به گزارش مشرق، یکی از مشکلات خانواده و جمعیتی ما در این سال ها افزایش میزان ناباروری و تأمین هزینه های درمان آن است که خیلی از زوج ها را سالهاست که از صرافت بچه دار شدن یا منصرف کرده یا دچار مشکلات عدیده ای ساخته است. متأسفانه نبود بیمه های درمانی در این زمینه توان جسمی و روحی خیلی از زوجین ما در جامعه را فرسایش داده است. درمان های ناباروری جزو گرانترین درمان های پزشکی و بهداشتی محسوب می شود، بنابراین خیلی از خانواده ها از طبقات زیرین تا متوسط جامعه نمی توانند هزینه های آزاد آن را تأمین کنند با توجه به سیاست های کلی تسهیل ازدواج و فرزندآوری و افزایش جمعیت در کشور نیاز به نگاه ویژه در این عرصه داریم که امیدی برای زوجین نابارور باشد.
درمان‌های خاص ناباروری و هزینه‌های واقعی آن
در فرآیند درمان ۱۵ تا ۳۵درصد زوج‌های نابارور نیازمند انجام عمل پیشرفته تلقیح آزمایشگاهی و لقاح مصنوعی (آی وی اف) هستند. این عمل‌ها حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد منجر به باروری می شوند ولی به دلیل هزینه بالایی که برای زوجین در بر دارد؛ برخی از ادامه درمان صرف نظر می‌کنند. سایر عمل های ناباروری شامل آی یو آی، رحم اجاره ای و .. هستند که مقوله های متفاوتی اند و بیشتر موارد به همان بحث (آی وی اف) می رسد. مطابق آیین‌نامه وزارت بهداشت ۸۵درصد تعرفه دولتی انواع عمل‌های کمک‌باروری برای زوجین تحت درمان در مراکز طرف قرارداد در قالب یارانه پرداخت می‌شود. با توجه به اینکه هزینه واقعی یک سیکل کمک‌باروری (عموما به روش آی سی اس آی) حدود ۷۰میلیون ریال است و یارانه پرداخت شده از سوی وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۸ به میزان ۲۵.۰۰۰ تعیین شده است. در حال حاضر پوشش یارانه‌ای حدود ۳۰درصد هزینه مورد نیاز برای طی دوره درمانی است و تنها در مراکز درمان ناباروری دولتی برخی شهرها و برای زوجین با شرایط خاص قابل دستیابی است.
همچنین با توجه به اینکه به طور میانگین ۳بار دوره درمانی (ای سی اس آی) برای هر زوج طی می‌شود تا منجر به یک تولد زنده شود؛ در حال حاضر یارانه دوره درمانی (ای سی اس آی) تنها برای ۲سیکل درمانی برای هر زوج پرداخت می‌شود. لذا پرداخت از جیب زوجین نابارور ایرانی به ازای یک فرزند با تعرفه دولتی حدود ۱۸میلیون تومان برآورد می‌شود. همین عدد برای مراکز خصوصی طرف قرارداد و بدون قرارداد با وزارت بهداشت، به ترتیب حدود ۴۹ و ۵۴ میلیون تومان است.
علاوه بر وجود این آمارها و هزینه ها، طبق نظر یکی از پزشکان کشورمان هر دوره میکرو یا آی وی اف با توجه به اختلاف قیمتی که در کلینیک های مختلف دارد اما با تعرفه‌های وزارت بهداشت چیزی حدود ۵ تا ۷ میلیون تومان هزینه دارد. در حالی که در آلمان تا سه بار انجام عمل ivf به صورت رایگان انجام می شود. در کشور ما مشکل ناباروری ۴۰ درصد مربوط به زنان و ۴۰ درصد مربوط به مردان است. ۲۰ درصد باقیمانده یا مشترک است و یا ناشناخته. اما مشکل مردان راحت‌تر تشخیص داده می‌شود. اگر مشکل ناباروری مربوط به خانم باشد تشخیص و درمان آن پیچیده‌تر از مرد است.
مسئله بزرگ دیگر این است که درمان ناباروری در کشور ما بیمه نیست. بخشی از هزینه درمان ناباروری دارودرمانی است که تعدادی از اقلام آن شامل بیمه می‌شود (که البته خیلی محدود است) و می‌توان اینطور در نظر گرفت که زوجین از پس آن برمی‌آیند. اما طبق محاسبات ما اگر کل هزینه‌ای که در برنامه بودجه به درمان ناباروری اختصاص پیدا کرده است صرف عمل پرهزینه لقاح مصنوعی بشود، ۹۰درصد این عمل‌ها در طی یک سال پوشش داده می‌شوند. اما چرا اختصاص داده نمی‌شود؟ دولت پاسخگو نیست.
آمارها می‌گوید ۲۵درصد زوج های در سن باروری یعنی چیزی حدود سه و نیم میلیون نفر نابارور هستند و سالانه ۸۸هزار زوج دیگر هم به این آمار اضافه می‌شود. یکی از بزرگترین مشکلات زوج‌های نابارور در کشور ما بحث هزینه درمان است. در کنار آن بسیاری از اوقات این زوج‌ها درگیر افسردگی، انزوای اجتماعی و حتی طلاق هم می‌شوند. نتیجه یک تحقیق می‌گوید میزان افسردگی در زوج‌های نابارور به اندازه و یا حتی بیشتر از افسردگی در کسانی است که سرطان را تجربه می‌کنند.
قانون چه می‌گوید و ردیف یارانه درمان ناباروری چه می‌شود؟
اگر ردیف یارانه درمان ناباروری سر جای خود استفاده می شد در ایران حتی یک نفر هم مجبور نبود برای درمان ناباروری به اندازه یک قران هم هزینه کند. برآورد چیزی حدود ۱۸۰ میلیارد در سال بوده و بودجه ای که برای آن به وزارت بهداشت تعلق گرفته است ۲۰۰میلیارد است درحالیکه کمتر از ۲۰ میلیارد آن صرف این هزینه های ناباروری می شود.
بند۳ سیاست‌های کلی جمعیت به طور صریح به پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان اشاره میکند. همچنین تبصره ماده ۱۰۲ قانون پنج ساله ششم توسعه در توصیف بخشی از وظایف دولت برای پیاده‌سازی سیاست های کلی جمعیت تأکید کرده است : «تمهیدات لازم از قبیل ارائه تسهیلات جهت افزایش سلامت ازدواج و درمان ناباروری در قالب بودجه سنواتی». از سال ۱۳۹۸، که اعتبارات طرح تحول سلامت از محل منابع حاصل از موضوع ماده(۶۴) تنظیم مقررات تعیین شد، فعالیت حمایت از درمان ناباروری در ذیل برنامه ارائه خدمات درمانی طرح تحول سلامت قرار گرفت. اما اکنون براساس گزارش هایی که در بالا مطرح کردیم نشان می‌دهد که این طرح نتوانسته پوشش مناسب خدمات، توزیع مناسب جمعیتی و دسترسی به درمان باکیفیت را برای بیماران فراهم آورد. علاوه بر این مدتی است که در مجلس طرحی به نام طرح «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» برای بیمه ناباروری زوجین مطرح شده که البته هنوز به نتیجه نرسیده است.
مسئله اصلی پاسخ به این سوال این است که درمان های ناباروری با نبود بیمه مناسب به کجا خواهد رسید و تلاش برای تصویب قانون بیمه ناباروری زوجین به چه انجامیده است، در ارتباط با تجربیات ناباروری و مراحل طی شده خانواده ها در مراکز ناباروری و همینطور هزینه های درمانی شان با دو زوج در این رابطه به گفت وگو نشستیم لازم به ذکر است که اسامی زوج ها مستعار هستند.
*لطفا از ابتدا برایمان بگویید که چه فرآیندی را برای فرزندآوری طی کردید تا متوجه شدید که بچه دار نمی شوید و سپس چه اتفاقاتی افتاد؟
م.ن: سال ۹۰ برای نخستین بار برای پیگیری فرزنددار شدن به پزشک مراجعه کردیم ، البته هر زمانی که زوجی برای فرزنددار شدن به پزشک مراجعه کنند از همان ابتدا در سیکل ناباروری قرار نمی گیرند، یک سری داروهایی تقویتی ماهیانه تجویز می شود حتی از ابتدا آزمایش هم نمی گیرند که استرسی به زوج ها وارد نشود. ابتدا خانم ها تحت درمان قرار می گیرند و اگر نتیجه نگرفتند به سمت آزمایش و درمان آقایان می آیند و همین ها روند کار را خیلی طولانی می کند.
پس از آن دو مرتبه به پزشک معروف تری مراجعه کردیم و مجدد همه روندها ادامه پیدا کرد، چون هیچ یک از مراحل و درمان ها شامل بیمه نمی شد، به خاطر همین مجبور بودیم هر چند وقت یک بار وقفه بیاندازیم و دوباره دکتر بعد از تجویز دارو و انجام تست ، با از گذشت یک سال ـ که می گفتند روند طبیعی درمان همه زوجین است و به معنای ناباروری نیست ـ کارهای جدی تری انجام شد و سپس تست های ما نشان داد که ما به شکل طبیعی نمی توانیم فرزنددار شویم و آنجا تصمیم گرفتیم که به رویان برویم.
به هرحال اولین اسمی که به ذهن هر کسی برای درمان ناباروری می رسد شاید همین رویان باشد که هزینه هایش هم کمتر از مراکز خصوصی است در آنجا هم مشخص شد که بیمه تأمین اجتماعی و دیگر بیمه ها اصلا مورد قبول نیست، حتی ویزیت را هم پوشش نمی دادند، تنها یک سری بیمه بانک ها که آن هم به صورت محدود پوشش می دهند. البته بعدها با مشورتی که با دوستانمان انجام دادیم به نظرم رسید که همین قیمت پایینش نسبت به سایر مراکز و شلوغی زیاد، کیفیتش را پایین تر آورده و میزان رسیدگی اش نسبت به دیگر جاها کمتر است و ما مراکز دیگر را قیمت گرفتیم متوجه شدیم که خیلی قیمت ها بالاتر است.
نرگس.م: ما حتی کسانی را می شناسیم که از شهرستان می آیند سال گذشته مراجعه کرده بودند و فکر می کردند با یک میلیون تومان می توانند مشکلشان را حل کنند در حالیکه آنها به سختی می آمدند و تنها می توانست یک ویزیت و چند سونوگرافی انجام دهند حتی داروهایشان را هم نمی توانست بگیرند بعد هم با افسردگی برمی گشتند خب این خانواده ها با این سطح درآمد چطور می توانند بچه دار شوند؟
*شما خودتان از همان سال اولی که برای رویان هزینه کردید، یادتان می آید که هزینه ها به چه صورت بود و الان چطور است؟
یادم می آید که هزینه انتقال جنین یک میلیون تومان سال های ابتدایی ۹۰ بود اما الان خیلی بیشتر شده فکر میکنم ۳ میلیون تومان باشد به هرحال ما همین امسال هم با اینکه جنین آماده در رویان داریم اما هنوز نتوانستیم برای انتقال آن اقدام کنیم.
با همه این سختی ها ما به رویان که هر بار مراجعه می کردیم درد خودمان را یادمان می رفت ، زوج هایی که از شهرهای مختلف می آمدند مثل همین نمونه ای که گفتم آمدند و دیدند با یک میلیون کاری نمی توانند کنند و با ناراحتی برگشتند و تصمیم گرفتم بروند پول هایشان را جمع کنند تا بتوانند داروهایشان را دفعه بعد بگیرند.
کلا به رویان که می روید با انبوهی از پلاک های شهرهای مختلف روبه رو می شوید که حتی طرف برای ماندن در تهران یک منزل هم نمی تواند اجاره کند با خودش چادر آورده تا همانجا کنار ماشین چادر بزند و کارهایشان را انجام دهند. تعداد زیادی آگهی مسکن و خوابگاه همان اطراف است که زوج ها بتوانند اجاره کنند.
دو سال پیش که ما خودمان برای درمان مراجعه می کردیم با خانواده ای آشنا شدیم که اینها هم منزل نداشتند بنابراین ما دعوتشان کردیم چند روز منزل ما باشند تا کارهایشان انجام شود، این زوج می گفتند که همان دو سال پیش شبی دویست هزار تومن باید یک اتاق یا خوابگاه اطراف رویان اجاره کنند که فقط یک تخت و یک حمام دارد.شرایط برای شهرستانی ها و رفت و آمد خیلی دشوار است من حتی خیلی ها را می دیدم که در نمازخانه رویان می خوابیدند که البته حتی قبل از کرونا هم دیگر اجازه همین را هم نمی دادند و فقط ساعت نماز درب نمازخانه را باز می کردند.
سوال من این است مسئولانی که این اندازه سیاست فرزندآوری را تشویق می کنند، چطور برای زوج های نابارور شرایط را فراهم نمی کنند تا حداقل بیمه زوج ها ردیف بشود.
*الان در فرآیندی که درباره آن صحبت کردید از سال ۹۰ که اقدام کردید چند مرتبه برای درمان به رویان مراجعه و چقدر هزینه کردید؟
نرگس.م: ما یک مرتبه عمل IUI یک مرتبه IVF و دو مرتبه هم انتقال جنین میکرو داشتیم یعنی چهار مرتبه در پروسه قرار گرفتیم که اینها همه به استثنای داروهایی است که مصرف کردیم گاهی با همسرم شوخی می کنم و میگویم ما اگر این همه هزینه ای که برای ناباروری کردیم و نتیجه نگرفتیم را جمع می کردیم ، می توانستیم یک خانه بخریم. حداقل حداقل میزان پولی که هر کسی برای نخستین بار برای مراجعه به این مراکز باید داشته باشد بین ده تا بیست میلیون تومان پول است.
محمد.ن: نکته دیگر هم این است که برای درمان ناباروری در رویان شما هر پرورنده ای که هر جایی داشته باشید مهم نیست از صفر باید همه چیز را شروع کنید. یعنی حتی اگر یک آزمایش برای یک هفته قبل هم داده باشی، باز مراجعه کنی به شما می گویند که دو مرتبه باید همین آزمایشگاه خودشان آزمایش بدهید بهرحال اینها همه هزینه است. حتی اگر چندین سال هم در رویان تحت درمان باشی و بخواهی جای دیگری هم اقدام کنی هیچ پرونده ای از سوی رویان به زوجین تحویل داده نمی شود، یعنی در قبال هزینه ای که هر زوجی در آنجا می کند حداقل انصاف این است که یک کپی از پرونده به او بدهند اما این اتفاق نمی افتد.
*در ارتباط با بیمه هم برایمان توضیح دهید در همه این سال هایی که تحت درمان ناباروری قرار گرفتید آیا تحقیق یا بررسی کردید که بتوانید با بیمه خاصی کارتان را انجام دهید که فشار مالی کمتری به شما وارد شود؟
نرگس.م: ما هیچ وقت بیمه خاصی نداشتیم که ناباروری را تقبل کند حتی محل کار من و همسرم هم بیمه تکمیلی داشتیم که ناباروری را تقبل نمی کرد. البته همسرم یک سال بیمه تکمیلی آسیا بود که تا سقف یک میلیون تومان هزینه ها را برعهده می گرفت ، بیمه صندوق هنر هم که برای نویسندگان، بازیگران، هنرمندان و ... است، اگر کسی بیمه تکمیلی شود فکر می کنم تا سقف سه میلیون تومان تا همین دو ـ سه سال پیش هزینه ها را تقبل می کرد.
فرهاد.ص: مشکل بیمه تکمیلی این است که کسی فردی نمی تواند برای بیمه تکمیلی اقدام کند باید یک اداره یا ارگانی بیش از ۱۰۰ نفر را در اختیار داشته باشد تا بیمه شوند البته یک بیمه ای به نام سامان اگر اشتباه نکنم این کار را فردی تقبل می کند، منتها آن هم باید از یک سال قبل بیمه شوی و سال بعدش اقدام کنی. بنابراین اگر بیمه ها ناباروری را تحت پوشش قرار دهند راهکار وجود دارد و بخشی از کارها هم آنلاین انجام می شود.
محمد.ن: متأسفانه داستان بیمه ها خیلی غم انگیز است نه بیمه پایه در وهله اول چیزی را تقبل می کند مثل همین تأمین اجتماعی که متأسفانه حتی برای ویزیت هم در این مراکز قبول نمی شود، وای به حال عمل و دیگر کارها و بعد هم مشکل بیمه های تکمیلی است.
*آقای فرهاد شما هم لطفا درباره مشکل خودتان برایمان بگویید و اینکه بفرمایید چه بار روانی را ناباروری برای شما و خانواده ایجاد کرده است؟
فرهاد.ص: سیکل اول مشخص شدن ناباروری تقریبا برای همه یکی است اما بعد با تفاوت توان مالی خانواده ها و شرایطشان وضعیت متفاوت می شود. ما هم شش سال است که ازدواج کردیم بعد از یک سال برای فرزندآوری به پزشک مراجعه کردیم اول خانومم تحت درمان قرار گرفت و بعد هم خودم که همه اینها در پروسه فهمیدن ناباروری یک شوک روانی بزرگ برای زوجین و خیلی تلخ و سخت است و گاهی پیش می آید که کانون خانواده ها از هم پاشیده می شود و اگر پاشیده نشود در صورت فرزنددار نشدن تلخی آن هیچگاه فراموش نمی شود و بار روانی زیادی دارد حتی زوجی شاید احتیاج داشته باشند که نزد روانشناس بروند که زندگی شان را ادامه بدهند یا خیر.
شاید جوامع مختلف نسبت به فرزندآوری نگاه متفاوتی هم داشته باشند اما کشور ما با فرهنگ سنتی که دارد و سیاست های جمعیتی، فرزندداشتن ارزش محسوب می شود و این خود یک بارروانی برای زوجین است، رفتاری که اطرافیان می کنند و سوالاتی که از زوج هایی که چندین سال است ازدواج کرده و بچه دار نشده اند، پرسیده می شود و به نظرم کاملا بی مورد و بی جا است و خود این یک استرس برای زوجین ایجاد میکند.
حتی یک زوجی که شاید تمایل هم به فرزندآوری نداشته باشند به خاطر این دخالت ها دچار استرس و فشار روانی شوند. با این شرایط که هم در دین ما توصیه به فرزندآوری شده و هم سیاست های جمعیتی کشور به طبع می بایست آنچه خواست مسئولان است فرآیند را تسهیل کنند که اگر یک زوج با این پدیده روبه رو شد که طبق آمارها بخش قابل توجه ای از زوج ها نابارور هستند، این روند تسهیل شود اما متأسفانه ما نه اقدام عملی به لحاظ بیمه و نه نگاهی که مسئولان باید داشته باشند، درست است. فقط اگر ناباروری مطرح شود بین همه یک تصوری است که رویانی وجود دارد و اگر یک بار بروی مطمئنا مشکل حل می شود و با بچه به خانه می آیی! در حالیکه در بهترین حالت هم یک چهارم حالت عادی شانس فرزنددار شدن وجود دارد.
حتی چنین چیزی در رسانه ها مطرح نمی شود که اگر یک عمل نازایی برای باروری انجام می شود درصد موفقیتش بسیار کمتر از حالت عادی است یعنی یک موضوع بسیار سربسته و مکتومی است که نیاز به بسط و گسترش دارد.
محمد.ن: من هم نظری درباره شرایط روانی زوجین در این رابطه دارم به هرحال میزان زوج های نابارور طبق آمار زیاد است و زمانی که اینها مراجعه می کنند برای درمان با صف های طولانی و حتی برخوردهای خسته و عصبی کادر درمان مواجه می شوند و این خیلی بد است، این زوجین نیاز به درمان، همدلی و حمایت دارند قرار گرفتن در این صف های طولانی و شلوغ و کادر درمان خسته که شاید برای این کادر درمان اصلا مهم نباشد که چه اتفاقی برای این زوج ها می افتد، خود یک فشار روانی مضاعف است.
*شاید علت این امر تکرار زیاد موارد است مثل سایر بیماری ها یا همین کرونا که الان این همه افراد روزانه فوت می کنند، شاید دیگر یک قدری برای خود مردم هم عادی شده باشد فکر نمی کنید علتش این عادی شدن برای کادر درمان هم باشد؟
محمد.ن: ببینید در ارتباط با سایر بیماری ها یک نسبتی بین بیماران و کادر درمان و همینطور بهبود یافتگان وجود دارد بهرحال میزان بیمارستان ها برای درمان خیلی از بیماری ها زیاد است اما برای ناباروری زیاد نیست نکته دیگر هم بخشی از فرایند باروری شرایط روانی مناسب است اینکه شما مراجعه می کنید مثلا به رویان به این شلوغی، زمانی بقیه را می بینی درد خودت یادت می رود و غصه دیگران را باید بخوری یا اینکه عده ای را می بینی که ده ها بار مراجعه کردند و نتیجه نگرفتند با کلی هزینه این خود ناامید کننده است.
*خب اینجا شاید لازم باشد که زوجین تحت مشاوره های روانی درست قرار بگیرند بهرحال بخشی از این کار به ذهن و روان مربوط می شود؟
نرگس.م: ببینید در همین رویان مشاور وجود دارد برای کسانی که تحت داروهای هورمونی دچار مشکلاتی شده اند که آنها را ارجاع می دهند اما خود همان مشاورها هم دارو تجویز می کنند که آرام بخش و اعتیادآور است و این به نظرم اصلا چیز خوبی نیست.
*خانم مریم همسر شما درباره روند طی شده درمانتان کم توضیح دادند، شما در این رابطه بیشتر برایمان بگویید؟
مریم.ک: ببینید همانطور که همسرم گفت ما شش سال است که ازدواج کردیم بعد از یک سال اقدام به درمان کردیم اول اینکه پزشکم تشخیص اشتباهی برایم داد که من باردار بودم و سقط جنین داشتم درحالیکه هیچ آزمایشی این را نشان نداد، همین باعث شد ما در روند درمان و فرزنددار شدن دو سال عقب تر بیوفتیم چرا که تصور می کردیم به طور طبیعی بچه دار می شویم درحالیکه اینطور نبود. نکته دیگر هم این است که به نظرم بهتر است دکترها برای بررسی روند مشکل زوجین زن و مرد را با هم تحت آزمایش و بررسی قرار دهند ، بیشتر پزشکان ابتدا خانم ها را در روند درمان قرار می دهند که آن هم خیلی طولانی می شود درحالیکه شاید خیلی از مشکلات از سوی آقایان باشد.
خب ما برای درمان به رویان مراجعه نکردیم شنیده بودم که خیلی شلوغ است به خاطر همین به یک بیمارستان خصوصی مراجعه کردیم و مدتی تحت نظر پزشکان قرار گرفتیم منتها به خاطر استرس زیاد و سختی پیدا کردن داروها سال اولی که اقدام به درمان کردیم، جواب نگرفتیم به خاطر همین دو مرتبه تحت نظر پزشک شخصی خودم قرار گرفتم که شرایط بدنی ام پاسخ داد و به عمل رسیدم اما متأسفانه پس از بارداری بچه سقط شد و ما هم بعد از آن به خاطر اینکه همان یک بار را هم وام اقدام کرده بودیم دیگر امکان اقدام مجدد نداریم.
متأسفانه نه محل کار و نه جای دیگری هیچ بیمه ای برای نازایی قبول نکردند هم فشارهای روانی بارداری ناموفق و هم مسائل مالی اش فعلا دیگر نمی توانیم بدان فکر کنیم. از ابتدای امسال تمام تلاشمان را کردیم تا بتوانیم تحت یک بیمه ای قرار بگیریم که نامحدود برای نازایی پوشش دهد اما متأسفانه موفق نشدیم و باز به سال آینده خواهد افتاد درحالیکه امکان دارد اگر چنین بیمه ای باشد باز هم اقدام کنیم.
محمد.ن: الان شنیدم که گویا صندوق اعتباری هنر چنین بیمه ای دارد اما آن هم مشکلات خاص خود را دارد مثلا اینکه مبلغ حق بیمه یکسال را یک جا دریافت می کند ، مدارک را هم بعد از بارگزاری می بایست به صورت مجزا پست کرد.
نکته دیگر این است که ما در اوایل زندگی این مسئله را به خاطر بار روانی که برایمان داشت از خانواده و فامیل پنهان کرده بودیم و وقتی که به مشکل مالی هم بر می خوردیم، چون مدام هزینه های زیاد داشتیم، به ما می گفتند که شما چه کار می کنید که همیشه لنگ پول هستید و چرا آنقدر ولخرج هستید و بی برنامه خرج می کنید ؟ در صورتی که ما همه داشته هایمان را خرج بچه دار شدن می کردیم. مگر یک درآمد کارمندی چقدر است؟ اگر یک زوج کارمند یا کارگر باشند و مشکل ناباروری هم داشته باشند، واقعا از پیگیری درمانشان عاجز هستند.
البته زوج هایی را هم ما در این سال ها دیدیم که توانمندتر هستند یا خانواده هایشان حمایت می کنند ، اما خیلی ها را هم دیدیم مثل همان زوجی که مهمان ما شدند کارگر هستند ، چندین ماه پس انداز کرده بودند و چندین سال رانندگی و هزینه بنزین کرده بودند تا امیدی در دلشان ایجاد شود.
*شما هم لطفا درباره تجربه عاطفی و بار روانی که مسئله ناباروری برایتان داشت و فهمیدن اطرافیان صحبت کنید؟
نرگس.ن: ما سیزده سال است که ازدواج کردیم و تازه دو یا سه سال است که اطرافیانمان خبر دار شده اند، آن هم فقط خانواده درجه یک و فامیل های همسرم که نزدیک به یک سال است در جریان قرار دارند، اما مسئله این است که ندانستنشان هم یک دردسر دیگر است که مدام ما را سوال پیچ می کنند تا جایی که ما را به حد افسردگی می رساندند، سوال من این است که آیا کسی که بچه دار نمی شود، باید زندگی را کنار بگذارد؟ یا پاسخی به سوالات صد من یک غاز فامیل که مثلا ما لیاقت فرزند داشتن را نداریم یا مشکل از کداممان است، پیدا کند. بنابراین ما هر بار که به درب بسته خوردیم و نتیجه نگرفتیم ، این حرف ها در ذهنمان چرخید که لابد ما واقعا لیاقت بچه دار شدن نداریم!
محمد.ن: ببینید تحمل بار روانی فرزند نداشتن برای خانم ها سخت تر از آقایان است و واقعا نم یدانم مردم و خانواده ها چطور باید فرهنگ صحیح کسب کنند که اگر کسی چندین سال از زندگی اش گذشته حتما نمی توانسته که بچه دار نشده حتی اگر به ظاهر بگویند که بچه نمی خواهند، نه اینکه نخواسته شاید هم مردم فکر می کنند، با سوال کردن یا فشار آوردن یک زوج را تشویق به فرزند آوردن کنند، فکر می کنند اینها خودشان تمایل به بچه دار شدن ندارند.
*در نهایت با همه مشکلاتی که در مسیر باروری زوج های نابارور وجود دارد و لوایحی که درباره بیمه ناباروری مطرح می شود، الان یک سالی است که دو مرتبه زیاد صحبت می شود و مجلس هم قرار است قانونی به نام بیمه زوجین نابارور تصویب کند که جدا از بیمه تکمیلی و سایر بیمه ها و تنها مختص زوجین نابارور است . شما نظرتان دراین باره چیست؟
فرهاد.ص: من بارها از پزشک ها شنیدم که می گفتند متأسفانه بیمه ها در کشور ما به شکل غیر منصفانه عمل می کنند اگر مقدار پولی که سالیانه بابت بیمه ها مردم پرداخت می کنند و خسارت های دریافتی را محاسبه کنیم نسبت غیر منصفانه ای است. حال باید دید که وضعیت این تصویبی بیمه ها به کجا می رسد. متأسفانه ما یک روند ناسالمی از سازمان بیمه در بخش درمان داریم حتی وزیر بهداشت قبلی آقای قاضی زاده هم یک بار می گفتند که درصدی از درآمدهای درمانی که زیاد است و آنقدری که از افراد می گیرد هزینه درمان نمی شود ، درحالیکه تأمین اجتماعی طبق قانون موظف بوده سالیانه ایکس اندازه بیمارستان و درمانگاه بسازد و ما اگر پرونده بیست سال گذشته را دربیاوریم، مشخص نیست اینها کجا رفته است و صرف چه چیزهایی مثل بنگاه داری اقتصادی شده است یعنی سازمانی که واقعا نیاز به تحقیق و تفحص توسط کمیته ای دارد که واقعا چه روندهای معیوب و فسادزایی هست که باعث می شود مردم لذتی از خدمات آن نبرند.
محمد.ن: واقعا من نمی دانم بیمه ای که در کشور ما هست چقدر در تناسب با شرایط بومی ما است در این سال ها می بایست تعداد بیمارستان های ما خیلی بیشتر افزایش پیدا می کرد وگرنه نباید الان شاهد این ازدحام ها در مراکزی مثل رویان باشیم. در منطقه محل سکونت ما بیست سال پیش یک درمانگاه ساخته شد الان جمعیت بیست برابر شده اما هیچ تغییری در این کلینیک تأمین اجتماعی محله صورت نگرفته است.
*برای سوال آخر بفرمایید اگر شما یک مسئول بودید در روند درمان ناباروری زوجین چه مسیری را هموار می کردید از کجا شروع می کردید که شرایط برای زوجین تسهیل شود؟
فرهاد.ص: در زمینه بیمه تکمیلی فکر می کنم نیاز به کار بیشتری داریم، نکته دیگر هم در بخش رسانه ای و فرهنگی به نظرم نمی بایست تبلیغات سهلی صورت بگیرد که زوجین امیدواری کاذب پیدا کنند اینکه واقعیت ها به طور کامل باید نشان داده شود و همینطور هزینه های درمان ناباروری در کشور می بایست کم شود و مراکز متعددی در شهرهای مختلف و در واقع همه استان ها ایجاد شود که سیل جمعیت به شهرهایی مثل تهران یا شیراز و اصفهان نیایند.
مریم.ک: من شنیدم که همین رویان چند نمایندگی در شهرهای مختلف دارد برخی که نتیجه نگرفتند ، به تهران می آیند چون فکر می کنند امکانات تهران بهتر است. ما الان در شهرهای مختلف تعدد بیمارستان و نمایندگی های ناباروری با کیفیت نداریم که این خود یک معضل بزرگ است و بقیه بیمارستان ها، مراکز و کلینیک های خصوصی هم هزینه های سرسام آور دارند
نرگس.م: من هم اگر مسئول بودم هزینه های ناباروری را کم و برای بیمه تأمین اجتماعی هم کاری می کردم تا قدری از بار افراد را کم کند حتی تعداد کلینیک های دولتی را هم بیشتر می کردم مثلا خود ما کرج هستیم از کرج مجبور هستیم به رویان بیاییم و مدام رفت و آمد بدون ماشین داشته باشیم.