به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، نیروی دریایی برای کشورهایی که از نعمت همجواری با دریا برخوردارند و می خواهند مستقل و قدرتمند باشند اهمیت حیاتی دارد.
قدرت دریایی ایران که قدمتی به اندازه تاریخ کهن ایران زمین دارد بر اثر بی توجهی ها تا چندی قبل از انقلاب نیروی قدرتمندی محسوب نمی شد. با سرازیر شدن سیل دلارهای نفتی به خزانه شاه، بخشی از خریدهای نظامی به ادوات دریایی اختصاص یافته و هر چند برخی از آنها نظیر ناوشکن های بزرگ و زیردریایی با وقوع انقلاب اسلامی تحویل داده نشد اما این نیرو در سطح منطقه از تجهیزات و آموزش های خوبی بهره مند بود.
پس از انقلاب و آغاز استقلال مجدد ملت ایران، نیروی دریایی جزو فعال ترین و آماده ترین نیروهای نظامی بوده و با شروع جنگ تحمیلی توسط عراق، ضمن حضور نیروهای تکاوری در دفاع از خاک، نیروهای شناوری نیز برای زدن ضربه به دشمن متجاوز آماده شدند.

با اجرای عملیات های کوچک و متوسط سرانجام زمینه ها برای عملی کردن طرح ابتکاری و هوشمندانه ای فراهم شد که در غالب عملیات مروارید به انجام رسید. در روز تاریخی 7 آذر 1359 در حالی که کمتر از 2 ماه و نیم از آغاز جنگ می گذشت نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با همکاری ارزشمند نیروی هوایی، عملیاتی بی نظیر را به اجرا درآورده و با بیرون کشیدن نیروی دریایی عراق از مناطق خود حدود دو سوم توان دریایی عراق را در یک روز به زیر آب فرستاد. در نتیجه نیروی دریایی رژیم بعث عراق، تا آخر جنگ یعنی حدود 8 سال بعد نتوانست خود را بازیابی کند و با اندک تلاشی برای احیای توان شناوری خود مجدداً با انهدام و از دست دادن آنها مواجه می شد.

 

در آن سال ها به دلیل تحریم همه جانبه، تجهیزات جدید چندانی به نیروی دریایی اضافه نشد و از طرفی بخشی از توان این نیرو نیز در مواجهه با دشمن به خصوص نیروی دریایی آمریکا در سال 1367 تحلیل رفت. به عنوان مثال ناوچه پیکان و ناو کهنمویی در نبرد با عراق و ناوشکن سهند و ناوچه جوشن در درگیری با آمریکا از بین رفتند و ناوشکن سبلان نیز آسیب جدی دید.

اما با پایان یافتن جنگ تحمیلی متخصصان با غیرت و جسور نیروی دریایی ارتش با اتکا به توان علمی و تخصصی و مهمتر از همه نیروی ایمان اقدام به بازسازی ناوشکن سبلان نموده و مجدداً آن را به ناوگان دریایی ارتش بازگرداندند. در سالهای بعد نیز این ناوشکن در اولویت بهسازی و ارتقاء سامانه ها و تسلیحات قرار گرفته و تا مدتها نماد خودباوری در نیروی دریایی بود. البته این تنها بخشی از دستاوردهای این حرکت بود و نیروی دریایی برای تبدیل شدن به یک اهرم قدرتمند در دفاع از انقلاب اسلامی و کشور برنامه های جدی و شاید در آن مقطع، باورنکردنی داشت. با پیشنهاد فرماندهی کل نیروهای مسلح، حضرت امام خامنه ای طرح ساخت ناوشکنی با قابلیت های افزون بر نمونه های موجود در کشور، پروژه موج آغازگر موج جدید تلاشها در نداجا شده و در کنار مطالعه، طراحی و ساخت ناوچه های هم رده با پیکان و جوشن از دست رفته، ساخت ناوشکن(ناو محافظ) نیز در قالب پروژه موج پیگیری شد.

پس از سالها جهاد علمی و بکارگیری توان متخصصان در بخش های مختلف صنعت و دانشگاه، ناوشکن جماران به عنوان اولین محصول پروژه موج در سال 1388 به نیروی دریایی ارتش تحویل داده شد. این دستاورد بزرگ که نمونه موفقی از مدیریت توانمندی نیروهای داخلی برای رسیدن به هدفی بزرگ است در ادامه با محصول دوم برنامه موج که ناوشکن ولایت است بیشتر درک خواهد شد. مشروح فعالیت های انجام شده برای ساخت ناوشکن جماران و ناوچه های رده پیکان در گزارش های پیشین و بخش اخبار مرتبط قابل دسترسی است.

با توجه به لزوم تثبیت قدرت نظامی کشور در مناطق مختلف جغرافیایی برای برقراری صلح و امنیت پایدار در جهت توسعه بهتر اقتصادی بخشی از توان تولید در نیروی دریایی به ناوگان شمال کشور اختصاص یافته و در وهله اول ناوچه های پیکان، جوشن و درفش که با بهره گیری از توان بومی و پیشرفته ترین سامانه های رزمی مجهز شده اند به این ناوگان تحویل داده شد و در آینده نزدیک ناوشکن ولایت(موج2) که در بندر انزلی در حال ساخت است نیز وارد خدمت در نداجا خواهد شد.

اما توان رو به رشد علمی و تخصصی کشور که باعث ساخت سامانه های جدید و پیشرفته به طور مداوم می شود ناوشکن ولایت را برتر و کارآمدتر از سلف خود جماران خواهد کرد. همچنین ولایت در مقایسه با جماران با هزینه کمتر و در زمان کوتاهی آماده تحویل می شود.
طبق اعلام مسئولان امر، این ناوشکن ضمن برخورداری از سامانه های موشکی دوربرد و توانایی پذیرش بالگرد و توان مقابله با اهداف هوایی، سطحی و زیرسطحی(همچون قابلیتهای جماران) با رویکرد برخورداری از یک پیشرفت اساسی نسبت به نمونه قبل به جدیدترین دستاوردها در حوزه الکترونیک، سلاح و زیرسامانه های دیگر مجهز خواهد شد.

یکی از این تجهیزات رادار پیشرفته ساخته شده با استفاده از فناوری نیمه هادی در اجزای مربوطه و آنتن مسطح از نوع آرایه فازی است که با توجه به ارزش عملیاتی بسیار بالا قرار است در سال جاری بر روی جماران نیز نصب شود. این نوع رادارها از جدیدترین و پیشرفته ترین انواع رادارهای نظامی هستند که بجای گردش مکانیکی آنتن رادار، امواج در هنگام تابش تغییر جهت می‌دهند.
پویش بسیار سریع محیط اطراف، کشف بسیار مشکل محل رادار توسط سامانه‌های گیرنده راداری دشمن و مقاومت بالا در برابر جنگ الکترونیک از جمله مهمترین ویژگی های عملکردی این رادارهای مدرن است.
رادارهای آرایه فازی قادر به هدایت چندین موشک علیه چندین هدف در زمان واحد بوده و چون امواج ارسالی توسط آن در کسری از ثانیه تغییر فاز می‌دهند شناسائی منبع پرتو برای دشمن کاری بسیار مشکل خواهد بود.
از جمله دیگر قابلیت های سامانه راداری در نظر گرفته شده برای ولایت توانایی کشف و ردگیری اهداف هوایی و سطحی با سطح مقطع راداری(RCS) کم است که این گونه وسائل هوایی و دریایی امروزه در برخی نیروهای نظامی جهان جای ثابتی پیدا کرده اند. در نتیجه ولایت برای مقابله با تهدیدات مدرن آماده تر خواهد بود.

کار ساخت سازه و بدنه اصلی این شناور رزمی کاملاً به پایان رسیده و در مرحله نصب سامانه های داخلی و تسلیحات قرار دارد.
این ناوشکن حدوداً 1420 تنی از دو موتور با مجموع توان 20هزار اسب بخار برخوردار بوده و به سرعت 30 گره دریایی(55.5 کیلومتر بر ساعت) دست می یابد.
در این ناو جدید از فناوری پنهانکاری راداری(رادارگریزی) برای کاهش بازتاب راداری و در نتیجه تأخیر در کشف شدن توسط دشمن استفاده خواهد شد. اینکار به افزایش بقاپذیری رزمی این ناو منجر شده و برد مؤثر موشک های دشمن را کاهش می دهد. در نتیجه دشمن ناچاراً به ناو نزدیکتر شده و خود در معرض خطر سامانه های موشکی ولایت قرار گرفته و توانایی ناوشکن در وارد کردن ضربه اول به دشمن بیشتر می شود.
سامانه کنترل آتش نیز در این ناو بهسازی شده و توانایی بهتری برای درگیری با چندین هدف هوایی و سطحی بدست می دهد.
به احتمال قوی ولایت از موشک های دوربرد سطح به سطح دریایی نور با برد 170 ویا قادر با برد بیش از 200 کیلومتر استفاده کرده و سامانه های اژدرافکن سه تایی نیز برای مقابله با تهدیدات زیر سطحی به کار گرفته خواهد شد.
بنابر اخبار منتشره، سامانه های پدافند هوایی خاصی برای بکارگیری در شناورهای نداجا در حال توسعه است که قاعدتاً باید شاهد حضور آن در ناوشکن ولایت هم باشیم.

توپ های 76 میلیمتری فجر27 و 40 میلیمتری فتح با توجه به کارایی بالای خود و هم رده بودن ولایت با جماران در این ناوشکن جدید نیز قابل استفاده هستند که در کنار برخورداری از سامانه های بهتر راداری در ولایت و تجهیزات کشف و ردگیری الکترواپتیکی(که اخیراً در جماران نیز مشاهده شده) به صورت کارامدی در مقابل تهدیدات سطحی و هوایی پاسخگو خواهند بود.
ناوشکن ولایت نیز از توانایی پذیرش بالگردها تا رده متوسط در قسمت پاشنه خود برخوردار بوده که برای اجرای عملیات های ترکیبی قابلیت مهمی محسوب می شود.

سامانه های ارتباط و تبادل داده با واحدهای هوایی، دریایی و زیرسطحی نیز در این شناور بکار گرفته می شود.
اما برای تبدیل نیروی دریایی ارتش به یک نیروی راهبردی در دفاع از منافع کشور در نقاط مختلف دنیا، در ادامه پروژه موج ناوشکن های دیگری نیز با نام موج3 در خرمشهر و موج4 در بندرعباس ساخته خواهند شد. همچنین برای ساخت ناوشکن های سنگین تر تا رده 3000 تن نیز برنامه ریزی شده است.
ساخت این ناوشکن های جدید و زیردریایی های نیمه سنگین فاتح و سنگین بعثت در کنار بهسازی مداوم شناورهای موجود در نداجا و حتی تجهیز برخی شناورهای لجستیکی و هواناوها به سامانه های پرتاب موشک های دوربرد ضدکشتی قطعاً باعث افزایش قابل توجه توان دریایی کشورمان و حضور مقتدرانه تر در آب های دور و استیلای کامل در آبهای نزدیک خواهد شد.