به گزارش مشرق، در طی جنگ شش ساله تحمیلی رژیم های عربی به سرکردگی عربستان سعودی علیه ملت یمن، هیچ چیز جز زبان مقاومت برای کاهش فشارها بر این کشور جوابگو نبوده است. ارتش و کمیته های مردمی یمن با دفاعی جانانه در عرصه زمین، تمام امیدهای ائتلاف متجاوز عربی را به یأس بدل کردند.

در آخرین نمونه از این دستاوردها در عرصه زمینی، چندی پیش پایگاه بسیار مهم دشمن در منطقه ماس در نزدیکی صنعا پایتخت یمن به همراه مناطق اطراف آن چند روز پیش آزادسازی شد.

اما برای تأثیرگذاری بر روند نبرد و حرکت به سمت پذیرش صلح یا دستکم آتش بس از سوی دشمن، رزمندگان یمنی با بهره گیری از پهپادها و موشکهای خود به اهداف راهبردی در عمق عربستان سعودی به عنوان چشم فتنه و نیز امارات متحده عربی به عنوان ضلع دوم خصومت با مردم یمن حمله کردند. البته حملات به امارات بیشتر در حد هشدار اما ضربات به عربستان کاری تر بوده است.

مشهورترین حمله یمنی ها به عربستان حمله گروهی از پهپادها و موشک ها به پالایشگاه شرکت آرامکو در غرب شبه جزیره عربستان در اواخر شهریور ۱۳۹۸ است.

حملات متعددی با موشک های بالستیک نیز به ریاض، پایتخت عربستان صورت گرفت که پس از مدتی توقف به علت چند مقابله موفق سامانه های پاتریوت، یک حمله غافلگیرانه در فروردین ۱۳۹۹ با موشک ناشناخته ای به نام ذوالفقار صورت گرفت که فیلم های طی مسیر اشتباه توسط چند موشک پاتریوت شلیک شده، تا مدتها در فضای مجازی پربازدید بود و این عدم موفقیت پاتریوت و اصابت موشک به پایتخت، اعلام تداوم توانایی ارتش یمن بر حملات موشکی به حساس ترین منطقه شبه جزیره عربستان بود.

محل های آسیب دیده در حمله ارتش یمن به پالایشگاه آرامکو در شرق عربستان در شهریور ۱۳۹۸

یکسان بودن الگوی اصابت به مخازن نشان از دقت بسیار بالای حمله و نوع سلاح مورد استفاده دارد

در فاصله حمله مذکور تا روزهای اخیر هم بارها پهپادهای یمنی حملات موفقی علیه فرودگاه های نزدیک خاک یمن در عربستان داشته اند. هر چند برخی از پهپادهای ارزان قیمت یمنی با موشک های گرانقیمت هوا به هوای آمریکایی و انگلیسی ساقط شدند اما تعداد زیادی از حملات هم علیه این فرودگاه ها که محل پرواز جنگنده بمب افکن های عربستانی بود توسط پهپادهای یمنی موفق بود.

در بحث پدافند هوایی هم پیروزی های متعددی توسط یمنی ها در برابر انواع هواگردهای دشمن به دست آمد که هر چند به واسطه انبوه هواپیما و پهپادهای در اختیار عربستان و امارات به چشم نمی آید اما ساقط شدن چند جنگنده پیشرفته از جمله تایفون و اف-۱۶ و تورنادو و اصابت موفق به اف-۱۵ ترسی در دل متجاوزان ایجاد کرده که بی محابا اقدام به بمباران مناطق مختلف یمن نکنند.

در یکی از آخرین حملات خاص ارتش و کمیته های مردمی یمن که موجب شگفتی های متعددی نیز شد، موشک کروزی به نام قدس-۲ به یکی دیگر از تأسیسات مهم نفتی عربستان متعلق به شرکت آرامکو در حوالی بندر مهم جده اصابت کرد؛ حمله ای که در همان اولین نگاه مشخص می شود که صرفاً ارسال یک پیام هشدار برای پرهیز از ایجاد گسترش دامنه جنگ خصوصاً به امید کمک های بیشتر آمریکا و اسرائیل است. دو کشوری که اساساً ترغیب انگیزه های راهبردی عربستان برای تصرف یمن خصوصاً مناطق مشرف بر تنگه حساس و راهبردی باب المندب را بر عهده داشتند.

منطقه جده (کادر زرد) در حمله اخیر یمنی ها تحت حفاظت سامانه های موشکی پاتریوت قرار دارد

هدف مورد اصابت توسط موشک قدس-۲ یکی از مخازن بزرگ فراورده های نفتی در یک مجمتع بزرگ پالایشی بوده است. البته از موشک قدس-۲ اطلاعاتی در دست نیست اما اگر ادامه توسعه موشک قدس-۱ باشد می توان راجع به ویژگی های آن گمانه زنی هایی داشت.

مخزن مورد اصابت قرار گرفته (کادر زرد رنگ) و تصویر پیش از اصابت (کادر سفید)

موشک قدس-۱ که در یک نمایشگاه با شکوه از دستاوردهای موشکی و پهپادی ارتش و کمیته های مردمی یمن در اوائل تابستان ۱۳۹۸ رونمایی شد، موشک کروزی با ساختار ساده و مرسوم این رده از موشک ها است.

این ساختار شامل بدنه استوانه ای به قطر حدود ۳۵ تا ۴۰ سانتیمتر با طول حدود ۴.۵ تا ۵.۵ متر بوده که بالهای آن در میانه طول بدنه و در بخش های پائینی ارتفاع بدنه به آن متصل شده اند.

در موشک رونمایی شده، این بالها از نوع ثابت بوده و پیش از پرواز در داخل بدنه جمع نشده اند. نوع این بالها از نوع باریک شونده یا tapered بوده که در نوک خود دارای یک انحنای کلاسیک برای کاهش اثرات پسای القایی و کاهش مصرف سوخت هستند. همچنین لبه حمله بال این موشک دارای زاویه به عقب برگشتی است که مناسب برای پرواز در سرعت های بالا ولی مادون صوت است.

موشک قدس-۱

یک موتور توربوجت در بیرون بدنه به صورت ثابت نصب شده است که نیروی رانش موشک را تأمین می کند. این روش نصب ساده ترین و ارزانترین روش تأمین نیروی رانش است. سه بالک کنترلی در انتهای بدنه موشک قدس و در بیشترین قطر بدنه و قبل از ناحیه باریک شونده انتهایی نصب شده اند که یکی از آنها با نصب کاملاً عمودی، زاویه yaw یا زاویه سمتی را کنترل کرده و دو بالک دیگر که کاملاً افقی نصب شده اند به عنوان elevator کنترل موشک در زاویه پیچ یا حول محور عرضی را برعهده دارند. این نوع نصب بالک های کنترلی سبب عدم تداخل کانال کنترلی آنها و پرهیز از پیچیدگی در نرم افزار کنترلی موشک می شود.

در انتهای بدنه علاوه بر باریک شوندگی که سبب کاهش پسای پایه می شود، یک بوستر سوخت جامد مشابه روش مرسوم تمام موشک های کروز زمین پایه نصب شده است.

این بوستر کار سرعت دهی اولیه به موشک برای ایجاد امکان شروع کار موتور جت را فراهم می کند. چهار بالک پایدارساز ثابت روی این بوستر نصب شده اند. طول این بوستر در حدود ۸۰ سانتیمتر قابل تخمین است.

موشک قدس-۱ در رونمایی سال گذشته

با توجه به بازیابی لاشه موشک های قدس-۱ استفاده شده در عملیات های مختلف در عربستان و بررسی آنها کارشناسان خارجی در مورد برد این موشک گمانه زنی هایی داشته اند که بیشتر بر برد حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر دلالت دارد.

احتمالاً قدس-۲ نیز ساختاری مشابه قدس-۱ دارد و در صورت مشابهت قطر بدنه این دو موشک یا با افزایش طول موشک و افزایش حجم مخزن سوخت یا با تغییر نوع موتور برد آن افزایش پیدا کرده است.

از آنجا که اظهاراتی مبنی بر توانایی رسیدن قدس-۲ به شمال شبه جزیره عربستان منتشر شده است در صورت صحت این مطلب، برد موشک قدس-۲ را می توان دستکم ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر ارزیابی کرد.

موشک قدس-۱ در چند حمله عمقی به خاک عربستان با موفقیت به اهداف خود اصابت کرده و طبیعی است که میزان صحت عملکرد این موشک در این حملات توسط متخصصان یمنی ارزیابی شده.

این بار حمله موشکی به بندر جده که یکی از مهمترین مناطق اقتصادی عربستان سعودی بوده و در فاصله حدود ۶۰۰ کیلومتری از مرزهای رسمی کشور یمن قرار دارد صورت گرفته است.

این بندر مهم توسط سامانه های متعدد پدافند هوایی شامل پاتریوت نسل ۲ بهبود یافته یا PAC-۲GEM با برد بلند و موشک های پاتریوت نسل ۳ با برد متوسط به پائین حفاظت می شود.

سامانه های پدافند هوایی برد کوتاه موشکی و توپخانه ای نیز در زوایای مختلفی از محیط پیرامونی این بندر وجود دارند. اما همانطور که این سامانه ها در حمله شگفت انگیز یمنی ها به پالایشگاه آرامکو در شهریور ۱۳۹۸ موفق به ثبت عملکرد مثبتی نشدند در این حمله نیز موشک کروز قدس-۲ بدون مزاحمت به هدف خود اصابت کرد.

موشک پاتریوت نسل دوم

موشک پاتریوت نسل سوم که ۱۶ تیر روی هر پرتابگر بارگذاری می شود

به علاوه در مسیرهای مختلفی از مرز یمن تا جده نیز پایگاه ها و پادگان های نظامی مختلی قرار دارند که برخی مجهز به پدافند هوایی هستند. در یکسال اخیر و پس از حمله موفق به پالایشگاه آرامکو، پروازهای منظمی توسط هواپیماهای رادار پرنده یا آواکس و جنگنده های اف-۱۵ و تایفون عربستانی در نواحی جنوبی این کشور برای کشف زودهنگام حملات پهپادی و موشکی یمنی ها هم به حلقه های دفاعی عربستان اضافه شده است. با این وجود فیلمی از اصابت موشک قدس-۲ به یکی از مخازن بزرگ فراورده های نفتی به علت نزدیک بودن آن به مسیرهای تردد خودروها ثبت و منتشر شده است که جای انکار برای مقامات عربستانی باقی نمی گذارد.

آنچه مهم است با وجود گذشت چند روز از این عملیات، هنوز سعودی ها اقدام به انتشار اطلاعاتی در مورد درگیری پدافند یا جنگنده های این کشور با پهپاد یا موشک دیگری در شب حمله و در آن منطقه نکرده اند. این نشان می دهد که به احتمال قوی تنها همان یک فروند موشک کروز وظیفه اجرای عملیات را برعهده داشته است.

به بیان دیگر، یمنی هایی که اولین موشک کروز شلیک شده آنها در سالهای گذشته در میانه راه به علت نقص فنی سقوط کرد، امروز به نقطه ای رسیده اند که تنها با یک تیر موشک یک عملیات حساس را به اجرا درمی‌آورند.

یکی دیگر از وجوه حساسیت این عملیات حضور وزیر امور خارجه آمریکا و نخست وزیر رژیم صهیونیستی در همان شب در عربستان و در منطقه ای در شمال غرب این کشور بوده است که موشک یمنی از نظر برد قادر به رسیدن به آن منطقه نیز بود.

موقعیت بندر جده (کادر زرد) نسبت به مرزهای یمن و پوشش انواع سامانه های دفاع هوایی

یکی دیگر از نکات مطرح در مورد عملیات اخیر یمنی ها، مسیر طی شده توسط موشک قدس-۲ است. بر اساس تصاویر منتشر شده از محل اصابت موشک به مخازن نفتی، جهت حمله موشک از جنوب به شمال نبوده یعنی در کوتاه ترین مسیر از یمن به سمت جده بلکه به طور حدودی از سمت غرب به شرق بوده است یعنی موشک مسیر طولانی تری را طی کرده تا از سمت خلاف انتظار به هدف حمله کند.

به طور کلی دو گمانه در مورد این مسیر قابل ذکر است؛ یکی عبور بر فراز خاک عربستان سعودی و دیگری عبور از روی دریای سرخ.

مسیر اول هر چند به واسطه عوارض طبیعی امکان مخفی شدن موشک از دید سامانه های پدافندی و مکانهای نظامی شناسایی شده از قبل را دارد اما اولاً به دلیل همین عبور از بین عوارض، مسیر به خودی خود طولانی تر بوده و دوماً طی همین مسیر طولانی تر فرصت بیشتری به رادارهای پرنده و هواپیماهای شکاری برای کشف موشک می دهد.

مسیر دریا نیز با وجود مزیت های خاص خود ایراد مهمی دارد و آن عدم وجود هرگونه عارضه ای برای مخفی شدن از دید سامانه های کشف و شناسایی و حتی کشتی های نظامی مجهز به رادار است که طراحی مسیر را مسلتزم اطلاع دقیق از محل کشتی های نظامی دشمن می کند که طبعاً پدیده ثابتی نیست و در نتیجه دشواری های خاص خود را دارد.

در هر صورت مسیر عبور موشک هر کدام که بوده است، به قدری دقیق و هوشمندانه انتخاب و جزئیات آن طراحی شده که موشک با موفقیت در غافلگیر کردن سامانه های پدافند هوایی به هدف خود اصابت کرده است.

همانطور که اشاره شد اگر ارتش و کمیته های مردمی یمن قصد وارد کردن خسارت جدی به دارایی های عربستان سعودی را داشتند با تعداد بیشتری موشک و حتی مانند حمله مشهور سال گذشته با ترکیبی از پهپادها و موشک ها اقدام می کردند اما حمله با تنها یک موشک نشان از این دارد که این عملیات صرفاً یک هشدار به طرف های متخاصم و البته حامیان آنها بوده است.