به گزارش مشرق؛ شرکت جنرال الکتریک (GE) یک شرکت چند ملیتی و آمریکایی است که در چهار حوزه انرژی، فن‌آوری‌های کلیدی و زیر‌ساخت، سرمایه‌گذاری و وسایل الکتریکی مصرفی و صنعتی فعالیت می‌کند.[1] دفتر مرکزی این شرکت در فیرفیلد (Fairfield) ایالت کنتیکات آمریکا واقع شده است.[2] این شرکت با داشتن 287 هزار کارمند در سراسر دنیا و داشتن سهامی به ارزش 42 هزار و 808 میلیون دلار به عنوان پنجمین نام تجاری برتر در دنیا شناخته می‌شود.

دفتر مرکزی جنرال الکتریک در ایالت کنتیکات آمریکا

تاریخچه شکل‌گیری این شرکت به سال 1892 و از ادغام شرکت جنرال الکتریک ادیسون در کنتیکات، نیویورک و شرکت توماس هوستون الکتریک لین (Thomas Houston Electric Company of Lynn) شکل گرفت.[3]

در 1896 شرکت جنرال الکتریک در 12 شرکت برتر معرفی شده در شاخص داو جونز (Dow Jones) جای گرفت و اکنون پس از 115 سال همچنان در این فهرست جای دارد. این شرکت در سال 1935 به عنوان یکی از 20 شرکت برتر در بازار بورس لندن معرفی شد.[4]

لوگوی جنرال الکتریک

این شرکت همچنین سابقه زیادی در حوزه تولید برق و کار با توربین‌ها دارد و در زمان شروع جنگ جهانی اول اولین سوپر شارژرها توسط این شرکت تولید شد و پس از جنگ نیز تولید آنها ادامه داشت. تجربه این شرکت در این خصوص موجب شد که در سالهای بعد به عرصه صنایع هوایی ورود کند. شهرت این شرکت در تولید موتور هواپیما موجب شد که به عنوان اولین انتخاب برای تولید موتور جت Whittle W. 1 در سال 1941 معرفی شود. سرمایه گذاریهای تحقیقاتی این شرکت سرانجام جواب داد، تا جایی که تا سال 1956 موفق به تولید 30 هزار موتورJ-47 برای هواپیماهای نظامی شد. در حال حاضر صنایع هوایی جنرال الکتریک (GE Aviation) به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان موتور هواپیما در جهان شناخته می‌شود.

جنرال الکتریک، یکی از بزرگترین شرکتهای تولید کننده موتور هواپیما

این شرکت در دهه 60 در کنار شرکت IBM به عنوان یکی از بزرگترین شرکتهای تولید کننده کامپیوتر آمریکا شناخته می‌شد. گفته می‌شود دلیل اصلی ورود این شرکت به این حوزه این بود که خود این شرکت در دهه 50 بزرگترین مصرف کننده سیستم‌های کامپیوتری در خارج از آمریکا به شمار می‌رفت. با این وجود بخش کامپیوتری شرکت جنرال الکتریک به شرکت هانی‌ول فروخته شد.

در حال حاضر ریاست این شرکت بر عهده جفری ایملت (Jeffery Immelt) است. وی در سال 2000 پس از بازنشستگی جک ولچ جایگزین وی شد. دوران ریاست وی با مشکلات بسیاری همراه بوده است. آغاز به کار وی در 7 سپتامبر 2001 [6] یعنی 4 روز قبل از حملات تروریستی به امریکا بود که در جریان آن دو نفر از کارمندان شرکت کشته شدند و بخش بیمه جنرال الکتریک مجبور به پرداخت 600 میلیون دلار شد. حملات تروریستی به آمریکا تاثیر مستقیمی نیز بر بخش تولید موتورهای هواپیما شرکت داشت. وی همچنین به عنوان یکی از مشاوران مالی اوباما برای طرح نجات از بحران اقتصادی انتخاب شد.

جفری ایملت رئیس کنونی جنرال الکتریک در کنار اوباما

جنرال الکتریک و تولید سلاح‌های هسته‌ای

شعاری که شرکت جنرال الکتریک در تبلیغات خود برای جذب مشتریان بیشتر مورد استفاده قرار می‌دهد ( ما چیزهای خوبی را برای زندگی به ارمغان می‌آوریم ) با زندگی واقعی کارکنان و افرادی که تحت تاثیر فعالیتهای این شرکت در ساخت و آزمایش سلاح‌های هسته‌ای قرار گرفته اند در تضاد است. این شرکت بیش از 50 سال به عنوان یکی از تولید کنندگان بزرگ تسلیحات هسته‌ای شناخته می‌شد. کارکنان این شرکت نیز تحت تاثیر فعالیتهای این شرکت در این حوزه قرار گرفتند. یکی از این موارد مربوط به لابراتوار انرژی هسته‌ای نالس(Knolls Atomic Power Laboratory) بود که کارکنان شرکت جنرال الکتریک تحت تاثیر تشعشعات هسته‌ای قرار گرفتند. در پایگاه اتمی واشنگتن نیز 27 خانواده از سرطان‌های مهلک و یا تولد نوزادان ناقص رنج می‌بردند. شرکت جنرال الکتریک که مدیریت این پایگاه را بر عهده داشت به عمد آب و هوای این پایگاه را به میزان زیادی تحت تاثیر تشعشعات قرار داد. کارکنانی که در این‌خصوص صحبت و یا اعتراضی کردند ناگهان شغل خود را از دست دادند.

نمایی از لابراتوار انرژی هسته‌ای نالس

بسیاری از فعالان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به تحریم محصولات جنرال الکتریک پرداختند. اعمال این تحریمها از سوی بسیاری از خریداران محصولات جنرال الکتریک موجب شد که این شرکت ده‌ها میلیون دلار از فروش خود را از دست بدهد. اعمال تحریم از یک سو و از سوی دیگر ساخت فیلم مستند فریب مرگبار (Deadly Deception) که در سال 1991 جایزه اسکار بهترین فیلم کوتاه مستند را نیز از آن خود کرد و از این طریق توجه بسیاری را به فعالیتهای این شرکت جلب کرد، مدیران شرکت را مجبور ساخت که قید کسب سود از بازار تسلیحات اتمی را بزنند و از این بازار خارج شوند.[7]

پس از فاجعه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما در سال 2011 بسیاری از مردم متوجه شدند که طراحی 6 راکتور هسته‌ای این پایگاه به عهده جنرال الکتریک بوده است و این موضوع انتقادات بسیاری را به همراه داشت.[8]

شبکه NBC سخنگوی جنرال الکتریک

شرکتهای بزرگ با نفوذ در دنیای رسانه سهم زیادی از فروش محصولات خود را تضمین می‌کنند. شرکت جنرال الکتریک نیز از این قاعده مستثنی نیست و با نفوذ زیادی که بر شبکه NBC دارد از تریبون این شبکه به نفع خود استفاده می‌کند. ارتباط میان این دو را می‌توان از عدم تمایل خبرنگاران شبکه NBC در پوشش خبرهای مربوط به تحریم محصولات جنرال الکتریک حدس زد. پوشش خبری این شبکه از اتهام وارده به این شرکت از سوی وزارت دفاع آمریکا بسیار اندک بود، در صورتی که این موضوع برای شبکه‌های دیگر خبری یک سوژه داغ به شمار می‌رفت.

لاورنس گراسمن، مدیر اسبق NBC اظهار داشت که طی صحبتی که وی با جک ولش، یکی از مدیران ارشد جنرال الکتریک داشته است ، این مساله به وی تاکید شده است که این شبکه برای جنرال الکتریک کار می‌کند و در برنامه‌های آن نباید از عباراتی مانند دوشنبه سیاه (Black Monday) برای نشان دادن سقوط بازار سهام در 1987 استفاده شود، زیرا این مساله موجب کاهش ارزش سهام شرکت جنرال الکتریک می‌شد.[9]

لارنس گراسمن مدیر اسبق NBC

لغو حضور یکی از مجریان شبکه NBC به نام هلن کالدیکات در سال 91 به دلیل تالیف کتابی مبنی بر نقش جنرال الکتریک در افزایش میزان الودگی کره زمین نیز بیانگر نفوذ این شرکت بر این شبکه تلوزیونی است.

در سال 1987 برنامه‌ای مستند در شبکه NBC پخش شد که در آن از فرانسه به عنوان الگویی در استفاده از انرژی هسته‌ای یاد شد. در این برنامه همچنین به استقبال مردم شهرهایی که این نیروگاه‌ها در آنها ساخته شده‌اند اشاره شد. از آنجا که خود شرکت جنرال الکتریک در آن زمان در حوزه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای فعال بود این برنامه نوعی تبلیغ برای شرکت به شمار می‌رفت. اما قسمت جالب این داستان انجا بود که پس از وقوع چندین حادثه در نیروگاه‌های فرانسه و اعتراض گسترده مردم، شبکه NBC با وجود درج این خبر در روزنامه‌ها به انعکاس آن نپرداخت.

جنرال الکتریک، تهدیدی برای محیط زیست

شرکت جنرال الکتریک در آلوده سازی هوا و آب سابقه‌ای طولانی مدت دارد. بر اساس اطلاعات سال 2000 محققان موسسه تحقیقات اقتصاد سیاسی این شرکت را با تولید بیش از 2 هزار تن مواد شیمیایی سمی منتشر شده در هوا به عنوان چهارمین شرکت بزرگ آلاینده در آمریکا معرفی کردند.

تلاش جنرال الکتریک برای معرفی خود به عنوان حامی محیط زیست

در سال 1983 برای پاکسازی 100 هزار تن ماده شیمیایی تولید شده توسط یکی از کارخانجات جنرال الکتریک در نیویورک پرونده‌ای تشکیل و به دادگاه ارجاع شد و این شرکت نهایتا در سال 1999 به پرداخت 250 میلیون دلار به عنوان غرامت برای آلودگی‌های ایجاد شده موافقت کرد.[10]‌ در سال 2003 نیز به دلیل آنچه نگرانی‌های از عدم توجه این شرکت به سلامت عمومی و محیط زیست اعلام شد، سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا، جنرال الکتریک را به پاکسازی کارخانجات خود در رم و گرجستان محکوم کرد.[11]

نمایی از رودخانه هودسون که توسط جنرال الکتریک آلوده شد

در سال 1995 دو سازمان حمایت از محیط زیست ( Ozone Action و the Environmental Law Foundation) به دلیل تبلیغات دروغ این شرکت در تولید یخچال‌هایی بی‌خطر برای لایه ازن و در عوض استفاده از گازهای شیمیایی Hydrochloroflurocarbon و خطرناک برای لایه ازن از این شرکت شکایت کردند.

وجود مواد سمی و رادیو اکتیو در سیستم فاضلاب یکی از کارخانجات این شرکت در واشینگتن که به تولید بمب‌های هیدروژنی می‌پرداخت یکی دیگر از این موارد است.

در سال 1992 مقامات دولتی ایالات متحده یکی از کارخانه‌های شرکت جنرال الکتریک در کالیفرنیا را که به فراوری ماده شیمیایی polychlorinated biphenyls می‌پرداخت به دلیل خطرناک بودن برای انسان و محیط زیست بستند. جنرال الکتریک در این پرونده حتی به پرداخت 353 هزار دلار جریمه محکوم شد. یکی از کارکنان این کارخانه نیز به دلیل دروغگویی مدیران این شرکت و مجبور بودن وی به کار با این مواد شیمیایی (با بیان اینکه این مواد بی‌خطر هستند) از این شرکت شکایت کرد.[12]

در مقاله‌ای از مجله Fortune در سال 1993 نیز به عدم تمایل جنرال الکتریک در قبول اصول ائتلاف اقتصادهای مسئول در قبال محیط زیست ( CERES ) اشاره شد. این شرکت همچنین از سوی شورای اولویتهای اقتصاد به عنوان یکی از از هشت شرکت اول سمی و آلوده کننده آمریکا معرفی شد.

نقش جنرال الکتریک در آلودگی تایوان

در دهه 1960 و با آغاز سرمایه‌گذتری شرکتهای آمریکایی در تایوان، شرکت رادیویی آمریکا (RCA) اقدام به تاسیس کارخانجاتی در این کشور کرد. سالها بعد مشخص شد که این شرکت ضایعات خود را که عمدتا سمی و خطرناک بودند به صورت غیر فانونی دفع کرده و باعث آلودگی منابع آب ، زمینهای اطراف و مرگ هزاران تن از کارکنان خود شده است.

کشاورزان چینی از روی ناچاری به فروش برنج های آلوده شده توسط شرکت جنرال الکتریک اقدام می‌کنند

در سال 2002 جمعی از کارکنان سابق شرکت با تهیه نامه‌ای و توضیح فعالیتهای RCA (که وابسته به جنرال الکتریک بود) خواستار کمک از سوی مراجع مختلف شدند. آنها همچنین با سفر به 5 شهر مختلف ایالات متحده خواستار توجه مدیران جنرال الکتریک و قبول مسئولیت این شرکت در به مخاطره انداختن جان هزاران تن از کارکنانش بودند.[13]

نقض حقوق کارکنان

سازمان مدیریت سلامت و امنیت شغلی آمریکا بین سالهای 1990 تا 2001 شرکت جنرال الکتریک را به نقض 858 مورد از حقوق کارکنانش محکوم کرد. در یک نظرسنجی اینترنتی که در سال 2002 از سوی گروه حقوق و عدالت (Jobs with Justice) به انجام رسید شرکت جنرال الکتریک به دلیل حذف هزینه‌های سلامت کارکنانش با اختصاص 37 درصد آرا به عنوان بدترین شرکت سال معرفی شد.

در ژانویه 2003 نیز حدود 20000 نفر از کارکنان جنرال الکتریک در اعتراض به کاهش کمک هزینه‌های سلامت خود به مدت 2 روز دست به اعتصاب زدند.

به گزارش سایت Corpwatch در 15 می 2002 در حالی که شرکت جنرال الکتریک به نام "اشتغال زایی" موفق به گرفتن 2.5 میلیارد دلار وام از بانک واردات/صادرات (Import Export Bank) شد، اما در عمل نیروی کار خود را از 667 هزار نفر در سال 1975 به 398 هزار نفر در سال 1995 کاهش داد.

تبعیض نژادی و نقض حقوق سیاه‌پوستان در این شرکت نیز همانند دیگر شرکتهای آمریکایی حرف تازه‌ای نیست. به دنبال شکایت دو تن از کارگران سیاه‌پوست این شرکت در یکی از کارخانه‌های آلاباما مبنی بر تهدید به وسیله علائم کوکلوس‌کلان در محیط کارخانه، این شرکت مجبور به جلب رضایت این دو نفر شد.[14]

رسوایی های مالی شرکت

رسوایی های مالی جنرال الکتریک همواره سوؤه مناسبی برای رسانه‌ها به شمار رفته است. درگیری شرکت در پرونده‌ها و جرایم مالی در دهه 1990 به حدی بود که آژانس مدیریت قراردهای دفاعی پنتاگون یک کمیته بررسی مستقل را مامور رسیدگی به پرونده‌های این شرکت کرد. طی این بررسی شرکت در 22 مورد به کلاهبرداری مبلغی حدود 7/221 میلیون دلار متهم شد.[15]

یکی دیگر از بخشهای شرکت که درگیر فساد است بخش مالی جنرال الکتریک است. این شرکت به دلیل تلاش برای ارتباط با طلبکاران و راضی نمودن آنها به عدم ارجاع شرکت به دادگاه‌های ورشکستگی 100 میلیون دلار جریمه شد.[16]

با وجود رسوایی‌های بیشمار شرکت، جنرال الکتریک همواره به عنوان در میان 20 پیمانکار برتر دولتی، به ویژه در بخش نظامی بود. به گزارش مرکز اتحاد ملی (Center for Public Integrity) بین سالهای 1990-2002 پیمانکاران برتر دولتی در 400 مورد متهم به کلاه‌برداری شده و در مقابل محکوم به پرداخت جمعا 4/3 میلیارد دلار جریمه شدند. در این دوره سهم جنرال الکتریک 9/982 میلیون دلار جریمه در خصوص 63 مورد پرونده بود.

فرار مالیاتی این شرکت در سال 2010 نیز جدیدترین خوراک خبری رسانه های دنیا و جدیدترین رسوایی مالی این شرکت به شمار می‌رود. بر اساس گزارش نیویورک تایمز این شرکت در سال 2010 درآمدی معادل 2/14 میلیارد دلار داشت که بر اساس قانون موظف به پرداخت 2/3 میلیارد دلار مالیات بود، مبلغی که جنرال الکتریک در صدد فرار از آن بود. البته پس از اطلاع بازرسان خزانه‌داری آمریکا از این موضوع شرکت مجبور به پرداخت مالیات خود شد.[17]

اعمال نفوذ جنرال الکتریک در انتخابات سیاسی

این شرکت در سال 2001 و 2002 بیش از 31 میلیون دلار صرف اعمال نفوذ بر قانون‌گذاران آمریکایی کرد. جک ولش، مدیر سابق جنرال الکتریک یکی از حامیان اصلی جمهوری‌خواهان، به ویژه جورج بوش بود. بر اساس گزارشات بوش ولش را برای کابینه‌اش در نظر گرفته بود. سم نان (Sam Nunn) یکی از مدیران شرکت، 27 سال به عنوان سناتور ایالت جورجیا فعالیت می‌کرد. بنجامین هینمن (Benjamin.J Heineman) نائب رئیس ارشد شرکت نیز زمانی در سازمان آموزش،بهداشت و رفاه آمریکا مشغول به فعالیت بود. بخش دفاعی شرکت جنرال الکتریک در جریان رقابتهای انتخاباتی سال 2004 بیش از 221 میلیون دلار هزینه کرد.[18]

جک ولش رئیس اسبق جنرال الکتریک و از حامیان اصلی بوش

این شرکت برای حمایت از منافع خود هزینه‌های بسیاری می‌کند. در سال 2001 و 2002 این شرکت برای حفظ منافع خود در حوزه‌هایی مانند بودجه‌های دفاعی، انرژی، علوم هوایی و علم و فن‌آوری بیش از 31 میلیون دلار صرف اعمال نفوذ بر کنگره، آژانس‌های فدرال و دفتر ریاست‌جمهوری کرد.

حاصل این هزینه‌ها به‌دست آوردن قراردادهای پرسود داخلی و خارجی است. حضور این شرکت در کشورهایی مانند عراق و افغانستان و انعقاد قراردادهای سنگین تجاری در این کشورها نتیجه نفوذ عمیق این شرکت در بدنه دولت آمریکا است. یکی از نکات جالب منعکس نشدن اسناد پروژه‌های این شرکت در جریان فعالیتهای مربوط به بازسازسی عراق در گزارش وزارت دفاع ایالات متحده است.[19]

پیشرفت اسرائیل، مدیون جنرال الکتریک

حضور جنرال الکتریک در اسرائیل به سال 1950 باز‌میگردد. از همان زمان این شرکت به عنوان یکی از اولین شرکتهای آمریکایی فعالیت خود در اسرائیل را آغاز نمود و طی شش دهه گذشته سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه صنایع فن‌آوری برتر اسرائیل داشته است.[20] با توجه به فعالیت جنرال الکتریک در بخش فن‌آوری نظامی و همکاری نزدیک این شرکت با اسرائیل میتوان به فروش موتور های جت اف - 16 (که البته خبر غیر قانونی بودن این قرارداد به رسوایی بزرگی برای جنرال الکتریک تیدیل شد) اشاره کرد.[21] از دیگر سرمایه‌گذاری‌های این شرکت می‌توان به تلاش برای ایجاد یک مرکز تحقیق و توسعه در شهر حیفا اشاره کرد.[22]

جنرال الکتریک در ساخت نیروگاه‌های مهم اسرائیل نقش دارد