط با نرخ ارز صحبتی را داشته که ممکن است بدنه این نهاد این صحبت را قبول نداشته باشند و از این جهت نمیشود به صرف حضور نماینده بسنده کرد.
او با تأکید بر اینکه نمایندگان به هیچ عنوان نمیتوانند منعکس کننده سیاستهای کلان باشند، خاطر نشان کرد: اگر قرار است به موضوع ارز پرداخته شود باید نظام تصمیمگیر پای میز مذاکره بیاید.
این اقتصاددان خطای دولتها را ناشی از تصمیمات مبتنی بر ایدههای دولتمردان دانست و گفت: در دولتهای گذشته بارها دیدهایم که ایده مدیران کلان تبدیل به تصمیم میشود در حالیکه کار کارشناسی پیرامون آن موضوع صورت نگرفته است. در دولتهای نهم و دهم این رویه به اوج خود رسید هرچند که در تمامی دولتهای بعد از جنگ نمونه این تصمیمگیریها را شاهد بودهایم.
نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مدیران میتوانند ایده بدهند ولی پیش از آن باید چکشکاریهای ان موضوع انجام شده باشد، اذعان کرد: بنده در جایگاه خود اخطار معلمی میدهم تا تصمیمات شخصی، موجب تصمیمگیری کلان نشود زیرا اگر این روند ادامه داشته باشد، خسارت بالایی گریبانگیر کشور میشود.
خوشچهره بار دیگر تأکیدی بر چینش اشتباه این مناظره داشت و گفت: بحثهای صنفی، واردکنندگان، تولیدکنندگان و... مقولههای جدایی هستند که شاید نشود این موضوعات را کنار هم برای انجام مناظره جای داد زیرا شأن بحث را پایین میآورد.
وی افزود: بعد از اینکه اعضای این مناظره مشخص شدند در حالیکه قرار بود مدیران تصمیمگیر باشند، ضرورتی برای حضور در این برنامه ندیدم در حالیکه به احترام متولیان برگزاری این برنامه، باز سعی کردم که دیدگاه خود را کنار بگذرم و در آن شرکت کنم.
او گفت: فقدان مدیران ارشدی که امروز در این برنامه حضور ندارند قطعا نمیتواند خلأ سیاستهای ارزی را پر کند.
*پرویزیان:اظهارات سیف توجیه اقتصادی دارد/دولت دنبال درآمدزایی از دلار نیست
پرویزیان نماینده بانک مرکزی در ادامه مناظره شبکه یک سیما در مورد نرخ ارز در پاسخ به این سوال که آیا بانک مرکزی به دلیل کسب مالی به دنبال افزایش نرخ دلار است، اظهار داشت: انتظار مردم این است که در چنین برنامههایی اطلاعات درستی به آنها داده شود تا بتوانند در زندگی خود از آن استفاده کنند بنابراین نباید به صورت شعاری بحث کنیم. بنابراین انتظار داریم صداوسیما اصل مطلب را برای مردم روشن و یک نقش روشنگری داشته باشند.
وی ادامه داد: در مورد این سوالی که مطرح شد نیز باید بگویم این سوال ایراد دارد و ایراد آن نیز این است که در هر اقتصادی برنامههای کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت وجود دارد و صحبتهای آقای سیف میتواند توسط اساتید مورد تحلیل قرار گیرد و نسبت به آن قضاوت کنند ولی باید بگویم دلیل حرف رئیس کل بانک مرکزی این است که عوامل بنیادی اقتصاد در کوتاه مدت تغییری نکرده است. برای مثال از سال 2000 تا 2012 فاصله قیمت کالا و خدمات در آمریکا 33 درصد اضافه شده است که این رقم در ایران به 610 درصد یعنی 5 برابر رسیده است.
عضو شورای پول و اعتبار خاطرنشان کرد: این رقم 5 برابر یعنی نرخ اسمی ارز به صورت طبیعی نرخ بالاتری است و باید قدرت تولید ایران با قدرت تولید آمریکا مقایسه و همچنین طراز تجاری ایران با آمریکا مقایسه شود.
پرویزیان با بیان اینکه همه این عوامل، عوامل بنیادی اقتصاد است و ضمن اینکه باید در جامعه امید ایجاد کنیم، واقعیتها را به درستی به مردم انتقال دهیم و انتظار داریم صداوسیما در این راستا درست عمل کند، گفت: با توجه به همه این مسائل دلیل اصلی صحبت رئیس کل بانک مرکزی نسبت به نرخ ارز و اینکه کاهش بیش از این منطقی نیست این است که عوامل بنیادی اقتصاد تغییری نکرده است البته ممکن است برخی عوامل و انتظاراتی ایجاد شده باشد ولی هنوز این انتظارات شکننده است و در حال حاضر تغییری در تحریمها رخ نداده است که بازار و یا کشور بخواهد براساس آن واکنش نشان دهد.
وی با بیان اینکه همچنان امکان دسترسی به منابع ارزی وجود ندارد و سیستم بانکی نیز همچنان تحریم است گفت: بانک مرکزی به دنبال تثبیت نوسانات نرخ ارز است و این مساله به عنوان نخستین گام بانک مرکزی در راستای بازار ارز دنبال میشود و با توجه به برنامههایی که در نظر گرفته نیز در حال حاضر این دامنه نوسان که پیش از این بین 1000 تا 1500 تومان بوده به کمتر از 1000 تومان یعنی حدود 500 تا 600 تومان رسیده است و این تثبیت کوتاهمدت به دلیل انتظاراتی که در کشور ایجاد شده به وجود آمده است.
عضو شورای پول و اعتبار در پایان گفت: در مورد تاثیر نرخ ارز باید سه نکته را به مردم بگوییم، نخست اینکه نرخ ارز چه اثری در زندگی آنها دارد، دوم اثر این نرخ بر روی بنگاههای اقتصادی چگونه است و سوم اینکه نرخ ارز بر روی سایر بخشها و به خصوص واسطهها چه تاثیری دارد.
*برخوردار:اقتصاددانان نمی توانند مشکلگشا باشند/خوشچهره:آکادمیکها افسانهای فکر نمیکنند
در بخش دوم برنامه مناظره محمدحسین برخوردار رئیس مجمع عالی واردات مشکل ارز چند نرخی و نوسانات شدید آن را عدم استفاده از تخصص بخش خصوصی دانست و گفت: دوستان فکر کردهاند با بخش دانشگاهی و آکادمیک میتوانند وضع اقتصاد را درست کنند. ماحصل این وضع نیز شرایط کنونی کشور است.
وی ادامه داد: در ابتدای سخنانم گفتم که ما بزرگترین مصرفکننده دنیا هستیم و کاراییمان نیز کم است. ما زمانی که دلارهای نفتی را به بودجه جاری دولت هدایت میکنیم چگونه میخواهیم صنایع مادر را تقویت کنیم که بهرهوری داشته باشد؟ باید چگونه عمل کنیم که راه صادرات را باز کنیم؟ "آیا سیاست باید طوری راهبری شود که در خدمت اقتصاد باشد که بازارهای اقتصادی را به رویمان باز کند یا هر کدامشان باید کار خودشان را کنند؟ یا اینها باید کنار هم بنشینند و تعامل کنند تا به نتیجه مشخصی برسند".
رئیس مجمع عالی واردات با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه آرزو داریم در چاههای نفت بسته شود اظهار داشت: منظور ایشان استفاده بهینه از چاههای نفت و ایجاد ارزش افزوده است.
برخوردار با اشاره به حجم زیاد استفاده از آب در بخش کشاورزی و بهرهوری 50 درصدی در آن تصریح کرد: نرخ ارز تابع این مسائل است. حال آقای خوشچهره بفرمایند که کجای این بحث اشکال دارد.
محمد خوشچهره در پاسخ به وی گفت: من باید جواب شما را صنفی بدهم که در مقابل برخوردار نیز گفت من واردات را نگفتم و فقط از تولید گفتم.
خوشچهره با بیان اینکه خیلی از منابع آکادمیک در اقتصاد دستاندرکارند و اینگونه نیست که افسانهای فکر کنند گفت: من عادت ندارم از خودم بگویم ولی برای جواب ایشان باید گفت در سال 64 در هیئت مدیره سیمان کشور بودم و از سال 66 عضو هیئت علمی دانشگاه تهران شدم و در کنار آن در شورای عالی صادرات و اتحادیه جهانی مناطق آزاد و ... عضو بودم. بنابراین نباید به جامعه دانشگاهی اینگونه نگاه شود.
وی با تاکید بر اینکه برای مسائلی که پیش رو داریم همه باید به دولت کمک کنیم، افزود: بعد از جنگ به همه دولتهای سازندگی، اصلاحات، مهرورزی و دولت کنونی که تدبیر و امید است کمک کردم و هیچگاه از توصیهها و یافتههای علمی در حد بضاعتم دریغ نکردم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با ابراز تاسف از اینکه درستی خیلی از پیشبینیها، نصیحتها و تذکراتش تاکنون به اثبات رسیده است، اظهار داشت: در مناظرات انتخاباتی برخی از کاندیداها جز یک نفر و حتی آقای روحانی با بنده تماس گرفتند و من گفتم که کسی که برای ریاست جمهوری آمده یا دیوانه و یا عاشق است.
"دیوانه یعنی اینکه فرد عمق مشکلات را ندیده و برخی از دوستان نیز میگفتند که مشکلات را سهماهه حل میکنم. متعاقبا عاشق کسی است که مسئولانه برای حل مشکلات آمده است".
خوشچهره با بیان اینکه هرجا ببنیم مشکلی است وارد آن میشوم گفت: البته پیامهای مختلفی نیز دادهام که برخی از آنها در مناظره به کار برده شد.
وی با بیان اینکه دیدگاههایی در دولت وجود دارد که به لحاظ فردی مشکلی ندارد ولی باید حقانیت و درستی آنها توسط مرکزیتی که اقتصاد را هدایت میکند تائید شود اظهار داشت: همه بزرگواران در انتخابات لیستی از مشکلات را ارائه میکردند که شاید تقریبا 80 درصد مردم آن را میدانستند. مهم گفتن مشکلات نیست. مهم این است که دلایل ایجاد مشکلات را درک شده باشد و اولویتها را تشخیص داده و برنامهای برای آن اجرا کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پاسخ به نظرش پیرامون اظهارات رئیس کل بانک مرکزی گفت: در دولت آقای سیف از همه صادقتر و شجاع تر بود این یک نمره مثبت برای او دارد اما در روش جای بحث است.
خوشچهره در ادامه به بیان 3 دیدگاه اقتصادی در دولت پرداخت و گفت: دیدگاه اول به رئیسجمهور مربوط میشود که وی به تثبیت وضع موجود اعتقاد دارد. آقای نوبخت نیز که سخنگوی دولت است گفت که این 6 ماه دوران تثبیت متغیرهای کلان اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. دیدگاه دوم دیدگاه تولید است که آقای نعمتزاده به آن اشاره کردند و از ارز 2500 تومانی برای تولید گفتند.وی با کاهش نرخ ارز به دنبال افزایش تولید و اشتغال است.
وی به دیدگاه سوم که دیدگاه رئیس کل بانک مرکزی اشاره کرد و اظهار داشت: در نظام خزانهداری دولت دارای ارز است و به آن به چشم کالا نگاه میکند. بنابراین این نوع نگاه، نگاه انحصاری ایجاد انحراف میکند و انحراف بعدی نیز گرانفروشی ارز برای دریافت ریال بیشتر است. توجیه دوستان این است که دولت برای تعهداتش به ریال احتیاج دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به فشار سنگین دولت برای تامین منابع ریالی هدفمندی یارانهها در ماه گذشته گفت: نگاه سوم این است که قیمت ارز بالا رود تا منابع ریالی بیشتری به دست آید البته در این دیدگاه آثار تورمی حاصل از این اقدام را نیز میدانم.
خوشچهره با بیان اینکه نباید این دیدگاهها اجازه بیان دارند ولی نباید عملیاتی شود اظهار داشت: به عنوان مثال یک تکنواز به تنهایی میتواند بنوازد اما رهبر ارکستر باید یک مجموعه را مدیریت کند تا یک ترانه موزون ایجاد شود. سیاست اقتصادی این است که یکی تاکید بر افزایش تولید و دیگری مهار تورم دارد. همه اینها درست است اما این گفتن بیماری است.
وی ادامه داد: باید یک برنامه یکنواخت سازگار تدوین شود. اگر سیاست ارزی به هوای درآمد ارزی بالا رود مشکل ایجاد میکند.
*پرویزیان:نرخ ارزی که قانون برای ما تعیین کرده 2450 تومان است
کوروش پرویزیان در ادامه مناظره در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه گفته میشود رئیس کل بانک مرکزی مدرک دکترا ندارند، آیا این موضوع صحت دارد؟، گفت: این موضوع را که باید از خود ایشان جویا شد اما موضوعی که هست، سیف در حال حاضر سکاندار بانک مرکزی است و باید دانست که برای ریاست این نهاد نیاز به دانش ترکیبی است.
وی ادامه داد: رئیس این بانک باید بتواند علاوه بر اداره خود بانک، سیاستهای شورای پول و اعتبار را اجرایی کند، تعاملاتی در حوزه بینالملل داشته باشد و در حوزه بانکداری الکترونیک و IT هم دارای تسلط کافی باشد تا بتواند از ظرفیتهای این حوزه نهایت استفاده را داشته باشد.
نماینده بانک مرکزی اشارهای به روند تغییرات نرخ ارز در شش ماهه دوم سال 91 داشت و ابراز کرد: شدت نوسانات نرخ ارز در این بازه زمانی بسیار بالا بوده است و باید دانست که شدت این نوسانات ضربه اصلی را به مردم میزند و داراییهای نها را تقلیل میدهد.
او گفت: بنگاههای اقتصادی نیز در چنین شرایطی قدرت پیشبینی خود را که مؤلفه اصلی کسب و کار است از دست میدهند و در نهایت آسیبی نیز به این بخشها وارد میشود.
پرویزیان اشارهای به نوسانات نرخ ارز در شش ماهه اول سالجاری نیز داشت و اذعان کرد: شدت نوسانات در این بازه زمانی کمتر شده و تلاش بانک مرکزی این است که این شدت را حفظ کند زیرا نوسانات موجب منتفع شدن واسطهها میشوند و مردم را متضرر میکنند.
او با بیان اینکه مردم از سرمایهگذاری در حوزه ارز و طلا منتفع نمیشوند، خاطر نشان کرد: تحقیقی از مهر سال 89 انجام شده که نشان میدهد کسانیکه در بازار ارز و طلا به نسبت بازار سرمایه، سرمایهگذاری کردهاند بیش از آنکه منتفع شوند، متضرر شدهاند.
وی در پایان درباره رقمی که برای نرخ ارز در نظر گرفته شده است نیز گفت: اعداد و ارقام طبق آن چیزی است که قانون تعیین کرده و همان رقم 2450 تومان است.
*هشدار عسگراولادی نسبت به تحریمهای جدید روی میز/ برخوردار:دولت جرات اعلام نرخ واقعی ارز را ندارد
اسدالله عسگراولادی در ادامه منظره شبکه اول سیما با موضوع ارزیابی نرخ ارز با اشاره به اینکه مرحوم رجایی در زمان ریاست جمهوریشان اعلام کرد جمعیت ایران 36 میلیون نفر است و کابینه من نیز 36 میلیون نفر است، اظهار داشت: اکنون جمعیت ایران 76 میلیون نفر است؛ یعنی حدود 40 میلیون نفر جمعیت زیر 31 سال داریم که سالانه حدود یک میلیون و 300 هزار نفر جمعیت به 20 سالگی وارد می شوند که با در نظرگرفتن اینکه حدود 100 هزار نفر اینها شغل پدر را دنبال می کنند یا به هر نحو نیاز به شغل ندارند حداقل به ایجاد 800 هزار شغل در هر سال احتیاج داریم.
وی افزود: سالانه 180 تا 200 میلیارد دلار درآمد خارجی و 500 میلیارد دلار بودجه داریم که منابع درآمدی ما یا مالیات است که اگر تجارت رونق نداشته باشد درامد مالیاتی کافی نیست، گمرک است که اگر واردات کم باشد درامد کافی نیست و فروش اموال دولتی است و منبع مهم دریافت ارزی است که یا از فروش نفت و میعانات گازی تأمین می شود و یا از طریق صادرات غیرنفتی تأمین می شود.
عسگراولادی با بیان اینکه من نه از ارز ارزان دفاع می کنم و نه از گران شدن آن، گفت: اگر ارز را ارزان کنیم، واردات ارزان و قاچاق پدر تولید را درمیاورد.
وی ادامه داد: تولید گرفتاری دارد و برای رفع این گرفتاری باید نرخ ارز واقعی در اختیار آن قرار گیرد.
رییس اتاق بازرگانی با اشاره به اینکه هنوز در بحث تحریم ها تغییری حاصل نشده است، گفت: اگر تفاهم حاصل نشود و تحریم های روی میز اجرایی شود یعنی صادرات نفت ما به صفر می رسد و ما باید هرچه زودتر به دنبال نرخ واقعی ارز باشیم.
در ادامه محمد حسین برخوردار رئیس مجمع عالی واردات گفت: وقتی سوپاپ فاصله ارز یکدفعه باز شد و ارز از 1200 تومان به 2500 رسید، سرمایه درگردش سرمایه داران یک شبه نصف شد، بعد هم که بحث اختلاس 3 هزار میلیاردی مطرح شد نقدینگی در گردش آنها کم شد، تولید پایین امد و رکود تورمی بیشتر شد.
وی افزود: الان هم دولت جرأت نمی کند تفاوت نرخ ارز داخلی و خارجی را اعلام کند، حداقل دولت باید به مردم بگوید نرخ واقعی ارز این است و ما اکنون باید در این حد آنرا عرضه کنیم.
برخوردار با بیان اینکه هم اکنون نرخ پرداختی برق و آب کمتر از یک سوم نرخ واقعی آن است، اذعان داشت: اگر پایه های اولیه اقتصاد را درست نکنیم نمی توانیم به ثبات در نرخ ارز برسیم.
علی محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اینکه سال گذشته در چند برابر شدن نرخ ارز مجلس چه کرد، گفت: در ان زمان تغییرات نرخ ارز و اعمال سیاست گذرای ها در اختیار بانک مرکزی بود، دولت هم تلاش کرد که راهکارهایی را دنبال کند.
وی افزود: ما نیز بارها رئیس وقت بانک مرکزی را به مجلس فراخواندیم و تلاش کردیم با اتخاذ تدابیری راهکارهایی ارائه دهیم.
اسدالله عسگراولادی در پاسخ به سوالی مبنی بر اثرگذاری واردات از چین در خروج ارز از کشور گفت: قراردادی که برای صادرات نفت به چین داریم بر این اساس است که باید از چین واردات داشته باشیم.
وی افزود: هم اکنون نیز در ارسال پول نفت صادراتی به چین به کشور ثالث دچار مشکل هستیم که نیاز است در جلسات بعدی دولتمردان دو کشور و جلسه کمیسیون مشترک دو کشور در آذرماه این مسئله حل شود.
محمد حسین برخوردار در پاسخ به اینکه آیا واردات گروه 10 با فشارهایی آزاد شده است، گفت: من این مسئله را قبول ندارم، در گروه 10 کالاهایی که سلامت محور هستند نیز وجود داشته و قاچاق آنها در تهران به وفور دیده می شد.
وی افزود: برای بررسی گروه 10 در ستاد تدابیر اقتصادی صحبت شده و با محور کالاهای صادراتی بررسی هایی شده است و اعلام کرده ایم باید روی کالاهای سرمایه ای سرمایه گذاری شود.
محمد خوش چهره در پاسخ به اینکه دولت باید پول خود را از کجا بیاورد، اظهار داشت: ما 3 سناریو و دیدگاه در دولت داریم که اگر فرض کنیم سناریوی اول که عموما در دولت ها غالب است که به ارز به عنوان کالای انحصاری نگاه می کنند، باید دید بخش عمده خریداران آن واردات است.
وی افزود: با استناد به امارهای بانک مرکزی از سال 85 تا 91 ، 526 میلیارد دلار به اضافه 700 میلیون دلار واردات کشور بوده که یک سوم تمامی واردات کشور از سال 52 تاکنون بوده است.
این اقتصاددان تصریح کرد: در مجموع منابع مختلفی چون استقراض بانکی، اوراق مشارکت و فروش دارایی ها به مراتب از فروش ارز با نرخ بالا که آثار تورمی دارد بهتر است.
*پرویزیان: انحصار ارز در دست بانک مرکزی نیست
کوروش پرویزیان در جریان مناظره دونفره با خوشچهره در پاسخ به این سوال که با توجه به اظهارنظراتی که در مورد صحبتهای رئیس کل بانک مرکزی وجود دارد چرا وی تاکنون در این مورد اظهارنظری نکرده است، گفت: متاسفانه اظهارنظر آقای سیف خیلی درست منعکس نشد و البته در یک جلسه کاری بین اتاق بازرگانی و فعالین اقتصادی مطرح شده است و موضع رئیس کل بانک مرکزی این بود که دامنه نوسانات نرخ ارز کنترل شود.
وی ادامه داد: در فواصل متفاوت نوساناتی در نرخ ارز وجود داشت، ولی وقتی این نوسانات شدت پیدا میکرد شرایط آشفتگی در بین فعالان اقتصادی افزایش مییافت و قدرت پیشبینی کاهش پیدا میکرد. بنابراین هدف اصلی و نخست بانک مرکزی تثبیت نرخ ارز در حدود قیمتی است که در اتاق مبادلهای معامله می شود به اضافه هزینههای همراه آن.
عضو شورای پول و اعتبار و نماینده بانک مرکزی در اینباره ادامه داد: علاوه بر تثبیت نرخ ارز بانک مرکزی به دنبال تقویت ارزش پول ملی و بازگشت آن به جایگاه اصلی خود است. برخی ارزها قابل معامله هستند در بازارهای مختلف دنیا از جمله دلار و یورو اما پول کشور ما پولی نیست که در دنیا قابل معامله باشد بنابراین بانک مرکزی باید تلاش کند پول ایران را به جایگاه اصلی خود بازگرداند.
پرویزیان در پاسخ به این سوال که آیا در شورای پول و اعتبار در مورد کاهش نرخ ارز صحبت شده است، گفت: از نظر قانونی وظیفه نرخگذاری و تعیین نرخ ارز براساس بودجه سال 92 به بانک مرکزی محول شده است و شورای پول و اعتبار بر حسب وضعیت بازار در مورد سیاستهای کلی بحث میکند.
وی درباره نامه آقای احمد توکلی که گفتهاند در جایی از قانون نرخ ارز را شورا نیز میتواند مشخص کند، گفت: در مورد این مساله هیچ سابقهای وجود ندارد که نرخ ارز در حوزه اختیارات بانک مرکزی است. البته امسال تلاش شد که نرخ ارز در لایحه بودجه و مصوبه مجلس در شورا تعیین شود ولی این مساله محقق نشد و مجدد وظیفه این طرح برعهده بانک مرکزی گذاشته شد.
عضو شورای پول و اعتبار در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه اولا انحصار بازار ارز دست بانک مرکزی است و خودش نرخ را تعیین می کند، ثانیا تولید بیش از آنکه از افزایش نرخ ارز سود ببرد از کاهش آن سود می برد، حال چرا بانک مرکزی با توجه به سیاست حمایت از تولید داخل در شرایط فعلی اجازه کاهش نرخ ارز را نداد، اظهار داشت: همانطور که پیش از این گفتم مولفههای بنیادی اقتصاد تغییر نکرده و تنها در فضای روانی تغییراتی ایجاد شده و اگر تحریمها کاهش پیدا کند، مبادلات سیستم بانکی آسانتر شود، حجم فروش نفت رشد کند و یا سایر موارد میتوان عنوان کرد تغییراتی در مولفههای بنیادی اقتصاد رخ داده است ولی در حال حاضر چنین اتفاقی پیش نیامده است.
وی گفت: در حال حاضر برای کالاهای اساسی ارز 1226 تومان را مصرف میکنیم و براساس گروهبندیهایی که وجود دارد در اتاق مبادلهای نیز ارز میدهیم ولی طی سالهای گذشته حجم بیشتری از ارز در اقتصاد متعلق به صادرکنندگان غیرنفتی است و برخلاف گذشته که دولت از محل فروش نفت ارز را تامین میکرد در حال حاضر بیشتر ارز کشور مربوط به صادرات غیرنفتی است.
پرویزیان با بیان اینکه طی سالهای گذشته برای مثال در سال 89، 32 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشتیم که این رقم در سال 90 به 43 میلیارد دلار و در سال 91 به 41 میلیارد دلار رسیده است و همچنین در 5 ماهه سال جاری صادرات غیرنفتی کشور 15 میلیارد دلار بوده است گفت: بنابراین هرگز کل ارز کشور در اختیار دولت نبوده است و پیشبینی شده که دولت بعد از کسر سهم هزینه سرمایهگذاری در حوزه شرکت ملی نفت که حدود 15 درصد درآمد ارزی است و همچنین بعد از کسر سهم صندول توسعه ملی که حدود 26 درصد است و در نهایت بعد از کسر 2 درصد از درآمد ارزی برای مناطق محروم مابقی ارز را دولت تبدیل و به خزانه وارد میکند.
عضو شورای پول و اعتبار با اشاره به اینکه این رقم کمتر از 60 درصد ارز استحصالی است گفت: همچنین تحریمها موجب شده انعطاف و دسترسی ارز استحصالی نیز کاهش پیدا کند.
وی خاطرنشان کرد: ارز بازار که مربوط به بخش نفت، فولاد و فروش معدنیها در اختیار خودشان است و حتی طی این مدتی که اتاق مبادلات ارزی راهاندازی شده این بخشها کمترین میزان ارز را به اتاق آورده است. باید دید علت اینکه این بخشها ارز خود را به اتاق نمیآورند، چیست؟
پرویزیان در پایان خاطرنشان کرد: در صورتی که قصد داریم ثبات نسبی در بازار حاکم باشد و براساس آن برنامهریزی کنیم اگر نوسان ارزی بالا باشد نه صادرکننده و نه تولیدکننده هیچکدام نمیتوانند پیشبینی کنند که چه اتفاقی رخ میدهد تا براساس آن برنامهریزی کنند.
*خوشچهره: بانک مرکزی گذشته به غلط به جای مدیریت تقاضا در عرضه ارز دخالت کرد
محمد خوشچهره در جریان مناظره دونفره با کوروش پرویزیان در پاسخ به این سوال که سازوکار تعیین قیمت تعیین ارز چیست و قیمت مناسب چه رقمی است، اظهار داشت: نگرانی بنده با توجه به تجربهای که در 3 دولت گذشته دارم، این است که مسئولان نظر شخصی خود را بدون در نظر گرفتن عقبه کار کارشناسی و برای نشان دادن برتری نظر خود نسبت به سایر نظرات، اظهار میکنند. در حال حاضر نیز در این دولت برخی از وزرا به کاهش قیمت و برخی نیز به افزایش قیمت ارز اعتقاد دارند.
وی ادامه داد: آقای سیف شجاعت داشت و نظر خود را اعلام کرد ولی در مورد تعیین نرخ ارز چند روش وجود دارد و اگر به مکانیزم قیمت بازار اعتقاد داریم، نباید دخالت کنیم. در اینجا نمیخواهم وارد این مساله شوم که نرخ ارز در چه ارقامی مناسب است ولی باید بگویم نرخ ارز در دو سال گذشته یک جهش افزایشی داشته به نحوی که قیمت ارز از 980 تومان به بیش از 3000 تومان رسید است و این یعنی 4 برابر شدن نرخ ارز و در این شرایط باید بررسی کنیم که چه عواملی باعث این افزایش 4 برابری شد. آیا تحریمها موثر بود و یا کاهش درآمد نفتی.
این اقتصاددان با بیان اینکه هر کشوری سیاستهای پولی، مالی، ارزی و تجاری خاصی دارد که هر کدام از آنها برای اجرایی شدن آن ابزار خاص خود را دارد، گفت: در سیاست پولی اگر سیاست انقباضی یا انبساطی را درنظر بگیریم باید میزان پول را در کشور کاهش یا افزایش دهیم و استفاده از ابزار نرخ بهره در سیاست پولی درست نیست. همچنین در سیاستهای ارزی ابزار اجرایی شدن آن نرخ ارز است و سیاست ارزی یکی از مجموعه سیاستهای اقتصادی است اما اشتباهی که رخ داده این است که در سیاست پولی اجازه دهیم اقتصاد را با نرخ بهره پیش ببریم به نحوی که رئیس کل بانک مرکزی در بعد از دوران جنگ اعلام کرد با نرخ ارز انقلاب اقتصادی ایجاد میکند ولی بعد متوجه شد نرخ ارز تنها یک ابزار است.
خوشچهره با بیان اینکه دلیل افزایش چندبرابری نرخ ارز در 2 سال گذشته این بود که دولت وقت و رئیس کل بانک مرکزی آن به جای مدیریت تقاضای ارز وارد مدیریت عرضه شد، بیان کرد: دولت وقت در یک مقطع زمانی برای کنترل بخش عرضه اعلام کرد که هر میزان سکه و ارز لازم است در کشور وجود دارد و با این ادبیات ارز از یک ابزار سیاست خارجی به یک کالای داخلی تبدیل شد و از اینجا بود که انحراف در بازار ارزی ایجاد شد و ارزی که ابزار تجارت خارجی بود و به بازار داخل کاری نداشت به یک کالای داخلی تبدیل شد.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: وقتی ارز به یک کالای داخلی تبدیل شد فضای سوداگری و هجوم برای خرید در بازار ایجاد شد و علاوه بر اینکه ارز به یک کالای داخلی و سوداگری تبدیل شد، برای مردم به کالایی برای حفظ ارزش داراییها تبدیل شد. اگر این تفکر وجود داشته باشد نمیتوان نرخ ارز را کنترل کرد زیرا تقاضاهای کاذب در جامعه ایجاد شده است.
*پرویزیان:حفظ ارزش پول ملی بحث کلیدی است/خوشچهره: سیف نشان داد موافق تثبیت افزایش روبه بالای ارز است
محمد خوش چهره اقتصاددان و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در ادامه مناظره ارزیابی نرخ ارز اظهار داشت: من درک می کنم که موقعیت دولت و رئیس کل بانک مرکزی شرایط سختی است و وارث اقتصادی هستند که عمق شرایط موجود آنرا بسیاری از مردم نمی دانند.
وی افزود: اما ظرفیت ها و بنیه اقتصادی بسیاری وجود دارد و اگر بتوان اعتماد سازی کرد و سرمایه ای که در دست مردم است را به کار بیاوریم، شرایط تغییر می کند.
خوش چهره با اشاره به سابقه طولانی رئیس کل فعلی بانک مرکزی در بانکداری اذعان داشت: تجربه بانکداری ایشان موفق بوده اما ایشان در سیاست های ارزی داخل شده و نشان داده موافق تثبیت افزایش روبه بالای نرخ ارز است.
وی ادامه داد: زمانی آقای سیف از لزوم تثبیت و توقف نواسانات سخن گفت که نرخ ارز رو به کاهش بود و این مسئله موجب شد تا سخن ایشان به عنوان سوء نظر برداشت شود.
این کارشناس امور اقتصادی تصریح کرد: قبل از اینکه بگوییم نرخ ارز چه اندازه باید باشد باید بانک مرکزی توجه کند که سیاست ارزی یکی از سیاست های اقتصادی دولت است و باید در مجموعه اقتصادی با دیگر سیاست ها سازگار باشد.
کوروش پرویزیان نماینده بانک مرکزی در جمع بندی پایانی مناظره امروز گفت: توجه کلی بانک مرکزی به نیازهای مردم است و بحث حفظ ارزش پول ملی برای بانک مرکزی بحثی کلیدی است.
وی افزود: انتظارات این است که افرادی که در این زمینه صحبت می کنند، منافع ملی و آینده کشور را هم لحاظ کنند.
پرویزیان با بیان اینکه در کوتاه مدت ممکن است نوساناتی داشته باشیم، گفت: طوری برنامه ریزی و عمل می شود که در بلندمدت اقتصاد روی ریل اصلی خود قرار گرفته و با حفظ ارزش درآمد و دارایی مردم، جلوی خروج سرمایه از کشور گرفته شود.
خوش چهره در ادامه گفت: این هدفگذاری خوبی است اما راه رسیدن به آن مهم است.
این کارشناس اقتصاد اضافه کرد: باید کاهش نرخ ارز به صورت سنجیده باشد
*خوشچهره: ورود سیف به سیاستهای ارزی غلط بود/پرویزیان: کاهش شدید نرخ ارز خطرات جدی در پی دارد
کوروش پرویزیان در مواجهه با این پرسش از سوی خوشچهره که سیاست بانک مرکزی با توجه به اینکه 20 میلیارد دلار ارز دست مردم قرار دارد، همچنان عرضه ارز است یا میخواهد این ارز را از دست مردم درآورد؟، گفت: باید به هر دو طرف توجه کرد ولی موضوع اصلی تعیین مکانیزمی برای تعیین نرخ ارز است که متأسفانه آقای خوشچهره با سابقه نمایندگی مجلس و تدریس در دانشگاه به این موضوع نپرداخت و الگویی را مطرح نکرد.
در همین حین خوشچهره بار دیگر پا در میان بحث گذاشت و گفت: موضوع تعیین نرخ ارز نیست بلکه دنبال این هستیم که بانک مرکزی همچنان تصمیم به عرضه ارز دارد یا میخواهد ارز در بازار را جمعآوری کند؛ از سه سال گذشته و مصادف با سال جهاد اقتصادی بود که بانک مرکزی به بانکها اعلام کرد هر اندازه ارز میخواهید، بیایید و همین موضوع موجب شد که امروزه با چالش 20 میلیاردی ارز در دست مردم و نرخ چند برابری روبرو شویم.
خوشچهره گفت: قطعا بانک مرکزی وظیفه مدیریت در سمت عرضه و تقاضا را دارد اما میخواهیم در شرایط حال حاضر سیاست این نهاد تصمیمگیر را بدانیم زیرا سه سال گذشته روندی طی شد که بانکها هم وارد بازار سوداگری ارز شدند و نرخ آن بالا کشیده شد و سرمایههای مردم به جای جاری شدن در بازار سرمایه، راهی بازار سکه و دلار گشت.
وی با طرح سوالی مبنی بر اینکه در شرایطی که نرخ ارز روند نزولی پیش گرفته چه لزومی دارد که رئیس بانک مرکزی درباره این موضوع اظهار نظر کند؟، نماینده بانک مرکزی را وادار به جواب کرد و پرویزیان در این باره گفت: اگر ارز به شکل غیر اصولی به شدت پایین آید مخاطرات جدی را به مردم در آینده تحمیل خواهد کرد و برای جلوگیری از این رویه باید به مانند داروی تلخی که برای مداوا تجویز میشود، جلوی این رویه گرفته شود.
نماینده بانک مرکزی ادامه داد: برای تعیین این نرخ و پیشبینی حول آن باید پورتفوی ارزی کشور را نگاه کنیم؛ در حالیکه برخی معتقدند سیف در نشست با اعضای اتاق بازرگانی با ذکر نرخی برای دلار موجب افزایش قیمت آن شد باید بگویم که رئیس بانک مرکزی در آن نشست هیچ عدد و رقمی در ارتباط با نرخ ارز عنوان نکردند.
پرویزیان با بیان اینکه ارز دارایی بین نسلی است، ابراز کرد: فروش نفت و دخایر کشور است که یورو و دلار به ارمغان میآورد و بانک مرکزی مسئولیت حفظ آنها را دارد و در راستای این وظیفه باید پیشبینیها را به سمت دامنه بلند مدت سوق دهد تا اگر شرایط روانی به شکلی دیگر شد و نرخ ارز بالاتر رفت، بتواند بر آن مدیریت داشته باشد.
وی درباره دیدگاه رئیس بانک مرکزی در ارتباط با وضعیت ارز اذعان کرد: سیف معتقد است که نوسانات نرخ ارز در کوتاه مدت باید تثبیت شود و تعادل آن نیز در بلند مدت شکل گیرد زیرا حفظ ارزش پول ملی، موازنه پرداختها و کمک به رشد اقتصادی از وظایف بانک مرکزی است و ما نسبت به آن متعهد هستیم؛ در واقع این الگویی است که جمیع متخصصان دولت، مجلس و بیرون از این دو جایگاه بر روی آن اتفاق نظر دارند.
خوشچهره هم در پایان ضمن سخت دانستن شرایط برای بانک مرکزی و دولت و با بیان اینکه مکانیزمهای عقلاییتر و اعتمادسازی موجب رشد اقتصادی میشود، اظهار کرد: بنیه اقتصاد ملی قوی است و به اتکا این بنیه میتوان از شرایط سخت بیرون رفت، ضمن اینکه رئیس بانک مرکزی نیز تجربه بالایی در بانکداری دارد و کارنامه ایشان موفق است اما موضوع این است که آقای سیف در حال ورود به سیاستهای ارزی هستند که این هیچ ربطی به تجربه سرشار از موفقیت وی در بانکداری ندارد.