به گزارش مشرق؛ برجام از بسیاری جهات یک دستاورد بزرگ برای کشور بود. خوشحالی از امضای آن و توافق میان ایران و غرب با نظارت روسیه و چین بی‌دلیل نبود؛ تحریم‌های هسته ای لغو می‌شد و احیای شرایط دسترسی ایران به بازارهای مالی جهانی و بازگشت به شرایط پیشاتحریم هسته ای، بیش از هرچیز اشک شوق را به چشمان فعالان اقتصادی دست اندرکار صادرات می آورد.
دولت روحانی که با وعده بهبود مشکلات اقتصادی و ایجاد اشتغال روی کار آمده بود از ابتدا سعی کرد تا با سیاست‌گذاری، انجام اقداماتی مثل افزایش سریع نفوذ و سرعت اینترنت و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان به بهبود فضای کارآفرینی بر محور فناوری اطلاعات بپردازد. در این میان حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری خارجی نیز بر رونق بازار استارتاپ ها افزود.
اما چیزی که در محاسبات منظور نشده بود اعلام خروج یک جانبه آمریکا از برجام، به عنوان توافقی بین‌المللی و در واقع توافقی زیر نظر شورای امنیت، پس از روی کار آمدن رئیس جمهور تازه‌کار آمریکا بود که در دنیای سیاست سابقه ای نداشت.
در حال حاضر به نظر می‌رسد تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، مبنی بر خروج از توافق هسته ای ایران، موجبات فرار سرمایه های خارجی از کشور را فراهم کند. چند روز مانده به اعلام نهایی تصمیم ترامپ، شرکت MTN، که یک شرکت آفریقای جنوبی فعال در صنعت مخابرات است و شریک اصلی ایرانسل در ایران به حساب می‌آید، سعی کرده بود ۳۰۰ میلیون یورو از سرمایه خود را از صنعت مخابرات و تجارت الکترونیک ایران خارج کند.
MTN در آگوست ۲۰۱۷ نیز ۸۹۳ میلیون یورو از سرمایه خود را از ایران خارج کرده بود. برخی ناظران نگران هستند که این خروج سرمایه لطمه بزرگی به شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های ایرانی که MTN ظرف سالهای اخیر در آنها سرمایه گذاری کرده است وارد نماید.
خروج MTN و ابهام در سرنوشت اسنپ
با عملی شدن تهدید ترامپ و در صورتی که اروپاییانِ درگیر در توافق هستی نتوانند به یک راه حل اصولی برسند موج جدیدی از تحریم ها بر ایران اعمال خواهد شد. این فشارهای خارجی ممکن است شرکت‌های بین‌المللی دیگری را نیز که اخیراً در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند فراری دهد. از جمله مهم ترین سرمایه‌گذاران خارجی، شرکت راکت اینترنت است؛ شرکتی آلمانی که اخیرا در شماری از استارتاپ‌های ایرانی نظیر اسنپ، اسنپ فود و بامیلو سرمایه گذاری کرده است.
کارشناسان بیم آن دارند که با خروج احتمالی راکت اینترنت از کشور میلیون‌ها یورو سرمایه و صدها فرصت شغلی در ایران به مخاطره بیفتد.
نکته نگران‌کننده این است که MTN یکی از سرمایه‌گذاران گروه اپلیکیشن‌های اسنپ است و ممکن است سرمایه خود را از این شرکت نیز خارج کند. این کار در نهایت ممکن است خروج شرکت مادر یعنی راکت اینترنت را نیز از ایران تسریع کند. باتوجه به این‌که تاکسی‌های اینترنتی بویژه اسنپ در این سال‌ها رشد خوبی داشته حال با خروج احتمالی MTN و راکت اینترنت از ایران دچار افت ارزش خواهد شد و مشخص نیست بتواند به راحتی سرمایه‌گذاری پیدا کند که توان پرکردن جای خالی دو غول سرمایه‌گذاری را داشته باشد.
با وجود تلاش دولت ایران برای جذب سرمایه گذارن خارجی، ریسک‌های سیاسی تا کنون مانع از جذب حداکثری سرمایه شده است. افزایش فشار بر ایران حتی ممکن است آن دسته از سرمایه گذارانی که از قبل در کشور حضور داشته‌اند را نیز دچار نگرانی کند. اما ریسک‌های فزاینده سیاسی کمتر بر سرمایه گذاری‌هایی با منشاء داخلی تاثیر می‌گذارند. استارت‌آپ‌های بزرگی که سرمایه‌گذار ایرانی داشته‌اند در مقابل تنش‌های سیاسی و فشارهای خارجی مقاوم‌تر هستند.
با وجود مزایای بی‌شماری که سرمایه‌های خارجی دارند به نظر می رسد رشد سریع استارت‌آپ‌ها سبب شده سرمایه‌گذاران خارجی خیلی زود به فکر خروج سرمایه و سود خود از محل سرمایه‌گذاری بیفتند. این بدان معناست که رشد چند صد درصدی استارتاپ‌ها در سالیان نخست فعالیت آنها سود کلانی نصیب سرمایه‌گذاران خارجی می کند؛ رویدادی که سرمایه‌گذاران را ترغیب می کند با کوچک‌ترین تهدید سیاسی کشور را به همراه سودهای کلان خود ترک کنند و پس از آن ارزش و سهم بازارِ استارت‌آپ‌های وابسته به آنها به شدت کاهش یابد.
