سرویس جهان مشرق - توئیتر این روزها و ساعت‌ها به شدت مشغول مبارزه با «اطلاعات غلط»، «اخبار جعلی»، «ادعاهای بی‌اساس» و اقدامات دیگری از این دست است؛ یا حداقل خودش این‌طور می‌گوید. این شبکه اجتماعی آمریکایی به خاطر هشدارهایی که درباره پیام‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، می‌دهد سرِ زبان‌ها افتاده است. بسیاری این رفتار توئیتر را مسئولیت‌پذیرانه می‌دانند و معتقدند این شبکه اجتماعی دارد به وظیفه مدنی و اجتماعی خود عمل می‌کند.
توئیتر این روزها به‌شدت دغدغه‌مندِ مسئولیت‌های اجتماعی‌اش شده است
این شبکه اجتماعی کنار بسیاری از توئیت‌های ترامپ هشدارهایی داده مانند این‌که «این توئیت حاوی محتوای گمراه‌کننده است» و همچنین حتی خواننده‌ی توئیت را به منابعی ارجاع داده که از نظر توئیتر معتبر هستند و می‌توان «واقعیت‌ها» درباره محتوای توئیت ترامپ را از آن‌جا خواند. توئیتر، مانند برخی دیگر از شبکه‌های اجتماعی آمریکایی، مجازات‌هایی نیز برای توئیت‌هایی در نظر گرفته که «تشویق به خشونت» یا «تهدید علیه دیگران» به حساب بیایند.
متن توئیت ترامپ: «از همه‌ی ایالت‌هایی که بایدن اخیراً مدعی [پیروزی در آن‌ها] شده، به خاطر «تقلب در آرا» و «تقلب در انتخابات ایالتی» شکایت خواهیم کرد. شواهد زیادی وجود دارد؛ فقط [کافی است] به رسانه‌ها نگاه کنید. «ما پیروز می‌شویم!» نخستْ آمریکا!»
هشدار توئیتر (بالا): «تمامِ یا بخشی از محتوایی که در این توئیت به اشتراک گذاشته شده، محل مناقشه است و ممکن است درباره یک انتخابات یا فرآیند مدنی دیگر، گمراه‌کننده باشد»
راهنمایی توئیتر (پایین): «اطلاعات بیش‌تر درباره تمهیدات امنیتی در انتخابات سال ۲۰۲۰ آمریکا»
توئیتر پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری امسال آمریکا، تمهیدات خاصی هم برای جلوگیری از بروز هرج‌ومرج در این کشور اندیشید [۱] ؛ حتی اگر قرار بود عامل هرج‌ومرج، رئیس‌جمهور آمریکا باشد. این شبکه اجتماعی از همان ابتدا اعلام کرد اجازه نخواهد داد هیچ‌کدام از نامزدها (بخوانید: دونالد ترامپ) پیش از شمارش آرای کافی، اعلام پیروزی زودهنگام کند. و تأکید کرد تنها در صورتی نتایج شمارش آرا یا نتیجه انتخابات را رسمی تلقی خواهد کرد که یا توسط مقامات ایالتی اعلام شده باشد، و یا توسط دو رسانه از هفت رسانه‌ای تأیید شده باشد که «گروه‌های تصمیم‌گیری مخصوص و مستقل درباره انتخابات» دارد: ای‌بی‌سی، آسوشیتدپرس، سی‌بی‌اس‌نیوز، سی‌ان‌ان، دیسیژن‌دسک اچ‌کیو (DecisionDeskHQ)، فاکس‌نیوز، و ان‌بی‌سی‌نیوز [۲] .
همه این‌ها خوب است، اما ماجرا وقتی جالب می‌شود که رفتار توئیتر درباره فضای داخلی آمریکا را با رفتار این شبکه اجتماعی درباره اعتراضات سال ۱۳۸۸ در ایران مقایسه کنیم.
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا، در کتاب خاطرات خود «انتخاب‌های سخت» (که بخش‌های مختلف آن را می‌توانید از کتاب‌خانه مشرق بخوانید)، به نکته جالبی درباره سیاست توئیتر در قبال اعتراضات مشابه در ایران اشاره می‌کند. وی در بخشی از کتابش (گزارش مشرق را از این‌جا بخوانید) این‌گونه می‌نویسد:
***ژوئن همان سال [۲۰۰۹ میلادی، ۱۳۸۸ شمسی]، جوانان ایرانی از وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی به منظور ارسال پیام‌های خود در جریان اعتراضات پس از انتخابات استفاده کردند. درست در همان زمان بود که صحنه تیراندازی به خانم ۲۶ ساله‌ای به نام «ندا آقاسلطان» توسط نیروهای شبه‌نظامی طرفدار دولت با استفاده از دوربین تلفن‌های همراه ضبط شده و در توئیتر و فیس‌بوک منتشر شد.
بدین ترتیب، در کم‌تر از چند ساعت میلیون‌ها نفر از مردم جهان مشاهده کردند که چه‌طور در یکی از خیابان‌های تهران دختر جوانی در خون خود غلتید. به گفته مجله تایم: «در طول تاریخ حیات بشری، هیچ صحنه قتلی با این حجم از بیننده مواجه نبوده است.» همین ویدیو خشم جهانیان نسبت به ظلمی که به معترضان می‌رفت را برانگیخت.
تصویری که ادعا می‌شود از آخرین لحظات پیش از مرگ «ندا آقاسلطان» گرفته شده است
درست پنج روز پیش از این حادثه، مقامات وزارت خارجه [آمریکا] که پیگیر تلاش‌های مخالفانِ دولت ایران در فضای مجازی بودند، متوجه بروز یک مشکل شدند. توئیتر قصد داشت به منظور انجام تعمیرات دوره‌ای، برای مدت زمان کوتاهی، خدمات جهانی خود را محدود کند که دقیقاً نیمه‌ی روز در تهران بود.
برای حل این مسئله یکی از اعضای واحد برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه به نام «کوهن» که جوانی ۲۷ ساله بود، انتخاب شد. کوهن آوریل همان سال طی سفری به بغداد با «جک دورسی» یکی از بنیانگذاران و مدیران توئیتر، ملاقات کرده بود. به همین دلیل، بلافاصله تلاش کرد تا ضمن ارتباط با دورسی به او هشدار دهد که محدود ساختن خدمات توئیتر در آن بازه زمانی چه ضربه‌ای به فعالان اجتماعی در ایران وارد می‌کند.
در نتیجه همین گفت‌وگوها، توئیتر برنامه تعمیرات خود را تا نیمه‌شب بعد به تعویق انداخت. این شرکت در توضیح علت این کار در یادداشتی که در وبلاگ خود منتشر کرد، نوشت: «به نظر می‌رسد در حال حاضر توئیتر نقش ارتباطی مهمی در ایران ایفا می‌کند.»
در همین‌باره بخوانید:
›› هیلاری کلینتون چگونه توئیتر را برای کمک به اغتشاشات ایران متقاعد کرد
به خاطر نداریم که توئیتر درباره انتخابات سال ۱۳۸۸ در ایران، معترضان را به «مقامات دولتی» یا «رسانه‌های رسمی» ارجاع داده باشد، یا مثلاً جلوی ارتباط آشوبگرانی را که به دنبال آتش‌افروزی و حمله به دیگران در جریان اغتشاشات در ایران گرفته باشد. به این ترتیب، به نظر می‌آید توئیتر در انجام وظایف اجتماعی خود مرزهای واضحی قائل است: آشوب انتخاباتی در آمریکا، هرگز؛ آشوب انتخاباتی در ایران، حتماً.
در همین‌باره بخوانید: