به گزارش مشرق، تصمیم‌گیری برای سهام عدالت بعد از ۱۱ سال هنوز کلاف سردرگمی است که از یک‌سو رئیس سازمان خصوصی‌سازی مردم را تهدید به بازپس گیری نیمی از سهامشان کرده و از سوی دیگر نمایندگان مجلس در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار توقف پرداخت سود و تجدیدنظر در تصمیم‌های سازمان خصوصی‌سازی شده‌اند.

به گزارش «جوان»، در حالی که مجلسی‌ها طرح تحقیق و تفحص از سهام عدالت را به دلیل آنچه مفسده چندین هزار میلیاردی در سهام عدالت عنوان می‌شود کلید زده‌اند، دولتی‌ها به مشمولان طرح سهام عدالت یعنی ۵۰‌میلیون ایرانی اولتیماتوم می‌دهند یا الباقی اقساط سهام عدالت را به شکل نقدی واریز کنید یا اینکه دولت به طور تقریبی نیمی از پرتفوی ۵۰هزار میلیارد تومانی را تملک می‌کند. با گذشت ۱۰ سال از طرح از محل سود شرکت‌های سهام عدالتی فقط نیمی از اقساط دولت جهت آزادسازی سهام عدالت پرداخت شده است، حال باید دولتی‌ها پاسخ دهند که نوع و روش و زمان ارزشگذاری‌ها در سهام عدالت چگونه بوده و ارزش پرتفوی ۵۰ هزار میلیاردی سهام عدالت از کجا استخراج شده است؟

در حالی این روزها بر سر آزادسازی سهام عدالت حرف و حدیث است و دولت مدعی است به رغم اتمام ۱۰ سال هنوز به طور تقریبی نیمی از اقساط دولت از محل پرداخت سود سالانه بیش از ۶۰ شرکت سرمایه‌پذیر سهام عدالت پرداخت نشده است که باید دید مبنای ارزش سهام عدالت چیست، اگر مبنای قیمت‌گذاری سال ۸۴(زمان اجرای طرح باشد) که تاکنون از محل سود شرکت‌ها تمام اقساط دولت پرداخت شده است، اگر میانگین ارزش و بهای ۱۰ ساله ارزش سهام عدالت مطرح باشد، به نظر می‌رسد اقساط سهام عدالت پرداخت شده باشد یا اگر ارزش روز و جاری سهام عدالت مطرح باشد، شاید اتمام سهام عدالت حالا حالاها ادامه یافته باشد.

سال ۸۴ مقرر شد در جهت توزیع عادلانه ثروت بین اقشار مختلف جامعه به شش دهک از خانوارهای کم‌درآمد سهام عدالت ارائه شود و مبنای این دارایی نیز سهام شرکت‌های دولتی بود که بخشی از سهام شرکت‌ها در تمامی حوزه‌ها به این طرح انتقال یافت و مقرر شد تا ۱۰ سال از محل سود شرکت‌های سهام عدالتی به ازای ارزش سهام عدالت به خزانه دولت واریز شود و سپس در صورتی که سود شرکت‌ها کل ارزش پرتفوی سهام عدالت را پوشش داده باشد، سهام آزادسازی شود و مالکیت و مدیریت به مشمولان طرح انتقال یابد. 

مبنای ارزش پرتفوی سهام عدالت چیست؟

حال این سؤال مطرح می‌شود که مبنای ارزش پرتفوی سهام عدالت چیست؟ زیرا ما در حسابداری چندین ارزشگذاری داریم، از ارزش دفتری گرفته تا ارزش تابلوی بورس، از سوی دیگر زمان مبنای ارزشگذاری چه زمانی است؟ آیا ارزش سهام عدالت در سال پایه ۸۴ (زمان آغاز طرح مبنا بوده است) یا میانگین ارزش ۱۰ ساله سهام عدالت(زمان در نظر گرفته برای اجرای طرح) مطرح بوده است یا اینکه ارزش جاری و روز سهام عدالت مدنظر بوده که در این مقال منظور سال مالی ۹۴ (موعد اتمام ۱۰ ساله طرح) مد نظر بوده است. مبحث ارائه شده یکی از مباحث مهم، ماهوی و مبنایی طرح است که می‌تواند سرنوشت طرح را به‌طور کل تحت تأثیر قرار دهد. 

دولت هم اکنون مدعی است طبق قوانینی که در گذشته مصوب شده موعد قانونی طرح سهام عدالت به پایان رسیده است و دولت دیگر نمی‌تواند سود سهام عدالت را به خزانه واریز کند و از سوی دیگر دولت با در نظر گرفتن ارزشی حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان برای سهام عدالت مدعی است تقریباً حدود نیمی از ارزش فوق از محل سود شرکت‌های سهام عدالتی طی ۱۰ سال گذشته به حساب خزانه واریز شده است و مشمولان سهام عدالت به استثنای خانوارهایی چون بهزیستی و... تا آزادسازی سهم یک‌میلیون تومانی خود حدود ۴۷۰ هزار تومان بدهی دارند که به شکل اختیاری می‌توانند پس از رؤیت صورتحساب سهام عدالت الباقی را نقدی به خزانه پرداخت کنند یا اینکه دولت به میزان طلب خود از پرتفوی سهام عدالت کسر می‌کند و در واقع ۵۰ میلیون مشمول طرح سهام عدالت به اندازه اقساط پرداخت شده از محل سود شرکت‌های سهام عدالتی طی ۱۰‌سال گذشته یعنی حدود ۲۵هزار میلیارد تومان مالکیت خواهند یافت. 

سودسازی فقط سالی ۵ درصد

پس به عبارت دقیق‌تر با گذشت ۱۰ سال مدیریت‌کنندگان پرتفوی با ارزش سهام عدالت (۶۰ شرکت) تنها توانسته‌اند سالی ۵درصد سودسازی کنند زیرا ارزش سهام عدالت حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است که از محل سودهای پرداخت شده به خزانه تنها ۲۵هزار میلیارد تومان محقق شده است و مشمولان سهام عدالت یا باید الباقی اقساط دولت را یعنی ۲۵هزار میلیارد تومان را به شکل نقدی به دولت پرداخت کنند یا اینکه دولت نیمی از پرتفوی سهام عدالت را به تملک خود درمی‌آورد و مردم تنها صاحب نیمی از پرتفوی سهام عدالت به ارزش ۲۵هزار میلیارد تومان می‌شوند. 

در این مقال حال بحث بر سر مبنای قیمت‌گذاری پرتفوی سهام عدالت است و باید دید ارزش ۵۰‌هزار میلیاردتومانی از کجا استخراج شده است، اگر مبنا ارزش تابلوی بورسی سهم باشد، اینگونه با رشد ارزش سهام شرکت‌ها در واقع بدهی مشمولان طرح به دولت جهت آزادسازی طرح هم پیوسته رشد می‌کند. 

تصور کنید با رشد ارزش مجموع پرتفوی سهام عدالت در تابلوی بورس، اقساط مردم به دولت نیز افزایش می‌یابد (البته سؤالات بسیار ماهوی و مبنایی در رابطه با سهام عدالت وجود دارد که خود دولت و سازمان خصوصی‌سازی باید به شکل شفاف، جزئی و دقیق به این سؤالات پاسخ دهند، زیرا امکان دارد اهالی رسانه این سؤالات را طرح نکنند اما خود سازمان خصوصی‌سازی موظف به این پرسش‌ها و ابهامات پاسخ دهند. 

از طرفی گفته می‌شود که هزاران میلیارد تومان در طرح سهام عدالت مفسده اتفاق افتاده است و مجلس طرح تحقیق و تفحص از سهام عدالت را بر همین مبنا کلید زده است.  با توجه به این موارد و دهها ابهام دیگر بهتر است دولت در رابطه با تعیین تکلیف سود سهام عدالت و تملک بیش از نیمی از پرتفوی سهام عدالت به دلیل آنچه طلب دولت از سهام عدالت عنوان می‌شود، به هیچ عنوان عجله نکند زیرا عجولانه عمل کردن در این رابطه فردا چالش‌ها و مشکلات پیش رو جهت آزادسازی طرح را تحت قالب تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری پیچیده‌تر می‌کند. 

احتمال بازگشت بخشی از مالکیت سهام عدالت به دولت

در این میان، رئیس سازمان خصوصی‌سازی از احتمال بازگشت بخشی از مالکیت سهام عدالت به دولت در صورت عدم‌واریز مابقی مبلغ سهام خود خبر داد. میرعلی‌اشرف‌عبدالله پوری‌حسینی گفت: اگر مشمولان مبلغ بقیه سهام خود را نپردازند، سهام آنها پس از اتمام مهلت مقرر به مالکیت دولت خواهد رسید. 

وی در مورد آخرین وضعیت پرداخت سهام عدالت اظهار داشت: از اول مرداد تا پایان اسفند، شرکت‌های سرمایه‌پذیر موظف به پرداخت سودهای مربوط به سهام عدالت به سازمان خصوصی‌سازی بوده‌اند و سازمان خصوصی‌سازی موظف به پرداخت آن به سهامداران است. وی با بیان اینکه از اول مرداد، سازمان خصوصی‌سازی آمادگی دریافت سود سهام و پرداخت آن به مشمولان را داشته است، گفت: اگر اول مرداد، همه سود به سازمان خصوصی‌سازی واریز می‌شد، این سازمان قادر به پرداخت به موقع آن بود. 

رئیس سازمان خصوصی‌سازی با بیان اینکه تاکنون تنها ۵۰۰ میلیارد تومان به حساب سازمان خصوصی‌سازی برای پرداخت سهام عدالت واریز شده است، گفت: شرکت‌ها پنج ماه دیگر فرصت قانونی برای پرداخت دارند. 

وی با بیان اینکه ۴۷ میلیون سهام‌گیرنده، دهک‌بندی شده‌اند و پرداخت‌ها با توجه به واریزهای صورت‌گرفته به صورت هدفمند بر اساس اولویت به سهام‌گیرندگان داده می‌شود، گفت: پرداخت‌ها از دهک‌های پایین شروع می‌شود. پورحسینی با بیان اینکه از ابتدا نیز قرار بود شروع پرداخت‌ها از اواخر شهریور باشد، نه اینکه در آن تاریخ تمام سود سهام پرداخت شده باشد، گفت: پرداخت‌ها ممکن است تا پایان فروردین سال ۹۷ طول بکشد. وی گفت: اگر مشمولان بقیه سهام خود تا یک میلیون تومان را نپردازند، تنها به اندازه همان میزان کنونی سهام خود سود دریافت می‌کنند و بقیه سهام پس از اتمام مهلت مقرر (پایان مهر) به مالکیت دولت خواهد رسید.

نامه به رئیس‌جمهور: سود را پرداخت نکنید

 از سوی دیگر محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی و غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون بودجه مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار ‎جلوگیری از پرداخت سود سهام عدالت از سوی دولت به‌صورت نقدی شدند که متن این نامه به‌شرح زیر است:

احتراماً با عنایت به تصمیمات اخیر دولت در ارتباط با پرداخت سود سهام عدالت، به استحضار می‌رساند همان‌گونه که مستحضرید در شرایط کنونی کشور که تجهیز منابع برای اقتصاد ملی ضروری‌ترین موضوع محسوب می‌گردد، این اقدام در عمل به‌جز اتلاف منابع ملی چیزی به‌دنبال نخواهد داشت. 

تجربه پرداخت یارانه در کشور بیانگر لزوم اخذ تصمیماتی در اقتصاد کشور می‌باشد که بتواند به‌جای تقسیم و توزیع منابع، بدون اثرگذاری در اقتصاد، منجر به تجهیز منابع برای افزایش بهره‌وری در اقتصاد کشور گردد، گزارش‌های اخذ شده از سازمان خصوصی‌سازی از وضعیت سهام عدالت بیانگر این موضوع است. با توجه به جمعیت حدود ۵۰ میلیونی دارنده سهام عدالت، مقرر گردیده که امسال حدود ۴ هزار میلیارد تومان به مشمولین پرداخت گردد که بر اساس روش‌های محاسباتی انجام‌شده، به‌ازای هر نفر دارنده سهام عدالت در سال جاری، ماهانه بین ۳ تا ۹ هزار تومان تعلق خواهد گرفت. 

با توجه به عدم تأثیر این سود پرداختی در افزایش قدرت خرید خانوار، پرداخت این سود به‌جز اتلاف منابع ملی، هیچ اثری را برای مردم و دولت در بر نخواهد داشت. با عنایت به شرایط فوق، پیشنهاد می‌گردد به‌جای پرداخت سود نقدی غیرمؤثر در پرداخت قدرت خرید خانوار، نسبت به واگذاری اصل سهام، اقدام و انتفاع ناشی از پرداخت سود در قالب افزایش قیمت سهام به افراد منتقل گردد. 

منبع: روزنامه جوان