چهارمین گردهمایی سالیانه کسب‌وکارهای فعال در دیجی‌کالا، ۶ آبان ۱۳۹۹ برگزار شد. این دوره برخلاف سه دوره قبل، به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا به صورت آنلاین و با حضور تعدادی از فروشندگان دیجی‌کالا برگزار شد.
در آغاز این رویداد، حامد نواب تهرانی (مدیر ارشد واحد تعالی بازرگانی دیجی‌کالا) با حمید و سعید محمدی، بنیانگذاران دیجی‌کالا در مورد شرایط ویژه سال ۹۹ و برنامه‌های پیش‌روی دیجی‌کالا در این سال گفتگو کرد.
نقش مثبت و منفی کرونا بر فضای کسب‌وکارها
واضح است که سال ۹۹ با همزمانی همه‌گیری ویروس کرونا و بحران‌های اقتصادی شرایط خاصی را برای کسب‌وکارها رقم زده است. کاهش قدرت خرید مردم و افت چشم‌گیر ارزش ریال، مشکلات فراوانی در تولید، زنجیره تأمین و واردات و در مجموع، وضعیت پیچیده و دشواری را برای مشتریان و فروشندگان دیجی‌کالا نیز ایجاد کرده است.
به گفته حمید محمدی، به رغم همه مشکلات موجود، دیجی‌کالا و شرکای آن عملکرد خوبی داشتند. رشد قابل توجه مارکت‌پلیس (Marketplace) دیجی‌کالا با حدود ۱۰۰ هزار فروشنده و با ۳ میلیون تنوع کالایی نشان دهنده رونق نسبی این بازارگاه در سال اخیر است.
موفقیت دیجی‌کالا در گسترش فضای فروش در مدل مارکت‌پلیس
سعید محمدی در ادامه به پیشرفت قابل توجه پلتفرم مارکت‌پِلیس دیجی‌کالا اشاره کرد: دیجی‌کالا در ۱۲ ماه گذشته توجه خود را به توسعه در بخش‌های نرم‌افزاری و ابزارهای فروشندگان معطوف کرده است و البته از توسعه لجستیک و سلر هاب‌ها نیز غافل نبوده است. این نکته که تمام مراکز استان‌ها و همچنین شهرهای بزرگ هر استان، فروشنده‌هایی در پلتفرم مارکت‌پِلیس دارد گویای این توسعه است.
آمارهای حامد نواب تهرانی هم نشان می‌دهد دیجی‌کالا در توسعه در شهرهایی به غیر از تهران نیز موفق بوده است. به گفته مدیر ارشد واحد تعالی بازرگانی دیجی‌کالا، یک سوم فروش کل مارکت‌پِلیس دیجی‌کالا را فروشندگان خارج از تهران انجام می‌دهند و همچنین ۵۰ درصد فروشندگان فعال ما نیز خارج از تهران هستند.
حمید محمدی با تأکید بر این نکته که بیش از ۹۰ درصد کالاهای فروخته شده (به لحاظ تعداد) در دیجی‌کالا را فروشندگان مارکت‌پِلیس تأمین می‌کنند گفت: «۷۰ درصد فروش کل مارکت‌پِلیس (به لحاظ مالی) هم از طرف سلرها انجام می‌شود.»
در ادامه، سعید محمدی این آمار ۷۰ درصدی را با پلتفرم‌های مشابه و موفق در عرصه بین‌المللی مثل آمازون، مقایسه کرد و گفت: «در آمازون ۶۰ درصد فروش از طرف فروشندگان مارکت‌پِلیس انجام می‌شود و ۴۰ درصد دیگر به صورت خرده‌فروشی است.»
خریدار و تأمین کننده، دو بازوی مهم یک پلتفرم دو سویه
در ادامه این گفتگو، برادران محمدی در مورد مفهوم پلتفرم‌های آنلاین دو سویه توضیح دادند. منظور از پلتفرم‌های two-sided پلتفرم‌هایی هستند که هسته اصلی کسب‌وکارهای اینترنتی را شکل می‌دهند و در آنها یک شرکت نرم‌افزاری با ارائه زیرساخت به جامعه بزرگی از مخاطبان، از ارائه مستقیم کالا فاصله می‌گیرد و بستر را برای ارائه کالا و خدمات از سوی دیگران فراهم می‌کند. مثلاً خود دیجی‌کالا، یک پلتفرم آنلاین دو سویه است که یک سوی آن فروشندگان و سوی دیگر کاربران به عنوان مصرف‌کننده قرار دارند. نمونه دیگر این پلتفرم‌ها را در وبگاه‌های فروش بلیت و تاکسی‌های اینترنتی نیز می‌بینیم.
مشخص است که این پلتفرم‌ها در حال نقش‌آفرینی در دنیای مدرن هستند. تمایز مهم این پلتفرم‌ها با مدل‌های قدیمی‌تر، توسعه‌پذیری آن‌هاست. این پلتفرم‌ها می‌توانند خیلی سریع و باکمک اکوسیستمی که با دو طرف تأمین کننده و خریدار می‌سازند رشد کنند، خلق ارزش کنند و به پیشرفت برسند.
برقراری توازن و تعادل؛ چالش اصلی پلتفرم‌های دو سویه
در ادامه این گفتگو که ۶ آبان در جریان رویداد اصلی گردهمایی سالیانه کسب‌وکارهای فعال در دیجی‌کالا صورت گرفت، برادران محمدی به چالش اصلی در عملکرد پلتفرم‌های دو سویه اشاره کردند: ایجاد توازن. به گفته آنها این پلتفرم‌ها شبیه الاکلنگی هستند که باید به هر دو سر آن توجه کنیم. این توجه به معنای ایجاد تعادل است. تعادلی که شاید با وجود اتفاقات محیطی بسیار، مثل بحران اقتصادی فعلی، دست نیافتنی باشد. در چنین شرایطی، افت ارزش ریال و کاهش قدرت خرید مردم و تمایل فروشندگان به افزایش قیمت برای تأمین کسب‌وکار خود، عوامل محیطی مؤثری هستند که دسترسی به تعادل را دشوار می‌کنند. در چنین شرایطی است که دیجی‌کالا در تلاش برای یافتن یک نقطه تعادل بهینه است؛ نقطه‌ای که الزاما منجر به رضایت هر دو طرف پلتفرم نمی‌شود.
حمید و سعید محمدی برای توضیح این موضوع، قیمت مرجع را مثال زدند و گفتند: در مسأله قیمت مرجع، تنها هدف دیجی‌کالا ایجاد تعادل بین دو طرف بود. مسأله‌ای که در آغاز کار، عامل نگرانی و نارضایتی فروشنده‌ها شد و حتی شاید فکر می‌کردند که دیجی‌کالا در حال مداخله به نفع مشتری است و در عین حال، مشتری از افزایش افسار گسیخته قیمت‌ها ناراضی بود!
سعید محمدی در ادامه گفت:«اولین باری که مسأله قیمت‌گذاری در آمازون مطرح شد، بعد از بحران کرونا و برای کنترل قیمت ماسک و مواد ضدعفونی کننده بود. توجه کنید که در اقتصاد آزاد آمریکا یا اروپا چنین نیازی اصلا وجود نداشته و بازار، خودش قیمت را تعیین می‌کرده است.»
فروشنده یا مشتری؟ کدام یک برای دیجی‌کالا اولویت دارد؟
در ادامه این رویداد، حامد نواب تهرانی، مدیر ارشد واحد تعالی بازرگانی دیجی‌کالا سؤال مهمی را مطرح کرد که دغدغه بسیاری از فروشندگان دیجی‌کالاست: «آیا درست است که می‌گویند کفه دیجی‌کالا به سمت مشتری سنگین‌تر است؟»
حمید محمدی در پاسخ به این سؤال، با اشاره به اهمیت توجه به هر دو طرف در یک پلتفرم دو سویه، به محدودیت‌هایی اشاره کرد که منجر به ناراحتی هر دو طرف فروشنده و مشتری می‌شود. به گفته او باید در نظر داشت که قانون حمایت از مصرف کننده برخی قوانین و شروط را برای یک کسب‌وکار آنلاین در نظر گرفته که در کنترل دیجی‌کالا نیست: مثل ضمانت ۷ روز تعویض کالا.
برادران محمدی به پیچیدگی‌ها و مشکلات موجود در چنین کسب‌وکاری اشاره کردند و تأکید کردند که به باور آنها بسیاری از مسائلی که دیجی‌کالا با آنها دست به گریبان است برای اولین بار در ایران مطرح شده‌اند و دیجی‌کالا الزاماً در اولین پاسخ به این مسائل، بهترین پاسخ را نمی‌دهد، بلکه دیجی‌کالا با یادگیری و حل مشکلات جدید، روز به روز بهتر می‌شود.
یکی از امکاناتی که اخیراً در دیجی‌کالا ایجاد شده است، Customer background check است که نرخ عودت کالاها از سوی یک مشتری را به خوبی نشان می‌دهد.
برادران محمدی با اشاره به اینکه در سال ۹۷ و ۹۸ تمرکز دیجی‌کالا بر روی تجربه مشتریان بود گفتند: ما تاکنون تمام توانمان را روی تجربه مشتری گذاشته‌ایم اما در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ تمرکز ما بر روی تجربه فروشندگان است.
آنها در ادامه به قابلیت ارسال از سوی فروشنده (Ship by seller) اشاره کردند که امکان جدیدی برای فروشندگان است و برای کسب‌وکارهای خاص بسیار کارآمد است. مثلاً کسب‌وکارهای مرتبط با گل‌های طبیعی یا کالاهای بزرگ یا حتی کالاهایی که نصب خاص دارند؛ مثل پیانو.
لزوم همراهی و همدلی برای رشد جمعی در کسب‌وکار آنلاین
در پایان این گفتگو حامد نواب تهرانی از دیگر خبرهای خوب برای فروشنده‌ها پرسید و برادران محمدی توضیحات مختصری از اتفاقات خوب پیش رو ارائه دادند:
یکی از این اتفاقات خوب، استفاده دیجی‌کالا از هوش مصنوعی برای کاهش نرخ رد شدن محتوای فروشندگان است. این خبر خوبی است که نشان می‌دهد به زودی، هوش مصنوعی در بهبود تجربه فروشندگان بسیار موثر عمل خواهد کرد.
حمید محمدی از تبلیغات محیطی و تلویزیونی برای توسعه مارکت‌پِلیس و افزایش فروش کسب‌وکارهای فعال در دیجی‌کالا خبر دادند و البته خبر خوش بررسی ساختار کمیسیون‌ها، به سمت کاهش آنها.
و در نهایت، برادران محمدی از جلسات ماهیانه ملاقات با فروشندگان فعال در مارکت‌پِلیس دیجی‌کالا گفتند و اهمیت ایده‌ها، پیشنهادات و انتقادات فروشنده‌ها را برای بهبود علمکرد سوی فروشندگان در مارکت‌پِلیس یادآور شدند.
مهمترین نکته‌ای که حمید و سعید محمدی برای بهبود عملکرد پلتفرم مارکت‌پلیس دیجی‌کالا عنوان کردند، همدلی و شکیبایی دو سوی این پلتفرم یعنی فروشندگان و خریداران است. به گفته آنها، با توجه به اینکه اقدام دیجی‌کالا یک حرکت پیشگامانه در حوزه تجارت الکترونیک در ایران است، لازم است با همدلی و تلاش برای ارائه بهترین عملکرد، همکاری خوبی در این زمینه بین دیجی‌کالا، فروشنده و مشتری شکل بگیرد.
تقدیر از فروشندگان برتر دیجی‌کالا
در بخش دیگری از این رویداد، دیجی‌کالا از ۷ فروشنده خود که بیشترین میزان فروش، بهترین علمکرد عملیاتی و بیشترین رشد فروش را داشتند تقدیر کرد. این کسب‌وکارها در حوزه‌هایی مانند فروش موبایل، فروش قطعات رایانه، مد و پوشاک، سوپر مارکت و فروش محصولات باغبانی فعالیت دارند.
همچنین در قرعه کشی‌های انجام شده در این گردهمایی آنلاین، دیجی‌کالا به قید قرعه، به ۵۰ نفر از فروشندگان خود کارت هدیه ۳ میلیون تومانی خرید از دیجی‌کالا و به ۳ فروشنده، کارت هدیه ۵۰ میلیون تومانی خرید از دیجی‌کالا هدیه داد.