به گزارش مشرق، يكي از انگاره‌هايي كه به جد و پيوسته درباره انقلاب جهاني امام مهدي(عج) مطرح است، زمينه‌سازي و مقدمه‌چيني سياسي براي آن است. در اين راستا امام خميني رحمه الله يك ايده و نظريه كاملي ارائه داده‌اند كه در يك عبارت مي‌توان آن را چنين بيان كرد: "با تمام امكانات پيش به سوي انقلاب مهدوي". بر اساس اين رويكرد، منتظران و شيعيان واقعي امام زمان(عج)، نقش و مسئوليت مهم سياسي ـ اجتماعي در ظهور و شكل‌گيري حكومت جهان گستر مهدوي دارند و به همين جهت بايد با تمام توان و امكانات در بسترسازي و مقدمه چيني آن بكوشند.

زمينه‌سازي؛ آماده كردن خود و جامعه و فراهم ساختن لوازم، عوامل و شرايط يك خيزش عمومي و جهاني و حركت به سمت تشكيل جامعه فاضله اسلامي به رهبري مصلح كل و منجي موعود حضرت مهدي(عج) است كه مستلزم كار سياسي قوي و فراگير است و انقلاب اسلامي ايران، مي‌تواند طليعة مباركي براي اين امر باشد.

امام خميني(ره) مي‌فرمود: "انقلاب مردم ايران، نقطه شروع انقلاب بزرگ جهاني اسلام، به پرچمداري حضرت حجت ـ ارواحنا فداه ـ است كه خداوند بر همه مسلمانان و جهانيان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد" (امام خميني، صحيفه نور، ج21، ص327). و «اميدوارم كه اين انقلاب، يك انقلاب جهاني بشود و مقدمه براي ظهور بقية الله ـ ارواحنا له الفداء ـ باشد» (همان: ج16، ص131.)

احاديث فراواني، چون روايت امام علي(ع) (ثم تخرج راية من خراسان يهزمون اصحاب السفياني حتي ينزل بيت المقدس توطّيء للمهدي سلطانه) (كوراني، 1379: ص232)، به روشني وظيفه زمينه سازان را براي شكل‌گيري حكومت جهاني حضرت مهدي(عج) بيان مي‌كند و معناي صحيح انتظار را آشكار مي‌سازد. امام خميني در اين‌باره مي‌گويد: «ما همه انتظار فرج داريم… انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و ما بايد كوشش كنيم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پيدا كند و مقدمات ظهور ان شاء الله تهيه بشود» (همان: ص255.)

راه‌كارها و شرايط و زمينه‌سازي سياسي براي شكل‌گيري حكومت جهاني عبارت است از:

 

 ايجاد تحول جهاني

يكي از بستر‌هاي مناسب براي رسيدن به جامعة موعود، ايجاد دگرگوني‌ها و تحوّلات فكري، اعتقادي وايماني در همه مردم جهان است. در اين رابطه امام خميني مي‌فرمايد:

اميد است وعده الهي "اراده منت بر مستضعفان"، به زودي تحقق يابد و دست قدرتمند حق تعالي هرچه سريع‌تر از آستين ملت‌هاي مظلوم بيرون آيد و تحول الهي‌اي كه در ملت ايران به وجود آمده است، در همه ملل و نحل، به خواست خداوند تعالي تحقق يابد كه دست ستمكاران از جنايت نسبت به مستضعفان جهان كوتاه شود و مظلومان به حقوق از دست رفته خود دست يابند (امام خميني، همان: ج17، ص318.)

اين تحول و دگرگوني جهاني، جرقه و بارقه‌اي الهي است كه از انقلاب اسلامي ايران ناشي شده است: «اميد است كه اين انقلاب، جرقه و بارقه‌اي الهي باشد كه انفجاري عظيم در توده‌هاي زير ستم ايجاد نمايد و به طلوع فجر انقلاب مبارك حضرت بقية الله ـ ارواحنا لمقدمه الفداء ـ منتهي شود» (همان: ج15، ص62.)

 

 تشكيل دولت اسلامي با جمهوري‌هاي آزاد و مستقل

طرح تشكيل دولت اسلامي با حضور همه كشورهاي مسلمان، امري مهم و تأثيرگذار است؛ چنان‌كه امام خميني قدس سره مي‌فرمايد:

شما‌ اي مستضعفان جهان و‌اي كشورهاي اسلامي و مسلمانان جهان! به پا خيزيد و حق را با چنگ و دندان بگيريد و از هياهوي تبليغاتي ابرقدرت‌ها و عمّال سر سپرده آنان نترسيد و حكّام جنايتكار را ـ كه دسترنج شما را به دشمنان شما و اسلام عزيز تسليم مي‌كنند ـ از كشور خود برانيد و خود و طبقات خدمت‌گزار متعهد، زمام امور را به دست گيريد و همه در زير پرچم پر افتخار اسلام مجتمع و با دشمنان اسلام و محرومان جهان به دفاع برخيزيد و به سوي يك دولت اسلامي با جمهوري‌هاي آزاد و مستقل به پيش برويد كه با تحقق آن، همة مستكبران جهان را به جاي خود خواهيد نشاند و همه مستضعفان را به امامت و وراثت ارض خواهيد رساند، به اميد آن روز كه خداوند تعالي وعده فرموده است» (همان: ج21، ص448.)

بر اساس اين مدل و الگو، تلاش جهت جمع بين دولت‌هاي اسلامي و دولت بزرگ اسلامي، زمينه‌اي براي رسيدن به حاكميت مستضعفان و صالحان بر روي زمين است. دولت بزرگ اسلامي ـ كه نماينده اقتداري واحد است ـ در جهان اسلام تشكيل مي‌شود و جمهوري‌هاي آزاد و مستقل، زير پرچم اسلام و اقتداري واحد شكل مي‌گيرند. اين رويكرد منجر به تحقق وعده الهي مبني بر وراثت صالحان و مستضعفان مي‌شود.

 

 حفظ و تداوم انقلاب اسلامي ايران

يكي از ابعاد مهم زمينه‌سازي براي تشكيل حكومت جهاني مهدوي، محافظت از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن و تلاش در جهت تداوم آن تا عصر ظهور است. امام خميني قدس سره در اين‌باره مي‌گويد:

من با تأييد خداوند متعال و تمسك به مكتب پر افتخار قرآن، به شما فرزندان عزيز اسلام، مژده پيروزي نهايي مي‌دهم؛ به شرط اينكه نهضت بزرگ اسلامي و ملي ادامه يابد و پيوند بين شما جوانان برومند اسلام، ناگسستني باشد؛ و به شرط آگاهي از حيله‌هاي استعمارگران راست و چپ و جنود ابليسي آنان… (همان: ج2، ص112.)

من اميدوارم كه اين كشور با همين قدرت كه تا اينجا آمده است و با همين تعهد و با همين بيداري كه از اول قيام كرده است و تا اينجا رسانده است، باقي باشد. اين نهضت و اين انقلاب و قيام تا صاحب اصلي ـ ان شاء الله ـ بيايد و ما، شما و ملت ما، امانت را به او تسليم كنيم (همان: ج15، ص230.)

 

خيزش و يكپارچگي مسلمانان و مستضعفان

وحدت، يكپارچگي و خيزش جوامع اسلامي و ملّت‌هاي مستضعف مي‌تواند، يكي از زمينه‌ها و مقدمات مناسبي براي شكل‌گيري انقلاب جهاني باشد.

استراتژي "وحدت امت اسلامي" و "نزديكي جوامع ستمديده و مستضعف" از ايده‌هاي بنيادين امام خميني است كه هم باعث تقويت و توانمند شدن آنان مي‌گردد و هم زمينه ساز و مقدمه‌اي براي انقلاب جهاني امام مهدي(عج) (همان: ج18، ص462). بدون اتحاد و يكپارچگي حق طلبان، خدا باوران و بي بهرگان از قدرت (مستضعفان)، حركت به سمت جامعه موعود الهي، به كندي پيش خواهد رفت و دست قدرتمندان و مستكبران براي استضعاف و بهره كشي از ديگران بازتر خواهد بود.

 

 صدور انقلاب اسلامي

تبيين، ترويج و تبليغ ارزش‌هاي برآمده از انقلاب اسلامي ايران و در واقع صدور آن به همه جاي عالم تنها به منزله تثبيت و طرح ارزش‌هاي انقلابي نيست؛ بلكه ايجاد زمينه و بستري مناسب و جهاني براي شكل‌گيري انقلاب مهدوي است. امام خميني قدس سره در اين‌باره مي‌گويد:

"اميد است كه اين انقلاب، جرقه و بارقه الهي باشد كه انفجاري عظيم در توده‌هاي زير ستم ايجاد نمايد و به طلوع فجر انقلاب مبارك حضرت بقيةالله ـ ارواحنا لمقدمه الفداء ـ منتهي شود"(همان: ج15، ص62.)

… ما با خواست خدا دست تجاوز و ستم همه ستمگران را در كشورهاي اسلامي مي‌شكنيم و با صدور انقلابمان ـ كه در حقيقت صدور اسلام راستين و بيان احكام محمدي است ـ به سيطره و سلطه و ظلم جهانخواران خاتمه مي‌دهيم و به ياري خدا راه را براي ظهور منجي، مصلح كل و امامت مطلق حق، امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ هموار مي‌كنيم… خداوندا!… انقلاب اسلامي ما را به انقلاب مصلح كلّ متصل فرما (همان: ج20، ص345-347.)

 

بالا بردن قدرت اسلام

يكي ديگر از زمينه‌هاي تشكيل حكومت جهاني حضرت مهدي(ع) بالا بردن قدرت اسلام و تلاش در جهت تحقق آموزه‌هاي متعالي آن در سراسر زمين و تثبيت حاكميت اسلام است. اسلام بايد گسترش يابد و زيبايي‌هاي آن بر همگان آشكار گردد تا مقدمه‌اي شود براي پذيرش عمومي و جهاني انقلاب و حكومت مهدوي. از نظر امام خميني ره: «انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و ما بايد كوشش كنيم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پيدا بكند و مقدمات ظهور ان شاء الله تهيه بشود» (همان: ج8، ص374.)

 

جهاد و ايثارگري

رسيدن به جامعة آرماني و موعود، نياز به كوشش، جهاد و مبارزه فرهنگي، سياسي، نظامي و… دارد و همه آن‌ها بايد از سوي باورداران به منجي موعود و زمينه‌سازان انقلاب جهاني صورت گيرد: «اگر توقع داريد كه در يك شب همه امور بر طبق اسلام و احكام خداوند تعالي متحول شود، يك اشتباه است و در تمام طول تاريخ بشر، چنين معجزه‌اي روي نداده است و نخواهد داد و آن روزي كه ـ ان شاء الله تعالي ـ مصلح كل ظهور نمايد، گمان نكنيد كه يك معجزه شود و يك روزه عالم اصلاح شود؛ بلكه با كوشش‌ها و فداركاري‌ها، ستمكاران سركوب و منزوي مي‌شوند…» (همان: ج21، ص447.)

در اين راستا امام خميني قدس سره امت مسلمان ايران را به جهت جهاد، ايثارگري و فداكاريشان، زمينه سازان ظهور معرفي مي‌كند: «سلام بر امت بزرگ ايران كه با فداكاري و ايثار و شهادت، راه ظهورش را هموار مي‌كنند…» (همان: ص325.)

 

قيام مستضعفان و بي بهرگان از قدرت

يكي از زمينه‌هاي مهم تشكيل حكومت جهاني مهدوي، قيام و خيزش عمومي مستضعفان، مظلومان و ستمديدگان است كه امام خميني با فريادي رسا، آنان را به اين امر دعوت مي‌فرمود: "اي مستضعفان جهان! برخيزيد و هم پيمان شويد و ستمگران را از صحنه برانيد كه زمين از خداست و وارث آن مستضعفانند" (همان: ج11، ص376.)

 

تشكيل حزب فراگير مستضعفان

براي انسجام در صفوف نهضت‌هاي رهايي‌بخش جهاني و مقابله با استكبار و بيدادگري، بايد حزب فراگير مستضعفان و صالحان شكل بگيرد تا همه نيروها يد واحده‌اي شده و در برابر دشمنان قرار بگيرند. از نظر امام خميني قدس سره:

"من اميدوارم كه يك حزب به اسم «حزب مستضعفين» در تمام دنيا به وجود بيايد و همه مستضعفين با هم در اين حزب شركت كنند و مشكلاتي كه سر راه مستضعفين است، از ميان بردارند و قيام در مقابل مستكبرين و چپاولگران شرق و غرب كنند و ديگر اجازه ندهند كه مستكبرين بر مستضعفين عالم ظلم كنند و نداي اسلام را و وعده اسلام را ـ كه حكومت مستضعفين بر مستكبرين است و وراثت ارض براي مستضعفين است ـ محقق كنند. تاكنون مستضعفين متفرق بودند و با تفرقه كاري انجام نمي‌گيرد. اكنون كه نمونه‌اي از پيوند مستضعفين در بلاد مسلمين تحقق پيدا كرد، اين نمونه بايد به يك سطح وسيع تري، در تمام قشرهاي انسان‌هاي تاريخ، تحقق پيدا كند به اسم «حزب مستضعفين» كه همان «حزب الله» است و موافق اراده خداي تبارك و تعالي است كه مستضعفين وارث ارض بايد بشوند…" (همان: ج9، ص280 و 281)

نتيجه

رسيدن به «جامعه موعود الهي» و شكل‌گيري انقلاب جهاني مهدوي، مبتني بر يك سري عوامل، شرايط و زمينه‌ها است كه بايد آن‌ها را هم در جامعه جست و جو كرد، هم در درون افراد. بر اين اساس هم نياز به آگاهي‌بخشي و آماده‌سازي دروني افراد است و هم فراهم‌سازي مقدمات و امكانات و اسباب ظاهري و مادي و هم شكل‌گيري اراده‌ها و تلاش‌هاي بيروني افراد:

تغييرات دروني > مقدمات و اسباب ظاهري > تلاش ها و اراده هاي بشري > انقلاب جهاني

البته اين نظام اثرگذار، تحت برنامه كلي و مشيّت قاهر الهي و يك جامعة مطلوب نهايي قرار دارد.

اراده الهي > رهبري تغييرات > آماده سازي انسان­ها > حرکت جمعي > انقلاب جهاني مهدوي

اگر «زمينه‌ها و مقدّمات» ياد شده را از منظر سياسي ـ اجتماعي، مورد بازكاوي قرار دهيم، به پديدة بنيادين و فراگيري برمي‌خوريم كه تحت عنوان «انقلاب» مطرح است؛ يعني، يكي از شكل‌هاي مهم تغييرات و دگرگوني‌هاي سياسي ـ اجتماعي، «انقلاب» است و بر اساس «تئوري‌هاي مربوطه»، لازمه شكل‌گيري هر انقلابي، يك سري عوامل، مقدمات و زمينه‌ها است كه عموماً به دست انقلابيون صورت مي‌گيرد. انقلاب جهاني مهدوي نيز يك قيام و خيزش فراگير و عمومي است كه مي‌تواند در برگيرنده بسياري از افراد، گروه‌ها و نهادها باشد؛ يعني همه اين‌ها در شكل‌گيري و موفّقيت انقلاب تلاش بكنند و همة امكانات، ابزار و اسباب را در خدمت آن قرار دهند. در واقع وقتي از شرايط و مقدمات انقلاب جهاني مهدوي صحبت مي‌كنيم، از چندين مؤلفه بحث مي‌كنيم (رهبري، برنامه جامع، گروه‌هاي انقلابي و مردم.)

"انقلاب جهاني امام مهدي"، بر اساس يك سري عوامل و مقدماتي شكل مي‌گيرد كه بخشي از آن تحت مشيت و ارادة قاهر الهي و براساس رويكردهاي غيبي و امدادهاي فوق بشري صورت بگيرد و بخشي از آن نيز مربوط به جامعة بشري و نقش مؤثر و فعال انسان‌ها ـ به خصوص گروه‌هاي حق طلب ـ است. اميد آنكه بتوانيم به وظايف و مسؤوليت‌هاي خود در رابطه با زمينه سازي اين انقلاب شكوهمند عامل باشيم.

نگارنده: حجت الاسلام رحیم کارگر، مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی