به گزارش مشرق، دوران دفاع مقدس روایتگر رشادت‌ها و دلاوری‌های انسان‌هایی آزاده است که با عزمی راسخ، گام در مسیری دشوار نهادند و اینگونه جلوه‌ای از عشق الهی را به منصه ظهور رساندند و آموزگار درس ایثار و ازخودگذشتگی شدند.
دوران دفاع مقدس یکی از درخشان‌ترین عرصه‌های دفاع محسوب می‌شود؛ هنگامه‌ای که ملت ایران در اتحادی بی‌نظیر و یکپارچه به مصاف با دشمن متجاوز آفرید و برای حفظ و پاسداری از خاک وطن، سراسر عشق، ایثار و شجاعت شد و پس از پایان دفاع مقدس نیز مجاهدانی از تبار شهیدان برای دفاع از اسلام و حریم اهل بیت (ع) در قامت مدافعان حرم در جنگ با اندیشه‌های افراطی و تکفیری، جامه برازنده شهادت را بر تن کردند و تحسین جهانیان را برانگیختند.
مطالعه، واکاوی، تبیین، پژوهش و ثبت و ضبط اتفاقات سال‌های ۵۹ تا ۶۷، صرفاً مطالعه خاطرات گذشته نیست؛ بلکه گنجی، مملواز بایدها و نبایدها، پیروزی‌ها و ناکامی‌ها، لزوم آمادگی‌ها و... است.
دفاع مقدس توانست قدرت و شجاعت ملت بزرگ ایران را نشان دهد و بر ظرفیت الهام‌بخشی ایران اسلامی به ملت‌های مسلمان و آزادیخواه جهان بیافزاید. رمز این درخشش در آن است که دفاع مقدس شاخه‌ای از اندیشه عاشورایی و در پیوندی استوار با حماسه حسینی است. دفاع مقدس دَری است که تا ابد گشوده خواهد ماند و از ورای آن می‌توان بیداری فطرت‌هایی را به نظاره نشست که یکی پس از دیگری، با شورش بر ظالمان و زورگویان عالم، تحقق وعده الهی و رسالت انبیاء و اولیای خداوند را نوید می‌دهند.
جریان پایدار دفاع مقدس
منطق دفاع مقدس جریانی پایدار است که باید از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد و تقویت شود. اگر می‌بینیم که امروز ایران، ترازی جهانی یافته است، مرهون جان‌فشانی‌های شیرمردان بیشه عشق است که با منطق ایثار با جهان سخن گفتند و با تکیه بر خداوند متعال، فرهنگ مقاومت را به وجدان‌های بیدارِ جهان هدیه کردند.
تاریخ ایران گواه آن است که پایداری و اقتداری که به برکت دفاع مقدس به دست آمد در هیچ دوره‌ای سابقه نداشته است. نگرانی نظام سلطه از قدرت ملت ایران و الهام‌بخشی و نفوذ آن در دل‌های آزادگان جهان در امروز نیز همان هراسی را انداخته است که در سال‌های دفاع مقدس انداخته بود.
ملت ایران فراموش نکرده است که در جنگ هشت ساله، دنیا به ما حتی سیم خاردار هم نمی‌فروخت. اما انواع اسلحه مدرن را در اختیار رژیم بعثی صدام می‌گذاشت. در چنین شرایطی بود که رزمندگان اسلام، آن بلاجویان عاشق، حماسه را با عرفان آمیختند و مسیر توحید، آگاهی، عدالت‌خواهی، ستم‌ناپذیری و آزادگی را به روی ملت‌ها گشودند.
یکی از اقدامات فرهنگی عصر حاضر پرداختن به حوزه ادبیات دفاع مقدس و فرهنگ پایداری است. ادبیات دفاع مقدس چند شاخه از جمله کتاب، داستان، نمایش‌نامه، شعر و بسترهای دیگر دارد. برای نهادینه سازی فرهنگ پایداری در سطح جامعه استفاده و بهره برداری حداکثری از ظرفیت نویسندگان و اهالی قلم می‌باشد.
دفاع حماسی رزمندگان از دین، فرهنگ و مرزهای کشور اسلامی به قدری تأثیرگذار بود که شاعران شعرهای زیادی را در زمینه جنگ تحمیلی، شهدا، رزمندگان، مجروحان و حتی خانواده این عزیزان سروده‌اند و بسیاری از اشعار که در دوران دفاع مقدس از رسانه‌های جمعی پخش می‌شد هنوز در ذهن مردم جای دارد و با پخش مجدد آن همان حس و حال را به شنونده و بیننده میدهد و دلیل تاثیرگذاری و ماندگاری شعر این شاعران درک همه‌جانبه دفاع مقدس بود و هست. این شاعران مصائب جنگ و رشادت‌ها و ایستادگی فرزندان میهن اسلامی را دیدند و حتی برخی از آن‌ها در جبهه‌های جنگ حضور داشتند.
کتاب خوب؛ تکمیل کننده پازل دفاع مقدس
کتاب‌ها می‌توانند نقش مقاومت، ایثار و شهادت در پیروزی رزمندگان دوران دفاع مقدس به خوبی برای جوانان تبیین کنند. برای دست به قلم شدن در رابطه با شهدا لازم است تا فرد نویسنده، شهدا را از جنبه‌های مختلف مانند ارتباط شهید با خود، با خدا، با خانواده و با جامعه مورد توجه قرار داده و بشناسد؛ چرا که درس‌های فراوانی برای مخاطب دارد. اگر نویسنده و اهل قلم و هنر کار را برای رضای خداوند و با اخلاص و خلوص نیت انجام دهد؛ کتاب و محصول فرهنگی و هنری تولید شده، مورد قبول و استقبال قرار می‌گیرد و تاثیرگزار خواهد بود.
یکی از حوزه‌هایی که زیاد به آن پرداخته نشده است، ثبت و ضبط خاطرات و اقدامات مادران، همسران و خانواده شهدا و رزمندگان دوران دفاع مقدس می‌باشد. احساسات مادران، همسران، فرزندان شهدا، جانبازان و ایثارگران دفاع مقدس و همچنین مدافعین حریم اهل بیت (ع) تا هنوز زیاد دیر نشده باید به رشته تحریر درآید. بانوان فعال در حوزه قلم باید به استخراج خاطرات، سوژه‌ها و اسناد پرداخته و شروع به نوشتن کنند، قطعاً به جهت وجود حس عاطفی خود می‌توانند راوی خوبی برای احساسات یک مادر، همسر و فرزند شهید و مادر، همسر و فرزند جانباز و ایثارگر باشند.
ضرورت دارد سبک زندگی، روش‌ها و منش‌های شهدا، رزمندگان و فرماندهان و پیشکسوتان دوران دفاع مقدس را به نسل امروز منتقل کنیم و این مهم با ادبیات پایداری ممکن خواهد شد که به دنبال خود فرهنگ پایداری را نهادینه‌سازی خواهد نمود. قطعاً علت بسیاری از مسائل و چالش‌های حاد فرهنگی جامعه ما، دور شدن از فرهنگ جهادی، بسیجی و شهادت است؛ هرچه بتوانیم ذهن جوان و جامعه امروزمان را به این فرهنگ نزدیک کنیم، قطعاً به همان اندازه از مشکلات جامعه کم و تحقق فرهنگ پایداری در سطح جامعه و به تبعه آن امنیت ملی پایدار میسر خواهد شد.
گنجینه دفاع مقدس
رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) در اهمیت جایگاه و نقش ویژه نویسندگان و اهل قلم در حوزه ادبیات دفاع مقدس در دیدار اعضای ستادهای برگزاری کنگره شهدای استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و خراسان شمالی فرمودند: «اگر چنانچه افرادی که اهل نگارشند، اهل قلم خوب هستند، اهل ذوق در این معانی هستند، بنشینند تصویرسازی کنند، کتاب‌هایی کوتاه که جوان حوصله کند بخواند، این‌ها را بسازند، کتاب تولید کنند؛ لازم نیست اغراق بکنند، لازم نیست خلاف واقع بگویند، همانی که هست را بدرستی بیان کنند، به زیبایی و شیوایی بیان بکنند؛ این، دل‌ها را جذب خواهد کرد؛ افراد را تحت تأثیر قرار میدهد.»
ثبت، روایت و نشر خاطرات رزمندگان، آزادگان و دیگر گروه‌های حاضر در حماسه دفاع مقدس از نظر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) همانند رگه‌ای از مواد ذی‌قیمتی است که در معدنی یافت می‌شود و با دنبال کردن آن می‌توان به گنجینه عظیمی از آثار ادبی و روایی دفاع مقدس دست یافت، گنجینه‌ای که به تعبیر ایشان تاریخ را پربار و درس‌ها و آموختنی‌ها را پرشمار می‌کند.
امروز رسانه‌ها و فضای مجازی بخش زیادی از دریافت فرهنگی مردم و به‌ویژه جوانان را به خود اختصاص داده و گرایش مردم نسبت به کتاب را کم کرده اند. اما کتاب جاذبه خود را حفظ کرده و فعالان این عرصه باید فعالیت کیفی و کمی بیشتری داشته باشند. پیوند با فضای مجازی اگرچه راهکار مؤثر و مفید است و در حوزه فرهنگ به خصوص در بخش ترویج فرهنگ دفاع مقدس نمی‌توان نگاه درآمدزا به فعالیت‌ها داشت.
در حال حاضر و آینده چگونه می‌توان فضای دفاع مقدس را برای کسانی که بنا بر موقعیت زمانی از قرارگیری در آن فضا و لمس آن محروم بوده‌اند، ملموس ساخت؟ تنها با ثبت و ضبط و انجام تاریخ شفاهی و با بکارگیری انواع هنرهای تجسمی و نمایشی توسط نویسندگان و اهل قلم و هنر، می‌توان خاطرات، رشادت‌ها و حماسه‌های دوران دفاع مقدس در قلب تاریخ ماندگار نمود تا آیندگان بتوانند از آن بهره برداری و استفاده نمایند.
پیوند فرهنگ و دفاع
در عصر حاضر، بدون تردید رسانه‌های شنیداری، دیداری و نوشتاری گویاترین زبان برای بیان صحنه‌های شکوهمند دفاع مقدس و بهترین زمینه برای ایجاد پیوند میان فرهنگ ایثار و شهادت با فرهنگ عمومی کشور است. شاید از آنجا که دفاع مقدس از حیث زمانی به ما نزدیک است، موجب شده که گاه از وقایع نگاری آن غفلت بورزیم و آنچنان که شایسته و بایسته دوران با شکوه حماسه و ایثار می‌باشد به آن نپرداخته‌ایم، تا آنجا که بسیاری از حقایق درخشان این حماسه در دل‌های صاحبان اسرار باقی مانده و برخی هم با آنان به خاک سپرده شده است.
انتقال دستاوردهای دفاع مقدس به نسل حاضر و آینده به صورت علمی و پژوهشی وظیفه مهم نویسندگان، اهل قلم و هنر است. برای روشن شدن اذهان تاریخ و نسل‌های آتی، باید ریشه‌های مختلف تهاجم خارجی دشمنان در مقاطع مختلف دوران مقدس و مقاومت، ایثار، از خودگذشتگی، یکپارچگی، وحدت و همدلی بی‌نظیر ملت قهرمان ایران برای آنان در محصولات فرهنگی و نوشتاری تبیین شود.
با وجود بسترهای متنوع رسانه‌ای، بر نویسندگان، اهل قلم و هنر است که بیش از پیش در زنده نگهداشتن این حماسه ماندگار تلاش نمایند. گنجینه بسیار بزرگی از اسناد، مدارک، حوادث، نامه‌های شهدا و خاطرات فرماندهان، رزمندگان، جانبازان، ایثارگران و خانواده‌های آنان در اختیار است که بخش زیادی از آن‌ها هنوز استخراج نشده است. البته ادبیات دفاع مقدس مثل خود فعالیت‌های جبهه و جنگ مظلوم است و انتظار می‌رود که اهل قلم و دلسوزان انقلاب و حتی آنان که قصد دارند نامشان در کنار نام شهدا جاودانه بماند، توجه بیشتری به این حوزه داشته باشند.