سرویس جهان مشرق - سال ۲۰۲۱ میلادی در حالی آغاز شده که دنیا در میانه یکی از بزرگترین بحران های دوره عمر ما قرار دارد. سال ۲۰۲۰ میلادی با تلاش حوزه بهداشت و درمان برای مهار همه گیری کرونا به پایان رسید، اما پیامدهای اقتصادی این همه گیری بر سال ۲۰۲۱ میلادی سایه افکنده است.
دنیای کنونی بدون رهبر جهانی و همکاری میان قدرت ها به پیش می رود. ایالات متحده با چندپارگی روبرو شده و بحران اقتصادی پدید آمده به دنبال هم گیری کرونا، در حال گسترش است.
هفته نامه تایم در آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی ۱۰ خطر بزرگ سال ۲۰۲۱ را معرفی کرده که در ادامه با آنها آشنا می شویم:
یک. واشنگتن در بحران
پس از پیروزی ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶ میلادی، بسیاری از دموکرات ها معتقد بودند روس ها برای پیروزی وی تلاش کردند. جو بایدن در روزهایی روانه کاخ سفید می شود که هرج و مرج کشورش را فرا گرفته است.
بایدن در میان روسای جمهور پس از جیمی کارتر، ضعیف ترین سابقه مدیریت را دارا است. دموکرات ها با آینده ای دشوار روبرو خواهند بود. نرمش در برابر چین با مخالفت احزاب جمهوری خواه و دموکرات روبرو خواهد شد.
از هم اکنون بسیاری از تحلیلگران سیاسی به این موضوع فکر می‌کنند که با توجه به حامیان ترامپ، رئیس جمهور بعدی در انتخابات چهار سال آینده چه راهکارهایی در سیاست خارجی در پیش خواهد گرفت.
۲. کوید برای بلندمدت
در سال ۲۰۲۱ میلادی، همه گیری ویروس کوید ۱۹ علاوه بر مرگ انسانها بر ثبات سیاسی و اقتصاد دنیا تأثیرگذار خواهد بود. کشورهای دنیا در حال برنامه ریزی برای اجرای واکسیناسیون هستند. این همه گیری، بدهی های انبوه، کارگران اخراج شده، رشد نابرابری و از دست رفتن اعتماد عمومی را به دنبال داشته است. مشکلات اقتصادی به وجود آمده به دلیل همه گیری کرونا، خشم عمومی و شورش را در بسیاری از مناطق دنیا پدید آورده است. در تعدادی از بازارها، شاهد محدودیت میزان نقدینگی هستیم. تورم و هزینه های استقراض افزایش یافته است و دولت های اروپایی و ایالات متحده با پیامدهای اقتصادی دشوار کرونا دست و پنجه نرم می کنند.
۳. سایه سیاست های زیست محیطی بر اقتصاد و صنعت
سیاست های زیست محیطی در اکثر کشورهای دنیا از اولویت بیشتری برخوردار شده و این سیاست ها به حوزه اقامت هایی جهانی کشیده شده است. در میان فناوری های پاک صنعتی چین با مخالفت ایالات متحده روبه‌رو شده است. جنگ تجاری پکن و واشنگتن حتی حوزه شبکه های نسل پنجم اینترنت را در بر می گیرد. تلاش برای به صفر رساندن حجم انتشار گازهای گلخانه ای فرصتی برای بخش خصوصی و در بخش های زیست محیطی و اجتماعی پدید آورده است. برندگان و بازندگان این نبرد معمولاً بر اساس عوامل سیاسی و قدرت های حاکم بر بازار تعیین می شوند.
۴. افزایش رقابت میان ایالات متحده و چین
اگر رهبران پکن و واشنگتن به سوی ثبات در روابط دوجانبه گام بردارند، شاهد کاهش تنش ها خواهیم بود. اما آنها و متحدانشان رقابتی همه جانبه را در بخش های دیپلماسی واکسن، ملی گرایی و اقتصاد آغاز کرده اند. عدم توافق در حوزه‌های تجارت، تایوان و دریای چین جنوبی در سال ۲۰۲۱ میلادی نیز ادامه خواهد یافت. در مجموع این موارد اختلاف، باعث افزایش ریسک محاسباتی و ایجاد بحران خواهد شد.
۵. ایجاد مانع در برابر جریان اطلاعات
مانع تراشی در مسیر جریان آزاد اطلاعات می‌تواند به افزایش هزینه ها برای شرکت ها و برنامه های اینترنتی پرمخاطب و مدل های تجاری اینترنتی منجر شود. دولت‌های چین و ایالات متحده در حوزه اطلاعات به ویژه شبکه های نسل پنجم و هوش مصنوعی نبردی تمام عیار را آغاز کرده‌اند. اما سایر دولت ها در مورد دسترسی به داده های شهروندان خود نگرانی هایی دارند. مدل های تجاری فناوری های نوآورانه از این شرایط آسیب خواهند دید. ممنوعیت استفاده از برنامه های اینترنتی بر همکاری های جهانی در بخش سلامت مردم و چالش های آب و هوا پیامد های منفی بر جای می گذارد.
۶. رشد نبرد در حوزه سایبری
دلایل مختلفی وجود دارد که از افزایش ریسک یک فاجعه بزرگ سایبری در سال ۲۰۲۱ میلادی خبر می دهد. در عصر دیجیتال، هر موبایل هوشمند و یا رایانه می تواند منفذی برای هکرها و با پیامدهایی فاجعه آمیز باشد. دنیای ما با ریسک چشمگیر حملات سایبری روبرو شده و در سال ۲۰۲۱ میلادی حملات سایبری می توانند ریسک ژیوپلیتیک و فناوری گسترده ای داشته باشد.
۷. ترکیه در رویای تشکیل امپراتوری عثمانی
در سال ۲۰۲۱ میلادی، مشکلات اقتصادی و چالش های بهداشتی پدید آمده در ترکیه به دلیل همه گیری ویروس کرونا می تواند جایگاه رجب طیب اردوغان را پس از دو دهه قرار گرفتن در قدرت، تضعیف کند. در این سال، کشور ترکیه ممکن است با ریسک ناآرامی های اجتماعی و اختلاف در حاکمیت به دلیل مخالفت های احزاب روبرو شود. اردوغان نیز برای افزایش روحیه ملی گرایی و قدرتمند کردن حامیانش به تداوم لشکرکشی های ارتش ترکیه به مناطق مختلف دست بزند. ترکیه امروز بیش از هر زمان دیگری با فقدان متحدان و کشورهای دوست در حوزه بین المللی روبرو شده است.
۸. خاورمیانه و کابوس قیمت پایین نفت
خاورمیانه را باید بزرگترین بازنده ویروس کرونا در دنیا دانست. کشورهای تولید کننده انرژی در خاورمیانه و شمال آفریقا با سقوط چشمگیر تقاضای جهانی انرژی در سال ۲۰۲۰ میلادی و کاهش درآمدهای ارزی روبه رو شدند. ابتلای میلیون‌ها نفر از شهروندان این کشورها به کرونا و افول شاخص های اقتصادی نیز بر مشکلات آنها افزود.
در سال ۲۰۲۱ میلادی، شاهد افزایش بحران های اقتصادی و اجتماعی در خاورمیانه خواهیم بود. چرا که قیمت نفت و گاز همچنان پایین است. بسیاری از این دولتها از هزینه‌های سرمایه‌گذاری خود کاسته اند که به سقوط اقتصاد بخش خصوصی و رشد بیکاری منجر می شود. اصلاحات اقتصادی در این کشورها کند بوده و پیش بینی می شود شاهد افزایش تظاهرات ها و اعتراضات مردمی باشیم.
۹. اروپا پس از مرکل
در سال ۲۰۲۱ میلادی، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان پس از ۱۵ سال از قدرت کنار خواهد رفت. اروپا پس از اعمال سیاست قرنطینه با مشکلات اقتصادی مختلفی روبه روست و غیبت مرکل بر اتخاذ سیاست های چند جانبه و منعطف از سوی اتحادیه اروپا تاثیری جدی خواهد گذاشت. در شرایط کنونی، اعمال سیاست های اشتباه می تواند به شکننده شدن روند بازگشت اقتصادی و ایجاد زمینه برای رشد پوپولیسم منجر گردد. مرکل یک مذاکره کننده قدرتمند بود که از تلاش های دیپلماتیک برای برطرف کن بحران های انرژی و اختلاف های مرزی در شرق مدیترانه و رویارویی های نظامی می‌برد. در غیاب وی، اقدامات ترکیه در حوزه مدیترانه و شمال آفریقا می‌تواند به افزایش تلاش ها در سال ۲۰۲۱ میلادی منجر گردد.
۱۰. فرو رفتن آمریکای لاتین در بحران
پس از خاورمیانه، آمریکای لاتین دومین منطقه ای است که با شدیدترین آسیب های ناشی از کرونا روبرو شده است. دولت های آمریکای لاتین با چالش های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مختلفی به دلیل هم گیری کرونا روبرو هستند. تا پایان سال گذشته در هیچ یک از کشورهای منطقه، شاهد اجرای برنامه‌های واکسیناسیون سراسری علیه کرونا نبوده‌ایم و اقدامات دولت های منطقه در برابر ویروس های جهش یافته نیز بسیار ضعیف بوده است. در دو کشور آرژانتین و مکزیک، در سال ۲۰۲۱ میلادی شاهد انتخابات های زودهنگام خواهیم بود و رای دهندگان در شیلی، اکوادور و پرو نیز برای انتخاب رئیس جمهور جدید کشورشان به پای صندوق های رای خواهند رفت.
نویسنده: یان برمر
منبع: هفته نامه Time
مترجم محسن داوری