به گزارش مشرق،«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران امروز (چهارشنبه) در نشست سالانه گفت‌وگوهای «رایسینا»در خصوص تنش‌های اخیر منطقه غرب آسیا گفت: «تحولات ناراحت‌کننده دو هفته اخیر، بازتابی از مشکل جدی نوع نگرش آمریکا به امور بوده است. در وهله اول، آمریکا همه امور را از چشم‌انداز خود و نه از چشم انداز مردم این منطقه می‌بیند».
بیشتر بخوانید:
دغلبازی به شیوه انگلیس هم حفظ برجام و هم نابودی آن؟
واکنش روسیه به آغاز «مکانیسم حل اختلاف برجام»
*ترور سردار سلیمانی نمایانگر جهل و استکبار آمریکا بود
وی ادامه داد: «وقتی آنها با نقض حاکمیت عراق، یک فرمانده قابل احترام را در این کشور ترور کردند، گمان می‌کردند مردم در خیابان‌های تهران و عراق خواهند رقصید......این نمایانگر دو مطلب است که بسیار خطرناک است و وقتی این دو چیز با هم ترکیب شوند، بسیار خطرناک‌تر می‌شود: جهل و استکبار. وقتی شما یک نادان متکبر یا یک متکبر نادان باشید، فاجعه‌بار است، به ویژه اینکه قدرت زیادی هم داشته باشید».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران سپس به مراسم تشییع باشکوه حاج قاسم سلیمانی و محبوبیت جهانی وی اشاره کرد و گفت: «شما شاهد واکنش‌ها (به ترور سپهبد سلیمانی) نه تنها در ایران و عراق بودید بلکه در ۴۳۰ شهر هند، مراسم‌ها و راهپیمایی‌ها و عزاداری‌هایی به صورت خودجوش برای بزرگداشت سردار سلیمانی برگزار شد».
*نائبان ایران در عراق میلیونی هستند چون میلیون‌ها تن برای سلیمانی عزاداری کردند
محمد جواد ظریف در خصوص تأکید آمریکا بر نائبان ایران در منطقه گفت:«آنها می‌گویند که ما نائبانی را در منطقه داریم. نائبان ما در عراق میلیون‌ها نفر هستند، زیرا میلیون‌ها نفر برای او (سپهبد سلیمانی) عزاداری کردند».
*بیان علت سقوط هواپیمای اوکراینی نمایانگر شجاعت نیروهای مسلح ما بود
وی سپس با اشاره به برگزاری برخی تجمعات در روزهای اخیر در واکنش به سقوط هواپیمای خطوط هوایی اوکراین در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی گفت: «در چند روز گذشته، تعدادی در ایران به دلیل آنکه معتقد بودند که درباره علت سقوط هواپیمای اوکراینی به آنها دروغ گفته شده است، تظاهرات برپا کردند... اما حقیقت این است که اگر به موارد مشابه نگاه کنید و مقایسه کنید، این مسئله حتی خیلی زود هم آشکارسازی شد زیرا سوانحی (در دیگر مکان‌های دنیا) وجود داشته که دو سال، ۱۰ سال از وقوع آن گذشته و هیچ‌کس مسئولیت آن را نپذیرفته است اما نیروهای مسلح ما انقدر شجاعت داشتند که خیلی زود مسئولیت این سانحه را برعهده گرفتند اما مردم از همان مدت دو روزه نیز عصبانی هستند و از دولت خود انتظار داشتند که این مسئله را آشکارسازی می‌کرد ».
*میلیون‌ها نفر برای بزرگداشت سلیمانی در جهان به خیابان آمدند، آمریکا در تفکراتش تجدیدنظر کند
وزیر امور خارجه ایران در خصوص گستردگی حضور مردم جهان در مراسم بزرگداشت و عزاداری سپهبد سلیمانی گفت: «فقط ارقام را مقایسه کنید، شما شاهد بودید که ۹ میلیون، ۱۰ میلیون نفر نه تنها در شهرهای ایران بلکه در دیگر کشورهایی چون عراق، لبنان، هند و روسیه و ....برای بزرگداشت سردار سلیمانی به خیابان‌ها آمدند، شما نمی‌توانید این تعداد افراد را با توسل به زور به خیابان بیاورید. بهتر است آمریکا درباره افکار خود در خصوص منطقه ما تجدیدنظر کند».
*فاجعه هواپیمای اوکراینی در زمان وجود یک بحران رخ داد
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران ضمن ابراز تأسف از فاجعه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین با ۱۷۹ مسافر در تهران گفت: «فاجعه‌ای رخ داده است و جوانان بسیار باهوشی در این حادثه از دست رفتند. افرادی مرتکب اشتباه شدند، اشتباهی غیرقابل بخشش اما باید بدانیم که این فاجعه در زمان (وجود) یک بحران رخ داده است».
محمد جواد ظریف در خصوص گفت‌وگوهای امروز صبح (چهارشنبه) با «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه درباره طرح امنیت جمعی خلیج‌فارس گفت: «امسال در مجمع عمومی سازمان ملل، رئیس‌جمهور (حسن روحانی) طرح صلح هرمز را پیشنهاد داد...ما تمامی مواردی که در این بسته را وجود دارد، «امید» می‌دانیم».
*ایران آغازکننده مکانیسم حل اختلاف بود
وزیر خارجه ایران در بخش بعدی به تصمیم تروئیکای اروپا در فعال‌سازی «مکانیسم حل اختلاف» گفت: «ایران طی نامه‌ای رسمی به فدریکا موگرینی (مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا) در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۸، مکانیسم حل اختلاف را راه‌اندازی کرد. نامه‌ای که من به دبیرکل سازمان ملل در این خصوص نوشتم بر روی وب‌سایت این سازمان به عنوان سند موجود است».
وی ضمن آنکه حفظ برجام را به اقدامات اروپا وابسته دانست گفت:«خوبی برجام این است که برپایه بی‌اعتمادی حاصل شد بنابراین ما مکانیسم‌هایی را در برجام داریم که در صورت نقض مفاد برجام فعال می‌شود و (این مفاد) بیشتر بر اساس بی‌اعتمادی‌هایی (نوشته) صورت گرفت که میان ایران و آمریکا وجود داشت. این مکانیسم‌ها در پاراگراف ۳۶ و ۳۷ برجام موجود است».
ظریف توضیح داد: پاراگراف ۳۶ مربوط به تمامی ۷ کشور امضاکننده برجام می‌شود که در صورت مشاهده نقض مفاد برجام می‌توانند این موضوع را مطرح کنند. سپس به نشست وزرا و کارشناسان نیاز است و اگر هر یک از طرفین مطرح کنند که طرف دیگر به تعهداتش عمل نمی‌کند، طرف مقابل می‌توانند از تعهداتشان کاهش دهند».
*اروپا به هیچ‌یک از وعده‌هایش در قبال ایران عمل نکرد
وی اینگونه ادامه داد: پاراگراف ۳۷ برجام به مکانیسم بازگرداندن تحریم‌ها یا همان مکانیسم ماشه مربوط می‌شود. در نامه‌ای که من برای موگرینی نوشتم، نشست‌هایی برگزار شد و ۱۱ وعده به ایران داده شد. وعده‌های تجاری، کشتیرانی، نفت، هوانوردی، بانکداری و موارد دیگر که شامل ۱۱ مورد می‌شد. هیچ اتفاقی (در خصوص تحقق وعده‌ها) صورت نگرفت».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران توضیح داد: «در ماه آگوست نامه دیگری نوشتم که هیچ یک از این وعده‌ها عملی نشده است و گفتم که اتحادیه اروپا نه تنها این ۱۱ وعده را نقض کرده بلکه به تعهدات خود ذیل برجام نیز عمل نکرده است..پاراگراف یک، دو، سه(برجام) درباره تعهدات اروپایی‌ها است. آمریکا نیز تعهداتی داشته است، تعهدات فقط برای ایران نیست آنها نیز تعهدات مستقلی دارند. چون ما اعتماد نداشتیم به صورت مکتوب نوشتیم که تنها تدوین قوانین کافی نیست و باید همه‌چیز عملی شود».
ظریف درباره بدعهدی اروپایی‌ها و آمریکا به تعهداتشان ذیل برجام تصریح کرد: «نیازی نیست به دادگاه بروم و ثابت کنم که تعهداتشان عملی نشد، تمامی این موارد قابل مشاهده است. آنها از ما نفت خریداری نمی‌کنند، شرکت‌های خارجی همکاری با ما را قطع کرده‌اند. اروپایی‌ها هم بعد از خروج آمریکا از برجام، تعهداتشان ذیل برجام را نقض کردند. ما الان پاراگراف ۳۶ از برجام را اجرا می‌کنیم».
*اروپا اجازه قلدری را به آمریکا می‌دهد
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در خصوص گام‌های برجامی ایران در پی کاهش تعهدات اروپایی‌ها توضیح داد: «اروپایی‌ها می‌گویند کارهایی که آمریکا می‌کند به ما ارتباطی ندارد. باشه اما شما همگی کشورهای مستقلی هستید. اروپا، بزرگترین اقتصاد جهان به حساب می‌آید پس برای چه به آمریکا اجازه می‌دهید برای شما قلدری کند؟ وقتی اجازه می‌دهید برای شما قلدری کند آنوقت این کشور، اقداماتی را علیه پروژه خط لوله گاز روسیه به اروپا انجام می‌دهد...رفتار قلدرها به شما برمی‌گردد.»
ظریف سپس تأکید کرد: «ما آغازکننده پاراگراف ۳۶ بودیم که اگر کاهش تعهد صورت بگیرد ما نیز تعهدات خود را کاهش می‌دهیم. سند این مسئله موجود است...آنها حتی به این نامه من پاسخ ندادند.فکر کنم هنوز در امپراطوری بریتانیا صبح نشده است. آنها به هیچ‌کدام از نامه‌های من حتی نامه نوامبر من پاسخ ندادند که در آن نامه نوشتم که ما دیگر از این رویه خسته شدیم و به آنها ۶ ماه زمان از نوامبر تا ماه می ۲۰۱۹ زمان دادیم. سپس در آن تاریخ اولین گام خود را برداشتیم و به آنها گفتیم اگر به تعهدات خود عمل کنید ما تمامی اقدامات خود را به حالت اول بازمی‌گردانیم».
*اگر تمام خسارات ایران پرداخت شود، اطمینان می‌دهیم مجدداً تمامی گام‌های برجامی را به حالت اول بازگردانیم
وی ادامه داد که کشورهای اروپایی می‌گویند که برخی از اقدامات ایران غیرقابل بازگشت است: «بله درست است اما آیا از دست دادن ۱۸۰ نفر به واسطه تنش‌های آمریکا، قابل جبران و قابل بازگشت است؟ در دوسال گذشته، بدون آنکه تقصیری داشته باشیم، اقتصاد ایران متحمل خسارت صدها میلیارد دلاری شده است. آیا این پول را به ما بازمی‌گردانند؟ اگر این خسارات را به ما بازگردانند، اطمینان می‌دهیم که فراتر از اینها، تمامی اقدامات را به حالت اول بازگردانیم. قطعاً (خساراتی که به ایران وارد شده) برگشت‌پذیر نیست».
ظریف با اشاره به این موارد تأکید کرد: « اروپا می‌تواند تصمیم بهتری اتخاذ کند. به نفع خودشان است (که تصمیم بهتری بگیرند».
*فقط داعش و ترامپ و پامپئو از ترور سلیمانی خوشحال شدند
وی بار دیگر به سپهبد سلیمانی اشاره کرد و گفت: «آمریکا سردار سلیمانی را دوست نداشت و این در حالی است که او مؤثرترین فرد در مقابله با داعش بود. چه کسانی از شهادت سردار سلیمانی خرسند شدند؟ مردم عادی چنین حسی نداشتند. دو گروه از ترور سپهبد سلیمانی خوشحال شدند، رئیس‌جمهور (دونالد) ترامپ و وزیر (خارجه آمریکا) پامپئو و داعش».
*عراقی‌ها خواستار خروج آمریکا از کشورشان شدند
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران سپس به بحث خروج آمریکا از منطقه و به ویژه عراق اشاره کرد و گفت: «ما درخواست خروج آمریکاییها را (از عراق) مطرح نکردیم. عراقی‌ها چنین چیزی را خواستند. این پارلمان عراق بود که به لابی گسترده آمریکا رأی منفی داد. منظورم این است که واشنگتن و همپیمانان این کشور از تمامی اعضای پارلمان عراق خواستند که در عراق بمانند با اینحال پارلمان عراق طی رأی‌گیری به خروج آمریکا از این کشور رأی داد».
وی درباره عدم دستاوردهای واشنگتن در عراق گفت: «آمریکا برای عراق چه دستاوردی داشت؟ امنیت برای این کشور فراهم آورد؟ خود رئیس‌جمهور ترامپ گفت که (دولت‌های پیشین) آمریکا ۷ تریلیون دلار در عراق هزینه کرد اما برای خودمان و عراق بدبختی و غم به بار آوردیم با اینحال خود ترامپ از زمانیکه رئیس‌جمهور شد، یک تریلیون دلار در عراق به همان شیوه دولت‌های قبلی آمریکا هزینه کرد».
ظریف بار دیگر تأکید کرد: «بنابراین این درخواست ما نبوده (که آمریکا از عراق خارج شود). کشورهایی در منطقه هستند که خواستار ورود آمریکا به کشورشان هستند. ما هیچ دخالتی نداریم. اگر افغانستان خواستار حضور آمریکا است، انتخاب خودشان است و به آنها مربوط می‌شود. اگر عراق بخواهد آمریکا در این کشور حضور داشته باشد، انتخاب خودش است، ما دخالتی نداریم. ما مخالف این قضیه (حضور آمریکا در عراق) هستیم اما به خودشان مربوط می‌شود و انتخاب آنها است».
*آمریکا از قلمرو عراق برای حمله به مهمان این کشور استفاده کرد
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران گفت: «شرایط فعلی اینگونه است که آمریکا از قلمرو عراق و دو پایگاهی که یکی از آنها را ما (در اقدامی تلافی‌جویانه در انتقام از خون سپهبد سلیمانی) مورد حمله قرار دادیم، برای حمله به یکی از میهمانان عراق (ایران) مورد استفاده قرار داده است. چه کسی تاب چنین چیزی را دارد؟»
وی ادامه داد: «خودتان را جای عراق بگذارید.....شاید برخی بگویند که ما نیز (به دلیل حمله به پایگاه آمریکا در عراق) اقدام مشابه انجام دادیم اما باید بگویم که ما طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل، از خود دفاع کردیم. ما هیچ اعتقادی به حمله پیشگیرانه نداریم و به نظرم هیچ‌یک از ما نباید چنین اقدامی را مرتکب شویم».
*سردار سلیمانی حامل یک پیام دیپلماتیک به نخست‌وزیر عراق بود
ظریف در خصوص توجیهات واشنگتن در خصوص ترور سپهبد سلیمانی گفت: «آمریکا، سپهبد سلیمانی را به برنامه‌ریزی برای حمله به آمریکا متهم کرده است و این در حالی است که هم‌اکنون متوجه شدیم که ترامپ هفت ماه پیش دستور ترور وی را صادر کرده بود و همچنین می‌دانیم که هیچ تهدیدی علیه سفارتخانه‌های آمریکا از سوی سردار سلیمانی صورت نگرفته بوده است و من به شما می گویم که سردار سلیمانی نه تنها برای حامل یک پیام دیپلماتیک به نخست‌وزیر عراق بود بلکه قصد داشت مردم عراقی را که از اقدام آمریکا در کشتن ۲۵ عضو عراقی نیروهای مسلح عراق در واکنش به کشته شدن تنها یک پیمانکار به خشم آمده بودند، آرام کند.»
*ترامپ اعتقادی به قوانین بین‌المللی ندارد
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد که ترامپ علناً می‌گوید که به قوانین بین‌المللی اهمیتی نمی‌دهد و اعلام کرد که اماکن فرهنگی ایران را مورد حمله قرار می‌دهد: «رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید که به قوانین بین‌المللی اهمیتی نمی دهم، پاسخ نامتناسبی می‌دهم، به اماکن فرهنگی حمله می کنم.کسی نیست به او بگوید که اینها جنایت جنگی است. خود پامپئو گفت که اگر ایران می‌خواهد مردمش غذا برای خوردن داشته باشند، باید به حرف ما گوش بدهند. در قوانین بین‌المللی به این چه می‌گویید؟ قحطی و نسل‌کشی هر دو جرایم بین‌المللی هستند اما پامپئو قصد دارد مانع از دسترسی مردم به غذا و دارو شود. به نظرم پامپئو باید برای خودش یک وکیل خوب پیدا کند».
*باید یک ائتلاف جدید ضدداعش به وجود بیاوریم
ظریف سپس در خصوص تأثیر شهادت سپهبد سلیمانی بر مبارزه با داعش گفت: «به نظرم مبارزه با داعش متحمل یک ضربه بزرگ شده است. داعش به شما و به ما نزدیک‌تر شده است. داعش در افغانستان حضور دارد...فکر می‌کنم باید ائتلاف مبارزه با داعش را مجدداً ایجاد کنیم زیرا ائتلاف فعلی از اساس و پایگاههای خود برای هدف گرفتن مؤثرترین فرمانده ضدداعشی استفاده کرد».
*ترامپ و داعش باهمدیگر از ترور سلیمانی خوشحال شدند، ترامپ موضعش را مشخص کند
وی در پاسخ به سؤال مجری این برنامه درباره اینکه آیا آمریکا باید عضو این ائتلاف جدید باشد، گفت: «آمریکا باید نشان دهد که خواستار مقابله با داعش است. زیرا آنهایی که از ترور سردار سلیمانی خوشحال شدند،ترامپ و داعش بودند. باید بگویند چه موضع و جایگاهی دارند. داعش که جایگاهش مشخص است، ترامپ باید موضع خود را مشخص کند».
*علاقه‌ای به مذاکره با آمریکا نداریم، به دیپلماسی علاقمندیم
ظریف در پایان در خصوص دیپلماسی با آمریکا گفت: «ما یک کانال ارتباطی رسمی با آمریکا از طریق سوئیس داریم که پیام‌های خود را به آمریکا از این طریق ابلاغ می‌کنیم و در زمان حمله موشکی (ایران به پایگاههای آمریکا) این پیام را ابلاغ کردیم که این اقدام ما در دفاع از خود بوده است و به این نتیجه رسیدیم که این اقدام در دفاع از خود ما بوده است و اگر آمریکا پاسخ بدهد، از سوی ایران پاسخ دریافت خواهد کرد زیرا این اقدام ما در واکنش به اقدام آمریکا بود. این کاری است که ایران در دفاع از قلمرو خود و شهروندان و نظامیان خود انجام می‌دهد...ما به دیپلماسی علاقمندیم. به مذاکره با آمریکا علاقه‌ای نداریم زیرا قبلاً این کار را (در چارچوب برجام) انجام دادیم...آمریکا به تعهداتش عمل نکرد و از برجام خارج شد».
*توافق آمریکا دوام آنچنانی نداشت توافق ترامپ چقدر دوام دارد؟!
وی با طعنه به اظهارات روز گذشته «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس درباره اینکه از توافق ترامپ حمایت می‌کند گفت: «نخست‌وزیر جانسون گفت که ما توافق ترامپ را می‌خواهیم و ترامپ نیز خوشحال شد. ما توافق آمریکا داشتیم و آمریکا آن را نقض کرد حالا توافق ترامپ چقدر دوام خواهد آورد؟ ۱۰ ماه؟ شاید تا زمان پرواز وی از کانادا؟ نشست گروه ۸ (جی ۸) را به یاد دارید؟»