به گزارش مشرق، حجت‌الاسلام شهاب مرادی در مراسم بزرگداشت بیست و یکمین سالگرد شهادت سید مرتضی آوینی که در تالار بزرگ وزارت کشور برگزار شد، درباره مدیریت جهادی از شور و سوز نام برد و گفت: انسان، لجام گسیخته، بی‌هدف و بی‌هویت است که نابود می‌شود اما در شور این عقل است که فرمانده است و در واقع، عقل به محاسبه می‌آید.

وی ادامه داد: کانون و مصدر شور، سوز و شعور هم هست و کربلا سرآغاز این درس‌ها و مشق‌ها است.

رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با اشاره به یکی از سخنان شهید آوینی مبنی بر اینکه ما اوقات فراغت نداریم، تصریح کرد: من هیچ وقت شهید آوینی را از نزدیک ندیدم و رفاقتی با او نداشته‌ام و آشنایی من با شهید آوینی از طریق فیلم و کتاب‌های اوست. به نظر بنده اینکه ما اوقات فراغت نداریم خیلی خردمندانه است البته اگر کسانی پیدا شوند که اوقات فراغت را با تفریح، یکی بگیرند اشتباه کرده‌اند.

این کارشناس دینی با بیان اینکه یکی از وجوه پررنگ و شخصیتی شهید آوینی، فرهنگ جهادی وی بوده است اما متأسفانه آن طور که باید این مسأله مورد توجه قرار نگرفته است، خاطرنشان کرد: شهید آوینی دنیا را با خدا می‌بیند؛ قبل و بعد هر موضوعی فقط خدا را می‌بیند و خداوند در ذهن او موجود و یا یک پدیده نیست بلکه خدای اکبر است.

مرادی گفت: مدیریت جهادی مانند مدیریت زمان است که به وکیل و وزیر نیازی ندارد بلکه همه انسان‌ها باید برنامه‌ها و اوقات خود را مدیریت کنند.

وی ادامه داد: شهید آوینی در جهان بینی‌ که داشت گویی نقش خداوند را می‌دید در نوع رفتار و قدرتش خدا را می‌دید و ما همواره به این جهان بینی نیاز داریم لذا اگر فرزندان ما فقط هنر، فقط فلسفه و یا ظواهر هنری را ببینند هیچ وقت آوینی نمی‌شوند و از این مباحث، هنرمند ارزشی بیرون نمی‌آید.

مرادی اظهار داشت: دفاع از دین و ارزش‌ها همچنان کار سختی است و هر چه فضا هنری‌تر و علمی‌تر باشد به مراتب سخت‌تر خواهد بود.

خسروشاهی: شهید آوینی از مشیت‌های الهی بود که در این دوران تجلی پیدا کرد

علیرضا خسروشاهی نویسنده و از دوستان شهید آوینی نیز در این مراسم گفت: اگر منظور از مفهوم تمدن، تجسّد فرهنگ باشد در این صورت اگر فرهنگ به تمدن تبدیل شود می‌میرد و اگر حماسه هم به پژوهش تبدیل شود می‌میرد.

وی اظهار داشت: شهید آوینی قابل پژوهش نیست بلکه نوعی زندگی است بسیاری افرادی که ادعای شناخت عاشورا و تحقیق و تفحص آن واقعه بزرگ که به تعبیر آوینی قلب هستی است را دارند اما در واقع در زندگی‌شان اعتقاد عملی به آنچه که در سال 61 هجری اتفاق افتاد، ندارند.

این دوست شهید آوینی عنوان کرد: گرچه امروز سخن درباره ادبیات نثر آوینی بود اما آنجا که شما به یک پایان‌نامه درباره آوینی و یا قیام اباعبدالله الحسین (ع) قانع شوید بدانید که پرونده این مسائل را در دل خود بسته‌اید.

خسروشاهی خاطرنشان کرد: شهید آوینی جوششی بود برای پاسخ به آنچه که وجودش از آن طلب می‌کرد و کاری به مطالبات حوزه هنری، صدا و سیما و... که از او طلب می‌کردند، نداشت.

وی با اشاره به سه عنصری که جناب کمری برای شهید آوینی برشمرد که آوینی با آنها در بین مردم شناخته شده است مبنی بر صدای نجوا، زیبایی ظاهری و حضور مقام معظم رهبری در بالای جنازه ایشان تصریح کرد: آوینی یک نشانه شد. در زمان ابن عربی حوزه هنری و صدا و سیما و دسته‌های فرهنگی نبود که کار آنها تربیت هنرمند باشد و هنرمند در جامعه حضور داشته باشد و کار شهید آوینی نیز از این سنخ بود.

این دوست شهید آوینی ادامه داد: به نظر می‌رسد شهید آوینی جزو مشیت‌های الهی بود که در این دوران تجلی پیدا کرد؛ آوینی کسی بود که در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی دعوت نامه‌ای از آمریکا برایش ارسال شد و با وجود اینکه امکانات بسیار خوبی در اختیار او قرار می‌گرفت اما او پاسخ آن را داد، لذا اینها احساسات نیست، مصادره به مطلوب به آوینی نیست بلکه اینها حقایق و واقعیات است.

خسروشاهی خاطرنشان کرد: خیلی فرموله کردن آوینی به نفع آوینی نیست؛ اینکه آوینی را در دسترس همه قرار دهیم اینها ستیز با واقعیات است، آوینی قطعاً نظر خاص از ملکوت به او بوده است. بنابراین اصلاً با احساس از آوینی سخن نمی‌گویم. آوینی یک اتفاق بود که باید پژوهش و جست‌وجو شود.

وی افزود: شناخت آوینی با ارتفاع نظری که برای خودمان پیش می‌آید ممکن خواهد بود والا ما ابزار شناخت آوینی را نداریم.

خسروشاهی در انتهای این مراسم، متن منتشرنشده‌ای از شهید آوینی با عنوان بیان هنری که در سال 1366 به نگارش درآمده بود را برای حضار قرائت کرد.

کمری: آفاق فکری شهید آوینی از ابعاد ناشناخته اوست

علیرضا کمری محقق و پژوهشگر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در مراسم بزرگداشت شهید سید مرتضی آوینی اظهار داشت: وقتی انسان‌هایی بر حسب گفت و اندیشه متمایز هستند، باید درباره آنها صحبت کرد، دیگران هم می‌توانند درباره او سخن بگویند.

وی با بیان اینکه نمی‌شود منکر شأن وجودی آوینی شد، ادامه داد: کسانی بودند که درباره این بزرگوار در دوران حیات دنیوی و بعد از شهادت می‌گفتند، حرفهای وی از نظر ما پذیرفتنی نیست؛ اما به نظر من حرف ایشان قابل شنیدن است؛ اینکه امروز به عنوان روز هنر اسلامی نامیده می‌شود و این بزرگوار به عنوان سید شهیدان اهل قلم نامیده شده نشانه آفاق فکری و معرفتی این فرد است.

کمری بیان داشت: ما غالباً با مسائل شورمندانه و احساسی بحث می‌کنیم؛ خوب است با تأمل و تفکر بیاندیشیم. اتفاقاً یکی از ابعاد وجودی و ناشناخته شهید آوینی آفاق فکری و اندیشگانی اوست که چندان شناخته شده نیست.

وی اضافه کرد: دو شناخت کلی درباره شهید آوینی وجود دارد یکی محدود می‌شود به مقدار اندکی که درک حیات جسمانی در ایشان وجود داشت و بعد هم شناخت پس از شهادت که رخ داد. در عین حال شناخت بعد از شهادت را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد.

این محقق و پژوهشگر ضمن بیان سؤالی مبنی بر اینکه توده مردم و خواص اهل فکر چگونه آوینی را شناختند و چگونه با این اسم آشنایی پیدا کردند، خاطرنشان کرد: به نظر من صدای آوینی اولین ورودی بود که گوش مستمعان نسبت به صاحب این صدا حساسیت پیدا کرد. البته این صدا از قاب پنجره تلویزیون در برنامه روایت فتح شنیده شد، بدون اینکه گفته شود صاحب این صدا کیست و نویسنده این متن گفتارها چه کسی است.

وی افزود: تُن صدای آوینی به دلیل جنس و کیفیت قابل اعتناست؛ صدای محزون، نجیب، پذیرفتنی و قابل تأملی بود و این صدای محزون تداعی کننده ناله‌های دور ماندن نی از نیستان است. این صدای متفاوت، بعد از شهادت، سیمای آوینی را برای عموم مردم شناساند و معلوم شد صاحب این صدا دارای چنین سیمایی است.

کمری یادآور شد: آوینی چهره زیبایی داشت که در عکس‌ها و فیلم‌های او این چهره را می‌بینیم. ضمن چهره زیبا و سیمای نجیب و معصومانه او را به مثابه یک متن قابل خوانش، پذیرش کرده بودند؛ تلفیق هم‌نشینی چهره و صدا موجب شد که این شخص اهمیت بیشتری پیدا کند؛ طبیعی است که کسی که سیما و صدای زیبایی دارد سخن و کلام او اثر بیشتری خواهد داشت.

وی بیان داشت: ضرب اهمیت صدا و چهره زیبای شهید آوینی با حضور رهبر معظم انقلاب در مراسم تشییع شهید آوینی بیشتر شد و اینها مبادی شناخت اولیه است اما باید به آفاق و مسائل دیگر ورود پیدا کرد چیزی که موجب شد نام آوینی در سازمان‌ها و کتابخانه‌ها و نهادها گذارده شود. اینها شاید مأخوذ از گسترش نام او باشد چرا که همه شهید آوینی را از پنجره روایت فتح شناختند.

این پژوهشگر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس یادآور شد: با این اوصاف شهید آوینی به یک نشانه فرهنگی و تاریخی و معرف یک جریانی بوده که در نقطه اوج به عنوان هنرمند انقلاب اسلامی از او یاد می‌شود. شهید آوینی منهای دید عمومی و فراگیر نه چندان خوانده و پائیده در حوزه آوینی‌شناسی برای کسانی که اهل نظر هستند در زمان حیات و بعد از واقعه شهادت مهم بود و بسیار کسان درباره او گفته‌اند و شنیده‌اند لذا باید آوینی شناختی از مقاله‌ها و سخن‌های وی صورت گیرد.

وی خاطرنشان کرد: آوینی در آن چیزی که تحت عنوان متن گفتار یا نریشن و متن‌گذاره‌های حدیث‌الحالی و حدیث‌النفسی و گفت‌وگویی در مجموعه مستند روایت فتح دیده می‌شود صورتی تمام پیدا می‌کند و صورت او را در این متن‌گفتارها می‌توان مطالعه کرد.

کمری بیان داشت: کسانی که با ادبیات سر و کار دارند می‌دانند غزل جایگاه خاصی در ادبیات و شعر ایرانی دارد و در میان همه کسانی که غزل گفتند به خصوص در حوزه غزل کهن حافظ جایگاه خاص مَرتبت بالایی دارد. وقتی که این چینش صورت می‌گیرد معلوم می‌شود که چرا حافظ، حافظه فرهنگی ادبیات ما می‌شود.

وی گفت: برای اینکه درباره آوینی سخن بگویید باید در زبان آوینی درنگ کنید و این زبان را می‌توان در صورت‌های مختلف در قالب‌های متنوع و موضوعات متعدد به صورت زبانی، گفتاری یا نوشتاری پیدا کرد؛ در واقع صورت متن گفتاری او را در مجموعه گنجینه آسمانی سراغ می‌گیریم.

این پژوهشگر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس افزود: متن گفتار و روایت‌گذاره‌هایی که در روایت فتح، اساس روایت فتح را شکل می‌دهد چه سنخی است، از کجا آمده است؟ این را که می‌خواهم پاسخ دهم نه در مقام تجلیل است و نه در مقام مداحنه شهید آوینی. می‌شود فهمید که این متن‌ها از روی تکلف و خواندن ادبیات نوشته نشده است. مهم این است که این بافت شناخته شود. بافت این کلام تداعی‌کننده گذاره‌های آسمانی است.

وی اضافه کرد: چرا آوینی به اینجا رسید و این بافت ما را به کجا می‌برد؟ در ورای این متن، زمان، زمان کمی نیست و مکان، مکان عینی و خاکی نیست که آوینی از آن یاد می‌کند. دو کوهه‌ای که آوینی از آن یاد می‌کند پادگانی نیست که یک معمار از آن یاد می‌کند بلکه دو کوهه شهری است در آسمان.

وی بیان داشت: اگر بناست درباره کسی صحبت کنیم باید درباره او بیاندیشیم و درباره آثار او شناخت پیدا کنیم. زبان زندان معناست، می‌کُشد یا احیاء می‌کند. اما همین سخن شهید آوینی که گفته است وقتی زبان در بیان غیرمحسوسات یا حتی محسوسات مفاهیمی را به مراتب تنزل می‌دهد و در سطح زنجیره زبان می‌آورد این حرف مصداق و عبارت زبانی است. ما گزیر و گریزی نداریم از زبان مگر نه این است که خداوند با بشر از طریق زبان گفت‌وگو کرد پس زبان مهم است. اگر بخواهیم کسی را بشناسیم باید از طریق زبان او را بشناسیم.