به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، از اولین روزهای سال جدید هجری شمسی تاکنون، تجاوز ارتش سعودی و برخی همپینانانش به کشور یمن با کشته شدن هزاران نفر از مردم بی گناه و بی دفاع یمنی همراه بوده و علی رغم برتری کامل هوایی و ادعای اشراف دقیق نیروهای این ائتلاف بر تمامی تحرکات مدافعان یمنی، هنوز هم برگ های برنده فراوانی در اختیار این رزمندگان قرار دارد که می تواند سرنوشت این حمله ناجوانمردانه را تغییر دهد.

نگاهی به تعداد کشته های ارتش مجهز و تا بن دندان مسلح سعودی که بالغ بر 400 نفر بوده در مقایسه با رزمندگان انصارالله که زیر شدیدترین حملات هوایی و زمینی قرار داشته و از امکانات پدافندی و پدافند غیرعامل نیز تا حد زیادی محروم هستند، نشان می دهد تا همین امروز نیز کفه غالب و مغلوب این جنگ نابرابر، به شدت به نفع مردم یمن سنگینی می کند.

اما آنچه که موجب تعجب و شگفتی کارشناسان خارجی و دولتمردان و ارتش سعودی طی روزهای اخیر شده، شلیک موفق موشک اسکاد از سوی یمن به سمت یک پایگاه مهم در خاک عربستان است که با تغییر نگاه ها و ارزیابی ها نسبت به توان نظامی و دفاعی رزمندگان انصارالله همراه شده است.

بر اساس اطلاعات منتشره در رسانه های عربی، این موشک اسکاد یک پایگاه هوایی در شهر «خمیس مشیط» را هدف گرفته بود که در فاصله حدودا 250 کیلومتری مرزهای یمن قرار دارد. اگرچه برخی رسانه های نزدیک به دولت سعودی تلاش دارند موضوع اصلی را آمادگی سامانه های پاتریوت برای منهدم کردن این موشک ها و ناموفق بودن این شلیک نشان دهند، اما فارغ از هدف قرار دادن یا ندادن این پایگاه هوایی – که شواهد از موفق بودن این شلیک و خالی شدن پایگاه و مناطق اطراف آن حکایت دارد- موضوعات مهمتری در این شلیک نهفته است که می توان با بررسی آنها، به نتایج مهمی دست یافت.


نگاهی به اسکاد شلیک شده در یمن

اسکاد از معروف ‌ترین موشک‌ های بالستیک موجود در جهان است که ساخت اتحاد جماهیر شوروی بوده و پس از تولید موفق در دوران جنگ سرد در اختیار تعدادی از کشورهای جهان قرار گرفته است. یکی از مهمترین نمونه های استفاده از این موشک به جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مربوط می ‌شود که عراق به صورت گسترده ‌ای از موشک‌های اسکاد علیه شهرهای ایران استفاده کرد و البته با پاسخ های قاطع ایران نیز مواجه شد.

بر اساس اطلاعات منتشره در رسانه های غربی، کشور یمن دارنده نوع B این موشک است. اسکاد  Bرایج ‌ترین مدل از انواع خانواده اسکاد موشک است که تولید آن به حدود 50 سال قبل باز می گردد و برد آن به ۳۰۰ کیلومتر می رسد و خطای آن حدود 50 متر برآورد شده است. همچنین کلاهک این موشک حدود 1 تن وزن دارد.

آیا شلیک 1 اسکاد موفقیت محسوب می شود؟

در پاسخ به این سوال باید ابتدا یادآور شد که مناطق مختلف کشور یمن بویژه مراکزی که ائتلاف همپینانان سعودی تصور یا اطلاعاتی درباره ذخیره سازی امکانات دفاعی در آن داشت، به شدت مورد حمله قرار گرفته و بمباران شده بودند و نگهداری موشک های بالستیک نیز نیازمند شرایط خاص و مکان های امنی است که با توجه به اطلاعات دقیقی که مزدوران حامی عربستان از درون ارتش یمن به ائتلاف منتقل می کنند، پیدا کردن محلی مناسب برای نگهداری موشک، سوخت، لانچر و سایر تجهیزات شلیک موشک اسکاد، امری سخت و نیازمند دقت، تخصص و زحمات بسیار است.

در عین حال، باید توجه داشت که وزن اسکاد B حدودا 6 هزار کیلوگرم و طول آن نزدیک به 11.5 متر است و با توجه به نیاز آن به سوخت مایع، شرایط شلیک این موشک بسیار زمانبر و تخصصی است چراکه در یک موشک سوخت مایع، عاملهای محرکه، سوخت و اکسنده، بصورت مایع و جداگانه از هم نگهداری میشوند و بعد به داخل محفظه احتراق پمپاژ می شوند.

موشک های سوخت مایع به دلیل پمپ ها و مخازن محرکه، پیچیده تر و سنگین تر هستند و عاملهای محرکه فقط قبل از اجرا یا استفاده، روی موشک کار گذاشته میشوند، لذا باید در زمان و مکان لازم برای شلیک، این اقدامات را انجام داد. همچنین جزئیات چگونگی مخلوط شدن و سوختن سوخت و اکسنده، بسیار پیچیده است و محاسبه و تحلیل آن کار یک تیم متخصص و با تجربه است.

لذا این موضوع که رزمندگان یمنی توانسته اند مکانی را –که گفته می شود در جنوب صعده قرار داشته- انتخاب کنند که مدت زمان چند ساعته برای تزریق سوخت و سایر موارد مورد نیاز برای شلیک در آن فراهم شود، سپس مکان فرود موشک به درستی انتخاب و شلیک شود، نیازمند مجموعه ای از توانمندی هاست که یک شبه حاصل نشده و بمباران شدنی یا هدف قرار دادنی نیست و اگرچه از زمان شلیک تا اصابت تنها حدود 3 دقیقه طول می کشد اما همین زمان کوتاه، تاثیر بلند مدتی بر نگاه طرف مقابل و غربی ها بر توان ارتش انقلابی یمن می گذارد..

در کنار این تخصص، استفاده از شیوه های پدافند غیرعامل، اختفا و استتار برای انتقال موشک و لانچر آن به این منطقه زیر انبوه حملات جنگنده های پیشرفته سعودی و برخی کشورهای دیگر عربی که از پشتیبانی ماهواره ها و هواپیماهای شناسایی دقیق و دوربرد نیز بهره می برند، مجموعه اقداماتی است که نشان می دهد مدافعان یمنی تخصص های فراوانی را ذیل یک شلیک موفق به نمایش گذاشته اند.

همچنین با توجه به اینکه آماده نگه داشتن موشک هاي سوخت مايع بسيار سخت و دارای تبعات مختلفی همچون شناسایی و بمباران توسط هواگردهای نیروهای مهاجم به یمن بوده، سرعت عمل دقیق و با برنامه برای در اختیار داشتن زمان مناسب تا شلیک، یک محاسبه دقیق و موفق را زیر شدیدترین حملات نشان می دهد.

نباید از نظر دور داشت که در همان دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، شلیک یک موشک اسکاد جزء آرزوهای رزمندگان ایرانی بود و اگر تلاش های شهید طهرانی مقدم و یارانش برای آماده کردن و پرتاب این موشک ها نبود، نمی توانستیم امیدی به متخصصان کشورهایی لیبی داشته باشیم که در زمان لازم، دست نیروهای مسلح ایران را بستند و فرار کردند. همچنین آموزش های نیروهای ایرانی در سوریه نیز دوران سخت و فشرده ای بود که ماهها طول کشید.

با توجه به برد حدودا 300 کیلومتری موشک های اسکاد B که اکنون یکی از آنها توسط مدافعان یمنی شلیک شده، می توان منطقه ای وسیع از خاک عربستان سعودی را زیر آتش این موشک های بالستیک تصور کرد که حتی با عقب نشینی مفتضحانه ارتش سعودی از برخی مناطق مرزی، امکان انتقال آن به داخل خاک این کشور و افزایش برد آن وجود دارد.

پاتریوت های عربستان چقدر قابل اطمینان هستند؟

با آنکه رسانه های عربی طی روزهای اخیر، مرتبا از عملکرد موفق سامانه های گران قمیت پاتریوت در مقابله با یک فروند موشک شلیک شده از سوی یمن سخن می گویند، با فرض صحت این ادعا – که بنا به شواهد مختلف رد می شود- هنوز هم ابهامات فراوانی درباره عملکرد این سامانه موجود است.

کارشناسان نظامی به خاطر دارند که در 25 فوریه 1991 و در خلال جنگ خلیج فارس، سکوی پرتاب موشک پاتریوت آمریکا در ظهران عربستان سعودی در درگیری با یک موشک اسکاد عراقی ناکام ماند. موشک اسکاد به یکی از آسایشگاه های سربازان آمریکایی اصابت کرد و 28 سرباز کشته و حدود 100 نفر دیگر مجروح شدند. گزارشی از طرف دفتر بررسی سانحه به عنوان دلیل این عدم موفقیت ارائه و در آن چنین عنوان شد: «بروز اشکال در کارایی موشک پاتریوت. مشکل نرم افزاری منجر به عمل نکردن سامانه در ظهران عربستان سعودی شد»
 
در نتایج نهایی مشخص شد که علت، یک محاسبه غلط مربوط به خطاهای ریاضی رایانه از زمان راه اندازی آن بود؛ به خصوص زمان یک دهم ثانیه که توسط ساعت داخلی سامانه اندازه گیری می شد برای تولید زمان به ثانیه در یک دهم ضرب می شد. این محاسبه با استفاده از رجیستر 24 بیتی با ممیز ثابت به نمایش در می آمد؛ به ویژه مقدار یک دهم که یک بسط باینری نامتناهی دارد، بعد از ممیز پایه در 24 بیت بریده می شد.

این خطای کوچک برش وقتی در عدد بزرگی که زمان را در یک دهم ثانیه می دهد ضرب شود منجر به خطای قابل تشخیصی خواهد شد. در حقیقت سکوی استقرار و پرتاب موشک پاتریوت در حدود 100 ساعت روشن بوده است و یک محاسبه ساده نشان می دهد که خطای زمانی حاصل، مربوط به خطای تقویت شده برش حدود 0.34 ثانیه بود.

یک موشک اسکاد در هر ثانیه مسافتی در حدود 1676 متر را طی می کند و در این زمان موشک در حدود نیم کیلومتر (573.2 متر) را طی کرده است. این مقدار کافی بود که موشک اسکاد دورتر از شعاع عمل رادار پاتریوت قرار گیرد. با وجود این که محاسبه زمانی صحیح در بعضی از قسمت های مجموعه اما نه همه آن بهبود یافته بود اما این ایراد به طور کامل مرتفع نشده بود.

اشاره به شکست این سامانه در ردگیری موشک های بالستیک عراقی گویای شکست پذیری هر سلاحی در هر زمانی است. نمونه های فعلی این سامانه نیز از این قاعده مستثنی نیستند و دارای ضعف های بارزی هستند. به عنوان مثال یک فروند موشک هارم شلیک شده از جنگنده های آمریکایی در جریان اشغال عراق، موفق به اصابت به رادار پیشرفته این سامانه شد.

قطعا با شلیک موفق یک فروند موشک بالستیک و اذعان نیروهای سعوی به وجود حدودا 300 موشک ا این نوع در یمن، باید منتظر ماند و دید، متجاوزان به مردم بی دفاع یمن چگونه با شلیک همزمان چندین موشک اسکاد یا نمونه های دیگری که تاکنون همچون اسکاد خبری از آنها منتشر نشده بود، مقابله خواهند کرد و ورقه بازگشته، چه صفحه ای را در منطقه رقم خواهد زد؟!