سرویس جهان مشرق - با گذشت نزدیک به سه سال از آغاز تجاوز عربستان سعودی به یمن به نظر می‌رسد استان صعده بیشترین سهم از فعالیت‌ها و تلاش‌های نیروهای متجاوز برای اشغال آن را داشته و به همین نسبت با بیشترین  تخریب و ویرانی مواجه شده است. البته با وجود مصیبت‌های متعددی که جنگ در این استان ایجاد کرده، اما ساکنان صعده همچنان به  زندگی و مقاومت خود ادامه می‌دهند. 

صعده در شمالی‌ترین بخش‌های یمن و در نزدیکی مرزهای جنوبی عربستان سعودی قرار دارد. این منطقه به کوهستان‌های سرسبز و دشت‌های مملو از درختان میوه مشهور بود و ساکنان آن عمدتاً به کشاورزی در مزارع مشغول بودند. انار این منطقه از شهرت بالایی برخوردار بود، اما مدتی است که  ساکنان صعده در زیر  موشک‌باران و حملات هوایی و صدای جنگنده‌ها روزگار خود را سپری می‌کنند. آنها همه روزه با موج مرگی که از شمال می‌آید و با دلارهای نفتی و فتواهای عناصر تکفیری تقویت می‌شود،  مبارزه می‌کنند. 

**عزاداری، عادت روزانه مردم صعده

در شهر صعده به هر طرف که روی می چرخانیم، قبرستان‌های بزرگی را می‌بینیم که مردم را در  نتیجه سه سال جنگ به کام مرگ فرو برده است. رفت و آمد در مجالس عزاداری ها به عادت روزانه بسیاری از ساکنان صعده تبدیل شده است و جنگنده‌های ائتلاف متجاوز به رهبری عربستان حتی در زمان برگزاری نماز جماعت نیز غیر نظامیان را در مساجد هدف قرار می‌دهند. مأذنه‌های مساجد و گنبدهای آن تخریب شده است و دیوار بسیاری از مدارس فرو ریخته است. 

مرکز استان صعده منطقه‌ای مملو از جمعیت است، بخش بزرگی از مسجد جامع الهادی توسط جنگنده‌های عربستان تخریب شده است. ساختمان بانک مرکزی یمن در استان صعده و ساختمان استانداری و ساختمانهای مربوط به اداره پست و ارتباطات و تعدادی از مراکز آموزشی در  دانشگاه صعده و تاسیسات آب و ایستگاههای گاز این شهر همگی تخریب شده‌اند.

این در حالی است که این تاسیسات در مناطق مملو از جمعیت بودند. در نتیجه حملات صورت گرفته، ده‌ها مورد از منازل  مسکونی نیز تخریب شده است و بسیاری از ساکنان آنها جان خود را از دست داده‌اند.  موشک‌باران هوایی صعده حتی شامل بخش قدیمی شهر که مملو از خانه‌های گلی است، نیز می‌شود. 

عبدالاله العزی مدیر دفتر بهداشت استان صعده در گفتگو با الاخبار تعداد شهدا و مجروحان در نتیجه حملات هوایی نیروهای متجاوز از مارس ۲۰۱۵ تا دسامبر ۲۰۱۷ را حدود ۲۱۱۴ شهید برشمرد که بیشتر آنها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.  تعداد زخمی شده‌ها نیز بالغ بر ۸ هزار و ۵۲۰ نفر است و  1430 نفر نیز معلول شده‌اند. العزی گفت که بیماری سرطان در نتیجه استفاده نیروهای متجاوز از سلاح‌های ممنوعه و غیر متعارف به شکل وحشتناکی افزایش پیدا کرده و تعداد افراد مبتلا به این بیماری به ۷۱۳ نفر رسیده است. 

**موج آوارگی مردم صعده 

در مارس ۲۰۱۵ ، جنگنده‌های عربستان سعودی پیام‌هایی را برای ساکنان صعده منتشر کرده و از آنها خواستند تا از منازل خود فرار کنند. آنها ۴۸ ساعت مهلت به مردم دادند و پس از آن حملات هوایی و زمینی به این استان آغاز شد. 

تعداد آوارگان از استان صعده از ماه مارس ۲۰۱۵ تا دسامبر ۲۰۱۷ که در دفاتر به ثبت رسیده، بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر است همزمان با آغاز حملات جنگنده ها، تلاش مردم برای فرار از دست مرگ آغاز شد و این مهاجرت تا امروز ادامه پیدا کرده است.  عبدالاله ابو طالب مدیر دفتر اجرایی آوارگان یمنی می‌گوید که تعداد آوارگان از استان صعده از ماه مارس ۲۰۱۵ تا دسامبر ۲۰۱۷ که در دفاتر این اداره به ثبت رسیده، بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر است که  تنها تعدادی از آنها در اردوگاه‌های استان عمران و صنعا  مستقر شده‌اند و بیشتر آنها یا در  منازل مردم اجاره‌نشینی می‌کنند یا اینکه در مدارس و ساختمان‌های دولتی روی هم تلمبار شده‌اند، یا پیش نزدیکان خود در صنعا و استان‌های مجاور رفته اند. جنگنده‌های ائتلاف متجاوز سعودی تاکنون بالغ بر سه هزار منزل را در استان صعده تخریب کرده اند. این آمار را شورای شهر صعده از این استان اعلام کرده است. 

**صعده، عرصه آزمایش بمب‌های خوشه‌ای 

 مناطق مرزی با عربستان سعودی (رازح، شدا، الظاهر، باقم، حیدان، منبه، الصفراء)  شامل بیش‌ترین حملات هوایی نیروهای ائتلاف بوده و سازمان های انسان دوستانه نیز مشکلات فراوانی برای دستیابی به این مناطق دارند.

ساکنان محلی نقل می‌کنند که چگونه مزارع آنها به دشتهایی مملو از بمب‌های خوشه‌ای تبدیل شده که باعث کشتار کودکان و چهارپایان آنها می‌شود. آنها می‌گویند زندگی در این مناطق به جهنمی غیرقابل تحمل تبدیل شده است. 

مسفر القطابری یکی از افرادی است که بعد از کشته شدن دو تن از افراد خانواده خود در انفجار بمب های خوشه ای از محل زندگی خود در منطقه «شدا» فرار کرده است. وی در گفتگو با روزنامه الاخبار لبنان می‌گوید: من نمی‌توانم به محل زندگی خود بازگردم. بمب‌هایی که عربستان سعودی در آن ریخته است، دو تن از کودکان من را کشته  و جان 7 رأس از چهارپایان من را هم گرفته است. ما  برای اینکه کودکانمان با بمب‌ها و مین‌ها برخورد نداشته باشند،  مجبور هستیم خودمان آنها را خنثی کنیم. اما در نتیجه این اقدامات تعداد قربانیان بالاتر رفته و به همین علت بیشتر ساکنان منطقه آنجا را ترک کرده‌اند. ما قادر به چرای چارپایان در این مناطق نیستیم و زنان نمی‌توانند هیزم جمع کنند. در بسیاری از موارد ما بمب‌هایی را می بینیم که از درختان آویزان هستند. 

سازمان دیده بان حقوق بشر در گزارش خود به همراه سازمان عفو بین الملل، اسناد مربوط به استفاده نیروهای متجاوز از دست کم ۷ نوع از بمب‌های خوشه‌ای غیر متعارف را جمع آوری کرده است. این بمب‌ها در عربستان سعودی و آمریکا و برزیل تولید شده‌اند. سارا لیا ویتسن مدیر بخش خاورمیانه سازمان دیده بان حقوق بشر می‌گوید که وعده‌های مکرر ائتلاف به فرماندهی عربستان سعودی در رابطه با این که حملات هوایی خود را به شکل قانونی انجام داده و جلوی کشتار کودکان یمن در حملات نامشروع را بگیرد، هنوز جامه عمل نپوشیده است. لمی فقیه مشاور ارشد بحران در سازمان عفو بین الملل هشدار داده که هیچ تلاش هماهنگی  برای توقف حملات نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی و استفاده آنها از بمب‌های خوشه‌ای وجود ندارد و در سایه عدم وجود کمک‌های بین‌المللی فوری برای پاکسازی مناطق آلوده، این بمب ها  در طول سالیان آینده میراث مرگباری را در یمن به جای خواهند گذاشت. 

**کانون‌های وهابیت تکفیری در یمن 

این تنها بمب‌های خوشه‌ای نیستند که خسارت‌های زیادی را به مزارع صعده وارد کرده‌اند. در دهه ۷۰ قرن گذشته میلادی درختان اناز وادی دماج تخریب شدند تا به جای آنها با دلارهای نفتی عربستان سعودی مرکز دارالحدیث برای تبلیغ سلفیت وهابیت و بنیانگذاری رویکردهای تکفیری و به انحراف کشاندن جریان زیدی تأسیس شود. این مرکز به کانونی برای ایجاد فتنه مذهبی در یمن تبدیل شد و شاگردان شیخ مقبل بن هادی الوادعی مفتی دست پرورده وهابیت سعودی که به زادگاه خود برگشته بود، به نقل فتاوای محمد بن عبدالوهاب و بن باز و دیگران پرداخته و نسبت به آنچه که صدور انقلاب اسلامی ایران به یمن نامگذاری کرده بودند، هشدار می‌دادند. 

یکی از شاگردان الوادعی  در گفتگو با الاخبار گفت که بن باز ارتباط خوبی با شیخ مقبل داشته و به این مجموعه نیزعنایت ویژه‌ای داشت و تا چندین سال آن را دنبال می‌کرد.

انتشار سلفیت وهابی در صعده که به عنوان کانون و خاستگاه تشکیل زیدی‌ها در یمن مطرح بود، طی سالهای 1979 تا 1990  باعث شد تا آنها بتواند موجودیت خود را بر بیشتر  مساجد صعده تحمیل کنند. آنها از حمایت قدرت نظامی حاکمیت صنعا برخوردار بودند و در پی همین تحولات بود که بدر الدین الحوثی نیز تبعید شد.

فعالیت های الحوثی در تبعید باعث شد بار دیگر آنها روند اوضاع در صعده را در دست بگیرند. تاسیس موسسه « جوان مومن» وابسته به حوثی‌ها نقش مهمی در این رویکرد داشت. در نهایت جنبش الحوثی در سال 2009 کنترل استان صعده را در دست گرفت.

**آرزوی دست نیافتنی سعودی‌ها در اشغال صعده

امروز عربستان سعودی با حملات وحشیانه هوایی نیروهای خود، انتقام خود را از مردم صعده می‌گیرد. این حملات بعلاوه حملات بی هدف توپخانه‌های گارد مرزبانی عربستان  به صورت روزانه تلفات زیادی را در میان غیرنظامیان ایجاد کرده و باعث تخریب و ویرانی گسترده منازل و ساختمان‌های غیر نظامی می‌شود. با این وجود تحرک در استان صعده همچنان در جریان است و بازارهای این شهر مملو از کارگرانی هستند که از استان‌های مختلف یمن برای کار در مزارع انار و پرتقال در اینجا حضور پیدا کرده‌اند. 

تلاش های رژیم آل سعود برای اشغال شهر صعده همچنان ادامه دارد.  عبدربه منصور هادی رئیس جمهور مخلوع و وابسته یمن همواره از آرزوی خود برای برافراشتن پرچم خود در کوه‌های مران خبر می‌دهد.  سایر مسئولان زیر نظر وی نیز همواره از نزدیک بودن زمان اشغال صعده خبر می دهند، اما تحولات میدانی ثابت کرده است که این اظهار نظرها و تهدیدات بیشتر شبیه آرمان های بلندپروازانه است. با وجود اینکه نیروهای حامی ائتلاف عربستان عملیات متعددی را برای یورش به صعده انجام داده‌اند و با وجود این که عناصر مسلح سلفی همواره از مرزهای جنوبی یمن و مرزهای عربستان تلاش می‌کنند در این درگیری‌ها مشارکت کنند،  اما همچنان تشکیلات نظامی وابسته به ریاض نمی‌تواند هیچ پیشروی واقعی در استان صعده داشته باشد.  از چندین ماه پیش تاکنون نیروهای وابسته به منصور هادی در ورودی‌های استان درجا می‌زنند.  ماهیت جغرافیایی استان صعده و همبستگی مردم این شهر با جماعت انصارالله از مهمترین مشکلات فراروی متجاوزان سعودی در اشغال صعده است.