سرویس جهان مشرق- آمریکا از روز اول بعد از به نتیجه رسیدن توافق هستهای نشان داد بنا ندارد همان اندازه که از برجام بهره برده، ایرانیها را هم از این توافق بهرهمند کند. در این گزارش و چند گزارش بعدی تلاش داریم تا به شکلی مختصر مروری داشته باشیم بر اخبار، موضعگیریها و اقداماتی که از همان روز اول بعد از توافق، توسط آمریکاییها آغاز شد و نشان میداد واشینگتن علاقهای به اجرای تعهداتش در برجام ندارد.
آنچه در این گزارشها میخوانید، به اشکال مختلف نشان میدهد برجامی که ایران به بندبند آن متعهد بوده است، دستکم «روح» آن تا کنون بارها توسط آمریکاییها نقض شده و بعد از پایان دوره ریاستجمهوری باراک اوباما نیز با توجه به مخالفتهای کنگره آمریکا، هیچ افساری نمیتواند رئیسجمهور بعدی این کشور را از زیر پا گذاشتن توافق هستهای با ایران بازدارد.
مواردی که در گزارش حاضر میخوانید از 11 مردادماه 1394 تا 20 مردادماه 1394 را شامل میشوند. قسمت اول این مجموعه گزارش را میتوانید از اینجا و قسمت دوم را از اینجا بخوانید. گزارش ماههای بعد متعاقباً توسط سرویس جهان مشرق منتشر خواهد شد.
11 مرداد 94
- بهرغم آنکه اوباما بارها گفته برای تصویب برجام در کنگره به حمایت همه همحزبیهایش نیازمند است، «آلبیو سایرس» نماینده دموکرات و عضو کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا با انتشار بیانیهای رسماً به صف مخالفان توافق هستهای پیوست. پس از ماهها لابیگری شدید گروههای حامی رژیم صهیونیستی در کنگره آمریکا علیه توافق هستهای، سایرس سومین دموکراتی است که رسماً گفته علیه برجام رأی خواهد داد. پیش از او، «گریس منگ» نماینده نیویورک و «جوآن وارگاس» نماینده کالیفرنیا نیز مخالفت خود با برجام را اعلام کرده بودند.
- «لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه و نامزد دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در کمپین انتخاباتی خود همراه با «جان مککین» رئیس جنگطلب کمیته نیروهای مسلح سنا از برجام انتقاد کرد. بعد از انتقادات مککین از سیاست خارجی سُست اوباما، گراهام گفت: «این توافق [هستهای] برای ما، برای اسرائیل و برای همه بد است.» وی با توضیح اینکه چرا اکنون احتمال حمله به آمریکا زیاد است، گفت: «اشتباه محض است که به یک کشور یا سازمان اسلامی افراطی اجازه داشتن سلاحهای کشتار جمعی را بدهیم.»
- نیویورکتایمز روزنامه مطرح آمریکایی نوشت که بهرغم توافق هستهای، احتمال زیادی دارد تحریمهای ضدایرانی برای فشار به این کشور مجدداً احیا شود و تحریمهای مربوط به حقوق بشر و حمایت از تروریسم نیز همچنان علیه ایران باقی است؛ بنابراین با توجه به «ریسک بالای سرمایهگذاری در ایران» مقامات اروپایی نباید برای سفر به ایران و آغاز همکاریهای اقتصادی عجله کنند.
12 مرداد 94
- «مارکو روبیو» سناتور جمهوریخواه و نامزد دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در نشستی به میزبانی «برادران کوک» (گزارش مشرق را از اینجا بخوانید) با انتقاد از برجام گفت: «ایران میتواند ظرف 10 سال به آمریکا حمله اتمی کند.»
- در ادامه روند کوتاهآمدنهای باراک اوباما مقابل بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی، بیش از 100 سازمان و دهها هزار شهروند یهودی در آمریکا قرار است سخنرانی ضدبرجام نتانیاهو را به صورت زنده و اینترنتی تماشا کنند تا بلکه فشار بر کنگره برای رد برجام افزایش یابد.
- «تام کاتن» سناتور جمهوریخواه و «مایک پومپئو» عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا بار دیگر از دولت اوباما خواستند متن توافق محرمانه ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در اختیار کنگره قرار دهد. در حالی که «وندی شرمن» معاون وزیر خارجه آمریکا گفته این توافق را دیده و از محتوای آن رضایت دارد، کاتن و پومپئو میگویند توضیحات شرمن برای کنگره کافی نیست و نمایندگان کنگره باید متن سند را در اختیار داشته باشند.
- پس از آنکه
«طارق فاطمی» مشاور نخستوزیر پاکستان گفت کشورش از توافق هستهای حمایت میکند، زیرا
این توافق فرصتهایی برای همکاری در زمینه ساخت خط لوله گاز میان ایران و پاکستان
فراهم میکند، «مارک تونر» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که تحریمها علیه
معاملات تجاری با ایران، از جمله خط لوله ایران-پاکستان لغو نشده است. وی تأکید
کرد اگر قبل از روز اجرای توافق معاملهای با ایران صورت گیرد «ما به طور کامل [مجازات
تخطی از] تحریمهای خود را اجرا و عملی خواهیم کرد.»
- پس از ماهها تلاش لابی صهیونیستی در آمریکا، اکنون با گذشت دو هفته از توافق هستهای یک نظرسنجی جدید نشان میدهد مخالفت افکار عمومی آمریکا با برجام افزایش پیدا کرده است به طوری که اکثریت مردم آمریکا (57 درصد) با برجام مخالف هستند و تنها 28 درصد از آن حمایت میکنند. قبل از اعلام نهایی توافق هستهای، نتایج نظرسنجیها حکایت از حمایت مردم آمریکا از توافق با ایران داشت[1].
- «پیتر راسکام» نماینده جمهوریخواه ایالت ایلینویز مدعی شد 218 قانونگذار جمهوریخواه (یعنی اکثریت اعضای مجلس نمایندگان)، طرحی را امضا کردهاند که برجام را محکوم میکند. اگر همین نتیجه در رأی نهایی کنگره درباره برجام به دست بیاید، توافق هستهای در کنگره رد میشود و اوباما وادار میشود رأی کنگره را وتو کند.
- «جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید بار دیگر ایران را به حمایت از تروریسم، تهدید مستمر اسرائیل، و ادامه بازداشت غیرعادلانه شهروندان آمریکایی در خاک خود متهم کرد و گفت آمریکا با ایران دوست نیست. وی تأکید کرد: «خود رئیسجمهور هم پیش از این گفته که چنین توافقی [برجام] با دوستان منعقد نمیشود، بلکه باید [با اینگونه توافقات] اختلافات با «دشمنان» حل شود.»
13 مرداد 94
- «رند پال» سناتور جمهوریخواه و نامزد دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا گفت: «احتمال زیادی وجود دارد که کنگره این توافق [هستهای با ایران] را رد کند.»
- روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارونوت به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی نوشت که واشنگتن در صورت حمله ایران به رژیم صهیونیستی از این رژیم محافظت خواهد کرد[2]. این مقام آمریکایی افزود: «معتقدیم این توافق نیاز به حمله نظامی را کاهش میدهد. [البته] ما این را درک میکنیم که حمله نظامی همیشه برای آمریکا و اسرائیل یک گزینه است، اما این توافق از ضرورت توسل به گزینه نظامی میکاهد. [در عین حال] اما اسرائیل حق دفاع از خودش را دارد و ما این را درک میکنیم.»
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان ضمن اشاره به فروریختن ساختمان تحریمهای آمریکایی، گفت: «اگر میگویند اثر بازگشت تحریمها یکشبه است (که نیست و به سالها زمان نیاز دارد)، [در مقابل] اثر بازگشت ما میتواند زودتر باشد، زیرا اگر نقض عهد کنند کار ما با پیچ و مهرههاست.» وی با اشاره به سفر هیأتهای اقتصادی کشورهای مختلف به ایران گفت: «ضمن آنکه از این تحولات ذوقزده نیستیم، اما این روابط، ضمانت توافق است[3].»
- یک روز پیش از حضور غیرمتعارف «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در کنگره و گزارش به قانونگذاران آمریکایی، کمیته روابط خارجی سنا از برخی کارشناسان برای بررسی برجام دعوت کرد[4]. «گری سیمور» یکی از این مدعوین، بازگشت تحریمها در صورت نقض توافق را «پاسخی غیرمؤثر» دانست و گفت: «تنها پاسخ مؤثر، گزینه نظامی است.» وی در پاسخ به یکی از سناتورها که احتمال که شدن دوربینهای آژانس توسط ایران را مطرح کرده بود، گفت: «هرگونه تأثیرگذاری بر تأسیسات بازرسی از طریق فیزیکی و یا سایبری در حکم زیرپا گذاشتن توافق خواهد بود.» سیمور همچنین تصریح کرد: «[طبق توافق] سایتهای نظامی به هیچ وجه از شمول بازرسیها مستثنی نشدهاند و اگر مقامات ایرانی [بر خلاف] آنگونه که میگویند، اجازه ورود بازرسان به سایتهای نظامی را ندهند، توافق زیرپا گذاشته شده است.» «رابرت جوزف» از دیگر مدعوین این جلسه، ضمن مقایسه پرونده هستهای ایران با پرونده لیبی گفت در حالی که در پرونده لیبی به مردم این کشور نشان دادیم گزینه نظامی برای ما فرقی با گزینه اقتصادی ندارد، «[متأسفانه در مورد ایران] گزینه نظامی خود را رها کردیم.»
- سه سازمان حامی رژیم صهیونیستی در آمریکا به نامهای «دوستان آمریکایی لیکود»، «کنفرانس رؤسای سازمانهای اصلی یهودی آمریکا» و «فدراسیونهای یهودی» بار دیگر با برقراری کنفرانس ویدیویی، تریبونی در اختیار بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی گذاشتند تا ادعاهای ضدایرانی خود را تکرار کند و از کنگره بخواهد برجام را رد کند. نتانیاهو در این سخنرانی ادعاهای مضحکی نظیر صلحطلب بودن خود و مخالفتش با برجام با هدف جلوگیری از جنگ را مطرح کرد[5].
- «اد رویس» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را برای رد توافق هستهای به کنگره ارائه کرد. وی طی بیانیهای در اینباره توضیح داد که «قطعنامه 64» خواستار جلوگیری از اجرای سند «برجام» است که میان دولت ایران و کشورهای 5+1 امضا شد.
14 مرداد 94
- باراک اوباما طی نشستی پشت درهای بسته در کاخ سفید با رهبران یهودی، ضمن اعتراف به اینکه «از همان ابتدا از پنتاگون خواستم تا طرحی را برای حمله نظامی [به ایران] در صورت لازم آماده کند.» استدلالی عجیب برای متقاعد کردن یهودیان به دفاع از برجام آورد: «اگر توافق هستهای رد شود و ما به ایران حمله کنیم، [به جای آنکه ایران به آمریکا حمله انتقامجویانه کند،] حزبالله به سمت تلآویو موشک پرتاب میکند و اسرائیل متحمل فشار میشود[6].»
- اوباما با اشاره به اینکه «سران ایران، انتظار مردمشان از توافق را بالا بردهاند» دولت ایران را با عباراتی مانند «رژیم سرکوبگر» توصیف کرد و گفت: «[شعار] «مرگ بر آمریکا» چیزی نیست که تمام مردم ایران به آن اعتقاد داشته باشند. کسانی که «مرگ بر آمریکا» میگویند تندروهایی هستند که آرمانی مشترک با جمهوریخواهان دارند [و مخالف توافق هستهای هستند].» وی با اعتراف به اینکه «من تا کنون دستور حمله به 7 کشور را صادر کردهام» ادامه داد: اگر ایران به توافق پایبند نماند شاید راهحلی جز این [اعلام جنگ علیه این کشور] وجود نداشته نباشد.» رئیسجمهور آمریکا در مورد بازرسیها نیز گفت: «در مورد سایتهای اعلامنشده، در هر کجای ایران که باشد، ما میتوانیم در فاصلهای به اندکی 24 روز، به آنها دسترسی یابیم، حتی اگر ایران مخالف باشد.»
- جان کری وزیر خارجه آمریکا با اشاره مجدد به اینکه اگر توافق هستهای توسط کنگره رد شود، روحانی و ظریف برای انتخاب مجدد در دور دوم انتخابات در ایران به مشکل برمیخورند مدعی شد: «ظریف به طور خاص در دو هفته گذشته به من گفت: اگر این توافق اجرایی شود، آن زمان قدرت کافی برای من جهت همکاری بیشتر و گفتوگو [با آمریکاییها] درباره مسائل منطقهای به وجود خواهد آمد.»
- «وندی شرمن» معاون وزارت خارجه آمریکا ضمن دادن این قول به سناتورهای کنگره که هر آنچه از متن توافق محرمانه میان ایران و آژانس را دیده در جلسه محرمانه به آنها خواهد گفت[7]، تأکید کرد: «کنگره بر اساس قانون اساسی، حق [تمدید قانون تحریم ایران] را دارد.»
- «آدام زوبین» معاون موقت وزارت خزانهداری آمریکا با تأیید و تشدید نگرانیهای بینالمللی از ورود به بازار ایران، در خصوص سرنوشت قراردادهای احتمالی در صورت بازگشت تحریمهای ضدایرانی توضیح داد: «در صورت بازگشت ناگهانی تحریمها [با مکانیسم ماشه]، همه تراکنشهای مالی مربوط به قراردادهای قدیمی و جدید با ایران، قابلتحریم خواهد بود؛ این را به صراحت به شرکای فرانسوی و آلمانی [که با عجله به دنبال ورود به بازار ایران هستند] هم گفتهایم.»
چرا «معمار تحریمهای ضدایرانی» از تجارت بانکش با ایران میترسد/ چگونه آمریکا با وضع تحریمهای غیرهستهای برجام را بیاثر میکند +فیلم |
- «تام کاتن» سناتور جمهوریخواه گفت: «مهم است که تهدید حمله نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران باقی بماند ... ما میتوانیم [با حمله نظامی] آنها [ایرانیها] را به روز اول [آغاز برنامه هستهایشان] برگردانیم. هیچ شکی نیست که آمریکا توانمندی این کار را دارد[8].»
- «جان مککین» سناتور جمهوریخواه آریزونا و رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا در انتقاد از توافق هستهای گفت که نگران است برجام منجر شود «حس ایران درباره اینکه توانمندی حمله به اسرائیل را دارد» تقویت شود.
- در حالی که «یوکیا آمانو» دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در اقدامی قابلانتقاد، به کنگره آمریکا رفت تا درباره توافق هستهای به نمایندگان آمریکایی توضیح دهد، «باب کورکر» رئیس کمیته شورای روابط خارجی سنا مدعی شد دیدار با آمانو نه تنها مشکلی را حل نکرده، بلکه بر نگرانیها نسبت به توافق هستهای با ایران افزوده است.
15 مرداد 94
- وزارت امور خارجه آمریکا با صدور بیانیهای به شهروندان این کشور با توجه به آنچه عدم وجود امنیت برای آنها ذکر شده، درباره سفر به ایران هشدار داد. این وزارتخانه در بیانیه خود مدعی شده که شهروندان این کشور در ایران دارای امنیت نیستند و برخی از آنها که به ایران سفر کردهاند، توسط این کشور دستگیر شدهاند.
- یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از آنکه در سنای آمریکا حاضر شد تا به نمایندگان این کشور درباره برجام توضیح دهد، مدعی شد: «اطلاعات مربوط به دسترسی ما به سایت پارچین محرمانه است ... [و] من نمیتوانم درباره این موضوع صحبت کنم[9].» این اظهارات که شاید پاسخی به اعتراضات و هشدارهای مقامات ایرانی درباره درز هرگونه اطلاعات محرمانه کشورمان مطرح میشد، در حالی است که آمانو گفته جزئیات برخی توافقات با ایران را در قالب «تبادل فنی» به دولت اوباما داده است.
- آیتالله علیاکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با اشاره به اینکه «از پیش از انقلاب تا کنون، همیشه این تصور در ایران وجود داشته که آمریکا پشت هر مانعتراشی علیه کشور است» ادامه داد: «به نظر میرسد آمریکاییها میخواهند یک طوری از گذشته فاصله بگیرند؛ [اما] این مسئلهای است که باید اثبات شود[10].» هاشمی درگیریهای دموکراتها با جمهوریخواهان درباره برجام را مصداق این «فاصله گرفتن از گذشته» دانست و گفت: «آمریکاییها تا کنون نسبتاً خوب عمل کردهاند ... برخی از سیاستهای مثبت آمریکا برای حل موضوع هستهای شاید تا کنون مؤثر بوده باشد و اگر آنها به همین ترتیب ادامه بدهند و به نتایج مثبت برسیم، به این [پاک کردن گذشته روابط میان دو کشور از اذهان ایرانیها] نزدیکتر میشوند.» وی همچنین توضیح داد که چرا مخالفان توافق هستهای در اشتباه هستند: «هیچ عقبنشینیای در کار نبود. ما موضع خود را حفظ کردیم و همه نیازهای زیرساختی هستهای ما حفظ شده است.»
- سناتور «باب کورکر» رئیس کمیته شورای روابط خارجی سنا اعلام کرد که تقاضاها در سنای آمریکا برای تمدید قانون تحریمهای ایران رو به افزایش است و این نشان میدهد که این لایحه احتمالاً پاییز امسال (زودتر از موعد) به تصویب خواهد رسید. وی البته اعتراف کرد که میداند «ایران معتقد است که هر چیز در این رابطه، نقض توافق هستهای است.» «مارک کرک» سناتور جمهوریخواه و «رابرت منندز» سناتور دموکرات اوایل سال 2015 میلادی لایحهای را ارائه کردند که قانون تحریمهای ایران را که پایان سال 2016 منقضی میشود، 10 سال دیگر تمدید میکند.
تهدیدهای «کارگروه اقدام مالی» بدتر از تحریمهای آمریکا/ یک ایرانی حتی در لندن هم نمیتواند حساب بانکی باز کند +فیلم و عکس |
- پس از آنکه برخی رسانهها، به خصوص رسانههای نزدیک به رژیم صهیونیستی، مدعی شدند وجود بولدوزر در نزدیکی تأسیسات پارچین نشان میدهد ایران دارد تلاش میکند تا پیش از ورود بازرسان آژانس به این تأسیسات سابقه فعالیتهای خود را پاک کند، «مارک تونر» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بدون آنکه این ادعاها را رد کند، گفت: «نمیتوان آثار فعالیتهای [هستهای در] گذشته را به راحتی از میان برد ... [ضمناً] ما میدانیم که در سایتها[ی موجود در ایران] چه اتفاقی افتاده است.»
- اوباما در عین بیان اینکه «نباید در ارزیابی ارزشهای این توافق [هستهای] خوشبینانه عمل کنیم»، از مخالفان برجام انتقاد کرد و گفت: «تفکر فانتزی و سادهانگارانه [مانند استدلال مخالفان برجام] به شما میگوید که توافق را رد کنید و [مطمئن باشید] مشکلات، به هر نحو با شلیک چند موشک [و به راه انداختن جنگ با ایران] حل میشود.»
16 مرداد 94
- باراک اوباما با دفاع از برجام به عنوان یکی از بهترین توافقنامههای تسلیحاتی در نیم قرن گذشته گفت: «در توافقنامههای قبلی از این نوع و تا این حد مهم، ما عموماً مجبور بودیم چیزی [مانند گزینه نظامی] را به طور کامل کنار بگذاریم. ما مجبور بودیم خودمان را به طرق مهم، محدود کنیم. در این موقعیت [و در قالب برجام، بعکس] ما توانمندیهایمان برای نقض توافق را از دست ندادهایم و میتوانیم در صورتی که اثبات شود ایران قادر به اجرای تعهداتش نیست به این [نقض بالقوه، پیشاپیش] پاسخ دهیم.» اوباما تأکید کرد: «این توافق به معنای آشتی راهبردی ایران و آمریکا نیست.»
- جان کری وزیر خارجه آمریکا در اظهاراتی که بیشتر رنگ تهدید علیه ایران داشت تا دفاع از توافق هستهای، گفت اگر کنگره برجام را رد کند، ایران فعالیتهای هستهایش را ادامه خواهد داد و در نتیجه این وضعیت، مردم آمریکا به دولت فشار خواهند آورد تا اقدام نظامی علیه ایران انجام دهد.
- «چاک شومر» مهمترین سناتور دموکرات یهودی آمریکا اعلام کرد که مخالف توافق با ایران است. وی گفت: «بعد از مطالعه عمیق، تفکر در آن و بررسیهای گسترده، تصمیم گرفتم که باید با این توافق مخالفت کنم و به طرح عدم پشتیبانی [و رد برجام در کنگره]، رأی مثبت بدهم.»
- «ارنست مونیز» وزیر انرژی آمریکا مدعی شد که برجام برای دولت و کنگره آمریکا این امکان را فراهم میکند که در صورت لزوم اقدامات اقتصادی و نظامی مورد نیاز را علیه ایران انجام دهد.
- پس از «چاک شومر»، «برد شرمن» نماینده دموکرات کالیفرنیا نیز مخالفت خود با برجام را اعلام کرد و گفت به توافق هستهای رأی منفی خواهد داد. وی توضیح داد: «توافق هستهای ایران، «خوب، بد، زشت» است ... این توافق در سال اول خوب و بد است و سالهای پس از آن زشت میشود.»
17 مرداد 94
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران گفت: «من هیچ وقت ادعا نکردم که توافق وین یا برجام یک توافق یکطرفه است و همواره گفتهام که این توافق دوطرفه است، چراکه اگر دوطرفه نباشد توافق نیست و تحمیل است و هدف ما این بود که اجازه ندهیم چیزی را به ما تحمیل کنند، زیرا مردم ایران حاضر بودند برای هدفشان مقاومت کنند و روی حرفشان بایستند و این پیام قدرت جمهوری اسلامی است[11].»
وقتی اوباما کاری برای برجام نمیکند از کلینتون و ترامپ چه انتظاری میرود/ چرا وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی و رئیس سابق موساد هوادار توافق هستند +عکس و فیلم |
- «باب کورکر» رئیس جمهوریخواه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با انتقاد از برجام گفت: «سال 2012 اوباما اعلام کرد که تنها توافقی را خواهد پذیرفت که در آن از ایران خواسته شود «برنامه هستهای خود را پایان دهد» ... [این در حالی است که] این توافق [کنونی] به آنها اجازه میدهد به مرور زمان با تأیید و پذیرش ما برنامه هستهای خود را صنعتی کنند[12].»
18 مرداد 94
- باراک اوباما بار دیگر با متهم کردن ایران به «حقهبازی» تأکید کرد: «این [توافق] هیچیک از گزینههای ما [از جمله حمله نظامی] را برای روزی که ایران حقه زد یا خواست به سمت بمب حرکت کند، از ما نمیگیرد[13].» وی همچنین مجدداً جمهوریخواهان مخالف توافق را با «تندروهایی [در ایران] که از وضع موجود راضیتر هستند» مقایسه کرد.
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در دفاع از توافق هستهای تأکید کرد که پس از پایان مذاکرات اخیر هستهای در وین، برخورد دنیا با ایران هستهای بر اساس برجام تغییر کرده است. وی ادامه داد: «بزرگترین خیانت این است که به مردم ما بگویند شما [در نتیجه برجام] شکست خوردید[14].»
- علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه تا کنون هدف از پیگیری برنامه هستهای در ایران تولید برق هستهای بوده، گفت: «مبنای فعالیت ما بعد از توافق وین، تجاریسازی [صنعت هستهای] است[15].» وی در توضیح این مطلب که برجام محدودیتی برای ما ایجاد نمیکند تصریح کرد: «به ما گفتند فلز پلوتونیوم نسازید، و ما هم قبول کردیم؛ اما در واقع ما تا 10 یا 15 سال آینده اصلاً نمیتوانستیم به این فلز دست یابیم.» وی در انتقاد تلویحی از مخالفان برجام ادامه داد: «دانشمندان و سیاستمداران طرف مقابل میدانند که ما چه داریم و فشار میآوردند تا نداشته باشیم، اما برخی از داخلیهای ما نمیدانند. برای اولین بار یک کشور در حال توسعه در عرصه دیپلماسی در جایگاه کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است.»
- مجید تختروانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه در دفاع از ضمانت اجرایی برجام به ساختار سازمان ملل اشاره کرد و گفت: «بسیار دور از ذهن است که یک نفر در آمریکا یا کشوری دیگر بخواهد توافق را بر هم بزند، زیر انجام این کار بدون دلیل و با بهانه بیجهت او را در برابر کل سازمان ملل قرار میدهد که یک فشار سیاسی سنگین است که خود آمریکا [یا کشورهای دیگر ناقض برجام] را منزوی میکند[16].» وی تأکید کرد که بعد از برجام و لغو تحریمها «ما [هستیم که] شرکای اقتصادی خود را انتخاب میکنیم.»
- سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه با تأکید بر اینکه «تمام قد از این توافق دفاع میکنم[17]» گفت: «اصل مذاکرات بر اساس بیاعتمادی طرفین به همدیگر و سازوکار مذاکرات استوار بر حداقل ریسکپذیری بود.» وی درباره برداشته شدن تحریم سوئیفت توضیح داد: «سوئیفت به دلیل اثر روانی تحریمها و خطر اعتبارش با ایران کار نمیکرد و منعی از نظر قوانین تحریمی نداشت، اما در حال حاضر در اثر توافق، هر کسی از لیست تحریمها خارج شود از لیست تحریم سوئیفت هم خارج میشود.» عراقچی در مورد تناظر زمانی میان تعهدات ایران و لغو تحریمها (بر خلاف صحبتها درباره لغو یکباره تحریمها در روز اجرای توافق) ادامه داد: «آمریکا و اروپا تحریمهای مالی و اقتصادی خود را لغو و متوقف میکنند و رئیسجمهور آمریکا طی دستوری تحریمها را متوقف میکند و ما در آن زمان هنوز هیچ کاری نکردهایم؛ اما این دستورات اجرایی نمیشود تا زمانی که ما برخی کارهایمان را انجام دهیم و در روز اجرایی شدن تعهدات ما برخی از لغو تحریمها عملیاتی میشود.» وی همچنین گفت: «در یک دعوای 12 ساله حرف ما به کرسی نشست و با مجموعه غرب و شورای امنیت بر سر غنیسازی به پیروزی رسیدیم ... خواسته ما خارج شدن از فضای امنیتی و ایرانهراسی و تهدید معرفی کردن ایران بود که از آن خارج شدیم و به هدفمان رسیدیم ... خواسته دوم ما تثبیت و مشروعیتبخشی به فعالیت هستهای [خودمان] از دید حقوق بینالملل بود که محقق شد. خواسته سوم ما هم این بود که تحریمها برداشته شود که اینگونه نیز شد.»
برجام هیچ چیز را تغییر نداد/«متحد علیه ایران هستهای» پاتوق مقامات ایرانستیز آمریکایی+ فیلم و عکس |
- «تد کروز» سناتور جمهوریخواه ایالت تگزاس و نامزد دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا وعده داد در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آمریکا توافق فاجعه بار با ایران را لغو میکند. وی گفت مهمترین برنامهاش پس از ورود به کاخ سفید «پاره کردن توافق فاجعهبار با ایران» است.
- خبرگزاری رویترز مدعی شد رفع تحریمهای اتحادیه اروپا علیه شرکتهای وابسته به سپاه 8 سال طول میکشد: «دهها شرکت وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بر اساس توافق هستهای با قدرتهای جهانی، مشمول رفع تحریمها خواهند شد[18] ... [با این وجود، این] فرآیند پیچیده است و طی مراحلی انجام خواهد شد. برخی شرکتها باید 8 سال برای رفع تحریمها صبر کنند و برخی دیگر از شرکتها هم هستند که انتظار هیچ امتیازی از سوی واشنگتن را نباید داشته باشند [و تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه آنها لغو نخواهد شد].»
19 مرداد 94
- باراک اوباما گفت: «برخی از نزدیکترین متحدان ما از جمله اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج [فارس] شک و شبهه فراوانی نسبت به این توافق دارند، [اما] من معتقدم این توافق خوبی است؛ البته ما کماکان با این متحدان خود برای محدود کردن اقدامات ایران، همکاری خواهیم کرد ... من نه تنها قول دادهام که آمریکا از امنیت اسرائیل حمایت کند، بلکه بیش از همه رؤسایجمهور پیشین آمریکا با اسرائیل همکاریهای اطلاعاتی و نظامی داشتهام.» وی درباره مخالفت برخی از همحزبیهایش با برجام هم توضیح داد: «وقتی اسرائیل با چیزی مخالفت میکند، بسیاری از دموکراتها و جمهوریخواهان به این مخالفت اهمیت میدهند.» وی خطاب به مردم ایران هم توضیح داد: «خبر خوب این است که تحت توافق هستهای، اگر ایرانیان به مفاد این توافق پایبند بمانند، اگر اورانیوم غنیشده و ذخیره شده در انبارهایشان را بیرون بریزند و برخی از تأسیسات [اتمی] خود را ببندند و یا مورد اصلاح قرار دهند و خود را در معرض بازرسی قرار دهند تا ما مطمئن شویم در حال ساخت بمب هستهای نیستند، آنگاه تحریمها کم میشود.» اوباما در عین حال گفت که تأثیرگذاری برداشته شدن تحریمها به «تحولات درون ایران بستگی خواهد داشت[19].»
- «جان کربی» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سؤال که آیا پولهای آزادشده ایران در قالب برجام صرف حمایت از تروریسم خواهد شد یا نه، تهدید کرد: «نمیتوان این احتمال را رد کرد که بخشی از این پول برای حمایت از حزبالله، حوثیها و بشار اسد هزینه شود ولی بگویم که در صورت یافتن ردپای چنین اقدامی، ابزار دیگری علاوه بر تحریم برای برخورد با ایران خواهیم داشت.»
- «تد کروز» سناتور جمهوریخواه ایالت تگزاس و نامزد دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا گفت ایالتهای آمریکا باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تصویب توافق هستهای ایران در کنگره انجام دهند. وی از فرمانداران ایالتهای آمریکا هم خواست تا تحریمهای خود علیه ایران را اجرا کنند.
- «مارکو روبیو» سناتور جمهوریخواه و نامزد دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا با هشدار به اعضای دموکرات کنگره گفت: «من آشکارا به همکاران دموکراتم میگویم که این [رأی مثبت به برجام] رأیی است که شما در ادامه زندگی و دوره کاریتان با آن سر و کار دارید. بعد از گذشت یک دهه، ایران سلاح هستهای و موشکهای دوربردی دارد که میتواند با آنها به آمریکا ضربه بزند. این شما هستید که باید پاسخگوی این سؤال باشید که چرا چنین رأیی دادید.» وی در حمایت از مخالفت «چاک شومر» سناتور شاخص دموکرات با برجام توضیح داد: «شومر دارد کارِ درست را انجام میدهد. او شخصی است که تصمیماتش بر اساس سیاستمداری است، نه تعصب. من فکر میکنم شومر سیاست را به خوبی میفهمد. او نمیخواهد 8 یا 10 سال دیگر به مردم توضیح دهد که چرا چنین رأیی [به تصویب برجام] داد.»
آمریکا با جریمههای میلیاردی از بانکهای بینالمللی زهرچشم گرفته است +فیلم و عکس |
- «جیم وب» سناتور سابق ایالت ویرجینیا و نامزد دموکرات دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، با اعلام اینکه برجام «توافق بدی است»، به جمع مخالفان این توافق پیوست.
- «اصغر زارعان» معاون و دبیر کمیته امنیت فناوری هستهای سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه برجام موجب ارتقای عزت و اقتدار ایران شد، گفت: «تعدیلهای محدودی را داریم، ولی افقهای جدید در صنعت هستهای کشور شکوفا میشود و تحولی اساسی را در پیش داریم[20].»
- روزنامه آمریکایی «والاستریت ژورنال» گزارش داد که وزارت خزانهداری آمریکا به صورت محتاطانه در حال مهیا شدن برای لغو تحریمهای ایران است، اما به دنبال آن است تا قوانینی تعیین کند که شرکتهای خارجی به یکباره وارد بازار ایران نشوند.
- به دنبال اعلام مخالفت «چالرز شومر» سناتور برجسته دموکرات آمریکایی با برجام، «مایکل لدین» مشاور اسبق شورای امنیت ملی این کشور از ارتباط مستقیم شومر با میرحسین موسوی و جنبش سبز نوشته و این ارتباط را دلیل مخالفت شومر با برجام دانست. وی در اینباره نوشت: «دولت [آمریکا] تصمیم گرفت پیامی برای گروه [میرحسین] موسوی، یعنی جنبش سبز، بفرستد. سناتور شومر دوستی در والاستریت داشت که با سبزها در ارتباط بود و همان فرد به عنوان رابط انتخاب شد[21].»
- بعد از آنکه آمریکا به پاکستان هشدار داد تا بهرغم امضای توافق هستهای، همچنان از پیگیری پروژههای گازی مشترک با ایران خودداری کند، «الیاس بلور» عضو مجلس سنای پاکستان گفت: «بعد از جمعبندی مذاکرات هستهای ایران، آمریکا نباید برای اجرای این پروژه مانعتراشی کند. اجرای پروژه واردات گاز از ایران، نیاز اقتصادی پاکستان است، بنابراین مخالفت آمریکا با این موضوع به معنای آسیب رساندن به منافع اسلامآباد است.» بلور تأکید کرد: «اینکه آمریکا عنوان میکند حتی بعد از توافق هستهای، ایران باز هم نمیتواند به پاکستان گاز صادر کند، نشاندهنده عدم تعهد [آمریکا به برجام] و بازی دوگانه واشنگتن است.» این سناتور پاکستانی ادامه داد: «اگر دو کشور [ایران و آمریکا] در حالت جنگ باشند، میتوان رفتار دوگانه را توجیح کرد، اما با توجه به اینکه توافق هستهای صورت گرفته، ایران نباید از گسترش روابط اقتصادی با سایر کشورها محروم شود.»
- «دیوید
آلبرایت» رئیس مؤسسه علوم و امنیت بینالملل آمریکا که به دعوت کمیته روابط خارجی
مجلس سنا برای توضیح درباره برجام به این مجلس رفته بود، توصیه کرد که دولت آمریکا
هرگونه غنیسازی بالای 5 درصد در ایران را تهدیدی برای صلح جهان توصیف و همچنین
پس از سال دهم (که برخی محدودیتهای برنامه هستهای ایران طبق توافق کاهش مییابد)
غنیسازی نیمهتجاری در ایران را خلاف هنجارهای منع اشاعه سلاحهای هستهای معرفی
کند. آلبرایت همچنین به کاخ سفید پیشنهاد داد تا بلافاصله پس از اجرای توافق و
عمل ایران به تعهداتش، تهران را متقاعد کند تا به طور داوطلبانه غنیسازی را تعلیق
نماید. این کارشناس تأثیرگذار آمریکایی در ادامه تأکید کرد که پس از پایان عمر
توافق، دولت آمریکا باید به بهانه عدم صرفه اقتصادی، با توسعه غنیسازی در ایران مخالفت
کند. آلبرایت در اظهاراتی که توصیه به نقض توافق محسوب میشود، ضمن پیشنهاد به
دولت اوباما برای در نظر گرفتن مجازاتهایی برای مخالفت ایران با بازرسیهای فوری،
گفت آمریکا باید برخی تحریمها را خیلی سختگیرانه برگرداند، حتی اگر ایران طبق
مفاد توافق، برجام را به طور کامل نقض نکرده باشد[22].
- «دن شاپیرو» سفیر آمریکا در فلسطین اشغالی بر لزوم آمادگی واشنگتن و تلآویو و همکاری آنها برای مقابله با ایران تأکید کرد. وی گفت بهرغم وجود اختلافنظر میان مقامات واشینگتن و تلآویو «ما به نخستوزیر [رژیم صهیونیستی، نتانیاهو] پیشنهاد دادیم تا مذاکرات دیپلماتیک درباره چگونگی افزایش همکاریهای امنیتیمان برای مقابله با نتیجه و عواقب توافق [هستهای]، افزایش اطلاعات و همکاریهای اطلاعاتی مورد نیاز و همچنین رسیدن به توافق بر سر اقدام نظامی [علیه ایران] را که شاید در 10 سال آینده نیاز باشد، آغاز کنیم ... برای ما سازنده نیست که بحث و مشاجره کنیم. ما میتوانیم روند آماده شدن برای روز پس از [اجرای برجام] را شروع کنیم. باید با همدیگر کار کنیم تا با ایران مقابله کنیم.»
20 مرداد 94
- جان کری وزیر خارجه آمریکا بار دیگر تأکید کرد که طبق برجام، آمریکا میتواند به تنهایی و بدون نیاز به همکاری هیچ کشور دیگری، تحریمها علیه ایران را برگرداند. وی همچنین با طرح دوباره اتهام به ایران مبنی بر تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای، مدعی شد: «آنها طی دورهای به دنبال سلاح هستهای بودند و ما این را به روشنی میدانیم، کمااینکه در سال 2003، مچ آنها را در پارچین گرفتیم.» کری در دفاع از برجام توضیح داد: «با داشتن توافق هستهای، دستمان برای مقابله با ایران در حوزه دیگر اختلافاتمان با این کشور، بازتر خواهد بود[23].»
- سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه با تأکید بر اینکه ایران در صورت نقض برجام توان بازگشت به نقطه قبل از توافق را دارد، توضیح داد: «اگر هر لحظه نظام تصمیم حاکمیتی بگیرد و برجام را کنار بگذارد، میتواند [به شرایط قبل از توافق برگردد]. [در عین حال] برگشتپذیری [طبق برجام] برای همه وجود دارد، از جمله اتحادیه اروپا و آمریکا.» عراقچی درباره لغو تحریمهای ایالتهای آمریکا هم گفت: «دولت مرکزی آمریکا نمیتواند از طرف آنها [تحریمهای ایالتی را] لغو کند، ولی تعهد داده که این ایالتها را تشویق کند که [تحریمها را] بردارند. تحریمهای اولیه آمریکا که بعد از حادثه گروگانگیری اعمال شده، باقی میماند ... اینگونه نیست که بعد از برجام همه چیز گل و بلبل میشود[24].»
- مجالس ایالتی آمریکا بهرغم توافق هستهای عزم خود را برای تشدید تحریمها علیه ایران جزم کردهاند. میشیگان، کانزاس و میسوری در اینباره پیشقدم شدهاند. به گونهای که ایالت میشیگان با وضع تحریمهای جدید مانع از همکاری شرکت خودروسازی «فیاتکرایسلر» با ایران میشود. از آنجایی که فیات در ایالت میشیگان مستقر است، یا باید فکر آغاز مجدد همکاری با ایران را از سر بیرون کند و یا کارخانههای خود را به ایالتی دیگر منتقل کند.
- «متحد علیه ایران هستهای» گروه فوقالعاده تأثیرگذار و جنگطلب ضدایرانی در آمریکا به منظور تشدید فشارها علیه برجام و جلوگیری از کاهش تحریمهای ایران، «جو لیبرمن» سناتور سابق آمریکایی را به خدمت گرفت و او را به ریاست خود انتخاب کرد[25]. «گری سیمور» مشاور اسبق کاخ سفید در امور کنترل تسلیحاتی، پیشتر ریاست این گروه را به عهده داشت، اما پس از آنکه اعلام کرد از تصویب برجام در کنگره دفاع میکند، از سمتش کنار گذاشته شد.
- «جان مککین» سناتور جنگطلب و رئیس کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت مجلس سنا توافق هستهای با ایران را رد خواهد کرد، اما جمعآوری دوسوم آرای این مجلس (67 رأی) برای ابطال وتوی باراک اوباما دشواریهای بیشتری خواهد داشت.
- طی دیدار اعضای کنگره آمریکا با «روون ریولین» رئیس رژیم صهیونیستی، وی گفت: «توافق هستهای با ایران ممکن است به مشروعیت بیشتر سیاستها و استراتژیهای این کشور در منطقه منجر شود.» وی البته توضیح داد: «اسرائیل در برابر تهدیدات ایران دستبسته عمل نمیکند و برای دفاع از خود هر اقدامی را که مطلوب باشد انجام خواهد داد.»
- «لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه و نامزد دور اول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا گفت از همه ابزارها برای دستیابی به اسناد محرمانه توافق میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی استفاده خواهد کرد. وی گفت طرحی دارد که به موجب آن، 88 میلیون دلار از کمکهای مالی آمریکا به آژانس مسدود میشود، مگر آنکه این اسناد محرمانه در اختیار کنگره آمریکا قرار گیرد. گراهام با توجه به ریاستش بر «کمیته فرعی اقدامات خارجی دولت»، از قدرت لازم برای این کار برخوردار است.
- 94 عضو جمهوریخواه کنگره آمریکا با نوشتن نامهای خطاب به اوباما که امضای «کوین مککارتی» رئیس اکثریت جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا نیز پای آن دیده میشود، خواستار تحویل متن توافق محرمانه ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی شدند. در این نامه ادعا شده که دسترسی کنگره به ایران نامه «توفیق و یا شکست نهایی برجام را تعیین میکند.»
- «ناثان فینی» افسر ارتش آمریکا در کنار دو نویسنده دیگر طی گزارشی اتفاقات سال 2026 (ده سال پس از توافق هستهای) را پیشبینی کرد و نوشت در این سال به خاطر آنکه ایرانیها با درخواست دسترسی آژانس به تأسیسات خود مخالفت میکنند، آمریکا به این کشور حمله میکند. این نویسندگان نام عملیات حمله به ایران را هم بر اساس نام عملیات جنگ عراق، «عملیات آزادی ایران» گذاشتهاند.
«دارشان لیتر» و «رابرت تالچین» دادستانهای آمریکایی، شکایتی را به نیابت از گروهی موسوم به «قربانیان تروریسم ایران» علیه جان کری وزیر خارجه و «جک لو» وزیر خزانهداری آمریکا در یکی از دادگاههای نیویورک مطرح کرده و خواستار جلوگیری از آزادی «بیش از 100 میلیارد دلار» از اموال مصادرهشده ایران به موجب برجام شدهاند. شاکیان پرونده حدود 20 نفر از کسانی هستند که ادعا میکنند بین سالهای 1995 تا 2006 قربانی «تروریسم تحت حمایت ایران» شدهاند. این افراد در مجموع خواستار دریافت غرامتی بیش از یک میلیارد دلاری از ایران هستند.
[2] واشنگتن از اسرائیل در برابر حمله ایران محافظت میکند/ حمله نظامی، همیشه برای آمریکا گزینه است لینک
[3] ظریف: از سفر هیأتهای اقتصادی ذوقزده نیستیم ولی این روابط ضمانت توافق است/ خرازی: شعارهای نامزدهای انتخابات آمریکا برای راضی کردن رژیم صهیونیستی لینک
[4] سناتورها و مدعوین: نباید با توافق، گزینه نظامی را تضعیف میکردیم/در این 15 سال باید روی تضعیف داخلی و خارجی ایران کار کنیم لینک
[5] نتانیاهو: با توافق بسیار خطرناک ایران مخالفت کنید/من صلحطلبم/ این توافق به جنگ منجر میشود لینک
[9] آمانو: اطلاعات مربوط به دسترسی آژانس به پارچین محرمانه باقی میماند/ایران هنوز اجازه مصاحبه با دانشمندان و افسران نظامی خود را نداده است لینک
[10] در ایران این تصور وجود دارد که آمریکا پشت هر مانعتراشی علیه کشور است/مخالفان توافق در اشتباه هستند لینک
[13] اوباما: منتقدان توافق یا ناآگاهند یا از روی ایدئولوژی مخالفت میکنند/هیچ گزینهای را در برابر ایران از دست نمیدهیم/بر مبنای اصول بینالملل عمل نکنیم، قدرتمان افول میکند لینک
[14] ظریف: بزرگترین خیانت این است که به مردم بگویند شکست خوردید/ صالحی: در چارچوب خطوط قرمز عمل کردیم/ عراقچی:تمام قد از برجام دفاع میکنم/ روانچی:دور از ذهن است کسی در آمریکا برجام را برهم بزند لینک
[15] صالحی: مبنای فعالیت ما بعد از توافق وین، تجاری سازی است/شهادت شهید شهریاری از مرگ پدرم برایم سختتر بود لینک
[16] روانچی: شرکای اقتصادی را خودمان انتخاب میکنیم/تیم ایرانی یکدست و بدون حاشیه و تمام فکر و ذکرش منافع ملی بود لینک
[20] زارعان: پس از توافق هستهای و تعدیلهای محدود، افقهای جدید در صنعت هستهای کشور شکوفا میشود لینک
[21] مایکل لدین: کاخ سفید از طریق شامر برای موسوی پیام فرستاد/ سبزها در پاسخ خواستار فشار به ایران شدند لینک
[22] بلافاصله پس از اجرای توافق باید به دنبال تعلیق غنیسازی بود/ عملیاتی شدن اراک ۵ سال زمان میبرد/ پس از سال دهم، باید به بهانه عدم صرفه با گسترش توان هستهای ایران مخالفت شود لینک
[23] کری: آمریکا به تنهایی میتواند تحریمها را بازگرداند/نقض تحریمهای تسلیحاتی ربطی به مکانیسم ماشه ندارد/اگر توافق را رد کنیم، دیگر دلار ارز اصلی دنیا نخواهد بود/ابزارهایی برای واکنش به نقض تحریم تسلیحاتی داریم لینک