به گزارش مشرق به نقل از ايرنا، بسياري از مردم همه ساله در قالب کاروان هاي راهيان نور براي زيارت محل عروج شهداي دفاع مقدس از مناطق جنوب و غرب کشور ديدن مي کنند، اما آب و هواي گرم و بهاري اين مناطق در کنار بازديد از عرصه هاي هنرنمايي شيران ايران زمين در ايام نوروز صفاي ديگري دارد.
استان هاي خوزستان، ايلام، کرمانشاه و کردستان ازجمله استان هاي درگير در هشت سال دفاع مقدس ايران و عراق بودند؛ به همين دليل مناطق جنگي و آثار زيادي از رشادت هاي رزمندگان، ايثارگران و شهيدان در اين استان ها به يادگار مانده است.
شلمچه، طلائيه، دهلاويه، هويزه، فتح المبين، فکه، تنگه چزابه، اروندکنار، پايگاه زيد، پادگان دو کوهه، پادگان گلف، مسجد جامع خرمشهر و شهر خرمشهر از جمله مناطقي هستند که جاذبه هاي بسياري در حوزه گردشگري جنگ در اختيار دارند.
* تنگه چزابه
تنگه مهم چزابه در شمال غربي بستان و در مسير جاده‌اي که از مرز به طرف بستان کشيده شده بين تپه‌هاي رملي و هورالهويزه قرار دارد که دو جاده نظامي در دو سوي آن قرار دارد؛ جاده‌اي در خاک ايران که چزابه را به فکه متصل مي‌کند و جاده ديگري که به شهر العماره عراق متصل مي‌شود.
دهانه اين تنگه يک و نيم کيلومتر است و به همين دليل از جنبه نظامي، بسيار مهم و استراتژيک است. تنگه چزابه يکي از پنج معبر اصلي هجوم ارتش عراق در ابتداي جنگ به خوزستان بود که در عمليات طريق القدس با رمز يا حسين بن علي (ع) در آذر سال 1361 از اشغال دشمن بعثي آزاد شد.
** اروندکنار
يکي از بخش‌هاي شبه جزيره آبادان است که در 48 کيلومتري جنوب شرق آبادان و در انتهاي جاده آبادان-اروندکنار واقع شده است. اين منطقه شاهد يکي از موفق‌ترين و بزرگترين نبردهاي دوران دفاع مقدس است.
در عمليات والفجر 8 غواصان خط شکن شبانه از اروندرود گذشته، خط دشمن را شکسته و موفق به آزاد سازي منطقه فاو شدند که اين عمليات، ضربه مهلکي بر ارتش بعث عراق وارد کرد و در معادلات منطقه اي و جهاني و روند پايان جنگ تاثير بسيار داشت.
** پاسگاه زيد
وقتي در جاده اهواز خرمشهر از ايستگاه حسينيه به سمت غرب (جاده شهيد کاظمي) برويم پس از طي مسافتي به مزار تعدادي از شهداي گمنام عمليات رمضان مي‌رسيم که پاسگاه زيد نام دارد.
منطقه زيد و ايستگاه حسينيه از محورهاي مهم هجوم دشمن به خوزستان بود که عراق از اين طريق به جاده اهواز- خرمشهر دست يافت. اين منطقه يکي از محورهاي مهم عمليات‌هاي بزرگي مانند بيت‌المقدس و کربلاي 4 و 5 بوده است.
** پادگان دو کوهه
اين پادگان در فاصله هفت کيلومتري شمال شهر انديمشک و 160 کيلومتري شهر اهواز قرار دارد.
پادگان دوکوهه قبل از انقلاب به عنوان يکي از بزرگترين پادگان هاي ارتش بود که در اختيار يکي از تيپ هاي لشگر 92 زرهي ارتش قرار داشت اما بعد از انقلاب و با شروع جنگ تحميلي در شهريورماه سال 1359 و در نتيجه افزايش تعداد يگان هاي نظامي سپاه، با توجه به موقعيت مناسب آن مورد توجه مسوولين نظامي قرار گرفت و اولين بار به صورت جدي قبل از عمليات فتح المبين به عنوان عقبه نيروها مورد توجه قرار گرفت.
دو کوهه، عقبه عمليات فتح‌المبين بود و در طول دوران دفاع مقدس ميزبان نيروها از لشگرهاي متفاوت و به ويژه لشگر حضرت رسول(ص) از تهران بود.
اين مکان محل استقرار سرداران شهيد همچون 'احمد متوسليان'، 'ابراهيم همت'، 'رضا چراغي'، 'عباس کريمي'، 'رضا دستواره'، 'محسن وزوايي' و بسياري از رزمندگان اسلام بوده است.
** پادگان گلف (منتظران شهادت)
ستاد عمليات جنوب يا پايگاه منتظران شهادت در اهواز، در دوران دفاع مقدس به عنوان مرکز فرماندهي جنگ، محورهاي عملياتي خوزستان را اداره مي‌کرد.
اين ستاد در سال 1359 فعال شد. تشکيل اتاق جنگ و فعال شدن اطلاعات و عمليات، اعزام نيرو تشکيل واحدهاي جنگ و حضور مسوولين نظام از مشخصات اصلي پادگان منتظران شهادت (گلف) بوده است. گلف تا پايان جنگ به عنوان پايگاه فرماندهي و هدايت جنگ مورد استفاده قرار مي‌گرفت.
** مسجد جامع خرمشهر
مسجد جامع خرمشهر که نماد مقاومت خرمشهر شناخته مي‌شود در طول 24 روز مقاومت، مرکز فرماندهي و ستاد نيروهاي مردمي بود و همه هماهنگي‌ها از جمله تبادل اخبار، تجهيز، تسليح و آموزش رزمندگان، مداواي اورژانسي مجروحين و نگهداري موقت شهدا، همگي در مسجد جامع صورت مي‌پذيرفت.
ساير مساجد و حسينيه‌هاي شهر نيز پايگاه‌هاي فرعي بودند که از مسجد جامع هدايت مي‌شدند.
مسجد جامع با وجود آنکه از آغاز جنگ در زير آتش موثر دشمن قرار داشت و از 24 فروردين سال 1359چندين بار در آستانه سقوط قرار گرفت اما تا آخرين روز، مقاوم باقي ماند و حتي پس از سقوط پل خرمشهر که تنها راه ارتباطي به خرمشهر بود، پناهگاه نيروهايي بود که هنوز در شهر باقي مانده بودند.
اما آنگاه که آخرين مدافعان به آب زدند و از کارون گذشتند مسجد جامع نيز خاموش شد تا در سوم خرداد 1361 شاهد اشک شوق و شادي توام با سجده شکر رزمندگان اسلام شود، آنجا که امام خميني (ره) فرمود خرمشهر را خدا آزاد کرد.
** خرمشهر
شايد بزرگترين افتخار خرمشهر اين باشد که 35 روز با تکيه بر شانه هاي استوار زنان، نوجوانان و مردان برومندي که آنان را در دامان خويش پرورش داده بود، مقاوم و استوار در برابر خيل تهاجمات ايستادگي کرد و البته در راس اين افتخارات، عمليات بيت المقدس قرار دارد که منجر به آزادي خرمشهر شد.
اين شهر مهم استراتژيک مرزي 6 هزار و 500 کيلومتر مربع مساحت دارد. خرمشهر از شمال به اهواز، از شرق به بندر ماهشهر، از جنوب به آبادان و از غرب به مرز ايران و عراق محدود است و در زمان وقوع انقلاب اسلامي در سال 1357 حدود 220 هزار نفر جمعيت داشت.
خرمشهر در طول تاريخ خود چهار بار اشغال شد که دو بار آن با اتکا به بيگانگان و يا در برابر واگذاري بخشي از سرزمين ايران به وطن بازگشت اما در آخرين بار، بدون پشتيباني بيگانگان و بدون واگذاري حتي يک وجب از خاک کشور به ميهن بازگشت.
خرمشهر از بعدازظهر روز 21 شهريور سال 1359 زير آتش سنگين ارتش عراق قرار گرفت. يگان‌هاي دشمن در اين منطقه تهاجم خود را از سه محور آغاز کردند:
از جنوب ايستگاه حسينيه براي بستن جاده اهواز- خرمشهر و از سمت شمال و غرب خرمشهر براي دستيابي به دروازه شهر موسوم به پليس راه دشمن با اجراي آتش سنگين و هجوم قواي رزهي به سمت خرمشهر و محاصره آن طرح‌ريزي کرده بود که هماهنگ با برنامه اشغال سه روزه استان خوزستان، خرمشهر را نيز به اشغال درآورد.
ولي با مقاومت حماسي مدافعان خرمشهر نه تنها دشمن در اشغال خوزستان ناکام ماند بلکه با تحمل خسارات و تلفات بسيار، بعد از 24 روز جنگ و گريز تنها توانست بخش غربي خرمشهر را تصرف کند.
براي آزادسازي منطقه وسيع جنوب غربي اهواز، عمليات بيت‌المقدس از دهم اسفندماه سال 1361 آغاز شد که در نهايت در مرحله چهارم عمليات و در روز دوم ارديبهشت ماه سال 1361 خرمشهر آزاد شد.
در روزهاي پاياني جنگ و پس از پذيرش قطعنامه 598 از طرف ايران، ارتش عراق که هيچگاه دست از خوي تجاوزکارانه خود برنداشته بود با تعدادي از لشگرهاي خود در روز 21 شهريورماه 1367 در تهاجمي ديگر خود را به جاده اهواز- خرمشهر رساند و 30 کيلومتر از اين جاده را اشغال کرد.
در حالي که خرمشهر در خطر محاصره و اشغال مجدد قرار گرفته بود با پيام هشدار دهنده امام خميني (ره) و يا حضور سپاه و انبوه نيروهاي بسيجي و مردمي در اين منطقه، در سه روز درگيري و مقاومت، دشمن عقب رانده شد.
حتي فرماندهان براي حمله مجدد و آزادسازي بصره نيز اعلام آمادگي کردند که حضرت امام فرمودند ما بر پيماني که بسته‌ايم، استواريم.
