به گزارش مشرق، تحولات میدانی سوریه وارد مرحله جدیدی شده است. داعش در رقه شکست خورده و کردهای سوری تحت حمایت آمریکا ، بر بخش عمده ای از استان رقه مسلط شده اند. ارتش سوریه نیز در حال پیشروی گسترده به سمت شرق این کشور و شکست نهایی داعش در این استان و کل سوریه است.

بنابر اعلام  وزارت دفاع روسیه ، بیش از 91 درصد خاک سوریه از اشغال تروریست ها پاک سازی شده است وبه گفته سید حسن نصر ا... ، داعش تنها در بخشی از دیرالزور از جمله المیادین و البوکمال حضور دارد.با این حال نقطه اشتعال کنونی و آینده این کشور را بیش از هر جای دیگر باید در شمال غرب و استان های حلب و ادلب مشاهده کرد، جایی که در دو ماه اخیر تحولات سیاسی و میدانی زیادی به خود دیده است. مهم ترین تحول در این ناحیه را باید توافق ایران، روسیه و ترکیه برای ایجاد چهارمین منطقه کاهش تنش در استان ادلب که در نشست آستانه حاصل شد، دانست.

توافقی که به نظر می رسد، دست ترکیه را برای عملیات در شمال سوریه و استان ادلب باز گذاشته است تا جایی که این هفته، آنکارا با کمک پیاده نظام ارتش آزاد سوریه، آغاز رسمی عملیات در ادلب را که در کنترل تروریست‌های جبهه النصره است، اعلام کرد.این گروه تروریستی در توافق ایجاد منطقه کاهش تنش در ادلب که حین مذاکرات صلح سوریه در آستانه صورت گرفت، حضور ندارد. باید بدانیم که استان ادلب یکی از بزرگ ترین استان‌های سوریه با جمعیتی بین یک و نیم تا 2 میلیون نفر است که از سال 2015 تا کنون تحت کنترل گروه‌های مسلح است؛ گروه‌های مسلحی نظیر «نورالدین زنکی،جبهه النصره، احرار الشام، جیش الاسلام،ارتش آزاد و فیلق الشام » که به جز جبهه النصره همه این گروه‌ها به طور آشکار تحت حمایت ترکیه قرار دارند.

طی سال‌های گذشته ادلب به منطقه‌ای تبدیل شده که از بخش‌های مختلف سوریه گروه‌های مسلح وارد آن شده و در آن جا تمرکز داشته‌اند که آخرین این گروه‌ها با تسلط ارتش سوریه بر حلب طی ماه‌های گذشته به ادلب رفته‌اند به طوری که به گفته "سونر پلات" دریادار بازنشسته ارتش ترکیه اکنون 67 درصد تروریست‌های سوریه به جز داعش در این منطقه حضور دارند.حالا به نظر می رسد اولین هدف عملیات ترکیه در ادلب، جلوگیری از مداخله نظامی آمریکا به بهانه مقابله با جبهه النصره است که بعد از عملیات رقه احتمال کلید خوردن آن وجود دارد.دومین هدف جلوگیری از تشکیل کانون واحد در شمال سوریه از سوی کردهای این کشور است که با محاصره عفرین رقم خواهد خورد.

طبیعتا با حضور ترکیه در ادلب و  منطقه عفرین، از گسترش حضور و قدرت کردهایی که مورد حمایت آمریکا و پ ک ک هستند جلوگیری خواهد شد.ترکیه همچنین جلوگیری از درگیری‌ها در این منطقه که باعث روانه شدن سیل آوارگان از ادلب به این کشور می‌شود را نیز به عنوان هدف سوم اعلام کرده است. با این حال، ترکیه در این زمینه با دو چالش عمده نیز مواجه است؛اول این که عملیات علیه کردها بدون شک رابطه آمریکا و ترکیه در سوریه را بیش از پیش متشنج خواهد کرد.

در این وضعیت، آمریکا تلاش خواهد کرد از گسترش درگیری میان آنکارا و کردها جلوگیری کند. فشار بر ترکیه می تواند بخشی از تلاش آمریکا در این زمینه باشد، چون آمریکا نمی خواهد شاهد حمله ترکیه به مهم ترین بازیگر تحت امر خود در سوریه باشد. دومین چالش نیز گسترش احتمالی جنگ در سوریه خواهد بود. نتیجه تحرکات ترکیه در شمال سوریه و تشدید جنگ با کردها در این ناحیه، چیزی جز شعله ورشدن آتش درگیری ها در سوریه نیست؛ موضوعی که بدون شک با توجه به تلاش تهران و مسکو برای خاتمه بحران سوریه مورد پذیرش آن ها نیست.

افزون بر این،روسیه نیز مانند آمریکا روابط نزدیکی با کردهای سوریه دارد؛ هرچند درباره توسعه مناطق تحت تصرف کردها به سمت شمال غرب سوریه و رسیدن آن ها به سواحل مدیترانه نگرانی هایی دارد. با این حال، گسترش دامنه درگیری ترکیه و کردها در شمال سوریه خواست مسکو نیست. واقعیت این است که راه اندازی عملیات با هدایت ترکیه در خاک سوریه بدون توافق با ایران و روسیه نبوده است و ایران تا حدی با توجه به این که حضور ترکیه در این منطقه می تواند راه ارتباطی اقلیم کردستان به دریای آزاد را از طریق مناطق کردی سوریه قطع کند با این عملیات همراهی کرده است اما باید گفت که ترکیه قصد دارد در عملیات های طراحی شده خود در شمال سوریه علیه کردها یا جبهه النصره از «ارتش آزاد»ی استفاده کند که فلسفه وجودی و شکل گیری اش مقابله با نظام سوریه بوده است.

گروهی که در دو سال گذشته دچار ضعف و انشقاق عملیاتی، ساختاری و فکری-ایدئولوژیک شد و بیش از 70 درصد از نیروهای خود را به انحای مختلف از دست داد.هیچ تردیدی وجود ندارد که میدان داری و تقویت این گروه در شمال سوریه به معنای احیا و قدرت گرفتن آن در صحنه تحولات میدانی سوریه است، مسئله ای که هرچند شاید برای روسیه چالشی عمده نباشد اما در تضاد بنیادین با منافع ایران و نظام سوریه خواهد بودچرا که این گروه هدف عمده و وجودی اش را سرنگونی نظام سوریه و مبارزه با اسد اعلام کرده است.حتی «محمد علوش» مسئول هیئت سیاسی گروه تروریستی جیش الاسلام نیز اعلام کرده که ائتلاف با ترکیه «قایق نجاتی برای بازپس گیری ادلب از النصره به شمار می‌رود».اظهارات علوش نشان می دهد این گروه تروریستی هم چشم امید به جولان ترکیه در ادلب دارد.

افزون بر این، گسترش نفوذ عملیاتی ترکیه در سوریه می تواند منجر به ایجاد مزیتی راهبردی برای آنکارا در آینده بحران سوریه شود. در واقع، تقویت ارتش آزاد تحت حمایت ترکیه و تسلط آنکارا بر بخشی از شمال سوریه می تواند منجر به افزایش قدرت چانه زنی آن در معادلات آینده بحران سوریه شود؛ بنابراین، می توان گفت از این طریق ترکیه می تواند نقش به حاشیه رفته خود را در سوریه احیا کند .شاید به همین خاطر است که روزنامه لبنانی النشره نوشت:«طرح ترکیه در سوریه شکست خورد؛ نه اردوغان در مسجد اموی دمشق نماز خواند و نه بشار اسد ساقط شد.به همین خاطر  هم اردوغان با آغاز عملیات ادلب می خواهد خود را در کنار ایران و روسیه به عنوان یکی از طرف‌های پیروز در بحران سوریه جا بزند».