به گزارش مشرق، جنگی که ائتلاف سعودی-اماراتی-آمریکایی در تاریخ ۲۶ مارس ۲۰۱۵ ضد یمن به راه انداختند تاکنون به اهداف خود نرسیده است. در کنار اخباری که از جنگ یمن مخابره می شود و تلفاتی که به ویژه سعودی ها در جبهه های مرزی متحمل می شوند، خبر مربوط به وام و قرض گرفتن عربستان از بانکهای جهانی سخت توجه ناظران امور را به خود مشغول کرد.
چندی قبل خبرگزاری رویترز اعلام کرد: عربستان از چند بانک جهانی درخواست دریافت وامی سنگین به میزان ده میلیارد دلار کرده است. هدف عربستان از درخواست این وام سنگین تقویت صندوق های حاکمیتی خود است. بر اساس این گزارش، ریاض همچنین از بانک های مزبور خواست تا بازپرداخت وام دریافتی در سال ۲۰۱۶ را از سال ۲۰۲۲ به ۲۰۲۳ تمدید کند.
بیشتر بخوانید:
در واقع یکی از مهمترین دلایل بحران اقتصادی عربستان جنگ ضد یمن و هزینه های سرسام آور آن است. بخش اعظم هزینه های جنگ یمن برعهده عربستان است به ویژه که برخی کشورهایی که وارد ائتلاف تحت رهبری عربستان شدند با پول وارد شده اند و ریاض بهای آنرا پرداخت کرده که این بر مشکلات اقتصادی عربستان افزوده است.
«جاسم عجاقه» کارشناس و استاد دانشگاه لبنان به العربی الجدید گفت: «ادامه جنگ در یمن دارای تبعات منفی بر بازارها و اقتصادهای کشورهای حوزه خلیج فارس است. این تبعات اقتصادی و مالی سبب اصلی آن یمن است که امتداد تجارت کشورهای حوزه خلیج فارس است و اقتصاد آن به شکل اساسی بر فروش صادرات انرژی از طریق باب المندب استوار است. عربستان زیان زیادی از جنگ یمن در مقایسه با دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس متحمل شده است».
«فخری الفقی» مشاور سابق صندوق بین المللی پول نیز در این باره بیان کرد: « ادامه جنگ در یمن فشارهای اقتصادی بر کشورهای حوزه خلیج فارس را زیاد می کند و این همزمان کسری بودجه آنهاست. تبعات جنگ بر اعتماد سرمایه گذار تاثیر می گذارد زیرا سرمایه گذاران معمولا در مناطق دارای ثبات سیاسی و اقتصادی سرمایه گذاری می کنند».
«محمد العون» کارشناس اقتصادی نیز در این باره به العربی الجدید گفت: «با وجود توان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برای حمایت از اقتصادشان از تاثیرات جنگ یمن اما طولانی شدن زمان جنگ سبب وارد شدن زیانهای زیادی به آنها شده است. افزایش هزینه های عملیات نظامی بر بودجه این کشورها و نیز بخش های نفت، انرژی و حمل و نقل تاثیر می گذارد و رویگردانی سرمایه گذاران و گردشگران از این منطقه را به دنبال دارد.
جنگ عربستان ضد یمن سبب خسارات نظامی، سیاسی و اقتصادی به ریاض شده است. بر اساس گزارش های منتشر شده در رسانه ها؛ عربستان به سبب این جنگ همه ذخایر نقدی و غیر نقدی خود را از دست داده است.
نردبانی که برای خروج ریاض از باتلاق یمن فراهم شده است
عربستان در باتلاق اقتصادی، سیاسی و نظامی یمن گرفتار شده است. جنگی که محمد بن سلمان انتظار نداشت در بدترین حالت بیش از ۳ سال به طول بیانجامد اما باگذشت نزدیک به پنج سال از آن در جریان است و فشار خرد کننده ای به ویژه بر اقتصاد سعودی ها وارد می کند و شاید همین گرفتار شدن در باتلاق یمن است که ریاض به دنبال نردبانی است تا از درختی که بر بالای آن رفته است، پایین بیابد. و این نردبان را مهدی المشاط در سپتامبر گذشته فراهم کرد.
مهدی المشاط رئیس شورای عالی سیاسی یمن جمعه ۲۰ سپتامبر با اعلام آتش‌بس مشروط، ائتلاف متجاوز سعودی را به توقف جنگ دعوت و تاکید کرد، عربستان از فرصت آتش‌بس استفاده کند. المشاط در آن زمان از توقف مشروط حملات موشکی و پهپادی به عربستان سعودی خبر داد و اعلام کرد: «ما توقف حملات موشکی و پهپادی به عربستان را اعلام می کنیم و امیدواریم که پاسخ مشابه و یا بهتری را دریافت کنیم. اگر عربستان با این طرح موافقت نکند و بمباران را از سربگیرد، ما حق واکنش را برای خود محفوظ خواهیم دانست. ما منتظر اعلام اقدام مشابه از سوی عربستان مبنی بر توقف تمام اشکال حملات هوایی و زمینی به یمن هستیم».
طرح صلح مشروط یمنی ها درست در زمانی ارائه و اعلام شد که بر اساس اظهارات متخصصان حوزه نظامی، یمن در این عرصه دست برتر را دارد و دستاوردهای قابل توجهی را در عرصه میدانی به دست آورده و توانسته حملات متعدد را علیه زیرساخت های حیاتی سعودی انجام دهد، و مهمترین آن حمله به تاسیسات آرامکو بود که بازتاب های مختلفی را در سطح بین المللی برجا گذاشته است، بنابراین طرح صلح یمن از موضوع قدرت ارائه شد نه از موضع ضعف.
تمام نشانه ها حاکی از آن است که صنعا خواستار صلح است نه جنگ و حمله به عربستان با هدف تنش زایی انجام نمی گیرد بلکه هدف اصلی حمله به عربستان، دفاع از خود و اعمال فشار علیه ریاض برای توقف حملات به یمن است، چنانچه پیشتر نیز شاهد ارائه چنین طرح هایی از سوی صنعا بودیم، از جمله طرحی که محمد علی الحوثی، رئیس کمیته عالی انقلابی یمن در سال ۲۰۱۸ برای توقف حملات علیه عربستان ارائه کرد، همچنین پیشنهادات مبتنی بر آتش بس در سال ۲۰۱۶ ارائه کرد اما به دلیل عدم پایبندی ائتلاف ضد یمن و نقض همه توافقات آتش بس از سوی این ائتلاف، عمر این طرح های پیشنهادی نیز دیری نپاییده است.
اهمیت طرح اخیر صلح یمن در این مسئله نهفته است که این طرح به دست ریاست شورای عالی سیاسی یمن که هم اکنون قدرتمندترین سازمان حاکم در این کشور است ارائه شد.
طرح یمن نشانه آشکاری است بر اینکه صنعا خواستار صلح است و تمام بهانه جویی ها و مانع تراشی ها در مسیر روند سیاسی تحقق صلح را در نطفه خفه می کند و در عرصه بین المللی نیز با کنار زدن موانع به خوبی آشکار می کند که در پرونده یمن کدام گروه است که واقعا با جنگ طلبی بر سر تحقق صلح مانع تراشی می کند.
سیگنال مثبت سعودی ها با آزادی ۲۰۰ اسیر یمنی
سعودی ها هر چند در ابتدا توجهی نکردند و تعلل می کردند اما آرام آرام فرصت را برای خارج شدن از بن بستی که در آن گرفتار شده اند، مغتنم شمرد و سیگنال های مثبتی دادند در این میان مسقط به عنوان محلی برای نزدیک کردن دیدگاهها به خوبی توانست نقش آفرینی کند. این در شرایطی است که همانطور که گفته شد، صنعا از موضع قدرت طرح پایان جنگ را مطرح کرد.
محمد ناصر العاطفی وزیر دفاع یمن روز گذشته گفت که ارتش و کمیته‌های مردمی این کشور ابتکار عمل را در دست دارند و از سلاح‌های استراتژیک بازدارنده‌ای برای دفاع از کشور و حاکمیت آن برخوردارند.
وی طی سخنانی به مناسبت پنجاه و دومین سالروز استقلال یمن گفت: جنگ واقعی بین ما و دشمن هنوز آغاز نشده است.
وزیر دفاع یمن با اشاره به طرح مهدی المشاط رئیس شورای عالی سیاسی این کشور برای توقف تجاوز و پایان محاصره ظالمانه علیه ملت یمن تاکید کرد: کشورها و نظام‌های دنیا از جمله کشورهای عضو ائتلاف متجاوز و در رأس آنها رژیم صهیونیستی باید بدانند که امنیت بین الملل به ویژه در عرصه اقتصادی در گروی حفظ حاکمیت و ثبات امنیت ملی جمهوری یمن حفظ خواهد شد.
وی افزود: باید امنیت و ثبات پایدار و فراگیری در یمن وجود داشته باشد، زیرا در غیر اینصورت منافع بین المللی بیشتر از آنچه برخی تصور می‌کنند آسیب خواهد دید».
مهدی المشاط رئیس شورای عالی سیاسی یمن هم روز گذشته تاکید کرد که ادامه جنگ و محاصره، منطقه را با خطرات بزرگی مواجه خواهد کرد که که رویارویی یا مهار پیامدهای آن در آینده کار دشواری است.
مهدی المشاط که جمعه شب به مناسبت پنجاه و دومین سالروز استقلال یمن صحبت می کرد، گفت: به مردم بزرگ یمن و قهرمانان ارتش و کمیته های مردمی و قبایل تسلیم ناپذیر روز ۳۰ نوامبر را تبریک می گویم.
رئیس شورای عالی سیاسی یمن در عین حال از هرگونه مذاکرات جدی که به توقف جنگ و کشتار و رفع محاصره و پایان حضور نظامی بیگانگان در آب و خاک یمن منجر شود، استقبال کرد.
مسقط؛ میزبانی که نقش موثر و مثبتی ایفا می کند
این در حالی است که چندی قبل خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی از مذاکرات غیرمستقیم ریاض و انصارالله یمن با هدف پایان جنگ در یمن خبر و گزارش داد: «مسقط عمان میزبان این مذاکرات محرمانه است و سفر خالد بن سلمان معاون وزیر دفاع عربستان، گواه تشدید گفتگو با حوثی ها از طریق کانالهای محرمانه است. مقامات حوثی از مذاکراتی که با میانجی گری اروپایی ها در مسقط در جریان است، خبر داده اند. مذاکراتی که از سپتامبر شروع شده است درباره موضوعاتی از جمله از سرگیری فرودگاه صنعا است و زمینه ساز گفتگوها در سطح عالی میان طرفهای درگیر در اوایل سال آینده میلادی است».
رای الیوم در مطلبی با اشاره به آزادی اسیران یمنی از سوی سعودی ها آورده است: «گامهای اعتماد ساز میان ریاض و صنعا با آزادی اسیران یمنی نزد نیروهای ائتلاف سعودی-اماراتی برداشته شده است و گامهای دیگری از جمله اجازه دادن به زخمی شدگان و بیماران خاص برای سفر درمانی خارج از یمن و از سرگیری فعالیت فرودگاه بین المللی صنعا، در راه است.
این رسانه می نویسد: درچارچوب گامهای اعتماد ساز میان ائتلاف سعودی و انصارالله به عنوان مقدمه ای برای پایان جنگ چندساله در یمن؛ ۱۲۸ اسیر یمنی که نزد نیروهای ائتلاف سعودی-اماراتی بودند به فرودگاه صنعا رسیدن تا تفاهماتی که در سایه مذاکرات دشوار در عمان میان ریاض و صنعا به دست آمد، اجرایی شود.
رای الیوم نوشت: واسطه ها و دیپلماتهای اروپایی فعال هستند که این نشان می دهد که مذاکرات با سرپرستی اروپایی ها به دور از واشنگتن است.
این رسانه در ادامه می افزاید: استقبال رسمی و مردمی از اسیران آزاد شده به عمل آمد و قرار است که دومین گروه طی روزهای آتی برسند تا تعداد به ۲۰۰ اسیر برسد. قرار است که روند با گامهای دیگر از جمله اینکه --ریاض اجازه معالجه زخمی شدگان و بیماران بدحال در خارج از یمن بدهد- تکمیل شود و فرودگاه بین المللی صنعا فعالیت خود را از سر بگیرد.
رای الیوم آورده است: این طرحها شواهد مثبتی از مذاکراتی است که در مسقط میان طرفین جریان دارد و عربستان شرط کرده است که محرمانه باشد و سطح پیشرفت و آنچه در آن می گذرد، رسانه ای نشود. سفر اوایل ماه جاری میلادی خالد بن سلمان معاون وزیر دفاع عربستان به مسقط محرکی برای مذاکرات بود و ریاض با اجرای اعتماد سازی موافقت کرد و شروع با پرونده انسانی بود. موفقیت این مذاکرات سطح گفتگوها را در اوایل سال آینده میلادی افزایش می دهد تا به توافقی برای پایان جنگ منتهی شود.
این رسانه نوشت: مذاکرات در عمان به دنبال حمله ارتش و کمیته های مردمی یمن به آرامکو رخ داد و این پس از تلاش های میانجی گرایانه عمران خان نخست وزیر پاکستان و عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق رخ داد».
به هر حال آنچه می توان گفت این است که بهترین راه برای عربستان و امارات متوقف کردن جنگ در یمن است و اینکه برای پایان دادن به جنگ یمن جدی باشد و از مانور دادن پرهیز کند. آزادی دویست اسیر یمنی از سوی سعودی ها و ورود ۱۲۸ نفر از آنها به مثابه تحرکی امیدوار کننده از سوی ریاض است که ادامه این روند می تواند که شرایط را برای پایان دادن به جنگ یمن و رنج یمنی ها هموار کند.