وحيد داميده در گفت‌وگو با ايسنا با تاکيد بر اين که دانش ايران در اين حوزه کاملا بومي شده است، درباره روش‌هاي نوين گداخت هسته‌اي اظهار کرد: با توجه به پيشرفت‌هاي اخير تکنولوژيکي و همچنين نظريه‌هاي متعدد دانشمندان، به نظر مي‌رسد که روش‌هاي ترکيبي، به دليل کارآمدي بيشتر و هزينه کمتر، بهترين گزينه پيش روي دانشمندان براي رسيدن به نيروگاه گداخت هسته‌اي باشد. همچنين به دليل مشکلات موجود در ديواره اول راکتورهاي گداخت که در اثر تابش‌هاي پر شدت نوترون‌هاي گداخت حاصل از سوخت D-T به وجود مي‌آيد، سه روش جديد ارائه شده در جهان با سوخت غير راديواکتيو پروتون – بور پيشنهاد شده است.
وي افزود: گداخت هسته‌يي به روش «راه‌انداز اکوستيکي تارگت مغناطيس شده» (ADMTF)(سال 2006)، گداخت هسته‌يي به روش «محصور سازي الکتروديناميکي اينرسي» (IECF)(سال 2008 )، گداخت هسته‌اي به روش «پلاسماي کانوني» (DPF) (سال 2009 ) و نهايتا گداخت هسته‌اي به روش «ترکيب ميدان معکوس» (FRC) (سال 2010) روش‌هاي ترکيبي نويني هستند که به موازات روش‌هاي ديگر در سال هاي اخير مورد توجه متخصصان هستند و سه روش آ‌خر پيشنهاد راکتور گداخت پروتون – بور را داده‌اند.
داميده در توضيح روش گداخت «غير راديواکتيو پروتون – بور» گفت: براي انجام فرآيند گداخت هسته‌يي حداقل 100 ميليون کلوين دما لازم است. راحت‌ترين گداخت در سوخت D-T روي مي‌دهد. اگر دماي پلاسما به 730 ميليون کلوين برسد، از اين سوخت بيشترين بازدهي را خواهيم داشت. ولي مشکل اين جاست که اين سوخت به شدت نوترون گسيل مي‌کند که باعث کاهش بسيار شديد عمر راکتور مي‌شود.
به گفته وي، دانشمندان براي جلوگيري از تابش نوترون و همچنين حل مشکلات ديواره اول راکتور و حتي زيست محيطي، پيشنهاد راکتور گداخت بور را داده‌اند. براي انجام گداخت پروتون – بور نياز به پلاسمايي با دماي حدود شش ميليارد کلوين هستيم که شايد اين دما بسيار دور از انتظار باشد.
وي ادامه داد: روش‌هاي IEF، DPF و FRC به راحتي مي‌توانند اين دما را ايجاد کنند که يکي از پيشنهادهاي ما در طرح ملي گداخت هسته‌يي، طراحي و ساخت ر اکتور آ‌زمايشگاهي گداخت هسته‌اي 100 مگاواتي به روش IEF يا همان پلي ول است. در گداخت بور، هسته «بور 11» در اثر گداخت با پروتون به هسته «کربن 12» تبديل مي‌شود. اين هسته ناپايدار به يک ذره آلفا و هسته بريليم 8 شکافته مي‌شود و نهايتا هسته بريليم 8 نيز به دو ذره آلفا شکافته مي‌شود. پس محصول نهايي در گداخت بور 3 ذره آلفا خواهد بود.
داميده که مديريت معاونت طرح ملي گداخت هسته‌اي به روش‌هاي غير از اينرسي و مغناطيسي را برعهده دارد، درباره روش IEF يا پلي ول ( Polyweel) گفت: پروفسور بازارد که سابقه 25 سال کار و مديريت بر روي ريگاترونز و توکامک‌هاي معروف آلکاتور C، B،A داشته، پس از حدود دوازده سال تحقيقات در سال 2006 با ارائه طرح IEF موفق به دريافت جايزه بهترين طرح پژوهشي ايالات متحده آ‌مريکا شد و در سال 2008 يک سال پس از درگذشت وي اختراعش ثبت شد. در روش وي، علاوه بر ميدان‌هاي الکترويکي، ميدان‌هاي مغناطيسي نيز به محصورسازي پلاسما کمک مي‌کنند. اين روش، به دليل حجم و هزينه بسيار کم،‌ تنها روشي است که در صورت موفقيت، کشتي‌هاي نيروي دريايي نيز علاوه بر وزارت نيرو مي‌توانند از آن استفاده کنند. به همين دليل هم نيروي دريايي آمريکا از اين پروژه حمايت مي‌کند.
وي در گفت‌و‌گو با ايسنا خاطرنشان کرد: اين پروژه در آ‌مريکا در سه فاز تصويب شده، که فاز اول آن با موفقيت تمام شده و در حال حاضر در حال اجراي فاز دوم آن براي شناخت بور هستند. فاز سوم آ‌ن نيز که DEMO نام دارد، بين سالهاي 2015 تا 2018 تمام خواهد شد.
گام بزرگ ايران در ساخت نيروگاه گداخت هسته‌اي به روش IEF با دستيابي به تکنولوژي جديد
داميده تصريح کرد: طراحي و ساخت دستگاه گداخت هسته‌يي به روش «محصورسازي الکترواستاتيکي اينرسي» که در بهار سال 1389 در پژوهشکده فيزيک پلاسما و گداخت هسته‌اي پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي با موفقيت به اتمام رسيد و ايران را جزو شش کشور دارنده اين تکنولوژي قرار داد که گام بزرگي در راستاي طراحي و ساخت نيروگاه گداخت هسته‌يي به روش IEF و بومي‌سازي اين تکنولوژي محسوب مي‌شود.
هيات علمي پژوهشکده فيزيک پلاسما و گداخت هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران درخصوص مزاياي روش IEF گفت: قابليت تبديل شدن به نيروگاه گداخت هسته‌يي در طول فقط شش تا 10 سال،حجم کم نيروگاه - يک تا 3 درصد حجم در ساير روش‌ها را شامل مي‌شود - و قابليت تبديل مستقيم انرژي به الکتريسيته (بدون نياز به توربين بخار يا گاز ) از جمله مزاياي اين روش به شمار مي‌رود. همچنين تنها روش در جهان است که قابليت انجام گداخت هسته‌يي P-11B را به صورت فرآيند Radiation – free داشته و کاربردهاي وسيعي از جمله در توليد همه راديو داروهاي PET دارد.
طراحي و ساخت سه دستگاه گداخت هسته‌اي در مراحل نهايي
وي درباره پژوهش‌هاي صورت گرفته در زمينه روش‌هاي نوين گداخت در سازمان انرژي اتمي ايران به خبرنگار فن‌آوري خبرگزاري دانشجويان ايران گفت: خوشبختانه در هر چهار روش مدرن ارائه شده در جهان تلاش‌هاي خوبي داشته‌ايم؛ چنانکه موفق به طراحي و ساخت سه دستگاه گداخت هسته‌اي مختلف شده‌ايم که هر سه دستگاه در مراحل نهايي بوده يا داراي ثبت اختراع هستند.
ايران جزو معدود کشورهاي داراي دانش طراحي و ساخت دو نوع پلاسماي کانوني فيليپوف و مدر
داميده ادامه داد: يکي از اين دستگاه‌ها، دستگاه پلاسماي کانوني (DPF) فيليپوف با انرژي 4.7 کيلوژول و نسبت منظر 2.3 است. دستگاه ديگر، پلاسماي کانوني (DPF) مدر 11.2kJ است که با بهره‌برداري از اين دو دستگاه، ايران جزو معدود کشورهايي است که دانش طراحي و ساخت هر دو نوع پلاسماي کانوني فيليپوف و مدر را داراست.
عضو هيات علمي پژوهشکده فيزيک پلاسما و گداخت هسته‌يي سازمان انرژي اتمي ايران خاطرنشان کرد: مهمترين دستگاه طراحي شده، دستگاه گدا خت هسته‌اي پيوسته به روش محصورسازي الکتروستاتيکي اينرسي(IECF) با توان 25 کيلو وات و ولتاژ 104 هزار ولت است که خوشبختانه ايران را به همراه آمريکا، ژاپن، کره جنوبي، استراليا و فرانسه جزو شش کشور دارنده اين تکنولوژي قرار داده است.
وي تصريح کرد: اين دستگاه‌ها در پژوهشکده فيزيک پلاسما و گداخت هسته‌يي در اواخر سال 1388 و اوايل سال 1389 طراحي و ساخته شد.