به گزارش مشرق، بیش از ۶ماه از وقوع سیل نوروزی امسال در چند استان کشور گذشته و با آنکه بسیاری از هموطنان سیل‌زده‌مان به خانه‌هایشان بازگشته‌اند؛ اما آبادانی دوباره برخی روستاها و شهرهای تخریب‌شده نیازمند زمان و حوصله طولانی است؛ البته گذر زمان حوصله توقف در برابر کاستی‌ها را ندارد. از چند روز دیگر باد و باران آغاز خواهد شد و زندگی زیر سقف آسمان اگرچه زیباست ولی دردسرساز هم خواهد بود.
حجم خسارت‌های ناشی از سیل در سال ۹۸ بالا بود و برخی پیش‌بینی می‌کنند که روزهای پایانی زمستان و روزهای ابتدایی بهار ۹۹ نیز روزهای پرسیلی در ایران باشد چراکه هم بارش‌های سیل‌آسای بیشتری در این بازه زمانی در کشور رخ می‌دهد و هم اینکه همزمانی آب‌شدن برف‌ها و افزایش دبی رودخانه‌ها به افزایش پتانسیل سیلابی‌شدن رودخانه‌ها منجر می‌شود.
بیشتر بخوانید:
عکس/ وضعیت آق قلا در آستانه فصل سرما
ایران جزء ۱۰ کشور اول سیل‌خیز جهان است و وقوع سیلاب در پایان سال ۹۸ و ابتدای ۹۹ محتمل است. خساراتی که سیل نوروز ۹۸ به کشور وارد کرد، زنگ خطری برای اتفاقات مشابه در سال‌های بعد و مناطق دیگر بود. حالا به گفته آقای قاسم تقی‌زاده‌خامسی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا، وزارت نیرو و تمامی شرکت‌های زیرمجموعه این وزارتخانه، با توجه به ریسک‌هایی که ناشی از بروز سیلاب و هرنوع حادثه طبیعی دیگر وجود دارد، مدیریت‌های پیشین، حین رخداد حادثه و پسین دارند و این الگوها به‌گونه‌ای اجرایی می‌شود که بهترین مدیریت ریسک و بهینه‌ترین نتایج در هر شرایطی حاصل شود.
سیلِ فروردین سه استان لرستان، گلستان و خوزستان را بیش از نقاط دیگر ایران درگیر کرد و بنابر اظهارات وزیر کشور بالغ بر ۳۵ هزار میلیارد تومان خسارت برجای گذاشت. همزمان با وقوع سیل و پس از آن، مردم، نیروهای جهادی، نیروهای امدادی و همه ارگان‌های کشور بسیج شدند تا هم جلوی خسارات بیشتر را بگیرند و هم جبران خسارت کرده و بازسازی‌ها را انجام دهند. حالا وقت آن است تا بار دیگر سری به این مناطق بزنیم و ببینیم چه میزان از خسارات جبران شده و چه میزان راه نرفته باقی مانده است.
چند روز پیش معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی پیش‌بینی کرد که تا پایان سال واحدهای احداثی بعد از سیل صددرصد به اتمام می‌رسد و افزود: حدود ۶۵ هزار واحد احداثی شهری و روستایی بعد از سیل داریم که اعتبارات آن تامین و کار آغاز شده است. به گفته آقای عزیزالله مهدیان، با ۱۱۰ هزار نفر برای دریافت تسهیلات قرارداد منعقد شده که تاکنون ۲۷ هزار واحد آواربرداری، ۳۴ هزار و ۸۲۰ واحد پی‌کنی، ۲۴ هزار واحد فونداسیون، ۱۸ هزار اسکلت و ۹ هزار و ۶۵۵ واحد تا مرحله پوشش سقف پیش رفته‌اند.
تسهیلاتی که برای احداث واحدهای مسکونی مناطق سیل‌زده برآورد شده بالغ بر چهار هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان است که این اعتبار به‌طور کامل تأمین و به بانک‌ها ابلاغ شده است و بانک‌ها نیز به استان‌های حادثه‌دیده ابلاغ کرده‌اند. بنا بر این اظهارات، حدود ۷۰ هزار واحد مسکونی در مناطق سیل‌زده کشور خسارت جزئی دیدند که بازسازی آنها به اتمام رسیده است و اکنون مردم در خانه‌های خود ساکن هستند.
لرستان، میزبان شدیدترین تخریب‌ها
سیل ویرانگر امسال ۱۰ هزار میلیارد تومان خسارت به زیرساخت‌های لرستان وارد کرد. در استان لرستان به دلیل وسعت و پراکندگی شهرها و روستاها، تعداد زیادی از مردم در نقاط مختلف استان دچار سیل‌زدگی شدند؛ اما حجم خسارت و آسیب‌ها در برخی نقاط این استان مانند پلدختر چشمگیر بود. بنا بر پیگیری رسانه‌ها، با گذشت ۶ ماه از سیل ویرانگر پلدختر، روند بازسازی منازل تخریب‌شده آغاز شده و بسیاری از مدارسی که آسیب دیده بودند، بازسازی شده‌اند. با وجود این، بسیاری از شهروندان کماکان درگیر مشکلاتی هستند که رفع آنها علاوه بر همت مسوولان، نیازمند یاری مردم است.
برخی شهروندان از وضعیت موجود گلایه‌های دارند؛ عده‌ای از نبود توزیع عادلانه اقلام کمکی و کمک‌های مردمی بین سیل‌زدگان گلایه دارند و برخی دیگر از شهروندان نیز از وجود بوی بد فاضلاب و انسداد کانال‌ها و جوی‌ها انتقاد داشته و معتقد هستند این شرایط زندگی را برای آنها دشوار کرده است و شهرداری باید نسبت به پاک‌سازی کانال‌های آب در کوچه‌ها و خیابان‌ها اقدامات لازم را انجام دهد.
مدارسی نیز توسط سیل در روستاها و شهر پلدختر خسارت‌دیده یا کلاً تخریب‌شده است که بیشتر آنها برای مهرماه امسال آماده شده‌اند ولی باز هم مشکلاتی وجود دارد. آقای رضا شاهمرادی، مدیر آموزش و پرورش شهرستان پلدختر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اعلام کرده که ۳۵ مدرسه بر اثر سیل در شهرستان پلدختر و روستاها آسیب جدی دیدند که تعداد قابل‌توجهی از آنها تعمیر و بازسازی شدند و از ابتدای مهرماه مورد استفاده قرار گرفتند و از سوی دیگر کار ساخت مدارس تخریبی نیز آغاز شده است و در برخی روستاها تا زمان ساخت مدرسه روستا موقتاً از کانکس استفاده می‌کنند. با این‌حال برخی از دانش‌آموزان از نداشتن کتاب گله‌مند هستند. دغدغه دیگر مردم این منطقه سرعت پایین ساخت دیواره ساحلی رودخانه است که باعث شده تا با نزدیک شدن فصل بارش ترس سیل دوباره در دل مردم رخنه کند.
در روستای چم‌مهر که خسارت زیادی از سیل دیده است نیز تلاش برای سازندگی ادامه دارد و با تلاش‌های صورت‌گرفته، کار احداث منازل جدید در این منطقه شروع شده است. منازل در حال ساخت در مرحله فونداسیون و دیوارکشی هستند و برخی نیز هنوز جانمایی نشده‌اند که اگر مردم پای کار بیایند و مسوولان همت کنند، قسمت بالای روستا به زودی دوباره ساخته می‌شود. خیلی از مردم این روستا سرپناه مناسبی ندارند و نزدیک بودن فصل بارش برای آنها ترس تمام نشدن منزل‌شان و وحشت وقوع سیل دوباره را در پی دارد.
دهیار روستای چم‌مهر معتقد است وامی که اختصاص‌یافته کم است و مردم انتظار دارند حداقل وام بلاعوض معیشتی خود را دریافت کنند زیرا خیلی از مردم این روستا زمین‌های کشاورزی خود را از دست داده‌اند و مشکلات اشتغال و درآمد دارند که انتظار می‌رود وام معیشتی آنها آزاد شود.
به نظر می‌رسد اشتغال به دغدغه اصلی مردم مناطق سیل‌زده استان لرستان تبدیل شده است زیرا کشاورزی و دامپروری این مناطق که منبع اصلی بسیاری از روستاییان منطقه بوده کاملاً از رونق افتاده است و بیشتر مردم این روستا منبع درآمدی جز وام‌های داده‌شده ندارند. بیشتر زمین‌های کشاورزی به دلیل مجاورت رودخانه از بین رفته‌اند، از سوی دیگر ساخت‌وسازها کند انجام می‌شود و دو برابر هزینه‌ای که می‌شد برای جابه‌جایی روستا صرف کرد، برای بازسازی صرف شده است. در میان مردم روستا معمولا چند خانواده در یک منزل زندگی می‌کردند؛ اما بعد از سیل فقط یک خانواده وام و کمک دریافت می‌کند و دیگر خانواده‌ها چیزی دریافت نمی‌کنند.
خبر دیگر اینکه مدیرکل هواشناسی لرستان هم مژده داده که به زودی سامانه هشدار سریع سیل در لرستان با صرف اعتبار سه میلیارد تومانی نصب می‌شود. آقای بهروز مرادپور تصریح کرده با توجه به اینکه سرشاخه‌های اصلی کرخه و دز در لرستان است و احتمال وقوع سیلاب در این استان وجود دارد، نصب این سامانه از مطالبات ضروری مردم و مسوولان استان است.
مدیرکل بنیادمسکن لرستان هم از معرفی بیش از ۴۳ هزار متقاضی سیل‌زده استان به بانک‌های عامل خبر داد و گفته است که ۴۶ هزار و ۶۶۹ سیل‌زده در سراسر استان متقاضی دریافت تسهیلات و کمک‌های بلاعوض بودند. بنا به گفته آقای مسعود رضایی از این تعداد متقاضی ۱۲ هزار و ۸۲۴ نفر واجد دریافت تسهیلات احداثی، ۲۰ هزار و ۴۹۰ نفر واجد دریافت تسهیلات تعمیری و ۱۴۴۶ نفر نیز واجد دریافت تسهیلات تجاری هستند.
رضایی با بیان اینکه صددرصد تسهیلات بلاعوض تأمین و تخصیص یافته است، اضافه کرده که تاکنون ۱۶۰ میلیارد تومان از محل کمک‌های بلاعوض به سیل‌زدگان پرداخت شده است. همچنین در حال حاضر آواربرداری ۱۰ هزار و ۱۶۹ واحد، پی‌کنی ۹۸۷۹ واحد، آرماتوربندی ۷۲۵۷ واحد، اسکلت‌بندی ۵۲۹۰ واحد، دیوارچینی ۳۳۷۱ واحد و سفت‌کاری ۷۵۷ واحد به پایان رسیده است.
گلستان و مازندران، پیشرو در سیلاب
سیل در شمال ایران پیش از سایر استان‌ها به سراغ زندگی مردم آمد. ۲۶ اسفند ۹۷ بود که بارندگی‌های شدید در استان‌های شمالی ایران، استان‌های گلستان، مازندران و خراسان‌شمالی را درگیر سیل کرد و جان ۱۳ نفر را گرفت و حداقل ۱۱۶ نفر را مصدوم کرد. حجم بارش در این استان‌ها در ۷۰ سال گذشته، بی‌سابقه بود.
خسارت به ۱۷ هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی، آسیب به مزارع محصولات استراتژیکی مثل گندم، جو و کلزا، آسیب به زیرساخت‌های حمل‌ونقل، کاهش ۴۰ درصدی گردشگری نسبت به سال گذشته، خسارت کلی یکصد واحد صنعتی و بیکاری حداقل سه هزار نفر و در آخر، آسیب‌های واردشده به جمعیت عشایر، فقط در چند هفته ابتدایی سال، هزینه‌ای حدود ۷۱ درصد بودجه ۶ هزار و ۷۷۷ میلیارد تومانی سال جاری استان را به بار آورده است. بر اثر این سیل بی‌سابقه برخی مسیرها مسدود و بخشی از مسیر راه‌آهن نیز تخریب شد، تعداد زیادی از دام و طیور تلف شدند و خانه‌های بسیاری به زیر آب رفت.
حالا استاندار گلستان با بیان اینکه ۶۸۰۰ واحد مسکونی خسارت‌دیده از سیل در گلستان به بانک‌های عامل معرفی شدند، اعلام کرده که ۸۴ درصد واحدهای احداثی در استان گلستان پی‌کنی و در مرحله ساخت هستند. به گفته آقای هادی حق‌شناس، روند بازسازی همچنان با سرعت ادامه دارد و ۸۴ درصد از واحدهای خسارت‌دیده در گلستان در مرحله ساخت هستند و ۱۶ درصد باقیمانده هم به سرعت پیش خواهند رفت. وی با اشاره به اینکه ۷۴۰۰ واحد پی‌کنی شده و ۱۶ درصد باقیمانده مشکلات اسنادی دارند و در حال رفع مشکلات آنها هستیم، تاکید کرده که ۶ هزار و ۸۰۰ واحد از هفت هزار و ۴۰۰ واحد خسارت‌دیده از سیل در استان به بانک‌ها معرفی شدند. قرار است از طریق رایزنی با بانک‌ها، ۶۰۰واحد باقیمانده هم به بانک‌ها معرفی شده و مراحل عقد قرارداد آنها انجام شود. بنا بر اظهارات استاندار گلستان، بنیاد مسکن با اعتبار خود و پیمانکارها حتی واحدهایی که تسهیلات دریافت نکرده‌اند را در حال ساخت دارد. وی با اشاره به پرداخت ۹۲ میلیارد تومان تسهیلات در بخش کشاورزی هم اظهار کرده که از تعداد ۲۵ هزار پرونده در این بخش، ۱۵ هزار پرونده تعیین تکلیف شده و هر دو قسط خسارات خود را دریافت کرده‌اند و ۱۰ هزار پرونده باقیمانده هم به محض تعیین تکلیف، قسط دوم خسارت خود را دریافت خواهند کرد.
همچنین در این هفته ۵۰۰واحد مسکونی احداثی در مناطق سیل‌زده گلستان با حضور رییس بنیاد مسکن کشور به بهره‌برداری رسید که برای ساخت آنها در مجموع ۴۱میلیارد تومان هزینه شد. همچنین ۱۳هزار و ۶۰۰واحد مسکونی تعمیری نیز در مناطق سیل‌زده گلستان با بیش از ۱۷۸میلیارد تومان به بهره‌برداری رسید. یک‌هزار واحد مسکونی نیز که از محل تسهیلات طرح ویژه مسکن روستایی با ۲۶میلیارد تومان اعتبار در گلستان ساخته شده است، تحویل مردم سیل‌زده شد. با وجود این هنوز راه بسیاری تا بهبود وضعیت این مناطق مانده است. در برخی نقاط سیل‌زده شمالی کشور آب قابل شرب وجود ندارد و برخی مسیرهای تردد هم هنوز بازسازی نشده اند و مردم از لایروبی نشدن مسیر رودخانه‌ها و تکمیل نشدن دیواره‌های رودخانه‌ها گلایه دارند.
خوزستان، خوشه‌های طلا به زیر آب رفتند
سیلاب دیرتر از شهرهای شمالی به جنوب کشور رسید؛ اما خسارات جدی به کسب‌وکار مردم وارد کرد. بنا بر اعلام برخی رسانه‌ها، در سیلاب فروردین ۹۸، ۲۱۳ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در سطح استان خوزستان دچار خسارت جدی شدند. گندم، سبزی، صیفی و کلزا از عمده محصولاتی بودند که بیشترین خسارت را در سیلاب فروردین دیدند و خسارت به بخش کشاورزی اهواز، دشت آزادگان و شوش از سایر نقاط استان بیشتر بود. در بررسی‌های اولیه میزان برآورد خسارت از سوی کارشناسان چهار هزار و ۶۶۲ میلیارد تومان بود و این سیلاب ویرانگر سبب وارد شدن خسارت جدی به دو هزار و ۲۰۰ واحد مسکونی شد که از این تعداد ۸۵۰ واحد مسکونی احداثی و مابقی تعمیراتی بودند.
همچنین در جریان سیل خوزستان ۱۱۳ مدرسه دچار آب‌گرفتگی شد که ۳۵ مدرسه هم‌اکنون در این مناطق در حال احداث است. حالا مدیر نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خوزستان اعلام کرده است که برای ۷۸ مدرسه که آسیب زیادی به آنها وارد شده بود، تعمیرات اساسی انجام شد که هزینه آن با خرید تجهیزات بالغ بر ۷۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. همچنین ۳۵ مدرسه احداثی وجود دارد که ۲۰ مورد از آنها تا پایان مهر تحویل و مابقی را نیز به تدریج تا آبان و آذر امسال تحویل داده می‌شوند.
استاندار خوزستان نیز در آخرین اظهارنظر خود اعلام کرده که حدود ۱۱ هزار نفر از ۳۵ هزار نفر که پرونده خسارت سیلاب برای سیل اخیر خوزستان تشکیل داده‌اند، خسارت خود را دریافت کرده‌اند؛ البته آقای غلامرضا شریعتی از مواهب این سیلاب هم سخن گفته و اعلام کرده که سیل اخیر و بارش‌های سال آبی گذشته باعث شد خوزستان از خشکی و قحطی خارج و به شرایط نرمال برسد. وی با اشاره به پرداخت خسارت سیلاب کشاورزی به حدود ۱۱ هزار نفر از ۳۵ هزار پرونده عنوان کرده که در بحث ساخت و تعمیرات منازل تا هفته آینده تعمیرات ۱۵ هزار منزل به اتمام می‌رسد و در آینده‌ای نزدیک هم کار ساخت منازل آسیب‌دیده از سیلاب به اتمام می‌رسد. از سوی دیگر رییس بنیاد مسکن کشور نیز به مردم استان قول داده که هیچ روستایی در خوزستان که در معرض سیل قرار دارد، جابه‌جا نمی‌شود ولی روستاها ایمن می‌شوند. به گفته آقای علیرضا تابش در استان خوزستان ۱۵ هزار و ۴۰ واحد تعمیرات تمام شده و چهار هزار واحد، احداثی مرحله اول را داشتند، منتها در مرحله دوم سهمیه استان را پنج هزار و ۶۰۰ واحد تعریف کردیم که سه هزار واحد آن به بانک معرفی شده که دو هزار و ۷۰۰ واحد روستانشین و مابقی شهری هستند.
تابش با اشاره به تسهیلات و منابع اعتباری کمکی نفت به مناطق سیل‌زده خوزستان در مناطق نفت‌خیز گفته است: وزارت نفت به یک‌هزار و ۳۰۰ واحد نفتی حدود ۱۰ یا ۱۲ میلیون تومان در قالب میلگرد به صورت بلاعوض می‌دهد. کمیته امداد نیز برای افراد تحت پوشش خود، ۱۰ میلیون تومان می‌دهد و مابقی نیز که تحت پوشش این دو نیستند را خود ما یا هلال‌احمر و ستاد اجرایی فرمان امام‌خمینی؟ره؟یا توسط خیران پرداخت می‌کنیم. رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور با اشاره به ضرورت اتمام واحدهای آسیب دیدن از سیلاب اخیر تصریح کرد: کار در استان‌های دیگر را نیز که آسیب‌هایی دیده بودند تا پایان سال تمام خواهیم کرد.
منبع: صبح نو