گروه جنگ نرم مشرق- یکی از اتاق فکرهای دولت آمریکا در گزارشی به ارزیابی قدرت نیروی دریایی ایران پرداخته است.

این گزارش توسط مایکل آیزنشتات رئیس برنامه مطالعات امنیتی و نظامی موسسه واشنگتن و آلون پاز از افسران جنگی اسرائیل که در موسسه واشنگتن تدریس می‌کند، نوشته شده است.

نویسندگان، عزیمت دو ناوچه ایران به آب‌های اقیانوس اطلس و نزدیکی مرزهای آمریکا در ماه گذشته که برای اولین بار در تاریخ رخ داد را نشانه «نقش توان دریایی در افزایش قدرت و نفوذ فرامرزی ایران» و مؤید بیانات رهبر معظم انقلاب که نیروی دریایی را «قدرت راهبردی»‌کشور نامید، خوانده‌اند. 

موسسه واشنگتن با اشاره به تجهیزات ناوگان دریایی ایران، نوشته است که نیروی دریایی ایران طی سال‌های اخیر گام‌های اولیه را برای انجام عملیات‌های فرامرزی برداشته است که عبارتند از:
1- نمایش پرچم ایران در آن سوی مرزهای کشور؛
2- راه‌اندازی ناوگانی که قادر به انجام عملیات در خارج از تنگه هرمز است؛
3- پاسداری از ارتباطات و مسیرهای دریایی ایران؛ و
4- ایجاد یک لایه جدید ارتباطی با شرکای راهبردی خود در سطح جهان که ایران را قادر می‌سازد نفوذ و قدرت خود را از لحاظ جغرفیایی گسترش دهد.

موسسه واشنگتن اذعان دارد که نیروی دریایی ایران با ماموریت‌های راهبردی‌ای که در پیش گرفته، به شدت در حال شکل دادن آینده‌ای امیدوارکننده و پرقدرت از خود است.

در این گزارش با اشاره به مانورهایی که نیروی دریایی ایران در خلیج فارس انجام داده، ذکر شده که این مانورها بیانگر قدرت ناوگان دریایی ایران در کنترل و در صورت نیاز، بستن تنگه هرمز به عنوان کانون قدرت بازدارندگی ایران در خلیج فارس است.
 
موسسه واشنگتن در ادامه از رویکرد جدید نیروی دریایی ایران در استفاده از «دیپلماسی دریایی» خبر داده و می‌نویسد: ایران با انجام عملیات‌هایی در خارج از آب‌های خویش از تنگه باب‌المندب تا تنگه مالاکا در مالزی، در حال افزایش قدرت نرم خود است.
این گزارش می‌افزاید: ناوگان دریایی ایران تاکنون با احداث بنادر سر راهی (بنادر مخصوص سوخت‌گیری و تدارکات ناوگان دریایی برای کشتی‌ها) در خلیج فارس (قطر و عمان)، اقیانوس هند (پاکستان، هند و سریلانکا)، شاخ آفریقا و دریای سرخ (عربستان،‌جیبوتی و سودان)، شرق مدیترانه (سوریه)، چین و روسیه (توسط ناوگان دریایی ایران در دریای خزر) توانسته نقش خود در عرصه جهانی دریانوردی را به عنوان یک قدرت جدید و رو به رشد، نشان دهد.
 
موسسه واشنگتن در این گزارش نوشته است: با توجه به این که مهمترین تهدید بالقوه علیه ایران از طریق دریا و توسط ناوهای آمریکایی مستقر در خلیج فارس خواهد بود، افزایش قدرت دریایی ایران از اهمیت دوچندانی برخوردار است.
به نوشته این گزارش، از آنجا که آمریکایی‌ها خلیج عمان را به عنوان خط آغاز عملیات‌های خود در خلیج فارس قرار داده‌اند، ناوگان ایران با افزایش فعالیت خود در این منطقه طی سال‌های اخیر تلاش کرده‌ خطر تهدید بالقوه آمریکا را کاهش دهد.

به ادعای موسسه واشنگتن، ناوگان دریایی ایران با همکاری سوریه توانسته منافع آمریکا در شرق دریای مدیترانه را نیز به خطر بیاندازد؛ خصوصا آن که این منطقه محل استقرار ناوشکن‌های آمریکایی به عنوان ستون فقرات قدرت دریایی و موشکی ناتو است.
 
همکاری‌های دریایی ایران و روسیه، موضوع  دیگری است که از نگاه موسسه واشنگتن نشانه افزایش قدرت دریابُرد ایران است. در راستای این همکاری‌ها، ناوگان روسیه از دسامبر 2012 تاکنون حداقل دو بندر سر راهی در بندرعباس احداث کرده است. با توجه به خدمات سوخت‌گیری و تدارکاتی این بنادر سر راهی، توان بالقوه نیروی دریایی روسیه در خلیج فارس، دریای عدن و اقیانوس هند افزایش یافته است که مستقیما به زیان منافع آمریکا است.

بر اساس این گزارش، ایران از سال 2008 فعالیت ناوگان دریایی خود در خلیج عدن را با هدف مقابله با دزدان دریایی سومالی آغاز کرد و فعالیت‌های این ناوگان در اقیانوس هند نیز در سال‌های اخیر رو به رشد بوده است. علت افزایش حضور ناوگان دریایی در این مناطق، عبور اکثر خطوط مبادلات تجاری ایران از آنهاست که با افزایش حضور ناوگان دریایی، امنیت این مسیرها برای کشتی‌های تجاری ایران یا کشتی‌های خارجی حامل کالاهای به مقصد یا مبدأ ایران، افزایش یافته است.

* پیشنهادات به دولت آمریکا

موسسه واشنگتن در انتهای این گزارش، پیشنهادات اجرایی خود برای تصمیم‌گیران آمریکایی را ارائه کرده است.
این موسسه معتقد است با توجه به قدرت رو به رشد ایران در عرصه دریانوردی، آمریکا و متحدانش باید از جنبه‌های مختلف اقداماتی را انجام دهند.

این گزارش تصریح دارد از آنجا که ایران با استفاده از دیپلماسی دریایی قصد دارد چهره خود را به عنوان یک قدرت رو به رشد دریایی، به منصه ظهور برساند، آمریکا و متحدانش باید توفیقات اخیر نیروی دریایی ایران را مورد توجه قرار دهند.

این گزارش به دولت آمریکا توصیه کرده که که با رایزنی‌های اطلاعاتی با گاردهای ساحلی، مقامات بندری و گمرکی سراسر جهان، مانع استفاده ایران از بنادر غیرنظامی برای تجارت تسلیحات شود و بنادری که در این زمینه همکاری نمی‌کنند را جریمه و بازخواست کند.

موسسه واشنگتن با طرح ادعای تکراری دست داشتن ایران در تجارت تسلیحات، همچنین به دولت آمریکا توصیه کرده که با استفاده از مفاد قطعنامه‌های 1747، 1803 و1929 شورای امنیت سازمان ملل، مانع استفاده ایران از ظرفیت دریایی برای تجارت تجهیزات نظامی شود. این موسسه همچنین اذعان کرده که در شرایطی که احکام قطعنامه‌های مذکور، برای پیشبرد اهداف آمریکا کافی نبود، واشنگتن باید به دنبال راهکارهای قانونی اضافی برود.

موسسه واشنگتن در پایان هم از آمریکا و متحدانش خواسته که به علت مذاکرات هسته‌ای، از اقدامات خود برای جلوگیری از کمک‌های ایران از طریق دریا به گروه‌هایی که آنها را افراطی شبه‌نظامی خوانده، غفلت نکنند و اگر ایران از کمک به این گروه‌ها دست نکشید، آمریکا و متحدانش هم نباید از تلاش برای نابودی آنها دست بکشند.