به گزارش مشرق، وام‌های دانشجویی در تمام دنیا، نوعی کمک مالی به دانشجویان است که امکان تحصیل را برای آنها راحت‌تر می‌کند. معمولا طبق قوانین هر کشور، دانشجویان از زمان مشخصی به‌بعد باید نسبت به بازپرداخت این وام اقدام کنند. اما برخی به‌دلایل مختلف قادر به بازپرداخت اقساط وام نیستند. بدهی وام‌های دانشجویی در آمریکا از سال ۲۰۰۶ روبه‌افزایش است، به‌طوری که میزان این بدهی‌ها در سال ۲۰۱۹ نزدیک‌به ۱.۶ تریلیون دلار رسید که حدود ۷.۵ درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا را شامل می‌شود.
بیشتر بخوانید:
بایدن: رئیس‌جمهور شوم قول می‌دهم همیشه حقیقت را بگویم
جو بایدن که در دوره هشت ساله ریاست‌جمهوری باراک اوباما معاون او بود، درحال‌حاضر خود را یکی از اصلی‌ترین نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا از حزب دموکرات معرفی کرده و رقیب جدی ترامپ شناخته می‌شود. او هم مانند تمام نامزدهای انتخاباتی دنیا برنامه‌هایی را به‌عنوان طرح‌های پیشنهادی برای دولت آینده خود اعلام کرده است. یکی از آنها که توجه زیادی را به‌خود جلب کرده، لغو بدهی وام‌های دانشجویی برای خانواده‌های کم‌درآمد یا با درآمد متوسطی است که فرزندان‌شان در دانشگاه‌های دولتی یا خصوصی تحصیل می‌کنند و به‌خاطر وام دانشجویی به دانشگاه‌ها بدهکار هستند. پیش از این، برنی سندرز که از رقابت‌های حزب دموکرات برای انتخابات ریاست‌جمهوری کنار رفته بود، در طرح مشابهی پیشنهاد لغو تمام وام‌های دانشجویی را برای همه دانشجویان اعلام کرده بود.
به گزارش «واشنگتن‌پست»، براساس طرحی که بایدن اعلام کرده، تمام بدهی‌های دانشجویان دانشگاه‌های دولتی و برخی دانشگاه‌های خصوصی و کسانی که سالانه تا ۱۲۵ هزار دلار درآمد دارند، لغو خواهد شد. طبق این طرح، دولت فدرال به‌جای دانشجوی وام‌گیرنده، مبلغ بازپرداخت ماهیانه را پرداخت می‌کند. اجرای این طرح با توجه به شرایط فعلی و شیوع کرونا که وضعیت اقتصادی را دچار مشکل کرده و باعث رکود بسیاری از مشاغل شده، بسیار می‌تواند برای خانواده‌های کم‌درآمد و ضعیف آمریکایی موثر و کمک‌کننده باشد.
شرایط طرح جو بایدن در بخشش وام‌های دانشجویی
طبق طرحی که جو بایدن به‌عنوان یکی از برنامه‌های خود برای آینده ریاست‌جمهوری خود اعلام کرده، تمام بدهی‌های دانشجویان فدرال که در کالج‌های دو و چهار ساله تحصیل می‌کنند و سالیانه کمتر از ۱۲۵ هزار دلار درآمد دارند، بخشیده می‌شود و دیگر موظف به پرداخت بدهی‌ها نیستند. به گزارشforbes ، درعوض دولت فدرال بازپرداخت بدهی‌های این گروه از دانشجویان را برعهده می‌گیرد و تا پایان تسویه وام، ماهیانه آن را پرداخت می‌کند. همچنین این بخشودگی بدهی‌ها شامل حال دانشجویانی هم می‌شود که در کالج‌های خصوصی سیاهان آمریکایی تحصیل کرده‌اند. اما سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که بایدن چگونه می‌خواهد بخشودگی بدهی وام‌های دانشجویی را جبران کند؟ او این‌گونه عنوان کرده که برای این مشکل هم چاره‌ای درنظر گرفته و درصورت اجرایی شدن آن، قرار است طرح کاهش نرخ مالیات بر «زیان اضافی کسب‌وکارها» که پیش‌تر تصویب شده بود، لغو شود. هزینه بدهی هر وام دانشجویی در طول ۱۰ سال متفاوت است، اما چیزی حدود ۷۵۰ میلیارد دلار را دربرمی‌گیرد.
طبق طرح جو بایدن، دست‌کم ۱۰ هزار دلار از بدهی وام هر دانشجو لغو می‌شود. علاوه‌براین، اگر دانشجوی مقروض کمتر از ۲۵ هزار دلار در سال درآمد داشته باشد، ملزم به پرداخت وام دانشجویی فدرال نبوده و هیچ بهره‌ای به وام‌های دانشجویی آنها تعلق نمی‌گیرد. علاوه‌برآن، اگر دانشجویی بیشتر از ۲۵ هزار دلار در سال درآمد داشته باشد، تنها ملزم به پرداخت پنج درصد از درآمد خود به‌عنوان بازپرداخت وام دانشجویی خواهد بود. همچنین، بعد از ۲۰ سال، وام‌های دانشجویی فدرال بخشیده شده و هیچ مالیات بر درآمدی درخصوص بخشودگی وام دانشجویی تعلق نمی‌گیرد.
وام‌های دانشجویی در آمریکا
رهبران آمریکایی با بالا رفتن بدهی‌های وام‌های دانشجویی، آن را یک بحران برای اقتصاد این کشور تلقی کرده‌اند. هر ساله حدود ۲۰ میلیون آمریکایی وارد دانشگاه می‌شوند که از این میان، حدود ۱۲ میلیون نفر یا ۶۰ درصد از وام دانشجویی برای تامین هزینه‌های تحصیلی خود استفاده می‌کنند. به‌طور تقریبی چیزی حدود ۴۵ میلیون نفر دانشجوی آمریکایی از وام‌های دانشجویی استفاده می‌کنند. سال ۲۰۱۸، یک دانشجوی وام‌گیرنده هنگام فارغ‌التحصیلی چیزی حدود ۳۷ هزار و ۱۷۲ دلار به دانشگاه بدهکار بوده که در مقایسه با سال ۲۰۰۵، حدود ۲۰ هزار دلار افزایش داشته است. وام دانشجویی معمولا به‌شکل ناعادلانه‌ای توزیع می‌شود، به‌طوری که نژاد و طبقه اجتماعی فاکتورهای مهمی در توزیع وام‌ها محسوب می‌شوند. حدود ۳۰ درصد از تمام دانشجویان آمریکایی از وام دانشجویی برخوردار نمی‌شوند. دانشگاه‌های فونیکس، والدن، جنوب‌شرقی نووا، کاپلا و استرایر بالاترین بدهی‌های وام دانشجویی را دربرمی‌گیرند. غیر از دانشگاه جنوب‌شرقی نووا، مابقی دانشگاه‌ها خصوصی و غیرانتفاعی هستند. حدود ۵۲ درصد از وام‌های دانشجویی طی بازه ۱۲ ساله باید پرداخت شوند.
در اروپا از آنجا که تحصیلات دانشگاهی بیشتر به‌صورت دولتی است و از بودجه دولتی استفاده می‌شود، کمتر وام‌های دانشجویی اعطا می‌شود. اما در آمریکا، بیشتر دانشگاه‌ها و کالج‌ها با بازپرداخت وام‌های دانشجویان و خانواده‌های آنها اداره می‌شوند. برخی موسسات و دانشگاه‌های خصوصی و دولتی هم هزینه‌های خود را از هدایای خیران و فارغ‌التحصیلان و درآمدهای سرمایه‌گذاری تامین می‌کنند. بخشی از وام‌های یارانه‌ای که جزء وام‌های فدرال محسوب می‌شود، بازپرداخت حدودا ۶ ماهه دارد که پس از فارغ‌التحصیلی باید تسویه شود. این وام‌ها معمولا به‌صورت خودکار و تنها با رعایت شرایط برقرار می‌شود. وام‌های دیگری هم هست که به والدین داده می‌شود و محدودیت‌های بیشتری دارد و بلافاصله بعد از اخذ وام، بازپرداخت‌های آن آغاز می‌شود. وام‌های دانشجویی خصوصی هم نوع دیگری از وام‌های دانشجویی در آمریکاست که هم به دانشجو و هم به والدین داده می‌شود. این نوع وام، محدودیت‌های بالاتری داشته و بعد از فارغ‌التحصیلی بازپرداخت آن آغاز می‌شود. سود بهره این وام‌ها بالاتر از وام‌های فدرال است. به‌طورکلی، وام‌های دانشجویی فدرال بالاترین میزان وام‌ها را به‌خود اختصاص داده و مبلغ کلی حدود یک تریلیون و ۵۰۰ میلیون دلار را شامل می‌شود که در اختیار ۴۳ میلیون دانشجو قرار گرفته شده است.
تمام بازپرداخت‌های این وام‌ها ۶ ماه پس از فارغ‌التحصیلی یا از زمانی که دانشجو به‌صورت پاره‌وقت در دانشگاه حضور پیدا می‌کند، آغاز می‌شود. دانشجویان سال اول کارشناسی‌ارشد سالیانه پنج هزار و ۵۰۰ دلار؛ دانشجوی سال دوم کارشناسی‌ارشد سالیانه ۶ هزار و ۵۰۰ دلار و دانشجوی سال سوم و آخر هم سالیانه هفت هزار و ۵۰۰ دلار باید بازپرداخت وام داشته باشند. وام‌های دانشجویی بدون یارانه فدرال که ضمانت دولت آمریکا را دارد، مشمول کنترل سود شده و بهره‌ای به وام دانشجویان تعلق نمی‌گیرد. به‌عنوان مثال، دانشجویی که در دوران دانشجویی خود ۱۰ هزار دلار وام گرفته، بعد از فارغ‌التحصیلی هم موظف است همین مقدار ۱۰ هزار دلار را پرداخت کند.
وام‌های دانشجویی خصوصی
علاوه‌بر وام‌های دانشجویی فدرال که پشتوانه دولتی دارد، وام‌های خصوصی هم برای استفاده دانشجویان مهیاست که دولت آمریکا در آن هیچ نقشی ندارد و وام از سوی بانک‌ها یا شرکت‌های مالی در اختیار دانشجویان و برحسب نیاز آنها قرار می‌گیرد. مقدار وام‌های خصوصی بالاتر است و معمولا دانشجویان زمانی سراغ آن می‌روند که از گرفتن وام‌های فدرال و دولتی ناامید شده باشند. طرح بازپرداخت آنها نسبت به وام‌های فدرال انعطاف‌پذیری کمتری داشته و هزینه‌ها و جریمه‌های بیشتری را شامل می‌شود. بازپرداخت این وام‌ها هم ۶ماه و گاهی ۱۲ماه بعد از فارغ‌التحصیلی است و مقدار سود بهره آن به اصل وام اضافه شده و به‌دلیل بهره‌های بالایی که دارد، به‌عنوان آخرین راه چاره مورداستفاده دانشجویان قرار می‌گیرد.
بهره وام‌های دانشجویی
میزان بهره وام‌های دانشجویی از سوی کنگره آمریکا تعیین شده و مقدار ثابتی را شامل می‌شود. اما وام‌های خصوصی معمولا میزان بهره بالاتری دارد و مقدار آن بسته به نوسانات بازارهای مالی متغیر بوده و بالا و پایین می‌شود. به گیرندگان وام که سابقه خوبی در پرداخت بدهی‌های خود ندارند، سودهای بالاتر از ۶ درصد تعلق می‌گیرد.
بازپرداخت وام‌های دانشجویی
زمانی که فاز بازپرداخت وام‌های دانشجویی فدرال شروع می‌شود، به‌طور خودکار وارد سیستم بازپرداخت استاندارد می‌شود که طبق آن، وام‌گیرنده ۱۰ سال زمان دارد تا تمام وام خود را پرداخت کند. میزان بدهی ماهیانه از سوی سیستم وام‌دهنده و با محاسبه درآمد فرد وام‌گیرنده محاسبه می‌شود. گاهی بسته به میزان مبلغ وام، ممکن است بازپرداخت‌ها حتی کمتر از ۱۰ سال هم زمان‌بندی شود. اما حداقل مقداری که برای بازپرداخت برای دانشجو تعیین می‌شود، ۵۰ دلار است که باید ماهیانه پرداخت کند. درصورتی که میزان بازپرداخت بدهی وام بالا باشد و درآمد فرد برای پرداخت این مبلغ بسیار پایین یا حتی صفر باشد، طبق طرح بازپرداخت برحسب درآمد با او رفتار می‌شود، به‌طوری که فرد ملزم است ۱۰، ۱۵ یا ۲۰ درصد از درآمد خود را به‌مدت ۲۰ تا ۲۵ سال به بازپرداخت بدهی وام دانشجویی اختصاص دهد.
ناتوانی دانشجویان در بازپرداخت وام‌های دانشجویی
همان‌طور که گفتیم، حدود ۴۵ میلیون نفر دانشجوی آمریکایی بابت وام‌هایی که گرفته‌اند، به دولت فدرال بدهکار هستند و از آنجا که مبلغ زیادی به‌دلیل ناتوانی دانشجویان در بازپرداخت، به دولت برنمی‌گردد، این مساله برای این کشور مشکل‌آفرین شده و بحرانی را ایجاد کرده است. بسیاری از دانشجویان معتقدند که مدرک تحصیلی درآمد بالایی را برای آنها به ارمغان می‌آورد و با کمک آن می‌توانند بدهی‌های خود را بپردازند. یکی از دانشجویان دختر دانشکده حقوق «ورمونت»، در سال اول، دانشجوی باهوشی بود، اما بعد از فوت مادرش، از نظر روحی به هم ریخت و همین امر باعث شد نتواند دوره تحصیل خود را با موفقیت تمام کند. او برای تامین شهریه دانشگاه خود وام دانشجویی گرفته بود و حالا بدون در دست داشتن مدرک نمی‌توانست به‌طور حرفه‌ای در جایی مشغول کار شده و درآمد کافی برای پرداخت مبلغ بدهی وام به‌دست آورد. مبلغ بدهی که باید می‌پرداخت، با توجه به بهره آن طی چند سال از ۷۰ هزار به ۱۶۰ هزار دلار رسید و همین امر بازپرداخت را برای او دشوار کرد. او یکی از ۴۵ میلیون نفر دانشجویی است که به دولت فدرال بدهکار است.
به گزارش «فایننشال‌تایمز»، طبق آمار به‌دست‌آمده، افراد بین ۲۵ تا ۳۴ سال حدود یک‌سوم شمار بدهکاران وام دانشجویی را در آمریکا تشکیل می‌دهند. آنها با توجه به بحران‌های شدید اقتصادی که در یک دهه اخیر دامنگیر آمریکا شده، ازجمله بحران‌های مالی، رکود دستمزدها و افزایش شهریه‌های دانشگاهی در پرداخت بدهی وام‌های خود ناتوان بوده‌اند و حالا برخی بدهی‌ها با توجه به سودهایی که به آن تعلق گرفته، سر به فلک می‌کشد. برای بسیاری از این نسل، تحصیلات عالی نه‌تنها گرهی از مشکلات آنها باز نکرد بلکه بدهی وام‌هایی که در دوران دانشجویی گرفته‌اند، به کابوسی برایشان تبدیل شده است که به این راحتی‌ها از آن خلاص نمی‌شوند. این مساله آنقدر برای آمریکا بحران‌زا بوده که به یکی از مهم‌ترین موضوعات موردتوجه برای نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تبدیل شده و بسیاری از آنها با ارائه طرح‌هایی در این رابطه سعی می‌کنند نگاه‌ها را به سمت خود جلب کرده و بازی را به نفع خود تمام کنند.
بالا بودن شهریهها
یکی از دلایل اصلی در ناتوانی پرداخت وام‌های دانشجویی بالا رفتن نسبی شهریه دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر است. شهریه دوره چهار ساله کارشناسی در آمریکا حدود ۲۰۰ هزار دلار است. دانشجویان رشته حقوق برای اخذ مدرک تحصیلی خود باید ۵۰ تا ۶۰ هزار دلار هم برای یک سال اضافه‌تر به دانشگاه بپردازند. تحصیل در رشته حقوق در دانشگاه هاروارد سالانه حدود ۶۵ هزار و ۸۷۵ دلار تمام می‌شود و این مقدار در دانشگاه پرینستون سالانه ۵۱ هزار و ۸۷۰ دلار است.
دلایل اساسی
یکی از محققان آمریکایی معتقد است که بحران بدهی وام‌های دانشجویی بیشتر نتیجه کاهش بودجه ایالتی و فدرال است. بودجه فدرال در چند دهه اخیر به‌شدت کاهش یافته که از سال ۲۰۰۷ هم به اوج خود رسیده و همین امر بر درآمد دانشگاه‌ها تاثیر بسزایی داشته است. از سوی دیگر افزایش شهریه‌های دانشگاهی که از دهه ۱۹۵۰ آغاز شده، بار سنگینی را روی شانه‌های دانشجویان گذاشته که درنهایت منجر به افزایش بدهی‌های وام‌های دانشجویی در آمریکا شده است.
چرخه بدهی‌ها
بسیاری از دانشجویان بدهکار به دولت فدرال علاوه‌بر یک کار، به‌دنبال شغل‌های دوم و سوم هم هستند تا با کسب درآمد بیشتر بتوانند بدهی‌های عقب‌افتاده خود را پرداخت کنند. بعضی هم برای جبران این بدهی‌ها، تن به گرفتن وام‌های جدید با بهره‌های بالا می‌دهند که البته با این کار نه‌تنها مشکل‌شان حل نمی‌شود بلکه مشکل دیگری هم به دردهایشان اضافه می‌شود. بار سنگین بدهی وام‌های دانشجویی عواقب اقتصادی ناخوشایندی را برای آمریکا به‌دنبال داشته و باعث پایین آمدن نرخ مالکیت خانه شده و سرعت راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک کاهش یافته و هزینه مصرف‌کننده بالاتر رفته است. این بحران تا حدی پیش رفته که ترامپ هم وضعیت بدهی وام‌های دانشجویی را وخیم دانسته است، به‌طوری که این وام‌ها سال گذشته حدود هشت درصد از درآمد ملی کشور را به‌خود اختصاص داد. این درحالی است که ترامپ در آغاز دوران ریاست‌جمهوری خود متعهد شده بود میزان این بدهی‌ها را کاهش دهد، اما تلاش‌های او تاکنون بی‌نتیجه بوده است.