به گزارش مشرق، برای آنکه یادی از اولین‌ها شود، کاش دو تیم با عکس مرحوم علی دانایی‌فرد و پرویز دهداری، نخستین مربی‌های خود به میدان بیایند. کاش با عکس محمد بوقی و حسن تارزان، اولین بوقچی‌های خود به میدان بیایند. آنها اولین‌ها بودند که حالا نیستند.
شهرآورد قلابی
هنوز نمی‌دانیم این شهرآورد شماره ۹۳ است یا ۹۴؛ چون هیچ مدرکی درباره دیداری که در ۲۷ مرداد ۱۳۴۷ با تساوی یک بر یک تمام شده و نام شهرآورد دوم را نسبت داده‌اند، وجود ندارد.
گل‌های آن بازی بنام امیرحسین جابری‌زاده و حسین همیشه‌جوان نوشته که جابری‌زاده در آمریکا حضور دارد و همیشه‌جوان نیز فوت کرده است. مهدی حاج‌محمد، مرتضی شرکاء، حمید جاسمیان و رضا وطنخواه پیشکسوتان این دو باشگاه چنین دیداری را به یاد نمی‌آورند. از طرفی مرحوم حسین همیشه‌جوان هیچگاه در شهرآورد استقلال و پرسپولیس به میدان نرفته است.
نخستین گل داربی
احمد منشی‌زاده نخستین گل تاریخ بازی‌های استقلال و پرسپولیس را به ثمر رسانده است. او در این باره به ایرناپلاس گفت: «در اوایل سال ۱۳۴۸ پایم شکست و استراحت می‌کردم. در آستانه بازی با پرسپولیس، مرحوم دانایی‌فرد سرمربی تاج روی من حساب ویژه‌ای می‌کرد. به من گفت می‌خواهم در این دیدار از تو استفاده کنم. گفتم آقای دانایی‌فرد وضعیت من خیلی خراب است. گفت با این تمریناتی که برای تو گذاشتم به آن بازی می‌رسی و من با زدن آمپول در این دیدار به میدان رفتم.
در دقیقه ۸ بازی در ضلع جنوبی ورزشگاه، داریوش مصطفوی به من پاس داد و من با توپ ۵ متر پیش رفتم و از فاصله ۳۰ متری شوت زدم، مهدی عسکرخانی دروازه‌بان پرسپولیس آماده گرفتن توپ شد و چون زمین ناهموار بود توپ کمانه کرد و از بالای سرش به درون دروازه رفت. ما در آن بازی دو گل دیگر هم زدیم که هر دو، روی پاس داریوش مصطفوی بود؛ یکی را علی جباری و دیگری را کارو حق‌وردیان زد. تنها گل پرسپولیس را مرحوم ناظم گنجاپور به ثمر رساند و بازی را ۳ بر یک بردیم.
داریوش مصطفوی از نظر فنی بازیکن تراز اولی بود و ما با هم از تهرانجوان به تیم تاج آمدیم. زمان ما مثل حالا پول نبود و حقوق ماهانه من ۱۵۰ تومان بود که البته پول کمی نبود. خوب بخاطر دارم فردای روز بازی، تیمسار خسروانی بدلیل گلی که زدم، به من ۵۰۰۰ تومان پاداش داد و گفت به هیچکس نگویم. البته باید اعتراف کنم هرگز فکرش را نمی‌کردم روزی گل من نخستین گل شهرآوردها شناخته شود. اکنون با ۷۶ سال سن وقتی به دلیل این گل و نخستین برد در شهرآورد، یادی از من می‌شود خوشحال می‌شوم.»
بیشتر بخوانید:
یحیی گل‌محمدی بلای جان استقلال
اولین اخراجی داربی
رضا وطنخواه مدافع چپ اسبق پرسپولیس که نخستین لقب اخراجی را به او داده شد و به رضا فاکتی (جاچینتو فاکتی مدافع چپ تیم ملی ایتالیا و باشگاه اینتر) معروف بود. او در شهرآورد سوم که به شکست ۳ بر یک پرسپولیس منجر شد، بعنوان نخستین بازیکن اخراجی تاریخ دیدارهای این دو باشگاه لقب گرفت. وطنخواه در این رابطه گفت: «من و جباری مدتی در تیم راه آهن با یکدیگر همبازی بودیم، او به تاج پیوست و من هم به شاهین رفتم. خدا شاهد است، هیچ خطایی نکردم. وقتی توپ بیرون رفت کارو حق‌وردیان اوت را پرتاب کرد و من به همراه علی جباری به هوا پریدیم و چون چپ پا بودم، با کف پای چپ، توپ را از جلوی صورت جباری به بیرون زدم. جباری زرنگی کرد و خود را به زمین انداخت و کارو فریاد زد «کشت»؛ مرحوم حاج‌ابوالحسن داور بود و در آن زمان کارت زرد و قرمز وجود نداشت؛ بمن گفت آقا رضا برو بیرون! من قسم خوردم که پایم به جباری نخورده است. همین که بیرون رفتم جباری بلند شد، من به داور گفتم حالا بیام داخل گفت نه برو بیرون! گفتم کسی نشنیده است بگذار برگردم داخل. نگذاشت و اینگونه اخراج شدم تا نخستین اخراجی شهرآوردها لقب گرفتم.»
جوان‌ترین گلزن داربی
حسن روشن در روز چهارم خرداد ۱۳۵۳ در شهرآورد چهاردهم دروازه پرسپولیس را باز کرد تا با ۱۸ سال و ۳۵۷ روز جوان‌ترین گلزن شهرآورد لقب بگیرد. روشن در باره این گل گفت: «حقیقت این است که ما در آن زمان‌ها به رکورد و این جور چیزها فکر نمی‌کردیم. امیدوارم یک نفر پیدا شود و این رکورد را بشکند.
در آن زمان مرحوم رایکوف از جوان‌ها خیلی خوب استفاده می‌کرد و من در دقیقه ۸۸ آن بازی روی پاس مرحوم غلامحسین مظلومی که با سر توپ را برای من کاشت وقتی دیدم بهرام مودت دروازه‌بان پرسپولیس موقعیت خوبی ندارد با یک ضربه فنی و آرام، گل زدم و بازی را یک بر صفر بردیم. تقریباً دو سال بعد مثل این گل را با پیراهن تیم ملی باز هم با پاس مرحوم مظلومی که با سر توپ را برای من کاشت با یک شوت محکم به تیم ملی عراق زدم.»
رکورددار گزارش داربی
عادل فردوسی‌پور که ۲۳ روز پیش، دیدار فینال لیگ قهرمانان آسیا را از طریق اینستاگرام فارسی AFC گزارش کرده بود، ۱۷ بار شهرآوردها را گزارش کرده و رکورددار است. اولین آن با برتری یک بر صفر پرسپولیس با گل هاشمی‌نسب بوده و آخرین گزارش او نیز با پیروزی یک بر صفر پرسپولیس با گلی که علیپور از نقطه پنالتی زد، همراه شد.
در این ۱۷ دیداری که فردوسی‌پور آنها را گزارش کرده که آخرین آن در لیگ هفدهم بوده، استقلال ۶ بار و پرسپولیس ۴ بار برنده شده، ۷ دیدار آنها با تساوی پایان یافت که تنها دو بازی آن بدون گل بوده و استقلالی‌ها ۲۱ بار و پرسپولیسی‌ها ۱۹ بار گلزنی کرده‌اند.
مهدی هاشمی‌نسب با زدن ۴ گل (۳ گل برای پرسپولیس و یک گل برای استقلال) آقای گل است. در مجموع این ۱۷ دیداری که فردوسی‌پور گزارش کرده هشت بازیکن کارت قرمز گرفته‌اند که سهم استقلالی‌ها ۵ کارت قرمز است. از ۴۰ گل رد و بدل شده این دیدارها، ۵ گل از روی نقطه پنالتی بوده که همگی به سود پرسپولیس رقم خورده است.
فردوسی‌پور در رابطه با بهترین شهرآوردهایی که گزارش کرده گفت: «بازی‌های خوبش، برد ۲ بر یک پرسپولیس (شهرآورد ۶۸) با گل کریم باقری، ۳ بر ۲ استقلال (شهرآورد ۵۸) با گل پیروز قربانی و تساوری ۲ بر ۲ (شهرآورد ۴۹) با جنجال پرویز برومند و پایان رافت بود. یک برد این‌طرف گفتم، یک برد آنطرف و یک مساوی، خیرش ببینی»
نخستین بازیکنی که برای هر دو تیم گل زد
غلامرضا فتح‌آبادی ابتدا در آذرماه ۱۳۵۸ در بازی بزرگداشت علی دانایی‌فرد با پیراهن استقلال مقابل پرسپولیس بازی کرد و گل زد و سپس به پرسپولیس رفت و در دی‌ماه ۱۳۶۱ با پیراهن این به استقلال گل زد و چند سال بعد دوباره به استقلال برگشت.
فتح‌آبادی در این باره گفت: «بچه محل‌های من پرسپولیسی بودند و در آن زمان علی کشک‌بادمجان و محمد بوقی من را پیش محراب شاهرخی بردند و ایشان گفتند در پرسپولیس جا نیست زیرا مهاجمانی مثل صفر ایرانپاک، محمود خوردبین و آلن راجرز در این تیم حضور داشتند.
از سن ۱۷-۱۶ سالگی برای خودم برنامه داشتم که یا در استقلال بازی کنم یا پرسپولیس که به پیشنهاد آقای حسن نظری به استقلال پیوستم و آقای عباس کردنوری سرپرست تیم بودند و بعد از ۶ ماه بودن در این تیم مصادف شد با سالگرد درگذشت پدر آقای ایرج دانایی‌فرد و برای بزرگداشت ایشان بازی در ورزشگاه شیرودی ترتیب داده شد که در دقیقه ۴۳ گل زدم اما بازی در دقیقه ۷۵ به دلیل هجوم تماشاگران به زمین، نیمه تمام ماند.
سال بعد آقای محراب شاهرخی پیام داد که آقای ایرانپاک قصد خداحافظی دارد و اگر می‌خواهی می‌توانی به پرسپولیس بیایی؛ من بعد از صحبت با آقای شاهرخی و پروین به پرسپولیس پیوستم و در شهرآورد بیست و پنجم به مرحوم ناصر حجازی گل زدم که آقای خوشخوان کمک داور به اشتباه مردود اعلام کرد و دو دقیقه بعد گل مشابهی زدم که آن را پذیرفتند. آن بازی یک بر یک به پایان رسید.
بازگشت دوباره من به استقلال با مشورت با آقای حسن حبیبی سرمربی تیم ملی ارتش بود که من نیز عضو بودم. چون با پرویز مظلومی در تیم ملی ارتش همبازی بودم به دلیل اینکه با هم هماهنگ باشیم و بخاطر آقای عباس رضوی و آقای پورحیدری به این تیم پیوستم و جایگاهم را در تیم ملی ارتش محکمتر شد و ۱۰ سال بازی کردم.»