به گزارش مشرق، فوتبال فراتر از یک ورزش است و تبدیل به زبان مشترک مردم جهان شده؛ ورزش - صنعتی که اقشار مختلف مردم را مجذوب می کند. بازی که اکنون میلیون ها بیننده در سراسر جهان دارد و میلیاردها دلار درآمدزایی می کند. ورزشی که خیلی ها می گویند درآمدزاست و اگر حقش را بدهند، نیازی به ریالی کمک دولت و پول بیت المال ندارد اما آیا واقعا اقتصاد فوتبال در کشورمان چنین شرایطی را پیدا کرده است؟ پاسخ به این سوال منفی است. فوتبال کشورمان بدون کمک دولت و بیت المال، شاید نتواند یک سال هم دوام بیاورد. 

استفاده از کمک های دولتی و سایر نهادها توجیه مناسبی دارد زیرا هیجان فوتبال باعث شده که در کشورمان میلیون ها نفر به این رشته گرایش پیدا کنند و خود را فوتبالیست یا حداقل هوادار یک تیم بدانند. بازی هایشان را تعقیب کنند و ساعت ها در مورد مسابقات باشگاهی و ملی حرف بزنند، روزنامه و رسانه های گروهی را مشتاقانه تعقیب کنند و در یک کلام فوتبال باشگاهی در کشورمان تولید کننده هنجارهای فرهنگی و نشاط اجتماعی شده است. هرچند گاهی شاهد مسایل غیر ورزشی و غیر اخلاقی هم هستیم اما بهترین، سالم ترین و جامع ترین سرگرمی جامعه امروز است. 

متاسفانه گاهی فوتبال گرفتار سودجویان و منفعت طلبان قرار می گیرد و باعث به تاراج رفتن بیت المال می شود. در این روزها که حتی ورود اجناسی مانند پوشاک به جهت حمایت از تولیدات ایرانی ممنوع شده، شاهد خریدهای عجیب و غریب مربیان و بازیکنان بنجل خارجی از سوی باشگاه ها هستیم. اتفاقا این ماجرا بیشتر در باشگاه هایی صورت می گیرد که طبق قوانین باید بیشترین نظارت و ممیزی روی آنها صورت پذیرد.

کاری به گذشته های نه چندان دور نداریم که یک برزیلی را به عنوان مهاجم به پرسپولیس آوردند و چندین و چند هزار دلار حیف و میل شد یا بازیکن صد کیلویی را به عنوان مهاجم گلزن به استقلال آوردند و در نهایت هم چند هزار دلار به جیب شیادان و دلالان ریخته شد. چه بسا برخی مسئولان و مدیران نیز در چنین نقل و انتقالات حیرت انگیزی سود هم برده باشند.

می خواهیم به همین سال ۹۸ که شرایط اقتصادی خاصی دارد، بپردازیم. در وضعیت اقتصادی که تحریم های ظالمانه شرایط سختی را به مردم کشورمان تحمیل کرده و امکان جابه جایی چند هزار دلاری در خارج از کشور به راحتی وجود ندارد، اما شاهد آنیم که چندصد هزار دلار به راحتی برای چندین بازیکن و مربی خارجی بی کیفیت از کشور خارج می شود.

چه دستانی در کار است تا ارز کشور صرف خریدهای بی کیفیت و بنجل خارجی در فوتبال شود؟ گاهی هم برخی در این وضعیت اقتصادی گنجشک را رنگ می کنند و به جای قناری به فوتبال ایران می فروشند. در این نوشته قصد داریم فقط به خرید مربیان و بازیکنان خارجی در سطح فوتبال باشگاهی بپردازیم و به همین خاطر به دلایل عقد قرارداد با ویلموتس سرمربی بلژیکی تیم ملی ورود نمی کنیم. هرچند معتقدیم که باید در انتخاب و خریدهای مربی برای تیم ملی کشورمان نیز به اندازه کافی دقت کنیم تا کلاهی سرمان گذاشته نشود اما مساله این است که در فوتبال باشگاهی بیشتر با پدیده شیادی مواجه هستیم. پدیده ای که در آن بازیکنی با ۱۵۰ هزار دلار به یک تیم باشگاهی می آید اما همان بازیکن شاید یک سوم این پول را هم دریافت نکند.

مشکل دیگر این است که باشگاه هایی که بازیکن و مربی خارجی جذب می کنند، بعد از مدتی توان پرداخت دستمزدها را ندارند و باعث شکایت آنها به فیفا می شوند؛ از پرونده پروپئیچ در استقلال گرفته تا شکایت برانکو و کالدرون از پرسپولیس. در این پرونده ها گاهی مجبور می شویم چند برابر دستمزد واقعی را هم بابت جریمه پرداخت کنیم.

برای اینکه مستند صحبت کنیم، نگاهی به بازیکنان و مربیان خارجی ۱۶ تیم لیگ برتری این فصل انداخته ایم. قیمت بازیکنان بر اساس آنچه در رسانه های ایران منتشر شده در نظر گرفته شده و تقریبی است. دلار هم برحسب قیمت ۱۲ هزار تومانی محاسبه شده است. البته در جریان مسابقات برخی از مربیان و بازیکنان خارجی از تیم هایشان جدا شدند و تغییراتی در تیم ها برای نیم فصل دوم ایجاد شد.

استقلال تهران: ۴ مربی و ۲ بازیکن خارجی؛ ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار (۲۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان!)

کادر فنی:

استراماچونی سرمربی ایتالیایی دستمزد ۷۶۰ هزار یورو (جدا شد)

عمر دانسی دستمزد-

سباسستین لئو دستمزد-

مارکو کاسر دستمزد-

بازیکنان:

شیخ دیاباته دستمزد ۴۷۰ هزار دلار 

هرویه میلیچ دستمزد ۳۵۰ هزار دلار

سپاهان اصفهان: ۲ مربی و ۲ بازیکن دستمزد تقریبی یک میلیون و ۶۱۰ هزار دلار (۱۹ میلیارد و ۳۲۰ میلیون تومان)

کادر فنی:

میگوئل تکسیرا ۲۵۰ هزار دلار

روی تاوارس ۱۵۰ هزار دلار

بازیکنان:

کی روش استنلی: ۸۶۰ هزار یورو

ولادیمر کومان: ۱۵۰ هزار دلار

گئورگی گئولیسانی: ۲۰۰ هزار دلار

شهر خودرو مشهد: یک بازیکن ۴۰۰ هزار دلار (۴ میلیارد و هشتصد میلیون تومان)

کارلوس آلبرتو رودریگرز: ۱۵۰ هزار دلار

کارلوس چاورایا دستمزد حدود ۱۰۰ هزار دلار مدافع نیکاراگوئه که ۱۰ بهمن ۹۸ از تیم جدا شد. 

میرسلاو اسلاوو مهاجم اوکراینی که خبری از میزان دستمزد او نیز منتشر نشده است. این خرید جدید شهر خودرو پیش از بازی هایش عکس های خارج از کشورش حاشیه ساز شد.

استوانو کوزین مربی ایتالیایی بعداز جدایی یحیی گل محمدی به کادر فنی شهر خودرو اضافه شد و دستمزد دقیق او منتشر نشده ولی احتمال دارد در رقمی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار دلار مبلغ قراردادش باشد.

پرسپولیس: ۳ مربی و ۲ بازیکن یک میلیون ۸۲۲ هزار دلار (۲۱ میلیارد و ۸۶۴ میلیون تومان)

کادر فنی: تغییر از مربی آرژانتینی به مربی ایرانی

گابریل کالدرون ۸۰۰ هزار دلار (جدا شد)

خواکین ۲۰۰ هزار دلار

والنسیا ۲۰۰ هزار دلار

بازیکنان:

رادوشوویچ ۱۵۰ هزار دلار

بشار رسن ۲۲۰ هزار دلار 

جونیور براندائو ۲۵۲ هزار دلار (به دلیل کیفیت پایین  قراردادش فسخ و از تیم جدا شد.)

صنعت نفت آبادان: یک مربی ۳۵۰ هزار دلار (۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان)

دراگان اسکوچیچ: ۳۵۰ هزار دلار (جدا شد)

اسکووچیچ البته به تیم ملی ایران پیوست و جانشین ویلموتس بلژیکی شد. 

فولاد خوزستان: ۲ بازیکن ۶۰۰ هزار دلار (۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان)

پریرا مندس ۳۰۰ هزار دلار

آیندا اتوسی حدود ۳۰۰ هزار دلار

تراکتور تبریز: یک مربی و ۴ بازیکن خارجی ۲ میلیون و صد هزار دلار (۲۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان)

کادر فنی: مربی ایرانی جانشین مربی ترکیه ای شد.

مصطفی دنیزلی ۸۰۰ هزار دلار (جدا شد)

بازیکنان:

مازولا ۲۰۰ هزار دلار (جدا شد)

فورچونه ۵۰۰ هزار دلار (جدا شد)

میمبلا ۲۰۰ هزار دلار

سوگیتا ۲۰۰ هزار دلار (جدا شد)

عکاشه حمزاوی حدود ۲۰۰ هزار دلار خرید جدید تراکتور

پیکان تهران: یک بازیکن با قرارداد ریالی! ( یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان)

مارکو وکسوویچ (بر اساس مصوبه مدیران ایران خودرو، این باشگاه حق امضا قرارداد دلاری با بازیکنان خارجی ندارد)

ذوب آهن: ۳ مربی و ۲ بازیکن ۶۵۰ هزار دلار (۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان)

کادر فنی: مربی خارجی جانشین منصوریان شد.

میو دراگ رادلوویچ مربی مونته نگرویی جانشین منصوریان شد. ذوب آهن تنها تیمی بود که مربی خارجی جانشین مربی ایرانی شد. دستمزد او حدود ۲۵۰ هزار دلار عنوان شده است.

گلدیستون ایگبرتود الوییرا آنانیاس ۱۰۰ هزار دلار

ژوزه کایتانو منذز  ۱۰۰ هزار دلار

بازیکن:

ماکالی ۱۰۰ هزار دلار

باکر ۱۰۰ هزار دلار

پارس جنوبی: ۳ بازیکن خارجی با قرارداد ریالی (یک میلیارد و نهصد میلیون تومان)

قرارداد بازیکنان خارجی این باشگاه نیز ریالی بسته شده است.

ماگنو باتیستا ۷۰۰ میلیون تومان

کاکاخا شویلی ۴۰۰ میلیون تومان

فرناندو دخسوس ۸۰۰ میلیون تومان

گل گهرسیرجان: یک مربی و ۲ بازیکن ۷۰۰ هزار دلار (۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان)

وینگو بگوویچ ۲۰۰ هزار دلار (جدا شد)

دو بازیکن خارجی

جفرسون تاوارز ۱۰۰ هزار دلار (جدا شد)

کوین جانسن ۱۰۰ هزار دلار (جدا شد.)

گادوین منشا حدود ۳۰۰ هزار دلار خرید جدید گل گهر

شاهین شهرداری بوشهر: یک مربی ۶۰۰ میلیون تومان

میشو ۵۰ هزار دلار (بر اساس اعلام مدیرعامل شاهین بوشهر که ۶۰۰ میلیون تومان دستمزد سرمربی خارجی را اعلام کرد؛ یعنی قرارداد حدود ۵۰ هزار دلار است.)

با توجه به این گزارش، در لیگ برتر نوزدهم، رقمی در حدود ۱۱۵ میلیارد و ۷۸۴ میلیون تومان دستمزد به بازیکنان و مربیان خارجی پرداخت می شود؛ آن هم در حالیکه نیمی از بازیکنان خارجی لیگ برتر در کمتر از ۵۰ درصد مسابقات در ترکیب ثابت تیم هایشان قرار دارند!

سوال مهم اینجاست که در شرایط کنونی کشور، چه لزومی برای چنین هزینه هنگفتی وجود دارد؟ جرا بایستی این حجم گسترده ریالی و ارزی از کشور خارج شود؟ غیر از این است که جذب چنین بازیکنان بی کیفیتی، علاوه بر اتلاف بیت المال و انحراف سرمایه، فقط جیب عده ای دلال و شیاد پر شده و باشگاه ها نیز با انبوهی از بدهی ها مواجه شده اند؟ چرا باید این ماجرا روی دهد و دستگاه هی مسئول نظاره گر باشند؟

به نظر می رسد باید برای جذب بازیکنان و مربیان خارجی در این شرایط سخت اقتصادی تدابیری سختگیرانه تر در نظر گرفته شود تا بیت المال به جیب عده ای دلال نرود. به جای آن، اگر به جوانان شایسته و توانمند ایرانی بیش از گذشته اعتماد کنیم، شاهد رشد و توسعه بهتر فوتبال خواهیم بود و از هدر رفتن پول بیت المال هم پیشگیری خواهیم کرد. البته، اگر تصمیم سازان، اقدامی جدی صورت دهند.