سرویس جهان مشرق - حمله موشکی بامداد ۸ ژانویه سال جاری کشورمان به پایگاه هوایی عین الاسد که اصلی‌ترین و بزرگترین مرکز نظامیان امریکایی در خاک عراق محسوب میشد بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های مختلف داشته و تا کنون چندین وبسایت و بنگاه تحلیلی معتبر در سراسر دنیا به تحلیل نتایج و جزییات این عملیات موشکی پرداخته‌اند.

طبیعتا با گذر زمان داده‌های بیشتر و نتایج دقیق‌تری از جزییات فنی این عملیات منتشر میشود؛ چه آنکه در روز نخست حمله با انتشار نخستین تصاویر ماهواره‌ای از پایگاه عین الاسد اصابت ۷ موشک به محیط پایگاه اعلام شد اما در هفته‌های واپسین با بررسی‌های بیشتر مشخص شد تعداد اصابت‌های دقیق موشک‌های ایرانی به این ابر پایگاه نظامیان امریکایی بیش از برآورد اولیه بوده است.

چند موشک شلیک شد و چه تعداد به اهداف خود اصابت کردند؟

در کنفرانس خبری که عصر روز عملیات با حضور سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برگزار شد، ایشان با تشریح جزییات عملیات و اهداف نابود شده در پایگاه عین الاسد، از شلیک ۱۳ موشک در عملیات انتقام سخت به سمت پایگاه نیروهای امریکایی خبر دادند.

در نخستین تصاویر منتشر شده، کارشناسان مدعی اصابت ۷ موشک به اهداف خود در محیط شمالی پایگاه عین الاسد شدند. اما چندی بعد وبسایت‌های معتبر غربی با بررسی محیط جنوبی این پایگاه حداقل ۲ اصابت دیگر در باند اصلی نشست و برخاست و محوطه آشیانه‌های نگهداری جنگنده نیز پیدا کردند.

در آخرین و جدیدترین بررسی‌ها اما با کشف قطعی ۲ نقطه اصابت دیگر در این پایگاه کلید حل معما به دست آمد. در این میان سخنان سردار سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران یک روز پس از کنفرانس خبری سردار حاجی زاده نیز حائز اهمیت است.

ایشان در توضیحات خود اعلام کردند که از ۱۳ موشک شلیک شده در این عملیات ۲ فروند دچار نقص فنی شده و موفق به رسیدن به اهداف خود نشدند اما ۱۱ موشک دیگر با دقت به اهداف خود در پایگاه عین الاسد اصابت کردند. این موضوع دقیقا با تعداد اصابت‌های موجود در آخرین تصاویر ماهواره‌ای موجود از پایگاه مورد نظر همخوانی دارد.

تاریخچه فعالیت پایگاه عین الاسد و توسعه آن توسط ارتش امریکا

این پایگاه هوایی در دهه ۱۹۸۰ توسط مهندسین اهل یوگوسلاوی سابق و بر اساس تجارب نیروی هوایی عراق از دو جنگ اعراب و اسراییل در سالهای ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ ساخته شد. در جنگ‌های نامبرده نیروی هوایی رژیم صهیونیستی تعداد زیادی از جنگنده‌های اعراب را بر روی باند پروازی و یا آشیانه‌های ضعیف نابود کرد. بنابراین نیروی هوایی عراق که در آن زمان مشغول نبرد با کشورمان بود برای محافظت از جنگنده‌های خود تصمیم به ساخت آشیانه‌های بتنی مستحکم در این مکان میگیرد. این پایگاه به دستور صدام حسین دیکتاتور عراق، قادسیه که عنوانی نمادین برای اعراب محسوب میشد نام گرفت.

با اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ توسط ارتش امریکا و سرنگونی حکومت بعث، نظامیان امریکایی کنترل این پایگاه راهبردی را در اختیار گرفته و نام آن را به عین الاسد تغییر میدهند که برگرفته از چشمه‌ای با همین نام در نزدیکی این پایگاه بود که به معنای "چشمه شیر" است.

ارتش امریکا در سال‌های حضور خود در خاک عراق اقدام به توسعه پایگاه و ساخت و سازهای گسترده در این محل کرد به طوری که مساحت مقر از ۵۰ کیلومتر مربع به حدود ۶۳ کیلومتر مربع می‌رسد. ترمیم و گسترش دو باند فرود اصلی پایگاه، احداث تجهیزات و آشیانه‌های مخصوص بالگردی و پهپادی و حتی استقرار سیستم‌های پدافندی پاتریوت در سال ۲۰۱۶ در این مکان از جمله اقدامات امریکا در گسترش توانایی عملیاتی بزرگترین پایگاه خود در خاک عراق بود.

در حال حاضر این پایگاه به طور مشترک توسط ارتش امریکا و نیروی هوایی عراق (مستقر در بخش جنوبی) مورد استفاده قرار میگیرد.

موشک‌های ایرانی با چه دقتی به اهداف خود اصابت کردند؟

در حمله به پایگاه عین الاسد یگان موشکی کشورمان ترکیبی از موشک‌های بالستیک فاتح ۳۱۳ و قیام۲ را مورد استفاده قرار داد. خانواده موشک‌های فاتح به شکل ذاتی از دقت مناسبی برخوردار بوده و حتی میتوان گفت دارای کمترین دایره خطا در میان تمامی زرادخانه موشک‌های بالستیک کشورمان هستند. موشک قیام۲ نیز به مدد استفاده از کلاهک جداشونده، بالچه‌های کنترلی و بهینه‌سازی های انجام گرفته بر روی نسل اول این موشک از لحاظ دقت اصابت تا حد زیادی بهبود یافته است. به شکل دقیق مشخص نیست چه تعداد موشک از هر مدل شلیک شده است اما در تصاویر منتشر شده حداقل شلیک ۴ موشک فاتح ۳۱۳ دیده می‌شود.

برای سنجش عملکرد و میزان دقت موشک از اصطلاحی به نام CEP یا دایره خطای احتمالی استفاده می‌شود. این فاکتور از طریق تست شلیک این موشک در چندین نوبت تعیین می‌شود. چند فروند موشک از یک مدل به سمت یک هدف ثابت شلیک می‌شوند و میانگین فاصله نقاط اصابت از هدف تعیین شده دایره خطای تقریبی موشک را تعیین میکند.

در فضای عملی نیز برای سنجش میزان دقت موشک‌ها بایستی فاصله نقاط اصابت تا اهداف احتمالی محاسبه شده و میانگین فواصل به عنوان دقت موشک محسوب گردد.

وبسایت TheSaker در بررسی محاسباتی خود بر اساس ۹ محل اصابت موشک‌های ایرانی، دقت، دایره خطا و شعاع انهدامی موشک‌های شلیک شده به پایگاه هوایی عین الاسد را تخمین زده است.

در این محاسبات با توجه به اینکه اطلاعات دقیق و رسمی از اهداف مورد نظر وجود ندارد، بر اساس نقطه برخورد موشک‌ها دو سناریو در نظر گرفته شده است که شامل کمترین و بیشترین فاصله تا اهداف در شعاع انفجار موشک و در نهایت میانگین گیری از داده‌های مورد نظر بوده است.

با توجه به اینکه اکثر اصابت‌ها به سازه‌های نگهداری پهپاد یا مراکز کنترل آنها بوده است، نقطه مرکز سازه به عنوان هدف، و مرکز دایره محل انفجار به عنوان نقطه اصابت موشک در نظر گرفته شده و فاصله این دو مرکز از یکدیگر به عنوان میزان خطای موشک در نظر گرفته می‌شود.

بررسی هر ۹ نقطه اصابت و در نظر گرفتن دو سناریو محتمل و دور، میانگین گیری از فواصل و اعمال فاکتور انحراف استاندارد داده‌هایی را شامل می‌شود که در جدول زیر به طور کامل ذکر شده است:

سخن پایانی

تمامی مطالب ذکر شده و تحلیل ارائه شده بر اساس اطلاعاتی است که تا این لحظه در دسترس قرار دارد. طبیعتا به مانند سیر تکمیل اطلاعات در ۶ هفته اخیر در آینده نزدیک نیز ممکن است این محاسبات با ورود داده‌های جدید دستخوش تغییراتی شود.

با توجه به پنهانکاری شدید مقامات امریکایی در خصوص جزییات حمله انتقامی کشورمان به پایگاه عین الاسد و حتی اجتناب از ارائه آمار رسمی از تلفات نظامیان امریکایی در این حمله، انتظار می‌رود طبق وعده فرمانده محترم نیروی هوافضای سپاه پاسداران در آینده نزدیک با ارائه اسناد جدید و شاید فیلم‌های ضبط شده توسط پهپادهای شناسایی خودی از محل حادثه به جزییات بیشتر و دقیق‌تری از ابعاد حمله موشکی روز ۸ ژانویه به بزرگترین پایگاه نظامیان ابر قدرت نظامی شماره یک دنیا در خاک عراق دست یابیم.

طبق آمار منتشر شده در جدول فوق موشک‌های بالستیک ایرانی در این عملیات عملکردی فوق العاده و در حد دقت ادعا شده برای بهترین موشک ایرانی یعنی خانواده موشک فاتح با خطای کمتر از ۱۰ متر بر جای گذاشته‌اند.

میانگین خطای ۹ مورد اصابت موشک‌ها بر اساس هر دو سناریوی محتمل و دور عدد ۱۱ متر را نشان میدهد. با اعمال فاکتور انحراف استاندارد به میزان ۸.۵ متر مشخص می‌شود موشک‌ها در بهترین حالت با ۲.۵ متر و در بدترین حالت با ۱۹.۵ متر فاصله به اهداف خود اصابت کرده‌اند.

همچنین ۵۰ درصد موشک‌ها در دایره‌ای به شعاع ۷ متر از مرکز اهداف فرود آمده‌اند که تعریف دقیق و علمی مبحث CEP یا دایره خطای احتمالی نیز محسوب میشود.

شعاع انفجاری موشک‌ها نیز میانگین ۲۱ متر را نشان می‌دهد که با توجه به استفاده از موشک‌های کوتاه برد نظیر فاتح ۳۱۳ (به نسبت موشکی نظیر قدر یا سجیل با برد ۲۰۰۰ کیلومتر) و همچنین فاصله حداقل ۴۲۵ کیلومتر برای کرمانشاه (به عنوان یکی از مقرهای شلیک) تا پایگاه هوایی عین الاسد، شعاع انفجاری به دست آمده در حد کاملا مطلوب به نظر می‌رسد.