به گزارش مشرق، «آزادسازی سرزمین‌های ایران گام دوم: بستان» با عنوان فرعی «اوج‌گیری ترورهای کور؛ تشکیل دولت پس از بحران» شانزدهمین جلد از مجموعه روزشمار جنگ ایران و عراق است که وقایع روزهای 15 مهر تا 30 آذر 1360 را دربرمی‌گیرد.
این کتاب به قلم «علیرضا لطف‌الله زادگان» در 1208 صفحه مصور تدوین شده و توسط «مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس» منتشر شده است.
مطالعه روزهای جنگ تحمیلی به خصوص برای پژوهشگران و هنرمندانی که قصد ورود به این حوزه را دارند بسیار ضروری است و می‌تواند در خلق آثاری عاری از تحریف به آنها کمک کند.
تلاش برای جدایی
«رادیو صدای کردستان ارگان سیاسی ـ تبلیغاتی حزب دمکرات کردستان ایران امروز (22 آبان 1360) دو پیام جداگانه به نقل از هیئت اجرایی آموزش و پرورش سراسری کردستان (حزب دمکرات کردستان) پخش کرد. در اولین پیام که خطاب آن به پدر و مادرهای دانش آموزان است، دولت جمهوری اسلامی مسئول تعطیلی برخی مدارس در مناطق بحرانی یا تحت اشغال آنها اعلام شده و پس از تأکید به جوانان برای فراگیری دانش از آنان خواسته شده است که درحد امکان و توان از بذل هرگونه مساعدت مادی و معنوی خودداری نکنند و برگه‌های مخصوص کمک مالی به حزب دمکرات در امر آموزش و پرورش را خریداری کنند.
در پیام دیگری نیز که به نظر می‌رسد بیشتر یک اقدام تبلیغی و به نوعی پاسخ‌گویی به نگرانی برخی خانواده‌ها یا کسانی باشد که خود یا افراد وابسته به آنها با رها کردن درس با این حزب همکاری می‌کنند، به آنان قول داده شده است که افراد واجد شرایط در اوقات مقتضی، به آموزش درس‌ها بپردازند و این حزب در نظر دارد در زمان و محلی که بعداً اعلام خواهد شد اقدام به برگزاری امتحانات متفرقه در سطوح مختلف و دادن کارنامه به آنان کند. در این اطلاعیه آمده است:
کلیه دانش‌آموزانی که در مقطع راهنمایی تحصیلی و دبیرستان شامل شاخه‌های نظری که در سال‌های تحصیلی 61 -60 [مشغول تحصیل بودند] در دو نوبت خرداد و شهریورماه به صورت متفرقه در محل مناسب که بعداً به اطلاع خواهد رسید، ازطرف دبیران مجرب و یا صاحب نظران دیگر امتحان به عمل خواهد آمد و به قبول‌شدگان کارنامه قبولی از طرف این هیئت داده خواهد شد. علی‌هذا توجه کلیه علاقه‌مندان را به مضمون دقیق این اطلاعیه جلب می‌نماید.
انتظار داریم جوانان دبیرستانی و راهنمایی در راستای نهضت مقدس فرهنگی حزب دمکرات کردستان ایران ضمن فراهم نمودن کتب و وسایل تحصیلی از هم اکنون بدون اتلاف وقت به مطالعه و مرور دقیق کتب درسی مشغول شده و با آمادگی کامل و مایه علمی کافی به موقع در جلسات امتحان حضور یابند. محل و تاریخ دقیق امتحان بعداً به آگاهی خواهد رسیدو»
به دنبال شدت یافتن فعالیت‌های اتحادیه کمونیست‌های ایران (گروه سربداران) در اطراف آمل و اقدامات مسلحانه آنها در ترور نیروهای خودی و بستن جاده‌ها و... ـ که آخرین آن در 18 آبان رخ داد ـ نیروهای خودی متشکل از 9 گروه 12 نفری، به منظور پاک‌سازی بخش‌هایی از منطقه جنگلی «منگله» در امامزاده عبدالله در جنوب شهر آمل، عملیاتی را به نام «چکش و سندان» با پیشنهاد ژاندارمری آغاز کردند.
طبق گزارش‌های محلی و نیروهای سپاه و ژاندارمری، حدود 180 تن از افراد وابسته به اتحادیه کمونیست‌های ایران در این منطقه حضور داشتند و در بیش از 6 ماه، استحکامات دفاعی متناسب با منطقه جنگلی را فراهم کرده بودند.
افراد اتحادیه کمونیست‌های ایران، این منطقه جنگلی را که به شدت حفاظت شده و دارای انبارهای اسلحه، مهمات و آذوقه بود، منطقه آزادشده می‌خواندند و قصد داشتند با استفاده از این عقبه، همه مناطق جنگلی جنوب آمل را به اصطلاح آزاد کنند. اطمینان افراد این گروه به استحکامات جنگلی و توان خود آن چنان بالا بود که بارها افرادی که آنان را دستگیر و سپس آزاد کرده بودند، به سپاه و ارتش پیغام داده بودند که اگر می‌توانید داخل جنگل بیایید.
افراد خودی در پیشروی خود به محل استقرار افراد این گروه، 30 چادر گروهی استتارشده نیروهای مسلح غیرقانونی را کشف کردند، ولی باتوجه به آگاه شدن آنان از اقدام نیروهای خودی و ترک محل به سمت ارتفاعات، افراد خودی پیشروی را به سمت عمق منطقه جنگلی ادامه دادند و نیروهای اتحادیه کمونیست‌ها که از قبل در سنگری محکم در محل مناسبی موضع‌گیری کرده بودند، افراد خودی را زیر آتش پرحجم انواع سلاح‌ها ازجمله تیربار کالیبر 50، آر.پی.جی 7 و خمپاره قرار دادند که تلفات عمده‌ای به نیروهای خودی وارد شد و ادامه پیشروی میسر نشد.
علاوه بر این در ساعت14، یک کامیون زیل که حامل نفرات، پتو و البسه بود هدف موشک آر.پی.جی7 قرار گرفت و منهدم شد. این درگیری تا ساعت 17 به طور پراکنده ادامه داشت و پس از آن، نیروهای خودی بدون دستیابی به اهداف خود منطقه را ترک کردند. در این عملیات، 12 تن از افراد خودی (7 نفر از سپاه و 5 تن از ژاندارمری) ازجمله فرمانده عملیات سپاه بابل به شهادت رسیدند و تعدادی نیز زخمی شدند. از نیروهای اتحادیه کمونیست ها نیز 10 نفر کشته و تعدادی زخمی گزارش شده است.
واحد اطلاعات و بررسی های سیاسی منطقه 3 (استان‌های گیلان و مازندران) سپاه در بررسی علل دست نیافتن به اهداف عملیاتی به مواردی اشاره کرده است که بی‌رغبتی برخی نیروهای ژاندارمری به اجرای عملیات و ناآشنایی آنان به فنون رزم در جنگل و رعایت نشدن حفاظت از طرف آنان، مجهز نبودن نیروهای خودی به سلاح‌های نیمه‌سنگین همچون آر.پی.جی 7، تیربار کالیبر 50 و خمپاره انداز و برخورداری افراد اتحادیه کمونیست‌ها از این سلاح‌ها از آن جمله است.
همچنین در این گزارش به برخی نکات همچون شلیک شدن ناخواسته تیر از تفنگ یک پاسدار نیم ساعت قبل از عملیات و آگاه شدن افراد اتحادیه کمونیست‌ها از نزدیک بودن عملیات نیروهای خودی و هشیاری آنان، اشتباه راهنمای جنگلی در یافتن مسیر و بر هم خوردن هماهنگی‌های اولیه و پیش‌بینی نشدن آذوقه کافی و مناسب گروه‌های تکاور، به عنوان علل ناکامی نیروها اشاره شده است.»