سرویس جهان مشرق - تصاویر جدیدی که یک ماه مانده به انتخابات سراسری کانادا از جاستین ترودو نخست‌وزیر این کشور منتشر شده، نشان می‌دهد او در سال ۲۰۰۱ و در چند نوبت دیگر با چهره گریم‌شده به سبک عربها در مهمانی حاضر شده است.

او نه فقط چهره، بلکه گردن و دست‌هایش را نیز به رنگ قهوه‌ای و سیاه، شبیه برده‌های آفریقایی که به آمریکای شمالی اجیر می‌شدند درآورده و با لباسی که شبیه شخصیت‌های داستانیِ گذشته مانند علی‌بابا است، لبخند معناداری را به دوربین تحویل داده است.

نخست‌وزیر کانادا مجبور شد در مصاحبه‌ای از اینکه با اقدام گذشته‌اش «به مردمی که نباید با تعصب و تبعیض بخاطر هویت‌شان روبرو شوند صدمه زده، عمیقاً ابراز تأسف» کند. البته نکته تلخ ماجرا این است که گفت شمار دفعاتی که این کار را کرده از دستش در رفته است.

تا به حال سه مورد از تصاویر او با چهره سیاه افشا شده که مهمترینِ آن به مهمانی «شب‌های عربی» در یک مدرسه غیرانتفاعی به سال ۲۰۰۱ برمی‌گردد، زمانی که در آنجا معلم بود. یکی دیگر به دوران دبیرستان خودش برمی‌گردد و دیگری که فعلاً توضیحی درباره آن منتشر نشده است.

اخیراً مورد مشابهی برای مارک نورثام فرماندار دموکرات ویرجینیا، مارک هرینگ دادستان دموکرات آن ایالت و کِی ایوِی فرماندار جمهوری‌خواه آلاباما پیش آمد که هر سه بابت تصاویری که در گذشته از آنها با چهره سیاه به ثبت رسیده بود، عذرخواهی کردند.

چرا این تصاویر نژادپرستانه است؟

کشورهایی مانند کانادا، استرالیا و آمریکا در همین چند قرن اخیر توسط سفیدپوستان اشغال شده است. آنها در این فاصله اندک، جمعیت خود را چنان گسترش دادند که حالا هر مهاجری به آنجا پا می‌گذارد تصور می‌کند «از ابتدا این گونه بوده است!».

غلبه بر بومیان، سفیدپوستان را به زیاده‌روی‌ و رفتارهای غیرانسانی و تحقیرآمیز با آنان سوق داد. یکی از این رفتارها، تمسخر ویژگی‌های متفاوت در نژادهای غیرسفید بود، مانند رنگ پوست، لباس محلی یا رسوم اجتماعی، چه متعلق به بومیان و چه برده‌هایی که دست کم از قرن ۱۷ گروه گروه در آفریقا اسیر شده و به آمریکا و کانادا فرستاده می‌شدند.

شاید داستان عکس‌های موسیو نوز بلژیکی را در تهران شنیده باشد که با عمامه و قلیان عکس انداخته بود و همان عکس، یکی از انگیزه‌های بسیج مردم در آستانه انقلاب مشروطه شد.

تصاویر موسیو نوز یا ترودو، فقط تمسخر یک قوم و نژاد دیگر نیست، بلکه پشت این تمسخر حرف از قدرت نهفته است، قدرتی که آن فرد نسبت به گروه دیگر در خود احساس می‌کند و آن را ذاتاً متعلق به نژاد و قوم خود می‌داند.

حالا تصاویر جاستین ترودو با خنده مضحکه‌آمیزی که ضمیمه چهره سیاهش شده، به مردم کانادا یک پیغام روشن می‌فرستد: جاستین در دنیای تعصب‌های جاهلی غرق است و چندان نسبتی با تصویری که از خود ساخته یعنی یک جوانِ پیشرو و روشنفکر ندارد.

ترودوی لیبرال و نژادپرستی؟

یکی از اقدامات خاص ترودو در اوایل دوران نخست‌وزیری اش، عذرخواهی از بومیان بابت بدرفتاری‌هایی بود که حاکمان سفیدپوست کانادا بر آنها روا داشته بودند. نمونه کوچک آن، دزدیدن فرزندان خردسال بومیان و اسکان اجباری آنها در مدارسِ همگون‌سازی بود تا اساساً تاریخ و تمدن گذشته خود را فراموش کنند. برخی از این قربانیان تا پایان عمر نتوانستند خانواده خود را پیدا کنند.

این عذرخواهی با مرام لیبرال‌ها همخوانی داشت، کسانی که بر حقوق بشر و تأکید بر برابری (که حتی گاهی به سوسیالیسم نزدیک می‌شود) شهره هستند. به عکس، معمولاً از محافظه‌کاران انتظار می‌رود که حرف از برتری قومی و ملی‌گرایی راستگرایانه به میان آورده، اقلیت‌ها را برانند، چه بومی‌های گذشته و چه مهاجران جدید.

بنابر این انتشار تصاویر نژادپرستانه در آستانه انتخابات سراسری، اول از همه دورویی ترودو را مانند عمده سران غرب جار می‌زند و دوم، آرای هواداران حزب لیبرال را نشانه رفته است.

انتخابات سراسری کانادا در ۲۱ اکتبر برگزار می‌شود و طی آن قرار است در مجلس عوام کانادا، ۳۳۸ کرسی میان احزاب رقیب تقسیم شود. حزب لیبرال ترودو اکنون با ۱۸۴ کرسی تنها ۱۴ کرسی بیشتر از حد نصاب اکثریت دارد و ممکن است اکثریت را به نفع حزب محافظه‌کار یا نودموکراتیک از دست بدهد.

منابع

https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2019/09/canadas-surprising-history-of-blackface/598468

https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/sep/20/justin-trudeau-brownface-scandal

https://en.wikipedia.org/wiki/2019_Canadian_federal_election