پیش از این ارتش روسیه تصاویر و اسناد مهمی درباره انتقال گسترده نفت سوریه و عراق به سوی ترکیه با استفاده از تانکرهای نفت منتشر کرده بود و پیش از آن ولادمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در دیدار با یک مقام اروپایی گفته بود تانکرهای نفت مانند یک خط لوله بزرگ پشت سر هم قطار شده و نفت داعش را به ترکیه انتقال می‌دهند.
به تازگی محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این پرسش که چرا مسئولان ترکیه هرگونه خرید نفت از داعش را تکذیب می‌کنند، گفته است: «اگر دولت ترکیه در جریان فروش نفت داعش در کشور خود نیست ما آمادگی داریم این اطلاعات را در اختیار آنها قرار بدهیم. مستشاران ایران در سوریه از تمامی مسیرهای کامیون‌های نفت داعش به ترکیه عکس‌برداری و فیلم‌برداری کرده‌اند و این اسناد قابل ارائه و انتشار است.»
برای اطلاع از جزئیات تجارت نفت داعش با یکی از تجار باسابقه فراورده‌های نفتی به گفت‌وگو نشستیم.
*کاهش 50 درصدی قیمت فرآورده در منطقه بی‌دلیل نیست
این تاجر باسابقه که نخواست نامش فاش شود، درباره تاثیر نفت داعش بر بازار نفت و فراورده در منطقه گفت:« وقتی مشاهده می‌کنید قیمت فرآورده‌های نفتی در منطقه ابتدا 30 درصد و سپس 25 درصد دیگر یعنی در مجموع 55 درصد نسبت به وضعیت معمول و قیمت‌های جاری کاهش پیدا می‌کند، باید دلیلی برای آن پیدا کرد.»
وی ادامه داد: وقتی ترکیه با روسیه دچار مشکل شد، باز هم قیمت فرآورده به جای افزایش، کاهش پیدا کرد و مشخص شد ترکیه منبعی برای تأمین نفت و فرآورده دارد. با این حال کسی حاضر نبود به صورت رسمی اعلام کند دلیل این کاهش مشکوک قیمت فرآورده‌های نفتی چیست.
وی با بیان اینکه داعش برای به دست آوردن این ثروت چند راه تأمین مالی بیشتر ندارد، گفت: یکی از این راه‌ها فروش نفت بیجی عراق بود، اما استفاده از این نفت چندان ساده نیست، چون کردهای عراق هم به آن چشم داشتند.
این فعال بازار فرآورده‌های نفتی ادامه داد: آنچه واقعا در منطقه تأثیرگذار بود، نفتی بود که از مسیر مشترک بین سوریه و عراق به ترکیه می‌رفت، چنانکه در ترکیه به صورت سیستماتیک این نفت خریداری می‌شود و نفت و فرآورده را با 50 درصد زیر قیمت وارد بازار می‌شود.
*ورود ناخواسته تجار به تجارت فرآورده‌های حاصل از نفت داعش
وی تاکید کرد: البته این محصول به بازارهای غیراستانداردتر ارسال می‌شود، اما بعضی از تجار هم به صورت نادانسته وارد تجارت این محصول با تجار ترکیه شده‌اند؛ چراکه بسیاری از پیمانکاران و تاجران فعال در سلیمانیه و اربیل عراق اهل ترکیه هستند و محصول زیادی در اختیار دارند که با قیمت‌های ارزان عرضه می‌کنند و مبداء محصول آنها مشخص نیست.
این فعال بازار فرآورده اضافه کرد: این محصولات به صورت ادامه‌دار در حال عرضه است و تاجران نمی‌توانند تشخیص بدهند، محصولی را که از کردستان عراق می‌خرد کجا تولید شده و درواقع مبداء آن چه بوده است.
وی تصریح کرد: محصولی که 20 دلار زیر قیمت در بعضی بنادر عرضه می‌شود، اگر از آسمان هم آمده باشد، نمی‌تواند تا این حد ادامه‌دار عرضه شود.
*نفت داعش کجا پالایش می‌شود؟
وی با بیان اینکه برآورد و حدس من این است که به طور متوسط بین 500 تا 800 هزار بشکه در روز نفت داعش در منطقه جابه‌جا می‌شود، گفت: من نمی‌توانم بگویم دقیقاً چه کسی این نفت را می‌خرد، اما می‌دانیم که پالایشگاه‌های کوچک غیراستاندارد و مینی‌ریفاینری‌ها در ترکیه و امثال آن چنین نفتی را مصرف می‌کنند.
این تاجر با سابقه توضیح داد: آنها مواد سبک این نفت را جدا می‌کنند و مواد سنگین را تبدیل به سوخت می‌کنند. سوخت را هم دوشاخه می‌کنند و بخش سبک‌تر آن را جدا می‌کنند و بخش سنگین‌تر را به پایه قیر و نفت کوره تبدیل می‌کنند.
*داعش چقدر نفت دارد؟
درباره میزان نفت داعش تخمین‌های متفاوتی وجود دارد چنانکه این تخمین‌ها از 40 تا 50 هزار بشکه در روز آغاز شده و به 700 تا 800 هزار بشکه در روز می‌رسد. از این تاجر فرآورده‌های نفتی درباره مبنای محاسبه و تخمین میزان نفت داعش پرسیدیم. وی پاسخ داد:« به عنوان مثال نفت کوره عراق در بازار منطقه که از آسمان نمی‌آید، وقتی حجم آن را محاسبه کنیم برآوردی از میزان مازاد آن به دست می‌آید.»
*شرکت‌های ترکیه‌ای از وارد کننده به صادرکننده فرآورده تبدیل شده‌اند
وی با طرح این پرسش که فلان شرکت ترکیه‌ای چگونه می‌تواند فرآورده خود را در حجم زیاد و به قیمت ارزان عرضه می‌کند؟ گفت: «به عنوان مثال قیر فله در اروپا 240 دلار است، اما فلان شرکت آن را در ترکیه 220 دلار عرضه می‌کند، درحالی که این محصول همیشه در ترکیه گران‌تر از ایران و اروپا بوده است، چون آنها تولیدکننده نبوده‌اند و باید می‌خریدند، اما امروز خود این شرکت تبدیل به صادرکننده به ترکمنستان شده است.»
وی با بیان اینکه این پالایشگاه‌های کوچک و mini rifinery ها باید نفت را از جایی تأمین کنند، تصریح کرد:«شرکت‌هایی که در ترکیه همه واردکننده فرآورده بودند و امروز همگی آنها صادرکننده فرآورده‌های سنگین مانند قیر شده‌اند، نفت را از کجا آورده‌اند؟»
