به گزارش مشرق، بهار برای ویروسی که خیل آدم ها را از خیابان ها روبیده و به پستوی خانه ها کشانده تره هم خرد نمی‌کند. به سنت همیشگی‌اش درخت های جوانه زده اطراف میدان سپاه را در آغوش کشیده و با نسیمی که می‌رود و نرفته بر می‌گردد سر بازی را با شاخه های تازه نفس باران خورده باز کرده است. قرار است در یکی از اتاق های مقر فرماندهی سازمان بسیج با سردار غلامی گفتگو کنیم. مسئول پدافند زیستی بسیج که بخشی از سر و ساکت بودن این روزهای خیابان های شهر مدیون تلاش شبانه روزی اعضا و زیرمجموعه های این تشکیلات است. سردار با آمارهای تاق و جفت و از حساب گذشته رو به روی ما می‌نشیند. تعارف ندارد و پیش از هر چیز می‌گوید ما ابتدا در مقابله با شیوع بیماری کرونا غافلگیر شدیم اما به برکت معجزه ای که محصول انقلاب اسلامی است مهار آن را به دست گرفتیم و انشاالله مثل سال های دفاع مقدس از این مبارزه نیز با سربلندی و افتخار بیرون خواهیم آمد. جلوه های این پیروزی با نقش آفرینی ایثار جوان های این مرز و بوم آغاز شده و چهره تازه ای از ایران اسلامی را به رخ جهانیان خواهد کشید.
- در ابتدای گفتگو از وظایف تعیین شده پدافند زیستی سپاه پاسداران بفرمایید. خیلی ها با عملکرد و رویه عادی این ستاد آشنایی ندارند؟
اولویت نخست پدافند غیر عامل زیستی حفظ جان هم میهنان و سرمایه انسانی کشور است. هر نوع تهدیدی که جامعه را از این منظر به خطر بیندازد این پدافند برای مقابله با آن به میدان عمل می‌آید. منظور از این تهدیدها صرفا پدیده های طبیعی مانند سیل و زلزله نیستند و شیوع بیماری های خطرناک و مشکوک نیز در ذیل و دامنه آن قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی است که پدافند غیرعامل زیستی با کمک زیر ساخت هایی که در نقاط مختلف کشور پراکنده هستند به مقابله با این نوع بحران ها می پردازد و معمولا عملکرد آن مطابق با شرایط موجود در آن بحران تعریف و سازمان دهی می شود.
- چه زمانی مقابله با بحران کرونا برای پدافند زیستی جدی شد؟ آیا ظرفیت های موجود در استان ها به گونه‌ای تعبیه شده بود که میزان غافلگیری در خدمات رسانی را کاهش دهد؟
این بیماری همان طور که می بینید بیشتر کشور ها را درگیر کرده است. ابعاد این گرفتاری به اندازه ای گسترده است که مقابله با آن حتا با وجود آمادگی های قبلی کار ساده ای نیست. باید بگویم ما در مقابله با ورود این ویروس و شیوع آن تا اندازه ای غافلگیر شدیم. جزو کشور های اولی بودیم که ناگهان میزان مبتلایان و متاسفانه فوتی های مان آمار قابل توجهی پیدا کرد. در واقع ما در دوران پیک بیماری و شیوع آن در شهر قم که به طور نگران کننده ای آمار مبتلایان را بالا می برد با این بیماری رو به رو شدیم. حال رزمنده‌هایی را داشتیم که دشمن، خط شان را شکسته است و فضای ملتهب اینچنینی را تجربه می کردیم. بنابراین نمی‌توانم بگویم ما با آمادگی کامل این مقابله را شروع کردیم اما در ادامه اتفاق هایی افتاد که برخی از تهدید ها را تبدیل به فرصت کرد.
- روز هشتم اسفند تفاهم نامه ای میان پدافند زیستی و وزرات بهداشت منعقد شد. مفاد این تفاهم نامه به چه رویداد هایی میدان کار اجرایی در شهرها و استان های مختلف داد؟
بلافاصله بعد از جدی شدن بحران شیوع ویروس کرونا در کشور جلساتی با حضور وزیر محترم بهداشت برگزار شد. از آنجایی که بحث مقابله با این بیماری یک موضوع کاملا تخصصی بود و هر کسی قرار بود کاری انجام دهد باید در خدمت توصیه های عزیزان مان در وزارت بهداشت قرار می‌گرفت به همین دلیل این تفاهم نامه در روز 12 اسفند به طور رسمی بین پدافند زیستی و وزارت بهداشت منعقد شد. در مفاد این تفاهم نامه وظایفی تعریف شد که با استفاده از زیرساخت های موجود و ظرفیت های سازماندهی شده بسیج، اقدام به اجرای آن ها در همه قرارگاه های ما آغاز شد. بندهای این تفاهم نامه بر اساس نیاز های موجود مطرح شدند و با عنایت خدا و پای کار آمدن 510 هزار نیروی بسیجی بند بند آن به سمت اجرایی شدن سوق پیدا کردند.
- مهم ترین اتفاق های موثری که تا به حال با همکاری این تعداد از بسیجیان با فرماندهی پدافند زیستی رقم خورده در چه مواردی خلاصه می شود؟
در ابتدا ساز و کار ورود تخصصی بسیج به این بحث به تایید مقام معظم رهبری رسید. پس از آن گروه های مختلفی از بسیجیان سراسر کشور با سازمان دهی پدافند زیستی در زیرمجموعه نیروهای خانه های بهداشت و پایگاه های سلامت و همچنین دانشگاه های علوم پزشکی در استان های مختلف قرار گرفتند. با وجود این همکاری ها کار بی نظیر غربالگری شهروندان آغاز شد. موفقیت در این حوزه تا جایی پیش رفت که براساس آمارهای موجود غربالگری بیش از 60 میلیون نفر به انجام رسید. در کنار این رویداد عملکرد های بی نظیر دیگری هم وجود داشته است اما از آنجا که این مهم در کشورهایی که درگیر این ویروس هستند کم نظیر است برای همه متخصصان امر اهمیت ویژه ای پیدا کرده است.
- می‌دانیم که این نرخ از غربالگری در میان مردم کشور با روش های مختلفی انجام شده است. نقش پدافند زیستی در چه بخشی از این غربالگری ها پر رنگ تر بوده است؟
بله درست است. برای غربالگری این جمعیت میلیونی از روش های متفاوتی استقاده شده است. برخی از مردم به صورت خود اظهاری علائم خود را در درمانگاه ها، خانه های بهداشت و پایگاه های سلامت ثبت کرده اند. عده ای با استفاده از برنامه های مورد تایید وزارت بهداشت در سامانه سلامت در مورد این غربالگری اقدام کردند و بخش اصلی کار نیروهای بسیج ما در این زمینه معطوف به فعالیت در سامانه 4030 شده است. بیش از 130 هزار تیم غربالگری در خدمت وزارت بهداشت قرار گرفته است و ثبت فعالیت های این عزیزان به صورت روزانه ادامه دارد و به این شکل آمار های ما دقیق و سازمان دهی شده به روز می شوند و همین باعث ایجاد عملیات های راهبردی بهتر و دقیق تر در حوزه مقابله با این بیماری می شود.
- تیم های زیرمجموعه پدافند زیستی در قرارگاه های بسیج بعد از تشخیص بیمار در سیکل غربالگری چه اقدام هایی انجام می دهند. آیا وظایف آن ها در قبال با این بیمار ها طبق تفاهم نامه با وزارت بهداشت ادامه دارد یا صرف این شناسایی و جدا سازی این افراد وظیفه آن ها به اتمام می رسد؟
خیلی خلاصه بخواهم به این سوال پاسخ بدهم باید بگویم که شناسایی این بیماران قدم اول مسیر این عزیزان است. کار رده های دیگری از تیم های بسیجی ما که انصافا در حال خطر پذیری و بهتر بگوییم ایثار کردن هستند بعد از این مرحله آغاز می شود. سردار سلامی در گفتگویی اشاره کردند ما حتا یک بیمار رها شده در کشور نداریم در حالی که داریم می‌بینیم و دنیا دارد این تصاویر را مخابره می‌کند و همگان با چشم باز می بینند که متاسفانه بیماران سالمند و نیازمند کشورهای غربی که همواره دم از حقوق بشر می زنند به حال خودشان رها شده اند. برخی از بیمارانی که خوش شانس تر بوده اند در خیابان ها و در راهروی بیمارستان ها ویزیت می شوند و درمان آن ها ناقص است. طبق تفاهم نامه ای که پدافند زیستی با وزرات بهداشت منعقد کرده نه تنها به فرد بیمار رسیدگی می شود بلکه حتی خانواده های آن ها نیز در نگرانی‌های شان تنها نمی‌مانند.
بعد از غربالگری و تشخیص قطعی بیماری در فرد، ابتدا به خانواده اش اطلاع داده می شود. سپس با هماهنگی آن ها تیم های دو تا سه نفره بلافاصله به محل زندگی آن بیمار اعزام می شوند و اقدام به ضد عفونی ساختمان مسکونی و داخل خانه ها می‌کنند. توصیه‌های لازم توسط کارشناسان به خانواده داده می‌شود. اگر فرد در اماکن دیگری تردد داشته آن نقاط نیز ضدعفونی می شوند و به این شکل نگرانی اطرافیان بیمار نیز به حداقل می رسد.
- از ایثار و خطر پذیری جوانانی گفتید که این روزها فعالیت شان را چند برابر کرده اند تا مردم با خیال آسوده تری در قرنطینه بمانند. این روحیه از ابتدای این بحران وجود داشت یا به مرور و با شناخت بیشتر شرایط موجود شکل منظمی به خود گرفت؟
خیلی از آن هایی که سال های دفاع مقدس را درک کرده اند اشاره داده اند که جوان های امروزی ما شبیه به رزمنده ها ایثار کردند. من در این مدت کم جلوه هایی از این فداکاری را دیده ام که جایگاه این جوانان را برایم هم طراز جوانان مدافع حرم کرده است. یادم هست در روزهای نخستی که وضعیت بحرانی در گیلان اعلام شد وضعیت واقعا نا امید کننده بود.دقیقا مثل این بود که نیروها بدون تجهیزات در یک نبرد تمام عیار زمین‌گیر شده باشند. میزان تلفات و مبتلایان لحظه به لحظه بیشتر می شد. پزشکان و پرستاران فدارکاری را از دست می دادیم. ماسک، دستکش و ژل ضدعفونی بسیار کمیاب شده بود. ظرفیت تخت های بیمارستانی کفاف بیماران را نمی‌داد. پرستاران و نیروهای خدماتی در بیمارستان ها بعضا چند شبانه‌روز بی وقفه و بدون استراحت خدمت رسانی کرده و به غایت خسته و ناامید شده بودند و خودشان را در خطر می‌دیدند.
در چنین شرایطی که رعب و وحشت از این ویروس در جامعه مان به اوج خود رسیده بود خبری به من دادند که من را متاثر کرد. گفتند 200 نیروی جهادی قصد ورود به بیمارستان های گیلان برای انجام کارهای خدماتی دارند و برای این کار اجازه می خواهند. بسیار منقلب شدم. این جوان ها نمی‌خواستند از راه دور خدمت کنند. منتظر اجازه بودند تا بدون معطلی بروند در دل خطر و در کنار پزشکان و پرستاران و نیروهای خدماتی بیمارستان‌هایی که وضعیت آن ها قرمز اعلام شده بود خدمت کنند. به برکت حضور همین جوان های بسیجی ورق برگشت. انگار پرستاران و نیروهای بیمارستانی روحیه گرفتند. به وضوح دیدند که تنها نیستند. در این فاصله نیروهای جهادی دیگر هم پای کار آمدند و کارگاه های تولید ماسک به سرعت راه اندازی شدند و رفته رفته توانستیم با همین ایثارگری ها کنترل اوضاع را به دست بگیریم و آرامش نسبی را به این بیمارستان ها برگردانیم.
- آیا این خبر درست است که با تلاش نیروهای خودجوش بسیجی در قرارگاه های استانی روزانه هزاران ماسک در شهرهای مختلف تولید می‌شود و در برخی از آن ها دیگر خبری از کمبود ماسک نیست؟
بله خوشبختانه طبق آماری که ما در اختیار داریم تا کنون بیش از 9 هزار گروه جهادی اقدام به تولید ماسک کرده‌اند. نمی توانیم بگوییم که این نیاز به طور صد در صد برطرف شده است، اما به عنوان مثال اطلاع داریم که در اردبیل این نیاز به گونه ای رفع شده که حالا گروه‌های جهادی حاضر در این استان اعلام کرده‌اند که بخشی از تولیدات شان را می توانند در اختیار استان گیلان قرار دهند.
- آیا به برخی از گروه ها و تشکل های بسیجی ماموریت های ویژه ای داده شده است؟ به عنوان مثال اطلاع داریم که بسیج جامعه طلاب بعد از انجام استفتاء از مقام معظم رهبری در مورد تجهیزفوت شدگان مبتلا به کرونا پای کار غسل دادن و کفن کردن اموات در غسالخانه ها آمدند. این کار به انتخاب این جامعه از بسیجیان کشور انجام شده یا با توجه به ویژگی این طلاب به آن ها محول شده است؟
شیوع این بیماری با همه گرفتاری هایی که داشته است چهره مقابله ما با این ویروس را با همه کشورهای دنیا متفاوت کرده است. اعتقاد راسخی دارم که جلوه های ایثارگری این عزیزان در تاریخ ما ماندگار و مثال زدنی خواهد شد. این کاری نیست که خوشایند کسی باشد. بسیاری از این طلبه‌ها هرگز تجربه ورود به این فضا را نداشتند. اما عشق به ولایت و مردم و انجام کار واجب آن ها را به طور خودجوش پیشتاز این عرصه کرد. یعنی طلاب ما نخستین گروه از بسیجیان بودند که به طور آتش به اختیار به این حوزه ورود کردند و باعث تسکین نگرانی خانواده های داغدیده شدند.
بعد از پاسخ استفتاء از مقام معظم رهبری به مرور 5 هزار و 95 طلبه بسیجی کار بسیار دشوار و پرخطر غسل دادن اموات فوت شده از این بیماری را به عهده گرفتند. انجام این کار تنها با داشتن ایمان و اعتقادات راسخ دینی امکان پذیر است و می بینیم که این عزیزان به بهترین شکل ممکن این ماموریت را با اشتیاق و نه با اکراه انجام می دهند تا باعث آرامش خاطر خانواده های داغداری شوند که حتا امکان برگزاری مراسم ترحیم را هم ندارند و این مصیبت سختی برای این دسته از هم میهنان ماست.
این ماموریت بعد از انجام این حرکت های خود جوش به طور رسمی به جامعه بسیج طلاب ابلاغ شد. در برخی از استان های ما تعداد نیروی داوطلب برای این کار کم است. بد نیست بدانید که تعداد قابل توجهی از این عزیزان به دلیل انجام این کار شهرشان را ترک کرده و در غسالخانه شهرهای دیگری مشغول خدمت رسانی هستند. من در فضای مجازی تصاویر تاسف باری از شیوه خاک سپاری دسته جمعی در برخی از کشورهای غربی را دیدم. اگر این تفکر مخلصانه بسیجی نبود و میدان از حضور آن ها خالی می شد به واقع ما هم ممکن بود به گرفتاری های آن کشور ها دچار شویم و نتوانیم کنترل اوضاع را به دست بگیریم اما این جوان ها رحمت الهی شده اند و در این شرایط سخت آماده و حاضر به خدمت هستند.
- یکی از ظرفیت های بکارگیری از بسیجیان استفاده از ارتباط های موثر آن ها در متن محلات و مناطق و شهرستان ها و نقاط روستایی بوده است. در واقع عملکرد این گروه ها در مقیاس های کوچک جغرافیایی در مجموع باعث ثبت آمارهای فاخری در حوزه مقابله با بحران ویروس کرونا شده است. با توجه به این ویژگی تاثیرگذار چه وظایفی در مفاد تفاهم نامه پدافند زیستی با وزرات بهداشت به این گروه ها محول شد؟
مردم در کوچک ترین مقیاس های محل سکونت که همان محله ها هستند بسیجیان شان را می شناسند. مکان پایگاه و قرارگاه های بسیج در این نقاط مشخص است. همه می‌دانند که این گروه در همه بحران ها از زلزله گرفته تا سیل و ایجاد امنیت در محلات نقش موثری ایفا کرده اند. خیران و نیکوکاران هر محله به این بسیجیان مومن اعتماد دارند و کمک های شان را به آن ها می سپارند و همین امرو کار در این زمینه راه را برای کمک رسانی گسترده تر در شهرستان ها و شهر های بزرگ تر هموار می‌کند.
یک مثالی برای شما می‌زنم. در یکی از شهرهای کم برخوردار خراسان شمالی گروهی از همین بسیجیان در حال آماده سازی 6 هزار بسته از اقلام بهداشتی برای نیازمندان بودند. این کاربه طور آتش به اختیار در همان روزهای نخست بحران شکل گرفت. تعدادی از این جوان ها متوجه شدند که این بیماری برای سالمندان مخاطره آمیز است و خرید های آن دسته از سالمندانی که کسی در کنار خود نداشتند را به عهده گرفتند.نتیجه این کارها به گوش مسئولان بالادست استان رسید و آن ها نیز با پای کار آوردن خیران و نیکوکاران شناخته شده‌ای اقدام به کمک رسانی به این گروه کردند و این 6 هزاربسته با همین همکاری و اعتماد متقابل طرفین تبدیل به 156 هزار بسته شد و به دست خانوارهای نیازمند رسید. خب همین یک نمونه نشان می‌دهد که اعتماد به این جوان های آتش به اختیار بسیجی تا چه اندازه می تواند نتایج مثبتی را رقم بزند.
- این گروه‌ها عملکردی در پیشینه خود داشته‌اند که حالا به کار بازکردن گره‌های بحران مقابله با کرونا آمده باشد؟
بله. انجام برخی از کارها بدون برخی زمینه هایی که این گروه‌ها از پیش ایجاد کرده بودند بسیار زمان‌بر تر می شد. مسئله زمان در مقابله با این بحران اهمیت ویژه ای دارد. وقتی ما می‌خواهیم به گروه‌های کم برخورداری که توان خرید اقلام بهداشتی و مواد ضد عفونی کننده را ندارند کمک کنیم نیاز به راستی آزمایی داریم. نیاز داریم بدانیم که این کمک‌ها به نیازمندانی می‌رسد که حقیقتا توان خرید این کالاها را ندارند. یا نیاز به بانک بیماران، معلولان، جانبازان و افراد سالمندی داریم که در این شرایط بحرانی نیاز به غربالگری ها و رسیدگی‌های ویژه دارند.
تصور کنید قرار باشد از صفر شروع کنیم و ایجاد این بانک اطلاعاتی را در محله ها کلید بزنیم. در این شرایط بحرانی این کار تا چه اندازه می‌تواند زمان بر باشد؟ اما همه این اطلاعات در اختیار این گروه‌های بسیجی هست. چرا که آن ها سال ها در دل همین محله ها و در همسایگی همین افراد زندگی کرده‌اند. بارها به کمک آن ها رفته‌اند و در این شرایط هم مردم به آن ها اعتماد دارند و به اصطلاح حرف آن ها بیشتر از خیلی مسئولان دیگر در متن همین محله ها برو و خریدار دارد.
- فعالیت های بسیجیانی که اکنون ذیل دستورات پدافند زیستی مشغول خدمت رسانی در حوزه ضد عفونی کردن مبلمان شهری هستند شامل چه مواردی می شود؟
این گروه گسترده و مخلص کمتر از عزیزان دیگر ما که در بیمارستان ها، غسالخانه ها،کارگاه های تولیدی و گروه های توزیع اقلام غذایی و بهداشتی مشغول به خدمت هستند، دیده شده اند. در حالی که داوطلب انجام کار بسیار ارزشمندی شده اند. لازم است بار دیگر تاکید کنم که پدافند زیستی سپاه پاسداران به صورت مستقل تصمیم به انجام فعالیتی در این زمینه نکرده است. طبق مفاد تفاهم نامه با وزرات بهداشت در واقع نیروهای ما در سراسر کشور در خدمت متخصصان این وزارت خانه قرار گرفته‌اند تا با توجه به نظرات کارشناسی شده اتفاق های موثری در زمینه مقابله با این بیماری انجام شود. در جلساتی که با این متخصصان داشتیم آن ها نقاطی از اماکن شهری که می توانند بیشترین میزن آلودگی ویروسی داشته باشند را مشخص کردند. دستگاه های خودپرداز، مبلمان وسایل حمل و نقل عمومی، پمپ بنزین ها، تاکسی‌ها و درمانگاه ها از نقاطی بودند که باید به طور روزانه ضد عفونی می شدند و این مهم با کمک تعداد زیادی از بسیجیان گردان های بیت المقدس،کوثر و گردان های امام حسین در حال انجام است.
- سردار غلامی، با توجه به این عملکردها به نظر می رسد در هفته های گذشته از برخی بحران ها مانند کمبود ماسک،کمبود نیروی خدماتی در بیمارستان ها، نحوه خاکسپاری اموات، تجهیز نقاهتگاه ها و کمک رسانی ضروری به نیازمندان تا حدودی فاصله گرفته ایم، یا دست کم کنترل بیشتری بر ابعاد گسترده این بحران ایجاد شده است. این روزها مهم ترین دغدغه پدافند غیرعامل زیستی سپاه معطوف به انجام چه اقداماتی شده است؟
اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی اهمیت دو چندانی در کنترل و مهار این بحران پیدا کرده است. به لطف الهی و اجرای دستورات کارشناسی شده متخصصان امر و خدمت رسانی مخلصانه کادر درمان و بسیجیان سراسر کشور اوضاع در برخی از استان های ما ثبات پیدا کرده است و حرکت برای مهار کامل بیماری و حتی اقدامات پسا بحران در این نقاط آغاز شده است. در چنین شرایطی قطع زنجیره انتقال اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. شرایط مردم عزیز ما کاملا قابل درک است. آن ها هفته هاست که در خانه مانده اند. بازار ها تعطیل است. فعالیت مراکز تجاری و اقتصادی، آموزشی و تفریحی متوقف شده است.
تردد در جاده های شهری ممنوع شده و سرپیچی از این قوانین می تواند منجر به بروز شیوع بیماری در یک نقطه شود و دوباره همه دستگاه ها را درگیر خود کند. به همین دلیل سرکشی تیم های بسیجی به این نقاط به ویژه مراکز تجاری و تفریحگاه ها و همچنین ایجاد ایست‌های بازرسی برای غربالگری و به طور کلی جلوگیری از ایجاد هر نوع تجمع در اماکن شهری از مهم ترین وظایف گروه های ما در سرتاسر استان هاست.خوشبختانه مردم تا این لحظه همکاری قابل قبولی با مسئولان داشته اند و بسیاری از آن ها در قرنطینه خانگی به سر می‌برند.امیدواریم با ادامه این روند و توجه جدی مردم به طرح فاصله گذاری اجتماعی به زودی شاهد مهار این بحران در کل استان های کشور باشیم.