به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، سرعت پاسخگویی و واکنش به دشمن یکی از مسائل مهم و حساس در مباحث نظامی است که شاید به قدمت تاریخ جنگ ها باشد. به طور کلی هر طرف که بتواند اصطلاحا نرخ آتش بیشتری را در طول نبرد حفظ کند، دست برتری علیه هدف داشته و می تواند در نهایت نتیجه درگیری را به نفع خود تغییر دهد. همین تفکر در اصل از ابتدا باعث توسعه سلاح های گلنگدنی به جای تفنگ های سر پر، تفنگ های نیمه اتوماتیک و در نهایت سلاح های با توان شلیک رگبار شد.
این مسئله به سلاح های انفرادی محدود نشده و در همه بخش های نظامی سعی شده روش های مختلفی برای افزایش نرخ آتش به انجام برسد؛ از افزایش سرعت مکانیزم بارگذاری در سیستم های توپخانه ای تا هواپیماهای رزمی با قابلیت شلیک و هدایت همزمان چند موشک تا حتی زیردریایی هایی که می توانند به صورت هم زمان چندین اژدر را به سمت هدف شلیک و هدایت کنند.
بیشتر بخوانید:
یکی از مسائل مهم در خصوص افزایش نرخ آتش، بحث توان آماده سازی پرتابه ها برای شلیک است. برای نمونه در یک سلاح سبک، شما می توانید خشاب های بزرگتر یا از نوار گلوله برای تغذیه استفاده کنید یا در یک سیستم توپخانه ای با طراحی جدید تر تعداد گلوله در دسترس خود را بیشتر کنید. هر چه مشخصا وزن و اندازه پرتابه بزرگتر باشد این مسئله سختر و پیچیده تر خواهد بود.
موشک های بالستیک مشخصا به عنوان یکی از بزرگترین پرتابه های نظامی عملیاتی حال حاضر جهان همیشه دارای چالش هایی برای بحث انتقال به محل پرتاب و آماده شدن برای شلیک بوده اند و زمان لازم برای انجام این فعالیت ها معمولا به عنوان یکی از نقاط منفی برای موشک های بالستیک به حساب می آمد. کم کم با توسعه موشک های سوخت جامد، توسعه حامل های با تحرک بالا و افزایش پروسه هدف دهی به موشک ها، بخش زیادی از این مشکلات حل شد.
ایران؛ سرزمین چالش‌ها و راه‌حل‌های موشکی
در جمهوری اسلامی ایران، موشک به عنوان یک سلاح اصلی و بخش مهمی از توان بازدارندگی کشور محسوب می شود. در ایران، مسیر با موشک های اسکاد سوخت مایع در زمان جنگ تحمیلی آغاز شده و کم کم نسل جدید موشک های بالستیک با سوخت مایع، سپس پرتابگرهای جدید، موشک های سوخت جامد، افزایش دقت موشک ها، سیلوهای پرتاب گر زیرزمینی و شهرهای موشکی و ... به وجود آمدند.
اما بر اساس تصاویر موجود، جدیدترین دستاورد سپاه که با حضور سرلشکر سلامی رونمایی شد، نوعی سیستم حامل برای موشکهای بالستیک در شهرهای موشکی است که زمان لازم برای آماده‌سازی و پرتاب موشک‌ها را شدیدا کاهش می‌دهد. دستاورد سپاه که به "تیربار موشکی" معروف شده، به زبان ساده در حقیقت یک سیسم ریلی است که موشک های سنگین (در مورد پخش شده سری عماد را) بعد از سوخت‌گیری و آماده شدن برای پرتاب، به وضعیت عمودی در آورده و مثل گلوله‌های فشنگ که روی جایگاه نگهداری قرار می‌گیرند، آنها را روی یک ریل به سمت محل پرتاب می‌برد.
فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4
نگاهی دقیق تر به دستاورد جدید موشکی سپاه
این مسئله در خصوص موشک های بالستیک خصوصا سوخت مایع می تواند به میزان قابل توجه و تاثیرگذاری در زمان صرفه جویی کند. برای توضیح بهتر این مسئله به این نکات توجه کنید: با رسیدن دستور برای حمله به یک هدف، سوخت گیری موشک های مایع آغاز می شود. موشک های سوخت مایع به نسبت موشک های سوخت جامد سرعت کمتری برای آماده شدن جهت پرتاب دارند و زمانی که سوخت گیری آنها انجام شود معمولا به دلیل حساسیت های موجود، حتما باید شلیک صورت بگیرد تا وارد پروسه تخلیه سوخت نشود.
در عین حال موشک های سوخت مایع وقتی در وضعیت انبارداری هستند نسبت به موشک های سوخت جامد از نظر عمر انبارداری و امنیت انبارداری در وضعیت بهتری هستند. حالا با اضافه شدن این قابلیت، بارگذاری موشکهای سوخت مایع از نظر زمان پرتاب به عدد بهتری رسیده و یکی از بزرگترین معایب آنها حل می‌شود.
موشک های سوخت جامد سجیل روی پرتابگر متحرک در سمت راست و سمت چپ نیز احتمالا موشک های سوخت مایع سری قیام در وضعیت ذخیره
نکته مهم دوم اینکه اگر به تصاویر موجود دقت کنیم، مسیری که موشک های بالستیک آماده شده در حال عبور از آنها هستند اصولا برای حرکت افقی موشک ها طراحی نشده است. در این جا دو وضعیت پیش می آید، یا سپاه پاسداران اخیرا و پس از دست یافتن به دستاورد اخیر، اقدام به ایجاد مسیرهای جدید کرده یا اینکه دستاوردی که به نمایش درآمده اصولا یک حرکت عملیاتی شده در سالهای قبل بوده که تنها امروز زمان رسانه ای شدن آن فرا رسیده است.
با توجه به قدمت بحث شهرهای موشکی، اگر با یک دستاورد باسابقه رو به رو باشیم مشخصا سوال همیشگی پیش خواهد آمد که اگر این دستاورد امروز مجوز نمایش پیدا خواهد کرد پس دستاوردهای مخفی و غیر منتظره سپاه چه خواهد بود؟ مسئله ای که می تواند توجه به اصل مهم غافلگیری برای دشمن را مجددا به همراه داشته باشد.
موشک های عماد سپاه در حال حرکت بر روی ریل - به پهنا و ارتفاع محل عبور دقت کنید
نکته سوم در خصوص این دستاورد این مسئله است که با عملیاتی شدن موشک عماد در این وضعیت، تقریبا می‌توان با توجه به وزن بالا و اندازه بزرگ این موشک این گونه اعلام کرد که تمامی موشک های بالستیک ایرانی از این بعد در شهرهای موشکی مستقر و آماده عملیات شده اند. این اولین حضور رسمی موشکهای عماد در شهرهای موشکی ما به حساب می‌آید. فراموش نکنیم که تا پیش از این بیشتر شاهد حضور موشک های سری قیام در این شهرهای موشکی بوده‌ایم.
این موشک در حقیقت مدل ارتقاء یافته بر پایه خانواده شهاب بوده و با برد زیر 1000 کیلومتر بیشتر مخصوص حمله به پایگاه های نظامی نیروهای بیگانه در نزدیکی مرزهای کشور ما بودند. حالا با زیرزمینی شدن عماد شاهد این هستیم که یک موشک سوخت مایع جدید به جمع زیر زمینی پرتاب های ایرانی اضافه شده و حالا کل سوخت مایع های سپاه در فضای امن تر و البته با سرعتی بیشتر آماده شلیک می شوند.
آماده کردن موشک در فضای مستحکم شهرهای زیرزمینی و در عین حال افزایش سرعت بارگذاری با دستاورد جدید، دو مورد از مصائب سنتی موشکی‌های بالستیک یعنی در معرض خطر بودن در زمان سوخت‌گیری در فضای باز یا سالن‌های با حفاظت کم در برابر حملات هوایی و البته زمان بیشتر برای آمادگی برای پرتاب را حل می‌کند.
موشک عماد در حال آماده سازی برای نصب روی حامل ریلی در شهر موشکی
اما نکته چهارم و آخر در خصوص این ریل های حامل موشک که شاید از باقی نکته ها جالب تر باشد این که سپاه نه فقط یک حامل متحرک برای موشک های درون شهرهای زیرزمینی طراحی کرده بلکه به نظر میرسد لانچر موشک نیز متحرک شده و روی این ریل قرار گرفته است. اگر به تصاویر موجود دقت کنیم خواهیم دید که سیستم نگه دارنده و پرتاب کننده موشک هم روی این خط ریل سوار شده است.
این مسئله به این معنی است که موشک ها به محض رسیدن به محل پرتاب (که در شهرهای موشکی معمولا اتاقک هایی با یک سوراخ خروجی مخصوص حرکت موشک از درون آنها به بیرون است) نیاز به منتقل شدن روی پرتاب گر را نداشته و همواره آماده پرتاب هستند. در این جا نیز زمان به نفع طرف پرتابگر و خصوصا موشک های سوخت مایع حفظ می شود.
فلش زرد محل نگاه دارنده و پرتاب گر موشک - فلش آبی جدا کننده موشک ها از یک دیگر
نیروی هوافضای سپاه با این حرکت جدید و مهم، زنجیره ورود موشک های بالستیک سوخت مایع به شهرهای موشکی را کامل کرده و یکی از بزرگترین مسائل در خصوص این کلاس از موشک ها در مواردی چون امنیت نگهداری، سوخت گذاری و زمان مورد نیاز برای آمادگی آنها را با ترکیب شهرهای موشکی و پرتابگرهای ریلی به نتیجه رسانده است.