سرویس جهان مشرق - یکی از مهم‌ترین سؤال‌هایی که افکار عمومی و حتی سیاستمداران جهان را به خود مشغول ساخته و گمانه‌زنی‌های گوناگونی در پی داشته این است که آیا ویروس کرونا یک سلاح بیولوژیکی است؟ و آیا شیوع کرونا از قبل توسط آمریکا برنامه‌ریزی و طراحی شده بود؟ و سؤالاتی از این دست. این گزارش به بررسی یکی از ابعاد مهمی که در رسانه‌های بین‌المللی به ویژه ایران مغفول مانده می‌پردازد. طی ماه‌های منتهی به شدیدترین سقوط بازارهای بورس تاریخ و شکل‌گیری بزرگ‌ترین بحران نسل حاضر در حوزه سلامت همگانی، شاهد گسترده‌ترین کناره‌گیری و استعفای مدیران ارشد اجرایی کمپانی‌های بزرگ جهان بودیم. همانطور که در ادامه خواهید دید، مدیران ارشد این شرکت‌ها میلیاردها دلار از سهام خود را درست قبل از سقوط بازار بورس در وال‌استریت و دیگر بازارهای جهانی بورس به فروش رساندند. در زندگی، وقت‌شناسی از همه چیز مهم‌تر است و افراد گاهی اوقات در این زمینه خوش‌شانس هستند. اما عجیب است که این تعداد از نخبگان شرکت‌های بزرگ جهان همگی همزمان با این «خوش‌شانسی» بزرگ مواجه شوند. هدف از این گزارش اثبات این ادعا نیست که از انگیزه‌های بسیاری از این افراد اطلاعاتی در دسترس است، بلکه صرفاً به برخی اطلاعات و الگوها اشاره خواهد شد که ارزش بررسی و تأمل در این خصوص را دارند.
یک نشریه مالی از عبارت «خروج بزرگ مدیران ارشد اجرایی» جهت توصیف پدیده‌ای که شاهدش هستیم، استفاده کرده است. همه چیز از سال گذشته شروع شد، زمانی که مدیران ارشد اجرایی شروع به استعفا از سِمت‌های خود کردند، آنهم در مقیاسی که نمونه‌اش را هیچگاه ندیده بودیم.
برای مثال ان‌بی‌سی‌نیوز نوامبر گذشته میلادی در گزارشی نوشت: مدیران ارشد اجرایی امسال در مقیاس گسترده مشاغل خود را ترک می‌کنند. طبق اطلاعات منتشرشده بیش از ۱۳۳۲ نفر از مدیران ارشد اجرایی از ماه ژانویه تا پایان ماه اکتبر سال ۲۰۱۹ میلادی از سِمت خود استعفا کرده‌اند. با اینکه فرار مدیران ارشد اجرایی در بحبوحه رکود امری غیرمعمول نیست، اما خروج آنها در شرایطی که شرکت‌ها از درآمد خوبی برخوردارند و بازار بورس رشد بی‌سابقه‌ای داشته، جالب توجه است.
ماه گذشته ۱۷۲ نفر از مدیران ارشد اجرایی مشاغل خود را ترک کردند. این بالاترین رقم ماهانه است و مجموع تعداد آنها از ابتدای سال تاکنون حتی از موج خروج مدیران ارشد اجرایی در جریان بحران مالی سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ پیشی گرفته است. تا پایان سال ۲۰۱۹، تعداد ۱۴۸۰ مدیر ارشد اجرایی مناصب خود را ترک کرده‌اند که یک رکورد محسوب می‌شود. اما از دید اکثر مردم، روزهای خوش به نظر همچنان در پایان سال ۲۰۱۹ ادامه داشتند. سود شرکت‌ها رو به افزایش بود و بازار بورس مرتباً مشغول رکوردزنی بود. مهم‌تر اینکه، علائم بسیاری دال بر کند شدن اقتصاد جهانی مشاهده می‌شدند، اما اکثر کارشناسان هیچگونه رکود قریب‌الوقوعی پیش‌بینی نمی‌کردند. پس چرا تعداد بسیاری از مدیران ارشد اجرایی به این نتیجه رسیدند که وقت رفتن است؟
نام‌های زیر تنها تعداد معدودی از نام‌های بزرگ در میان مدیران اجرایی ارشد هستند که در سال ۲۰۱۹ تصمیم به - استعفا گرفتند...
- بوئینگ ــ دنیس مویلنبرگ
- یونایتد ایرلاینز ــ اسکار مونیز
- الفابت ــ لری پیج
- گپ ــ آرت پک
- مک‌دونالدز ــ استیو ایستربروک
- ولز فارگو ــ تیم اسلون
- آندر آرمور ــ کوین پلانک
- پی‌جی اند ئی ــ گیشا ویلیامز
- کرافت هینز ــ برناردو هیس
- اچ‌پی ــ دیون ویسلر
- بد، بت‌اند بیوند ــ استیون تمارز
- وارنر بروز ــ کوین سوجیهارا
- بست بای ــ هوبرت جولی
- نیویورک پست ــ جس آنجلو
- کلگیت ـ پالمولیو ــ یان کوک
- مت‌لایف ــ استیون کانداریان
- ایبِی ــ دوین ونیگ
- نایکی ــ مارک پارکر
البته خروج گسترده مدیران ارشد اجرایی به همین‌جا ختم نشد. در حقیقت، ۲۱۹ مدیر ارشد اجرایی فقط طی ماه ژانویه ۲۰۲۰ استعفا کردند. آن زمان تازه مشخص شده بود که ویروس کرونا مشغول درنوردیدن چین بود، بطور بالقوه می‌تواند به یک همه‌گیری جهانی تبدیل شود و مطمئناً حالا می‌توان حدس زد که چرا بسیاری از مدیران و سهام‌داران بزرگ کمپانی‌ها در آن مقطع ترجیح دادند از قطار پیاده شوند. برخی از این مدیران ارشد اجرایی طی سال‌ها حقوق‌های نجومی دریافت کرده‌اند و اکنون برای آنها راه‌حل ساده‌تر این است که پول خود را بردارند و بروند تا اینکه در منصب خود باقی بمانند و سکان هدایت شرکت را در مواجهه با دشوارترین بحران جهانی که تاکنون تجربه کرده‌ایم، در دست گیرند.
نام برخی از معرف‌ترین مدیران ارشد اجرایی که در سال ۲۰۲۰ تا به اینجای کار استعفا کرده‌اند در ادامه آمده است...
بیل گیتس از مدیران و سهام‌داران مایکروسافت
باب ایگر، رئیس ارشد اجرایی دیزنی
جینی رامتی، رئیس ارشد اجرایی آی‌بی‌ام
مت لواتیچ رئیس ارشد اجرایی هارلی ـ دیویدسون
جان لگر رئیس ارشد اجرایی تی‌موبایل
جف وینر رئیس ارشد اجرایی لینکدین
آجای بانگا رئیس ارشد اجرایی مسترکارت
کیت بلاک رئیس ارشد اجرایی سیلزفورس
تیدجین تیام رئیس ارشد اجرایی کردیت سوییس
رندی فریر رئیس ارشد اجرایی هولو
ذکر این نکته ضروری است که هیچگونه نگرش و اطلاعات ویژه‌ای در رابطه با انگیزه‌های شخصی هیچکدام از این افراد موجود نیست و وضعیت مربوط به هرکدام متفاوت است. اگرچه برخی از رسانه‌ها و حتی خود این مدیران این اقدام خود را به گونه‌ای توجیه کرده‌اند و بهانه‌های خاص خود را آورده‌اند، اما به نظر این خروج بی‌سابقه مدیران ارشد اجرایی شرکت‌ها آنهم در چنین مقطع مهمی از تاریخ واقعاً عجیب است. در ضمن، مدیران ارشد اجرایی درست قبل از آنکه بازار بطور کامل دچار فروپاشی شود، میلیاردها دلار از سهامی که در شرکت‌های خود داشتند را به فروش رساندند.
برای مثال وال‌استریت ژورنال در گزارشی نوشته است: تحلیل وال‌استریت ژورنال نشان می‌دهد که مدیران ارشد اجرایی شرکت‌های آمریکایی مجموعاً حدود ۲/۹ میلیارد دلار از سهامی که در شرکت‌های خود داشتند را در فاصله بین ابتدای ماه فوریه و پایان هفته گذشته به فروش رسانده‌اند.
طبق این تحلیل، این فروش سهام موجب شد تا مدیران ارشد اجرایی ــ که بسیاری از آنها در بخش مالی فعال بودند ــ از زیان مالی احتمالی مجموعاً به ارزش ۹/۱ میلیارد دلار جان سالم به در ببرند، زیرا شاخص سهام اس اند پی ۵۰۰ از زمان اوج خود در روز ۱۹ فوریه تا پایان ساعت کاری روز ۲۰ مارس حدود ۳۰ درصد سقوط کرد. در بازار سهام، تنها در صورتی می‌توانید پول دربیاورید که به‌موقع خارج شوید. بسیاری از نخبگان شرکت‌ها به نظر وقت‌شناسی‌شان حرف ندارد. شاید آنها واقعاً خوش‌شانس بوده‌اند. یا شاید هم از قبل متوجه شده بودند که بیماری کووید-۱۹ موجب تعطیلی اقتصاد دنیا می‌شود. در هر صورت، کسانی که توانستند سهام خود را قبل از آنکه دیر شود به فروش برسانند، اوضاعشان خوب است.
اما این پایان کار نیست. مشخص شده که چند نفر از اعضای کنگره نیز سهام خود را قبل از سقوط بازار فروخته‌اند. طبق گزارشات، سناتور دیان فینشتاین از ایالت کالیفرنیا و سه نفر از همکاران وی گفته‌اند که میلیون‌ها دلار از سهام خود را قبل از آنکه شیوع ویروسی کرونا موجب سقوط بازار شود، فروخته‌اند. این داده‌ها در وب‌سایت سنای آمریکا که حاوی اطلاعات مالی درباره نمایندگان مجلس سناست، ثبت شده‌اند. البته اکثر مردم عادی آمریکا تا این حد «خوش‌شانس» نبودند و زیان‌هایی که کل کشور متحمل شد سرسام‌آور بوده است.
در پایان می‌توان گفت با توجه به گزاره‌هایی که در بالا مطرح شد احتمال اینکه از قبل به این مدیران ارشد در خصوص اتفاقات و رخدادهای پیش‌رو هشدار و اطلاع داده شده بود، وجود دارد. بر همین اساس ادعاها توسط برخی کشورها نظیر چین مبنی بر اینکه این ویروس یک سلاح بیولوژیکی آمریکایی است و از قبل طراحی و برنامه‌ریزی شده است، قوت بیشتری می‌گیرد. به هر حالا تعداد موارد تائید شده ابتلا به ویروس کرونا به شکل تصاعدی در سرتاسر دنیا همچنان در حال افزایش است و به نظر می‌رسد تا زمان پایان این بحران هنوز راه درازی در پیش است و برای رمزگشایی از این حوادث و اقدامات باید منتظر ماند تا دید چه اتفاقاتی در ادامه رخ خواهد داد.