به گزارش گروه اجتماعی مشرق، موج شبکه‌های اجتماعی و در رأس آن‌ها فیس بوک مدت‌هاست که زندگی‌ها را تحت تأثیر قرار داده است و حتی برای شماری از نان شب هم واجب‌تر شده است. در اطراف خود افرادی را می‌بینیم که ساعت‌های زیادی از زندگی خود را صرف حضور در شبکه‌های اجتماعی می‌کنند و هر لحظه با یک کلیک به صفحه شخصی دیگران سرک کشیده و از اوضاع و احوال تنها باخبر می‌شوند. عضویت هر روزه تعداد زیادی از مردم در شبکه‌های اجتماعی زنگ خطری است که بارها از سوی کارشناسان به صدا درآمده است. زندگی بسیاری از زوج‌های جوان به خاطر این شبکه‌ها به ورطه نابودی کشیده شده و آثار زیانبار آن نیز دامن بسیاری از زنان و مردان را گرفته است به‌طوری که به خطر افتادن فضای خصوصی افراد و از هم پاشیده شدن اساس خانواده‌ها، مهم‌ترین و جدی‌ترین آثار منفی شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک است.
روزنامه دیلی میل چاپ انگلیس چندی قبل در گزارشی اعلام کرد: شبکه مجازی فیس بوک در ردیف سومین عامل بر هم زننده خانواده‌های انگلیسی و جدایی آن‌ها از یکدیگر قرار گرفته است. در این گزارش آمده است فیس بوک خود به عاملی بزرگ در کاهش ازدواج‌ها و افزایش طلاق‌ها منجر شده است و از مهم‌ترین تأثیرهای فیس‌بوک که در پرونده‌های طلاق عنوان شده، برقراری ارتباط دوباره، ارسال پیام‌های نامناسب و یا گزارش خیانت طرف مقابل از طریق دوستان فرد بوده است.
گرچه آمار دقیقی از تعداد زنان و مردان حاضر در شبکه‌های اجتماعی و بخصوص فیس بوک وجود ندارد اما بیشترین جرایمی که در دنیای مجازی و همچنین اخاذی به وسیله آن اتفاق افتاده است مربوط به مردانی است که ساعت‌های زیادی از زندگی شان را در وب گردی و شبکه فیس بوک سپری می‌کنند. اغلب مردان فیس بوکی زندگی در فضای مجازی را به زندگی در دنیای واقعی ترجیح می‌دهند و به این ترتیب به بیماری تحت عنوان سایبر فوبیا که نشانه‌هایی همانند اعتیاد به مواد مخدر را دارد مبتلا می‌شوند.
روانشناسان و جامعه شناسان با انجام تحقیقات و بررسی‌های علمی به دنبال یافتن پاسخی برای این سؤال‌ها هستند. چه خلأ‌هایی باعث می‌شوند که مردان فیس بوکی زندگی در این فضا را به زندگی واقعی ترجیح دهند و زندگی این افراد دچار چه تغییراتی می‌شود و دیدگاه‌آنها نسبت به همسر و یا فرزندان و اطرافیانشان چقدر دچار دگرگونی می‌شود؟
دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس معتقد است باید از دو بعد به این موضوع نگاه کرد. وی می‌گوید: «اول این‌که این مردان چه نوع معضلات و کمبودهایی دارند که به این سمت کشیده شده‌اند و دوم این‌که دنیای مجازی و فضای فیس‌بوک در طولانی‌مدت چه مضراتی در زندگی شان برجا خواهدگذاشت.»
وی ادامه داد: «بررسی‌ها نشان داده است خیلی از این افراد با مشکلات خاص روانی مواجه هستند. در درجه اول خیلی از این افراد بدآموزی‌های دوران کودکی را با خود دارند و شماری از آن‌ها ناکامی‌ها و عقده‌های روانی دوران کودکی شان به یکباره سرباز کرده و عده خیلی زیادی نیز فقدان مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی را تجربه کرده‌اند. به عبارت دیگر این گونه مردان به جای این‌که در دنیای واقعی به دنبال به‌دست آوردن کسانی باشند که می‌توانند برای آن‌ها نقش همسر آینده را داشته باشند عمدتاً در دنیای مجازی به دنبال این افراد می‌گردند.
گروه دیگر کسانی هستند که اعتماد به نفس پایینی دارند و احساس می‌کنند اگر در دنیای واقعی بخواهند ارتباط برقرار کنند احتمالاً مورد قبول قرار نخواهند گرفت و باعث می‌شود به دنیای مجازی رو بیاورند. شماری از آن‌ها با استفاده مکرر از سیستم دنیای مجازی اصطلاحاً دچار اعتیاد به اینترنت و یا فیس بوک می‌شوند به‌طوری که واژه جدیدی تحت عنوان «سایبر فوبیا» برای آن‌ها در نظر می‌گیریم که نشانه‌هایی شبیه نشانه‌های اعتیاد و نشانه‌های ترک آن مانند سندروم خماری، سندروم نرسیدن مواد مخدر که فرد را بی‌قرار می‌کند و التهاب و اضطراب را به همراه دارد.»
داور شیخاوندی آسیب‌شناس اجتماعی، تقلیل ارتباطات عاطفی را عامل کشیده شدن بدون حد و مرز مردان به سوی دنیای مجازی و فضایی غیر از فضای گرم خانواده می‌داند و می‌گوید: «مردانی که روابط خوبی با خانواده و همسر ندارند سعی می‌کنند با کارها و برنامه‌های دیگری خودشان را سرگرم کنند و با توجه به گسترش فضای مجازی در میان خانواده‌ها، آن‌ها حضور در این فضا را انتخاب می‌کنند. البته افرادی هم هستند که با گذراندن زمان زیادی در خارج از خانه و یا مطالعه کتاب و روزنامه زمانی که در خانه هستند تلاش می‌کنند تا کمترین ارتباط متقابلی با همسر و یا فرزندان داشته باشند. افرادی که امکاناتی مانند اتاق خصوصی در خانه ندارند در تنهایی خود آهنگ گوش می‌کنند و یا استراحت می‌کنند. همه اینها از کمرنگ شدن ارتباطات عاطفی در خانواده حکایت می‌کند و مردان به جای این‌که به خانواده و فرزندان توجه داشته باشند به کارها و سرگرمی‌های دیگری علاقه نشان می‌دهند.»
دکتر شیخاوندی ژاپن را به عنوان یکی از کشورهایی که از نظر ارتباطات عاطفی دچار مشکل است مثال زد و گفت: «در ژاپن زنان همیشه از این‌که از صبح تا شب باید کار کنند و فقط برای استراحت و خواب به خانه بیایند ناراحت هستند. زوج‌های ژاپنی به خاطر کم شدن ارتباطات عاطفی به دنیای مجازی روی می‌آورند و ساعت‌هایی را که در کنار یکدیگر هستند با اینترنت و شبکه‌های مجازی پر می‌کنند. متأسفانه امروزه صحبت‌های بین زن و شوهر‌ها و یا والدین و فرزندان فقط به خواسته هایشان از یکدیگر محدود شده است.»
تأثیر نامطلوب فیس بوک در زندگی زوج‌ها، واقعیت تلخی است که هر روز شاهد انعکاس آن در رسانه‌ها هستیم. استفاده نادرست از این فضای مجازی باعث شده است که زندگی‌های بسیاری دچار تلاطم شود.
دکتر ابراهیمی مقدم روانشناس درباره تأثیرهای منفی فیس بوک می‌گوید: «نخستین تأثیرمنفی بالا رفتن نرخ افسردگی در این افراد است. بررسی‌ها نشان می‌دهد کاربران فیس بوکی نسبت به افراد عادی از درجه افسوس و افسردگی بالاتری برخوردارند و این افراد عمدتاً زندگی‌های دیگران را زمانی در فیس‌بوک تجربه می‌کنند و می‌بینند که آن‌ها در زمان‌های خوب، خوش و شادی عکس‌ها و مطالب خودشان را گذاشته‌اند و معمولاً با این کار می‌خواهند نشان بدهند آدم‌های خوشبختی هستند.
کاربر فیس بوک با دیدن این صحنه‌ها بتدریج احساس می‌کند که خودش صاحب چنین موقعیت‌هایی نیست و کم‌کم احساس بدبختی و موفق نبودن در زندگی بر او چیره خواهد شد. این احساس یأس و ناامیدی بتدریج در زندگی تأثیر‌گذار بوده و مشکل ساز می‌شود. از طرف دیگر مقایسه کردن‌های متعدد مانند مقایسه همسر یا وضع زندگی خود با دیگران بتدریج منجر به بوجود آمدن حساسیت می‌شود که خود این مسأله موجب ایرادگیری بیش از اندازه و در طولانی مدت باعث مشکلات خاصی از قبیل احساس‌های ناخوشایند در زندگی خواهد شد.»
وی ادامه داد: «از طرف دیگر متأسفانه برخی کاربران فیس بوک بعضی از موازین اخلاقی مانند پوشش یا مواردی از این قبیل را کمتر رعایت می‌کنند و خود این هم در دراز مدت تأثیرات منفی می‌گذارد. یک نکته بسیار جالب این است که خیلی از مواقع افراد حتی به کسانی که آمارگران رسمی محسوب می‌شوند، اطلاعات نمی‌دهند و این در حالی است که به راحتی اطلاعات شخصی و خصوصی خود را روی فیس بوک می‌گذارند که دیگران از این اطلاعات استفاده کنند. این امر حساسیت اعضای خانواده را به وجود آورده و منجر به ایجاد احساس شک و تردید و سوءظن در خانواده می‌شود که همه اینها بتدریج پایه‌های خانواده را هدف قرار می‌دهد.»
دکتر شیخاوندی، افزایش درک متقابل درون خانواده‌ها را بهترین راه حل برای جلوگیری از سقوط در ورطه دنیای مجازی می‌داند و می‌گوید: «خانواده‌ها باید با یک برنامه‌ریزی مناسب زمان‌هایی را به گزارش دادن به یکدیگر اختصاص دهند. در این زمان‌ها اعضای خانواده از کارها و برنامه‌هایی که دارند برای یکدیگر حرف بزنند و برای حل مشکلات با یکدیگر مشارکت کنند. مردانی که با یک مدیریت صحیح در خانواده بتوانند فضای درک متقابل را به وجود بیاورند کمتر به سمت دنیای مجازی و فیس بوک کشیده می‌شوند. سرگرمی‌های کاذب فیس بوک مانع از ارتباطات عاطفی می‌شود.»
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
روزنامه دیلی میل چاپ انگلیس چندی قبل در گزارشی اعلام کرد: شبکه مجازی فیس بوک در ردیف سومین عامل بر هم زننده خانواده‌های انگلیسی و جدایی آن‌ها از یکدیگر قرار گرفته است. در این گزارش آمده است فیس بوک خود به عاملی بزرگ در کاهش ازدواج‌ها و افزایش طلاق‌ها منجر شده است و از مهم‌ترین تأثیرهای فیس‌بوک که در پرونده‌های طلاق عنوان شده، برقراری ارتباط دوباره، ارسال پیام‌های نامناسب و یا گزارش خیانت طرف مقابل از طریق دوستان فرد بوده است.
گرچه آمار دقیقی از تعداد زنان و مردان حاضر در شبکه‌های اجتماعی و بخصوص فیس بوک وجود ندارد اما بیشترین جرایمی که در دنیای مجازی و همچنین اخاذی به وسیله آن اتفاق افتاده است مربوط به مردانی است که ساعت‌های زیادی از زندگی شان را در وب گردی و شبکه فیس بوک سپری می‌کنند. اغلب مردان فیس بوکی زندگی در فضای مجازی را به زندگی در دنیای واقعی ترجیح می‌دهند و به این ترتیب به بیماری تحت عنوان سایبر فوبیا که نشانه‌هایی همانند اعتیاد به مواد مخدر را دارد مبتلا می‌شوند.
روانشناسان و جامعه شناسان با انجام تحقیقات و بررسی‌های علمی به دنبال یافتن پاسخی برای این سؤال‌ها هستند. چه خلأ‌هایی باعث می‌شوند که مردان فیس بوکی زندگی در این فضا را به زندگی واقعی ترجیح دهند و زندگی این افراد دچار چه تغییراتی می‌شود و دیدگاه‌آنها نسبت به همسر و یا فرزندان و اطرافیانشان چقدر دچار دگرگونی می‌شود؟
دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس معتقد است باید از دو بعد به این موضوع نگاه کرد. وی می‌گوید: «اول این‌که این مردان چه نوع معضلات و کمبودهایی دارند که به این سمت کشیده شده‌اند و دوم این‌که دنیای مجازی و فضای فیس‌بوک در طولانی‌مدت چه مضراتی در زندگی شان برجا خواهدگذاشت.»
وی ادامه داد: «بررسی‌ها نشان داده است خیلی از این افراد با مشکلات خاص روانی مواجه هستند. در درجه اول خیلی از این افراد بدآموزی‌های دوران کودکی را با خود دارند و شماری از آن‌ها ناکامی‌ها و عقده‌های روانی دوران کودکی شان به یکباره سرباز کرده و عده خیلی زیادی نیز فقدان مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی را تجربه کرده‌اند. به عبارت دیگر این گونه مردان به جای این‌که در دنیای واقعی به دنبال به‌دست آوردن کسانی باشند که می‌توانند برای آن‌ها نقش همسر آینده را داشته باشند عمدتاً در دنیای مجازی به دنبال این افراد می‌گردند.
گروه دیگر کسانی هستند که اعتماد به نفس پایینی دارند و احساس می‌کنند اگر در دنیای واقعی بخواهند ارتباط برقرار کنند احتمالاً مورد قبول قرار نخواهند گرفت و باعث می‌شود به دنیای مجازی رو بیاورند. شماری از آن‌ها با استفاده مکرر از سیستم دنیای مجازی اصطلاحاً دچار اعتیاد به اینترنت و یا فیس بوک می‌شوند به‌طوری که واژه جدیدی تحت عنوان «سایبر فوبیا» برای آن‌ها در نظر می‌گیریم که نشانه‌هایی شبیه نشانه‌های اعتیاد و نشانه‌های ترک آن مانند سندروم خماری، سندروم نرسیدن مواد مخدر که فرد را بی‌قرار می‌کند و التهاب و اضطراب را به همراه دارد.»
داور شیخاوندی آسیب‌شناس اجتماعی، تقلیل ارتباطات عاطفی را عامل کشیده شدن بدون حد و مرز مردان به سوی دنیای مجازی و فضایی غیر از فضای گرم خانواده می‌داند و می‌گوید: «مردانی که روابط خوبی با خانواده و همسر ندارند سعی می‌کنند با کارها و برنامه‌های دیگری خودشان را سرگرم کنند و با توجه به گسترش فضای مجازی در میان خانواده‌ها، آن‌ها حضور در این فضا را انتخاب می‌کنند. البته افرادی هم هستند که با گذراندن زمان زیادی در خارج از خانه و یا مطالعه کتاب و روزنامه زمانی که در خانه هستند تلاش می‌کنند تا کمترین ارتباط متقابلی با همسر و یا فرزندان داشته باشند. افرادی که امکاناتی مانند اتاق خصوصی در خانه ندارند در تنهایی خود آهنگ گوش می‌کنند و یا استراحت می‌کنند. همه اینها از کمرنگ شدن ارتباطات عاطفی در خانواده حکایت می‌کند و مردان به جای این‌که به خانواده و فرزندان توجه داشته باشند به کارها و سرگرمی‌های دیگری علاقه نشان می‌دهند.»
دکتر شیخاوندی ژاپن را به عنوان یکی از کشورهایی که از نظر ارتباطات عاطفی دچار مشکل است مثال زد و گفت: «در ژاپن زنان همیشه از این‌که از صبح تا شب باید کار کنند و فقط برای استراحت و خواب به خانه بیایند ناراحت هستند. زوج‌های ژاپنی به خاطر کم شدن ارتباطات عاطفی به دنیای مجازی روی می‌آورند و ساعت‌هایی را که در کنار یکدیگر هستند با اینترنت و شبکه‌های مجازی پر می‌کنند. متأسفانه امروزه صحبت‌های بین زن و شوهر‌ها و یا والدین و فرزندان فقط به خواسته هایشان از یکدیگر محدود شده است.»
تأثیر نامطلوب فیس بوک در زندگی زوج‌ها، واقعیت تلخی است که هر روز شاهد انعکاس آن در رسانه‌ها هستیم. استفاده نادرست از این فضای مجازی باعث شده است که زندگی‌های بسیاری دچار تلاطم شود.
دکتر ابراهیمی مقدم روانشناس درباره تأثیرهای منفی فیس بوک می‌گوید: «نخستین تأثیرمنفی بالا رفتن نرخ افسردگی در این افراد است. بررسی‌ها نشان می‌دهد کاربران فیس بوکی نسبت به افراد عادی از درجه افسوس و افسردگی بالاتری برخوردارند و این افراد عمدتاً زندگی‌های دیگران را زمانی در فیس‌بوک تجربه می‌کنند و می‌بینند که آن‌ها در زمان‌های خوب، خوش و شادی عکس‌ها و مطالب خودشان را گذاشته‌اند و معمولاً با این کار می‌خواهند نشان بدهند آدم‌های خوشبختی هستند.
کاربر فیس بوک با دیدن این صحنه‌ها بتدریج احساس می‌کند که خودش صاحب چنین موقعیت‌هایی نیست و کم‌کم احساس بدبختی و موفق نبودن در زندگی بر او چیره خواهد شد. این احساس یأس و ناامیدی بتدریج در زندگی تأثیر‌گذار بوده و مشکل ساز می‌شود. از طرف دیگر مقایسه کردن‌های متعدد مانند مقایسه همسر یا وضع زندگی خود با دیگران بتدریج منجر به بوجود آمدن حساسیت می‌شود که خود این مسأله موجب ایرادگیری بیش از اندازه و در طولانی مدت باعث مشکلات خاصی از قبیل احساس‌های ناخوشایند در زندگی خواهد شد.»
وی ادامه داد: «از طرف دیگر متأسفانه برخی کاربران فیس بوک بعضی از موازین اخلاقی مانند پوشش یا مواردی از این قبیل را کمتر رعایت می‌کنند و خود این هم در دراز مدت تأثیرات منفی می‌گذارد. یک نکته بسیار جالب این است که خیلی از مواقع افراد حتی به کسانی که آمارگران رسمی محسوب می‌شوند، اطلاعات نمی‌دهند و این در حالی است که به راحتی اطلاعات شخصی و خصوصی خود را روی فیس بوک می‌گذارند که دیگران از این اطلاعات استفاده کنند. این امر حساسیت اعضای خانواده را به وجود آورده و منجر به ایجاد احساس شک و تردید و سوءظن در خانواده می‌شود که همه اینها بتدریج پایه‌های خانواده را هدف قرار می‌دهد.»
دکتر شیخاوندی، افزایش درک متقابل درون خانواده‌ها را بهترین راه حل برای جلوگیری از سقوط در ورطه دنیای مجازی می‌داند و می‌گوید: «خانواده‌ها باید با یک برنامه‌ریزی مناسب زمان‌هایی را به گزارش دادن به یکدیگر اختصاص دهند. در این زمان‌ها اعضای خانواده از کارها و برنامه‌هایی که دارند برای یکدیگر حرف بزنند و برای حل مشکلات با یکدیگر مشارکت کنند. مردانی که با یک مدیریت صحیح در خانواده بتوانند فضای درک متقابل را به وجود بیاورند کمتر به سمت دنیای مجازی و فیس بوک کشیده می‌شوند. سرگرمی‌های کاذب فیس بوک مانع از ارتباطات عاطفی می‌شود.»
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
