گروه فرهنگی مشرق - «سودای سیمرغ»، در بخشی از برنامه شب گذشته خود٬ 18 بهمن ماه که بطور زنده از محل برگزاری سی و دومین برگزاری جشنواره بین المللی فیلم فجر در برج میلاد روی موج رادیو گفتگو پخش می شد با سیدرضا میرکریمی، بهروز شعیبی، پوریا ذوالفقاری، مهدی انصاری و دکتر سیدبشیر حسینی گفتگو کرد. مجری در ابتدای برنامه، «سودای سیمرغ» هفتم را به شهید سیدعلیرضا ستاری، شهید فتنه ای که دیروز تشییع شد، تقدیم کرد.
رهبر انقلاب: هنر دینی باید بتواند معارف دین را در اذهان ماندگار کند
در ابتدای برنامه و در بخش «سینما اندیشه» سخنانی از رهبر انقلاب پخش گردید. رهبری در این سخنان «هنر دینی» را چنین تعریف کردند: «هنر دينى آن است كه بتواند معارفى را كه همه اديان – و بيش از همه، دين مبين اسلام – به نشر آن در بين انسانها همت گماشته‌اند و جانهاى پاكى در راه نشر اين حقايق نثار شده است، نشر دهد، جاودانه كند و در ذهنها ماندگار سازد.»
خلاء وجود مراکز پژوهشی برای ارائه صحیح معضلات اجتماعی به فیلمسازان
در ادامه دکتر سیدبشیر حسینی، استاد دانشگاه و کارشناس برنامه و مهدی انصاری، منتقد سینما به نقد فیلم های روز هفتم جشنواره پرداختند. حسینی با طرح بحثی با عنوان «سینمای اجتماعی» بیان داشت: «در روزهای اخیر بسیاری از فیلم ها تلاش کردند تا سینمای اجتماعی را تداعی کنند، اما نواقص بسیارشان نمی گذاشت این عنوان را بتوان بر آنان گذاشت.»
وی کارگردان را تنها مقصر این ضعف ندانست و اظهار داشت: «به معنای دیگر اولا و به ذات کارگردان نباید موضوع یابی کند. سوال اصلی این است که ما نهادها یا پژوهشگاه هایی داریم که آمارهای رسمی و سوژه های درخور توجه به کارگردان های ما بدهند؟ من فکر می کنم در کنار بدسلیقگی ها، این خلاء نیز وجود دارد.»
انصاری: اولین نکته در سینمای اجتماعی بحث موضوع یابی است
مهدی انصاری نیز در همین خصوص بیان داشت: «اولین نکته در سینمای اجتماعی بحث موضوع یابی است. سینمای اجتماعی که سازنده اثر ادعا دارد که این فیلم، فیلم اجتماعی است، موضوعاتی هستند که افراد خیلی کمی در جامعه مبتلابه آن موضوع اند و یا اصلا این موضوع قابلیت فراگیرشدن در جامعه را ندارند. مثلا درمورد فیلم «هیس دخترها فریاد نزنند!» خوب است آماری دهند تا ببینم چند درصد از مردم جامعه درگیر چنین موضوعی اند.»
حسینی: سینما بخشی از فرآیند اجتماعی جامعه است
در ادامه حسینی با طرح این سوال که «آیا الزاما فیلم ها باید راه درمان ارائه دهند یا خیر»، بیان داشت: «من صراحتا می گویم الزاما جواب مثبت به این سوال نباید داد. این دقیقا همین معناست که ما باید سینما را بخشی از فرآیند اجتماعی ببینیم. یک خرده نظام از نظام اجتماعی کل.»
این استاد دانشگاه با بیان آنکه باید از سینما در حد سینما انتظار داشت، افزود: «در غیر این صورت به ناامیدی می انجامد. درواقع از یک چرخه سخن می گوئیم. وقتی در این بسیاری از این حلقه ها مفقوده هستند، زمانی با یک اثر خوشایند روبرو می شویم که سینماگر بار اضافه تری بر دوش کشد. هر فیلمی که در سینمای ما شایسته شده عملا زمانی رخ داده که توانسته تمام این خلاءها را پر کند.»
شعیبی: بازی در «میهمان داریم» یک تجربه خوب و لذت بخش بود
در ادامه برنامه بهروز شعیبی، کارگردان سینما، میهمان ویژه برنامه هفتم «سودای سیمرغ» بود. وی در این گفتگو درخصوص بازی در فیلم «میهمان داریم» گفت: «برای من تجربه خیلی لذت بخش و کار خوبی بود. خوشبختانه این اتفاق افتاد که در کنار بزرگان باشم.»
وی افزود: «در تمام طول ایفای نقش و حتی در بیرون از نقش متوجه سختی زندگی جانبازان دفاع مقدس شدم و به این فکر می کردم که من به هیچ وجه نمی توانم آن سختی را حتی بازی کنم.»
ذوالفقاری: همه از دیدن «امروز» متحیر شدیم، اما نه برای قوتش!
در ادامه و در بخش «نقد و گفتگوی» برنامه پوریا ذوالفقاری، منتقد سینما میهمان «سودای سیمرغ» بود. ذوالفقاری درخصوص فیلم «امروز» میرکریمی بیان داشت: «همه از فیلم متحیر شدند، اما نه بخاطر قوی بودنش. یعنی فکر نمی کردیم که ابتداعیات همچین موقعیتی در فیلم رعایت نشده باشد و تمهید فیلمساز برای مظلوم نشان دادن کاراکترش این باشد که او همه طعنه ها را می شنود اما سخنی نمی گوید.»
کش دادن یک فیلم با بسط دادن آن متفاوت است
او افزود: «موقعیتی که آقای میرکریمی انتخاب کرده است، موقعیت سختی است اما وقتی فیلمسازی مثل آقای میرکریمی سراغ این موضوع می رود، شما خودبه خود منتشر یک فیلم خوب هستید. فیلم خیلی غیرمنطقی است. معتقدم گسترش دادن و بسط دادن یک موقعیت با کش دادنش فرق می کند. من فکر می کنم فیلم از این ناحیه خیلی لطمه خورد.»
شهیدی فر: دهنمکی با «معراجی ها» دفاع مقدس را تا حد نمایش یک تحته حوضی تقلیل داد
در ادامه برنامه محمدرضا شهیدی فر، میهمان دیگر برنامه «سودای سیمرغ» درخصوص فیلم های اکران شده در روز هفتم جشنواره خاطرنشان کرد: «معراجی ها نه تنها ضعیف ترین بلکه بدترین فیلم آقای ده نمکی است. ایشان دفاع مقدس را در نیمه اول فیلم، تا حد یک نمایش تخته حوضی بلکه پائین تر تقلیل داد. نیمه دوم فیلم نیز وهن جنگ بود. اگر جنگ ما این بوده که من پیشنهاد می دهم کسانی که جنگ رفتند، اعلام برائت کنند. من نمی دانم خانواده شهدا و جابنازان با دیدن این فیلم چه احساسی پیدا می کنند.»
وی پرداختن به سینمای دفاع مقدس را مختص انسان های زندگی کرده در آن دوران ندانست و گفت : ««شیار 143» نشان داد اینکه می گویند تنها کسی از دفاع مقدس فیلم بسازد که آن زمان زیست کرده، بیشتر به یک شوخی ژورنالیستی شبیه است که تنها بدرد چند لحظه خندیدن می خورد.»
«چ»، «میهمان داریم» و «امروز» سه فیلمی که با زبان دلنشین به نقش ولایت فقیه در جامعه می پردازند
شهیدی فر در خصوص فیلم «امروز» میرکریمی نیز گفت: «در این جشنواره تا به اینجا سه تا فیلم بودند که با لحن قابل قبول، دلنشین و موثری به نقش ولایت فقیه در جامعه می پردازند. یکی فیلم «چ»، یکی «میهمان داریم» و آخری فیلم «امروز» بود.»
«امروز» میرکریمی؛ تداوم آژانس شیشه ای حاتمی کیا
وی فیلم «امروز» را تداوم آژانس شیشه ای آقای حاتمی کیا دانست و عناون کرد: «این را نه به خاطر اشتراک در بازیگری پرویز پرستویی می گویم. می خواهم بگویم این شخصیت همان حاج کاظم است. فرد آرامی که مراقب جنگ، تاثیراتش و نسل جنگ است و بی سرو صدا کارش را می کند.»
«امروز» نشان داد، نسل جنگ همچنان حافظ و جامعه امروز آیند ایرانی است
شهیدی فر افزود: «چیزی که در «امروز» می بینیم این است که نسل جنگ همچنان حافظ جامعه امروز و آینده ایرانی است. یعنی نسل آینده را هم او تربیت خواهد کرد. چیزی که آقای میرکریمی به ما امید می دهند این است که همان نسل زخمی و از جنگ برگشته در اخلاقی ترین برخورد ممکن به تربیت نسل بعد می پردازد. راننده تاکسی ای که در شهر می گردد و جامعه را پاسداری می کند و دست هر افتاده ای را بدون هیچ سوال را می گیرد با آنکه همه اتهام ها هم متوجه خودش است، داد نمی زند و فریاد واسلاما برنمی آورد.»
«امروز»، در تمجید و ستایش اخلاق و دفاع مقدس
وی با این پیش بینی که فیلم «امروز» مظلوم خواهد ماند، افزود: «این فیلم در تمجید و ستایش اخلاق و دفاع مقدس اتس و در عین حال اینکه گلایه هایش را هم از جامعه امروز پنهان نمی کند و علنا شکایت می کند.
میرکریمی: «امروز»، پاسخ به یک تعهد و درد اجتماعی ام بود
سودای سیمرغ در بخش ویژه برنامه خود، به بهانه اکران فیلم «امروز»، با رضا میرکریمی گفتگو کرد. وی در این گفتگو بیان داشت: «بعد از تجربه «یه حبه قند» فیلمنامه مشابه زیاد داشتم که راضی ام نمی کرد. چیزی که فکر می کردم بعد از «یه حبه قند» برایم مهم است، اتفاقا یک تعهد و درد اجتماعی بود تا یک فرم سینمایی. دوست داشتم برای این اولویت قائل شوم.»
دوست داشتم آرمانگرایی را از خود شروع کنم
این کارگردان افزود: «دوست داشتم یک قهرمان خسته ای را بسازم که آرمانگرایی را از خود شروع کند، نه اینکه نق بزند و اسیر جبر زمان شود. کسی که آدم ها را به مقصد می رساند. می دانستم انتخاب این سوژه و این شخصیت ممکن است سخت باشد و خیلی ها با او نزدیکی نکنند.»
یونس یک بسیجی بدون سان و رژه بود
وی با بسیجی خواندن شخصیت «یونس» داستان خود بیان داشت: «من هم جبهه بودم و بسیجی بودم. من شخصیتی را در قصه ام گذاشتم که در عین حال که بسیحی است، اما بسیجی سان و رژه ای نیست. بسیجی را نمی توان در سان و رژه برد، چرا که نه سن هایشان بهم می خورد و نه قدهایشان. این آدم خاموش همه این خصوصیات را دارد. یک قهرمان ساده است. جمله ای در فیلم است که یک کارگر خسته می گوید: «اگر خلوت باشد مسافر نیست، اکر مسافر باشد خلوت نیست». یعنی راز این عرفان این است که باید در جمع باشید.»
«سودای سیمرغ» برنامه ای رادیویی است که به مناسبت برگزاری سی ودومین جشنواره بین المللی فیلم فجر هر شب رأس ساعت 18 از رادیو گفتگو موج 103.05 مگاهرتز پخش می گردد.
رهبر انقلاب: هنر دینی باید بتواند معارف دین را در اذهان ماندگار کند
در ابتدای برنامه و در بخش «سینما اندیشه» سخنانی از رهبر انقلاب پخش گردید. رهبری در این سخنان «هنر دینی» را چنین تعریف کردند: «هنر دينى آن است كه بتواند معارفى را كه همه اديان – و بيش از همه، دين مبين اسلام – به نشر آن در بين انسانها همت گماشته‌اند و جانهاى پاكى در راه نشر اين حقايق نثار شده است، نشر دهد، جاودانه كند و در ذهنها ماندگار سازد.»
خلاء وجود مراکز پژوهشی برای ارائه صحیح معضلات اجتماعی به فیلمسازان
در ادامه دکتر سیدبشیر حسینی، استاد دانشگاه و کارشناس برنامه و مهدی انصاری، منتقد سینما به نقد فیلم های روز هفتم جشنواره پرداختند. حسینی با طرح بحثی با عنوان «سینمای اجتماعی» بیان داشت: «در روزهای اخیر بسیاری از فیلم ها تلاش کردند تا سینمای اجتماعی را تداعی کنند، اما نواقص بسیارشان نمی گذاشت این عنوان را بتوان بر آنان گذاشت.»
انصاری: اولین نکته در سینمای اجتماعی بحث موضوع یابی است
مهدی انصاری نیز در همین خصوص بیان داشت: «اولین نکته در سینمای اجتماعی بحث موضوع یابی است. سینمای اجتماعی که سازنده اثر ادعا دارد که این فیلم، فیلم اجتماعی است، موضوعاتی هستند که افراد خیلی کمی در جامعه مبتلابه آن موضوع اند و یا اصلا این موضوع قابلیت فراگیرشدن در جامعه را ندارند. مثلا درمورد فیلم «هیس دخترها فریاد نزنند!» خوب است آماری دهند تا ببینم چند درصد از مردم جامعه درگیر چنین موضوعی اند.»
حسینی: سینما بخشی از فرآیند اجتماعی جامعه است
در ادامه حسینی با طرح این سوال که «آیا الزاما فیلم ها باید راه درمان ارائه دهند یا خیر»، بیان داشت: «من صراحتا می گویم الزاما جواب مثبت به این سوال نباید داد. این دقیقا همین معناست که ما باید سینما را بخشی از فرآیند اجتماعی ببینیم. یک خرده نظام از نظام اجتماعی کل.»
شعیبی: بازی در «میهمان داریم» یک تجربه خوب و لذت بخش بود
در ادامه برنامه بهروز شعیبی، کارگردان سینما، میهمان ویژه برنامه هفتم «سودای سیمرغ» بود. وی در این گفتگو درخصوص بازی در فیلم «میهمان داریم» گفت: «برای من تجربه خیلی لذت بخش و کار خوبی بود. خوشبختانه این اتفاق افتاد که در کنار بزرگان باشم.»
وی افزود: «در تمام طول ایفای نقش و حتی در بیرون از نقش متوجه سختی زندگی جانبازان دفاع مقدس شدم و به این فکر می کردم که من به هیچ وجه نمی توانم آن سختی را حتی بازی کنم.»
ذوالفقاری: همه از دیدن «امروز» متحیر شدیم، اما نه برای قوتش!
در ادامه و در بخش «نقد و گفتگوی» برنامه پوریا ذوالفقاری، منتقد سینما میهمان «سودای سیمرغ» بود. ذوالفقاری درخصوص فیلم «امروز» میرکریمی بیان داشت: «همه از فیلم متحیر شدند، اما نه بخاطر قوی بودنش. یعنی فکر نمی کردیم که ابتداعیات همچین موقعیتی در فیلم رعایت نشده باشد و تمهید فیلمساز برای مظلوم نشان دادن کاراکترش این باشد که او همه طعنه ها را می شنود اما سخنی نمی گوید.»
کش دادن یک فیلم با بسط دادن آن متفاوت است
او افزود: «موقعیتی که آقای میرکریمی انتخاب کرده است، موقعیت سختی است اما وقتی فیلمسازی مثل آقای میرکریمی سراغ این موضوع می رود، شما خودبه خود منتشر یک فیلم خوب هستید. فیلم خیلی غیرمنطقی است. معتقدم گسترش دادن و بسط دادن یک موقعیت با کش دادنش فرق می کند. من فکر می کنم فیلم از این ناحیه خیلی لطمه خورد.»
در ادامه برنامه محمدرضا شهیدی فر، میهمان دیگر برنامه «سودای سیمرغ» درخصوص فیلم های اکران شده در روز هفتم جشنواره خاطرنشان کرد: «معراجی ها نه تنها ضعیف ترین بلکه بدترین فیلم آقای ده نمکی است. ایشان دفاع مقدس را در نیمه اول فیلم، تا حد یک نمایش تخته حوضی بلکه پائین تر تقلیل داد. نیمه دوم فیلم نیز وهن جنگ بود. اگر جنگ ما این بوده که من پیشنهاد می دهم کسانی که جنگ رفتند، اعلام برائت کنند. من نمی دانم خانواده شهدا و جابنازان با دیدن این فیلم چه احساسی پیدا می کنند.»
وی پرداختن به سینمای دفاع مقدس را مختص انسان های زندگی کرده در آن دوران ندانست و گفت : ««شیار 143» نشان داد اینکه می گویند تنها کسی از دفاع مقدس فیلم بسازد که آن زمان زیست کرده، بیشتر به یک شوخی ژورنالیستی شبیه است که تنها بدرد چند لحظه خندیدن می خورد.»
«چ»، «میهمان داریم» و «امروز» سه فیلمی که با زبان دلنشین به نقش ولایت فقیه در جامعه می پردازند
شهیدی فر در خصوص فیلم «امروز» میرکریمی نیز گفت: «در این جشنواره تا به اینجا سه تا فیلم بودند که با لحن قابل قبول، دلنشین و موثری به نقش ولایت فقیه در جامعه می پردازند. یکی فیلم «چ»، یکی «میهمان داریم» و آخری فیلم «امروز» بود.»
«امروز» میرکریمی؛ تداوم آژانس شیشه ای حاتمی کیا
وی فیلم «امروز» را تداوم آژانس شیشه ای آقای حاتمی کیا دانست و عناون کرد: «این را نه به خاطر اشتراک در بازیگری پرویز پرستویی می گویم. می خواهم بگویم این شخصیت همان حاج کاظم است. فرد آرامی که مراقب جنگ، تاثیراتش و نسل جنگ است و بی سرو صدا کارش را می کند.»
«امروز» نشان داد، نسل جنگ همچنان حافظ و جامعه امروز آیند ایرانی است
شهیدی فر افزود: «چیزی که در «امروز» می بینیم این است که نسل جنگ همچنان حافظ جامعه امروز و آینده ایرانی است. یعنی نسل آینده را هم او تربیت خواهد کرد. چیزی که آقای میرکریمی به ما امید می دهند این است که همان نسل زخمی و از جنگ برگشته در اخلاقی ترین برخورد ممکن به تربیت نسل بعد می پردازد. راننده تاکسی ای که در شهر می گردد و جامعه را پاسداری می کند و دست هر افتاده ای را بدون هیچ سوال را می گیرد با آنکه همه اتهام ها هم متوجه خودش است، داد نمی زند و فریاد واسلاما برنمی آورد.»
«امروز»، در تمجید و ستایش اخلاق و دفاع مقدس
وی با این پیش بینی که فیلم «امروز» مظلوم خواهد ماند، افزود: «این فیلم در تمجید و ستایش اخلاق و دفاع مقدس اتس و در عین حال اینکه گلایه هایش را هم از جامعه امروز پنهان نمی کند و علنا شکایت می کند.
میرکریمی: «امروز»، پاسخ به یک تعهد و درد اجتماعی ام بود
سودای سیمرغ در بخش ویژه برنامه خود، به بهانه اکران فیلم «امروز»، با رضا میرکریمی گفتگو کرد. وی در این گفتگو بیان داشت: «بعد از تجربه «یه حبه قند» فیلمنامه مشابه زیاد داشتم که راضی ام نمی کرد. چیزی که فکر می کردم بعد از «یه حبه قند» برایم مهم است، اتفاقا یک تعهد و درد اجتماعی بود تا یک فرم سینمایی. دوست داشتم برای این اولویت قائل شوم.»
این کارگردان افزود: «دوست داشتم یک قهرمان خسته ای را بسازم که آرمانگرایی را از خود شروع کند، نه اینکه نق بزند و اسیر جبر زمان شود. کسی که آدم ها را به مقصد می رساند. می دانستم انتخاب این سوژه و این شخصیت ممکن است سخت باشد و خیلی ها با او نزدیکی نکنند.»
یونس یک بسیجی بدون سان و رژه بود
وی با بسیجی خواندن شخصیت «یونس» داستان خود بیان داشت: «من هم جبهه بودم و بسیجی بودم. من شخصیتی را در قصه ام گذاشتم که در عین حال که بسیحی است، اما بسیجی سان و رژه ای نیست. بسیجی را نمی توان در سان و رژه برد، چرا که نه سن هایشان بهم می خورد و نه قدهایشان. این آدم خاموش همه این خصوصیات را دارد. یک قهرمان ساده است. جمله ای در فیلم است که یک کارگر خسته می گوید: «اگر خلوت باشد مسافر نیست، اکر مسافر باشد خلوت نیست». یعنی راز این عرفان این است که باید در جمع باشید.»
«سودای سیمرغ» برنامه ای رادیویی است که به مناسبت برگزاری سی ودومین جشنواره بین المللی فیلم فجر هر شب رأس ساعت 18 از رادیو گفتگو موج 103.05 مگاهرتز پخش می گردد.
