* در دوره آقای خاتمی به این نتیجه رسیدند که نمایشگاه کتاب را منتقل کنند
محسن پرویز پیرامون جابجایی مکان نمایشگاه کتاب از مصلی امام خمینی به ولنجک مکان دائمی نمایشگاه‌ها، گفت: در دوره‌ای که بنده مسئولیت داشتم، جابجایی مکان نمایشگاه کتاب در واقع یک دلیل کارشناسی داشت و متاسفانه همان زمان هم سعی شد که این امر از حالت کارشناسی خارج و بحث‌های سیاسی به آن پیوند بخورد، دلیل هم سخنان رئیس جمهور وقت محمود احمدی نژاد درباره الزام جابجایی مکان نمایشگاه کتاب بود.
وی افزود: در نمایشگاه کتاب شانزدهم که در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی برگزار شد، به این نتیجه رسیدند که مکان سابق نمایشگاه‌ها یعنی محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی، کارآیی کافی برای برگزاری نمایشگاه با این حجم و گستردگی را ندارد و لازم است جابجا شود. اسناد آن نیز در اسناد شانزدهمین دوره نمایشگاه کتاب تهران وجود دارد و هم در مقدمه کتاب نمایشگاه همان دوره درج شده و به صراحت به این موضوع اشاره دارد.
مکان سابق در همان سال‌ها یعنی اوایل دهه 80 پیش از دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد قرار بود تغییر کاربری پیدا کند و به یک مکان فرهنگی مبدل شود و جایگزین آن مکان دائمی نمایشگاه بین‌المللی تهران در محل شهر آفتاب ساخته شود. همه این موارد در اسناد ماجرا موجود است ، البته بحث نمایشگاه کتاب به تنهایی هم نبود، مکان سابق بنا به دلایلی کارآیی خود را برای برگزاری نمایشگاه‌های خیلی بزرگ از دست داده بود و به همین دلیل هم قرار بود مکان جایگزینی ساخته شود.
* تاکید احمدی‌نژاد بر جا به جایی مکان نمایشگاه کارسناسی بود نه سیاسی
وی توضیح داد: ساخت مکان سابق بر اساس مهندسی دهه 60 است، شکل نمایشگاه‌های بین‌المللی در همه جای دنیا امروز متفاوت از آن چیزی است که نیم قرن پیش مبنای مهندسی ساخت مکان نمایشگاه قرار می‌گرفته است، اما آن چه که باعث شد نمایشگاه جابجا شود، اضافه بر تاکید احمدی‌نژاد که کارشناسی هم بود نه سیاسی و اما دو موضوع اصلی داشت، یکی اینکه در مکان سابق دو دسته سالن وجود دارند؛ یک دسته از سالن‌ها به دلیل استفاده دائمی برای نمایشگاه‌های مختلف بازسازی می‌شوند و از کیفیت مطلوب برخوردار هستند، مثل سالن «مبنا»؛ دسته دوم شامل سالن‌هایی است که در طول سال متروکه هستند و اینها صرفا زمان نمایشگاه کتاب به دلیل نیاز نمایشگاه به فضای بیشتر گشوده می‌شود.
* در دوره نوزدهم مسئولان نمایشگاه بین‌المللی هیچ مسئولیتی در قبال ایمنی سالن‌ها نپذیرفتند
پرویز خاطرنشان کرد: در نمایشگاه دوره نوزدهم که ما آن را در مکان سابق برگزار کردیم، مسئولان شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی هیچ مسئولیتی در قبال ایمنی این سالن‌ها نمی‌پذیرفتند و از مسئولین نمایشگاه تعهد می‌گرفتند به مسئولیت خودشان این سالن‌ها را باز کنند.
وی افزود: ستاد مدیریت بحران همکه مسئولیتی در قبال رویدادهای بزرگی که تجمع افراد فراوان در یک مکان صورت می‌گرفت، را برعهده داشت نسبت به تضمین ایمنی این سالن‌ها هشدار می‌داد.
* بحث مهم دسترسی مخاطبان به محل برگزاری نمایشگاه کتاب است
معاون سابق فرهنگی ارشاد توضیح داد: دلیل دوم بحث دسترسی به مکان نمایشگاه، مسائل ترافیکی، مشکلات تردد مردم و همچنین مشکلات و معضلاتی بود که برای ترافیک خیابان‌های اطراف ایجاد می‌شد و از طرفی هم به دلیل نبودن مترو افراد عموما ترجیح می‌دادند با وسیله شخصی مراجعه کنند، اما با عدم کافی بودن پارکینگ مواجه می‌شدند که مشکلات فراوانی از باب راحتی مردم ایجاد کرده بود.
* چند مکان را بررسی کردیم/ بازدید از استادیوم آزادی باحضور وزیر ارشاد وقت و رئیس سازمان تربیت بدنی
به گفته پرویز، این دو نکته بسیار مهم و اصلی بود که ناچار شدیم محل نمایشگاه‌ها جابجا کنیم، در آن مقطع از زمان در پی مکان مناسب دیگری نیز در تهران گشتیم، کارشناسان ما 3 یا 4 نقطه دیگر را که در آن امکان برگزاری نمایشگاه وجود داشت با دقت بررسی کردند که اسناد مربوط به آن قاعدتا باید در اسناد مجری نمایشگاه وجود داشته باشد در آن زمان ما حتی استادیوم آزادی را هم بازدید کردیم. بازدید با حضور وزیر ارشاد وقت و رئیس سازمان تربیت بدنی صورت گرفت و همه جزئیات بررسی شد. از میان گزینه‌‌های موجود اما مصلی بهتر از سایر مکان‌ها بود.
* از ابتدا بحثی مکان عبادتی مصلی مطرح بود/ دو دلیل برای عدم پذیرش این موضوع/ برخلاف تصور عده‌ای مصلی یک مکان فرهنگی است
وی گفت: از ابتدا بحثی مطرح بود که مصلی امام خمینی مکان عبادت است و انتقال نمایشگاه کتاب به محلی که محل عبادت است کار درستی نیست، که این از نظر ما مقبول نبود که دو دلیل هم داشتیم، اول اینکه در محل مصلی نمایشگاه‌های مختلفی برگزار می‌شود که قطعا قرابت نمایشگاه کتاب با عبادت و مسائل دینی و مذهبی به مراتب بیشتر از آن نمایشگاه است، در مکان شبستان نمایشگاه‌های مختلفی از جمله نمایشگاه‌های مرتبط با حوزه عکس، مد و لباس، فناوری‌های نوین و نظایر آن برگزار می‌شد و می‌شود و طبیعتا از نظر ما بحث نمایشگاه کتاب و قرآن مرتبط‌ترین بحث‌ها با مکان مصلی و عبادت بود.
پرویز تصریح کرد: نکته دیگر اینکه برخلاف تصور خیلی از افرادی که با پروژه کلان مصلی آشنایی نداشتند، مصلی صرفا برای نماز ساخته نشده است، مصلی یک پروژه فرهنگی است که چند جزء دارد. محل زیر گنبدمسجد تلقی می‌شود و قرار است برای آن صیغه مسجد قرائت شود و احکام مسجد برای آن واجب است. رواق شرقی و غربی در دو یا سه طبقه وجود دارد که اساسا کاربری برای نمایشگاه در طراحی اولیه است و مکان شبستان که محل اقامه نماز است، اما صیغه مسجد در آن قرائت نشده است.
وی فضاهای مذکور را در واقع فضاهای محدودی دانست و گفت:در آنجا باغ دانش، باغ آفرینش و مواردی از این قبیل در نظر گرفته شده است که اساسا کاربری مرتبط با نماز خواندن را ندارد.
* در طرح اصلی مصلی، قرار بود یک مجموعه فرهنگی ساخته شود
پرویز گفت: در طرح اصلی مصلی قرار بود یک مجموعه فرهنگی ساخته شود که در این مجموعه فرهنگی هم مسائل مرتبط با علم انجام می‌شود و هم مکانی برای تفریح سالم خانواده‌ها است و هم امکان دسترسی خانواده‌های متدین به مسائل دیگر زندگی‌شان غیر از عبادت ظاهری که نماز است، فراهم می‌‌کند.
این مقام مسئول تصریح کرد: موارد ذکر شده در سوابق مصلی وجود دارد، در آن مقطع زمانی برخی بدون اطلاع از این موضوع تصور می‌کردند که مصلی صرفا قرار است مکانی برای برگزاری نماز باشد و پس از برگزاری نماز جمعه تا برپایی نماز هفته آینده تعطیل می‌شود، اما در طراحی اولیه این موضوع نبود، اضافه بر این دو موضوع یک سیاست کلانی در نظر ما و مجموعه همکاران ما وجود داشت که وزیر ارشاد وقت هم به آن معتقد بود و آن اینکه جنبه‌های عبادی و مسائل مرتبط با عبادت افراد را فراتر از نماز صرف می‌دانستیم و اصلا نگاه ما نگاه جداسازی مسائل عبادی از سایر فعالیت‌های فرهنگی نبود، به همین دلیل هم تصور ما این بود که نباید فعالیت‌های مذهبی را از سایر بخش‌ها جدا کنیم. این باعث شد که مکان مصلی به دلیل مزایای کارشناسی که داشت، مورد قبول قرار بگیرد.
* مزایایی مصلی امام خمینی/ از سهولت دسترسی تا پارکینگ
وی تصریح کرد: اولا فضای گسترده و برآوردن نیاز مکانی نمایشگاه در ثانی دسترسی آسان به مصلی و اتوبان‌هایی که در اطراف آن قرار گرفته همچنین خیابان‌های بزرگ امکان حضور افراد و سهولت را فراهم آورده است. حتی افراد بدون وسیله نقلیه شخصی با سهولت می‌توانند دسترسی پیدا کنند. مجموعه این امور باعث شد نمایشگاه به مصلی منتقل شود. البته خیلی‌ها از سر ناآگاهی از فضای درونی مصلی در آن زمان منتقد بودند حتی به خاطر دارم تعدادی از نمایندگان مجلس را همراه خودمان به این مکان بردیم و مصلی و نقاط مختلفش را نشانشان دادیم و تلاش‌هایی شد تا فضا مطلوب و مناسب باشد.
* مجری نمایشگاه کتاب ارشاد است
پرویز عنوان کرد: به هرحال مجری برگزاری نمایشگاه و متولی اصلی این امر وزارت ارشاد است باید به ارشاد اجازه دهیم تصمیم بگیرد شاید در این فاصله زمانی 10 ساله‌ای که گذشته، وضعیت مکان سابق یعنی محل دائمی نمایشگاه‌ها تغییر کرده باشد و پارکینگ‌های مناسبی برای ماشین‌های شخصی افراد در نظر گرفته شده باشد، تدبیری برای نقل و انتقال و مترو به این مکان اندیشیده شده باشد، فضاهای درونی ساختمان‌ها بازسازی شده باشد، فضاهای جدید احداث شده باشد که پاسخگوی نمایشگاه‌های کتاب باشد.
وی با بیان اینکه من از تغییرات جدید مطلع نیستم، بیان کرد: طبعا اصول اصلی کار باید در نظر گرفته شود که راحتی نسبی افراد برای تردد و آمدن به محل و داشتن فضای ایمن و مناسب برای برگزاری نمایشگاه دو اصل اولیه و اساسی است.
* یک تذکر از یک رئیس نمایشگاه کتاب/ برخی تصور غلط دارند!
وی افزود: ممکن است برخی افراد تصور کنند چون مصلی با سازه‌های موقت نمایشگاه کتاب را برگزار کرد، این سازه‌ها را می‌توان در مکان سابق هم برپا کرد و نمایشگاه را زیر آن‌ها برگزار کنیم، اما من تذکر می‌دهم اگر این تفکر در ذهن بعضی افراد وجود دارد که مصلی چند ماه جلوتر در اختیار برگزارکنندگان خواهد گرفت، امااینگونه نخواهد شد چرا که مکان دائمی نمایشگاه‌ها همواره میزبان نمایشگاه‌های متعدد است و حداکثر دو یا سه روز جلوتر از زمان نمایشگاه می‌توان در اختیار قرار گیرد.
* ماجرای آتش سوزی در مکان دائمی نمایشگاه‌ها/ ایمنی و سهولت دو امر مهم و در اولویت
وی گفت: نکته دیگر اینکه چه خوب است پیرامون آتش‌سوزی که در یکی از سالن‌های نمایشگاه مبلمان صورت گرفت که مربوط به قبل از نمایشگاه کتاب هجدهم بود، سؤال‌هایی مطرح شود. البته آن سالن بعد از آن حادثه برچیده شد ولیکن مسئله ایمنی مکان سابق تردد و پارکینگ‌ها از جمله مسائل جدی است که باید مدنظر قرار گیرد.
* قالبیاف سال 86 چه وعده‌ای برای مکان نمایشگاه کتاب داد؟
پرویز توضیح داد: سال 86 وقتی که تصمیم گرفته شد، نمایشگاه به مصلی منتقل شود، آقای قالیباف شهردار تهران عنوان کرده بود که ما مکان شهر آفتاب را آماده می‌کنیم و یکی دو سال دیگر مهلت بدهید تا آماده شود و نمایشگاه به آنجا منتقل گردد؛ با توجه به جدیتی که در کار آقای قالیباف می‌بینیم و اقدامات ارزشمند شهرداری در شهر تهران و اتمام پروژه‌های بزرگ کهبه گمان من بسیار بزرگتر از ساخت مکان نمایشگاه بود و نمونه آن تونل نیایش و باغ کتاب است که ساخته و آماده بهره‌برداری است. این عدم ساخت شهر آفتاب باید ریشه‌یابی شود که چرا شهرداری توفیق چندانیدر این مهم نداشته است، اما تهران نیاز به یک مکان مناسب برای نمایشگاه دارد. این روند دون شأن نظام جمهوری اسلامی است که پایتخت آن یک مکان مناسب برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی نداشته باشد، اگر شهرداری جدیتی برای شهر آفتاب نداشته است، باید پیگیر باشد که چه عواملی باعث شده که این کار به تعویق بیفتد، پتانسیل ساخت مکان مناسب توسط شهرداری وجود دارد، امامن فکر می‌کنم که کم‌لطفی‌های دیگری باعث شده که پروژه شهر آفتاب به سرانجام نرسد.
* رئیس جمهور وارد عمل شود
وی در پایان گفت: شاید لازم باشد رئیس جمهور وارد عمل شود، بررسی کند و موانع سر راه را بردارد تا شاهد ساخت یک مکان مناسب برای نمایشگاه‌های بین‌المللی باشیم و نمایشگاه کتاب هم به همانجا منتقل شود.
