به گزارش وبلاگستان مشرق، عليرضا سهيلي در يکي از مطالب اخير وبلاگ "ميقات" نوشت: خزرها مردماني از نژاد ترکها بودند که در سده‌هاي آغازين پس از اسلام (سده هفتم ميلادي) در شمال درياي خزر و جنوب روسيه و بخش‌هايي از اوکرائين کنوني و قفقاز امپراتوري‌اي را پايه گذاردند. آنها همسايه? خليفه‌گري اسلامي و پادشاهي روم بودند. طبقه حاکم آنان پس از مدتي دين يهود را برگزيدند تا خود را از ديد عقيدتي در برابر حملات اسلام و بيزانس مسيحي مدافعه کنند .

در آغاز اين سده (هفتم ميلادي) دو قوم بزرگ در شمال قفقاز سکني داشتند.يکي از اين دو قوم بلغار ها بودند و قوم ديگر خزران بودند که دشت هاي سفلاي رود تِرِکْ و رود ولگا جايگاهشان بود. اين‌ها مردمي بودند از نژاد زرد که به صحراگردي و تاخت و تاز در ممالک همجوار اشتغال داشتند. در جنگ هاي که به سال هاي 589 و 630-626 ميلادي روي داد، سرنوشت خزران با سر نوشت خانآشيناپيوندي نزديک يافت.از اين رو در نوشته هاي مورخان رومي و ايراني، نام هاي ترک و خزر در کنار يکديگر آمده است. بعد ها در روزگار خسرواول انوشيروان و نيز به هنگام فرمانروايي هرمز چهارم، خسرو دوم و کواذ دوم تا پايان شاهنشاهي ساساني، خزران که از دير زمان دشمن ايران بودند ، دوش به دوش ترکان و روميان با سپاه ساساني پيکار کردند و ستم فراوان بر مردم قفقاز روا داشتند بناي استحکامات بزرگي چون شهر دربند يا باب الابواب در شمال قفقاز در عهد ساسانيان، که براي جلوگيري از حملات خزران صورت گرفت، هنوز پا برجاست. رواج امروزي درياي خزر به طور کلي به زمان اشغالگري روس‌ها در دوره قاجاريه و کوتاه سازي دست ايرانيان از اين دريا برمي‌گردد. به اعتقاد عنايت‌الله رضا، «خزران»، قومي بودند که در زمان خسرو انوشيروان در قرن ششم ميلادي از بقاياي آن‌ها به ناحيه شمال قفقاز آمدند و به ‌طور کلي در منطقه بخش وسطا و جنوبي رود ولگا زندگي مي‌کردند و اين، هيچ ربطي به درياي شمال ايران نداشته و فاصله قوم خزر تا اين دريا بسيار زياد بوده‌است. او با اشاره به بررسي‌هايش براي پي بردن به دليل نام‌گذاري درياي شمال ايران به نام خزر و آوردن اسم خزر در متون عربي، معتقد است: «در بررسي‌هايم در متون قديمي متوجه شدم، تا قرن چهارم هجري قمري اصلاً نام خزر بر درياي شمال ايران گذاشته نشده‌است. مثلاً در کتاب«خوارزمي» و»سفرنامه ابن فضلان« اصلاً اسمي از خزر نيست. عرب‌ها به اين دليل که آن‌ها از رود کر حمله کردند، گمان کردند، از دريا به اين رود آمده‌اند، پس استنباط کردند که گويا اين دريا، درياي خزر است. به همين دليل، آن را بر مبناي گفته‌ها،«بحر الخزر» ناميدند؛ اصلاً نام خزر را تا قرن چهارم هجري قمري نمي‌بينيم. نام خزر براي نخستين بار در کتاب «حدود العالم» و در کنار نام درياي جرجان، طبرستان و ديگر نام‌ها ذکر شده، ولي هيچ دليلي بر اين‌که اين دريا «خزر» گفته شود، وجود نداشته‌است. اما در متون اسلامي و غربي قديم، دو نام قديم و مشهور «هيرکاني‌هاً يا»گرگان«که بعدها در دوره اسلامي عرب‌ها آن را»جرجانيه«ناميدند و»کاسپي«وجود دارد

درباره تبار آنها اختلاف نظر وجود دارد.زبان آنها از شاخه زبان‌هاي ترکي و نزديک به ترکان بلقار دانسته‌اند.

يهودي‌هاي اشکنازي روس خزرها را نياکان خود مي‌دانند ولي از ديد گروهي از ژن‌شناسان هرچند يهوديان اشکنازي ژن‌هاي بسياري از اروپاي شرقي گرفته اند، پذيرش اينکه آنها عمدتاً از خزرها هستند بعيد است.

در سده دهم ميلاد اين امپراتوري بدست اسلاوهاي شرقي (روس‌هاي کيف) به نابودي گراييد.

و اما اين درياچه را به نام‌هايي ديگري همچون «درياي رودسر»، «درياي چمخاله» و «درياي بادکوبه» و «درياي هشترخان» هم به آن گفته‌اند. در حالي که در کنار اين نام‌ها، نام‌هايي همچون «درياي گيلان»، «درياي طبرستان»، «درياي ديلم»، «درياي هيرکان» و... هم مطرح بود. دو نام از نظر تاريخي بسيار مطرح بود؛ يکي «درياي هيرکان» و ديگري «درياي کاسپي».
در سال‌هاي اخير هم اين دريا را در کتاب‌هاي درسي به‌عنوان درياي طبرستان مي‌نوشتند.
بله. در سال 1316 عده‌اي براي خوشامد رضاشاه گفتند اسم اين دريا را درياي مازندران يا طبرستان بگذارند. در حالي که آن مازندران تاريخي اصلا اينجا نبود. آن مازندران واقعي نزديک هند است و امروز هم ديگر وجود ندارد.
در زمان رياست‌جمهوري آقاي خاتمي هم دستور دادند اسم اين دريا، کاسپين باشد.

بله. گفتند در مکاتبات خارجي درياي کاسپين نوشته شود و در متون داخلي درياي خزر. چرا؟ اين به چه دليلي صورت گرفت و براساس چه منطقي؟
در زمان رياست‌جمهوري آقاي خاتمي وقتي آقاي علي‌يف رئيس‌جمهور سابق جمهوري آذربايجان به ايران آمده بود مساله‌اي در رابطه با نام اين دريا پيش آمد. ايشان گفته بود دريايي به اسم درياي مازندران نمي‌شناسد. به همين دليل آقاي خاتمي از آقاي بجنوردي که در آن زمان رئيس کتابخانه ملي بود درخواست مي‌کند در اين مورد تحقيقي شود.
در شمال هنوز هم از اسامي چون «کاس آقا»، «کاس گل» و... کاس‌ها در همين ناحيه جنوب و جنوب غرب دريا زندگي مي‌کردند. بيش از هزاران سال کاس‌ها در اين منطقه زندگي مي‌کردند و سپس به چند شاخه تقسيم شدند. عده‌اي به طرف ايلام و لرستان رفتند. دسته‌اي هم به سمت فلات مرکزي ايران رفتند.