به گزارش مشرق، همزمان با برگزاری بازی های المپیک ۱۹۴۸ لندن، کشورهای آسیایی و از جمله ایران تصمیم به برگزاری بازی های آسیایی گرفتند. بدین ترتیب و براساس توافق کشورهای آسیایی شرکت کننده در چند اجلاس مهم به میزبانی دهلی نو و لندن، ابتدا فدراسیون بازی های آسیایی تشکیل و سپس مقرر شد این بازی ها همانند المپیک هر ۴ سال یک بار و در فاصله زمانی دو المپیاد برگزار شود.
تمام کشورهای آسیایی حداقل چند دوره حضور در بازی های آسیایی را تجربه کرده اند و نام بیشتر آنها در جدول مدالی این بازی ها ثبت شده است اگر چه چین و ژاپن تنها کشورهایی هستند که عنوان قهرمانی این رویداد بزرگ را کسب کرده اند.
هند به عنوان میزبان اولین دوره بازی های آسیایی با یک سال تاخیر و در سال ۱۹۵۱ این بازی ها را به عنوان همایش بزرگ ورزشی قاره برگزار کرد. کاروان ورزش ایران در رشته های وزنه برداری و پرورش اندام حضور نمایشی در این بازی ها داشت اما در رشته های دومیدانی، فوتبال، بسکتبال، شنا، شیرجه و دوچرخه سواری حضور رسمی داشت و با کسب ۸ مدال طلا، ۶ نقره و دو برنز در میان یازده کشور شرکت کننده جایگاه سوم جدول توزیع مدال ها را از آن خود کرد.
نکته جالب توجه در رابطه با این بازی ها این بود که کشور میزبان در یک اقدام نه چندان جوانمردانه و برای قرار گرفتن در مقام دوم رده بندی نهایی کشورها، رشته کشتی را در آخرین روزهای ثبت نام نهایی از برنامه مسابقات حذف کرد و بدین ترتیب ایران از شانس مسلم کسب چند مدال در این رشته محروم شد در حالی که می توانست با کمک آنها پس از ژاپن در جایگاه دوم قرار بگیرد.
غیبت ایران در سه دوره
دومین دوره بازی های آسیایی با فاصله سه سال از بازی های هند برگزار شد و بعد از آن بود که فاصله زمانی برگزاری بازی های آسیایی چهار ساله شد. در این دوره از بازی ها که سال ۱۹۵۴ به میزبانی فیلیپین برگزار شد، ورزش ایران بنا به مشکلاتی حضور نداشت. ایران همچنین در بازی های آسیایی ۱۹۶۲ اندونزی و ۱۹۷۸ تایلند هم شرکت نداشت اما در دیگر بازیهای برگزار شده همواره یکی از کشورهای شرکت کننده بود و حتی در یک دوره هم میزبان این رویداد بزرگ بود.
میزبانی که منجر به تقاضای المپیکی شد!
هفتمین دوره بازی های آسیایی به عنوان بزرگترین رویداد بین المللی ورزشی سال ۱۹۷۴ به میزبانی ایران و در تهران برگزار شد. این دوره از بازی ها با حضور ۲۵ کشور آسیایی برگزار شد اما نکته مهم اولین حضور جمهوری خلق چین بود که با تلاش ایران میسر شد. کاروان جمهوری خلق چین با ۲۷۴ ورزشکار و در ۱۴ رشته به تهران سفر کرد.
برای برگزاری هفتمین دوره بازی های آسیایی، تاسیسات و تجهیزات بزرگی در شمال غرب تهران بنا شد از جمله استادیوم یکصدهزار نفری آزادی که استادیوم اصلی این بازی ها بود و در آن زمان یکی از بزرگترین استادیوم های ورزش جهان به حساب می آمد. همچنین دهکده ویژه ورزشکاران با گنجایش بیش از ۳ هزار نفر در نزدیکی این استادیوم بنا شد. در مجموع ۲۳۶۳ ورزشکار از ۲۵ کشور در ۱۶ رشته ورزشی و برای مدت دو هفته این رویداد بزرگ را برگزار کردند.
حضور مقامات کمیته بین المللی المپیک، شورای فدراسیون بازیهای آسیایی، رسانه های گروهی کشورهای مختلف و مقامات کشورمان در جریان بازی های آسیایی تهران به اعتبار این بازی ها که برای نخستین بار در منطقه غرب آسیا برگزار می شد، بیش از پیش افزود. در مجموع و در پی توفیقات کسب شده،توجه جهان ورزش به این رویداد و میزبانی ایران جلب شد آنگونه که بعد از این بازی ها ایران متقاضی برگزاری بازی های المپیک در سال ۱۹۸۴ شد!
پرچمداری که پدیده شد
کاروان ورزش ایران با ۴۰۰ ورزشکار در بازی های آسیایی که میزبانی آن را عهده دار بود، حضور داشت. این بزرگترین کاروان ایران در مجموع ۱۵ دوره حضور در بازی های آسیایی است. ۸۲ مدال شامل ۳۶ مدال طلا، ۲۸ مدال نقره و ۱۷ مدال برنز هم نتیجه عملکرد کاروان ایران بود که منجر به نایب قهرمانی آن بعد از ژاپن شد.
پرچمدار کشورمان در این بازی ها، مسلم اسکندر فیلابی بود که پدیده بازی ها هم شد. وی در هر دو رشته کشتی آزاد و کشتی فرنگی، در دسته سنگین‌وزن، توانست به مقام قهرمانی برسد. در این دوره، همچنین تیم شمشیربازی بانوان ایران، نیز به مقام قهرمانی رسیدند.
فاجعه ۲۰۰۲
به همان اندازه که کاروان ورزش ایران در بازی های آسیایی تهران عملکرد خوبی داشت و بهترین نتیجه ممکن را کسب کرد، در بازی های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان کره جنوبی دور از انتظار ظاهر شد. کاروان ایران در این دوره بازی ها به سرپرستی نصرالله سجادی و پرچمداری علی دایی شرکت کرد. ۱۵۰ ورزشکار و همراه ترکیب این کاروان را تشکیل می داد؛ کاروانی که تنها ۳۶ مدل گرفت و رتبه ای بهتر از دهمی هم کسب نکرد این در حالی بود که ایران در بازی های آسیایی دوره قبل آن (۱۹۹۸ بانکوک) هفتم شده بود.
عنوان دهمی جدول توزیع مدال ها، بدترین عملکرد کاروان ایران در تاریخ بازی های آسیایی بود؛ عنوانی که نه در ۶ دوره گذشته به دست آمده بود و نه در بازیهای پس از آن!
رکوردداران مدال آوری
طی ۱۴ دوره حضور در بازی های آسیایی، کاروان ایران در مجموع ۴۹۴ مدال کسب کرده که سهم آزادکاران بیشتر از همه بوده است. البته رکورد مدال آوری در اختیار محمد نصیری است. این وزنه بردار با کسب ۴ مدال طلا و یک مدال نقره موفق ترین ورزشکار ایرانی در بازی های آسیایی به حساب می آید. مسلم فیلابی (کشتی) هم با ۴ مدال طلا و رضا سوخته سرایی (کشتی) نیز با ۳ مدال طلا و یک نقره بعد از وی، بهترین کارنامه را در بازی های آسیایی داشته اند.
دومین کاروان بزرگِ ایران در هجدهمین دوره
هجدهمین دوره بازی های آسیایی از روز شنبه با برگزاری مراسم افتتاحیه به صورت رسمی در اندونزی آغاز می شود. کاروان ایران با ۳۷۸ ورزشکار در این بازی ها شرکت خواهد داشت. بعد از بازی های آسیایی تهران، این بزرگترین کاروان ورزش ایران در ادوار مختلف این بازی ها به حساب می آید. دفاع از جایگاه پنجمی بازی های آسیایی اینچئون کره جنوبی حداقل انتظاری است که از کاروان اعزامی به جاکارتا و پالمبانگ وجود دارد.
ورزش ایران در ۱۴ دوره بازی های آسیایی
عملکرد کاروان ورزش ایران در ۱۴ دوره بازی های آسیایی که تاکنون در آنها شرکت داشته است، به شرح زیر است:
* بازی های آسیایی ۱۹۵۱ دهلی نو - هند (کاروان ۶۴ نفره ایران با ۱۶ مدال شامل ۸ طلا، ۶ نقره و ۲ برنز سوم شد)
* بازی های آسیایی ۱۹۵۴ مانیل - فیلیپین (کاروان ایران حضور نداشت)
* بازی های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو - ژاپن (کاروان ۱۱۲ نفره ایران با ۳۲ مدال شامل ۷ طلا، ۱۴ نقره و ۱۱ برنز در رده چهارم قرار گرفت)
* بازی های آسیایی ۱۹۶۲ جاکارتا - اندونزی (کاروان ایران حضور نداشت)
* بازی های آسیایی ۱۹۶۶ وانکوگ - تایلند (کاروان ۱۱۸ نفره ایران با ۳۰ مدال شامل ۶طلا، ۸ نقره و ۱۶ برنز در رده ششم قرار گرفت)
* بازی های آسیایی ۱۹۷۰ وانکوک - تایلند (کاروان ۱۶۹ نفره ایران با ۲۳ مدال شامل ۹ طلا، ۷ نقره و ۷ برنز در رده چهارم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۱۹۷۴ تهران - ایران (کاروان ۴۰۰ نفره ایران با ۸۱ مدال شامل ۳۶ طلا، ۲۸ نقره و ۱۷ برنز در رده دوم قرار گرفت)
* بازی های آسیایی ۱۹۷۸ وانکوک - تایلند (کاروان ایران حضور نداشت)
* بازی های آسیایی ۱۹۸۲ دهلی نو - هند (کاروان ۴۳ نفره ایران با ۱۲ مدال شامل ۴طلا، ۴ نقره و ۴ برنز در رده هفتم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۱۹۸۶ سئول - کره جنوبی (کاروان ۹۴ نفره ایران با ۲۲ مدال شامل ۶ طلا، ۶ نقره و ۱۰ برنز در رده چهارم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۱۹۹۰ پکن - چین (کاروان ۱۲۶ نفره ایران با ۱۸مدال شامل ۴ طلا، ۶ نقره و ۸ برنز در رده پنجم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۱۹۹۴ هیروشیما - ژاپن (کاروان ۱۶۲ نفره ایران با ۲۶ مدال شامل ۹ طلا، ۹ نقره و ۸ برنز در رده هفتم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۱۹۹۸ وانکوک - تایلند (کاروان ۱۹۹ نفره ایران با ۳۴ مدال شامل ۱۰ طلا، ۱۱ نقره و ۱۳ برنز در رده هفتم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان - کره جنوبی (کاروان ۱۵۰ نفره ایران با ۳۶ مدال شامل ۸ طلا، ۱۴ نقره و ۱۴ برنز در رده دهم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۲۰۰۶ دوحه - قطر (کاروان ۲۳۹ نفره ایران با ۴۸ مدال شامل ۱۱ طلا، ۱۵ نقره و ۲۲ برنز در رده ششم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگژو - چین (کاروان ۳۶۲ نفره ایران با ۵۹ مدال شامل ۲۰ طلا، ۱۴ نقره و ۲۵ برنز در رده چهارم ایستاد)
* بازی های آسیایی ۲۰۱۴ اینچئون - کره جنوبی (کاروان ۲۷۶ نفره ایران با ۵۷ مدال شامل ۲۱ طلا، ۱۸ نقره و ۱۸ برنز در رده پنجم ایستاد)
