به گزارش مشرق؛ این روزها با توجه به افزایش سرسام آور تورم در جامعه و گرانی کالاهای اساسی، سخت گیری بیش از اندازه خانواده ها هم برای ازدواج و تشکیل خانواده سبب شده بسیاری از جوانان قید ازدواج را زده و مجرد بمانند.
با کوتاهی مسئولین امر و بی توجهی آنان برای حل مسائل اقتصادی و اجتماعی مردم خصوصا قشر جوان شاهد این هستیم که تعداد مجردین در جامعه به شدت افزایش یافته و هر فردی در بین اعضای خانواده خود و یا نهایتا فامیل و آشنایان و یا همکاران خود تعداد زیادی فرد مجرد بالای ۳۰ سال دارد؛ بگذریم از این که آمارها نشان می دهد تعداد مجردین ۴۰ تا ۵۰ ساله هم افزایش یافته و آنها به نوعی به تجرد قطعی رسیده اند.
همین امر سبب می شود که آسیب های روحی و روانی ازجمله افسردگی، انزوا، کاهش میل به زندگی و همچنین آسیب‌های اجتماعی اعم از فساد و بی‌بند باری و بی تعهدی زیاد شده و آثار آن به دیگر افراد جامعه تسری پیدا کند.
آمارها چه می گویند؟
طبق آخرین آمار که مربوط به سال ۹۵ است، شاخص تجرد قطعی برای مردان، ۲٫۳درصد و برای زنان ۳٫۷درصد است و از سال ۸۹ تا سال ۹۶ حدود۳۰ درصد از میزان ازدواج‌ها کاسته شده است.
در همین رابطه شهلا کاظمی پور جمعیت شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران می گوید، هم اکنون ۱۳ میلیون مجرد در کشور داریم که از این تعداد هشت میلیون آقا و پنج میلیون خانم هستند.
وی درباره این عدد شاید حساسیت چندانی نشان نمی دهد اما اظهار نگرانی او برای موضوع دیگری است. کاظمی پور می گوید: مهم تر از تعداد ۱۳ میلیون مجرد در کشور، موضوع افزایش سن ازدواج است. در یک دوره متولدان دهه ۶۰ در سن ازدواج قرار داشتند که به همین دلیل ازدواج افزایش داشت. هم اکنون متولدان دهه ۷۰ به سن ازدواج رسیده اند اما به دلیل سیاست های منفی جمعیتی، اکنون تعدادشان کمتر است و با توجه به این که جمعیت در معرض ازدواج کمتر شده، تعداد ازدواج هم به تناسب آن کاهش می‌یابد؛ از سوی دیگر سن ازدواج هم به دلایل مختلف رو به افزایش است و این موضوعی است که باید درباره آن اظهار نگرانی کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: «وقتی آقایان به سن ۵۰ و خانم ها به حدود ۴۰ تا ۴۵ می رسند و در حال و هوای ازدواج نیستند به این حالت تجرد قطعی گفته می شود و آمار آن طبق آمار متداول برای آقایان معمولا ۲ درصد مجردها و برای خانم ها ۴ تا ۵ درصد مجردها محاسبه می شود که اکنون به حدود ۷ درصد رسیده است ضمن اینکه تعداد خانم های مجرد قطعی حدود ۳۵۰ هزار نفر است؛ البته در این بخش باید بگویم که آمار تجرد قطعی برای خانم ها رو به افزایش است».
کاظمی پور در این باره گفته است: «بر اساس آمارهای رسمی اگر تمامی مردان ازدواج کنند، فقط یک سوم زنان شانس ازدواج دارند. دو سوم زنان نیز شانس ازدواج را از دست می‌دهند، مگر اینکه با مردان مطلقه یا همسر فوت شده ازدواج کنند. با این تفاسیر باز هم احتمال تجرد دختران وجود دارد.»
کاظمی پور درباره وضعیت دختران هم آمار قابل توجهی ارائه می کند: در زنان گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ ساله ۷۸ درصد و همچنین در گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ ساله ۴۲ درصد مجرد هستند. در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ ساله نیز میزان مجردها ۳۰ درصد است. در تمامی گروه‌های سنی به دلیل تاخیر در ازدواج سن مجردی افزایش پیدا می‌کند و این تاخیر باعث می‌شود زنان شانس ازدواجشان را از دست بدهند.
وی به دختران توصیه می کند که از هرگونه وقفه در ازدواج و نیز سختگیری های بی مورد صرف‌نظر و در سنین مناسب و کمتر ازدواج کنند.
علت روانشناختی مجرد ماندن جوانان چیست؟
فرشته سادات شجاعی روانشناس و درمانگر خانواده، درباره علت مجرد ماندن و ترس از ازدواج، گفت: ترس های تجرد شامل؛ ترس از اینکه خانواده یا اجتماع مرا طرد کنند، ترس از تنهایی و تنها ماندن تا پایان عمر، ترس از اداره کردن مالی زندگی، ترس از اینکه اطرافیان برچسب‌هایی به من بزنند، ترس از سربار بودن، ترس از این که مزاحم ازدواج خواهر یا برادرهای بعدی ام باشم، ترس از کم شدن معاشرت‌ها و از دست دادن محبوبیت است.
وی با بیان اینکه افراد متاهل همیشه تصور می‌کنند که مرغ همسایه غاز است و افرادی که روابط زناشویی خوبی ندارند همیشه در حسرت آزادی دوران تجرد هستند، خاطرنشان کرد: آنها از مشکلات و نابسامانی‌های مجردی بودن آگاهی ندارند و فکر می‌کنند اگر مجرد بودند وضعیت بهتری داشتند؛ شاید هم حق با آنها باشد اما آنچه که اهمیت دارد این است که در انتخاب خود نه باید تعجیل کنیم و نه تعلل. اگر بدانیم که از زندگی چه می‌خواهیم و برای ازدواج با فکر باز و منطق خوب تصمیم بگیریم هیچوقت از کار خود پشیمان نخواهیم شد.
همچنین حسن اکبرزاده روانشناس و مشاور در این باره بیان کرد: تحصیلات دانشگاهی سهل الوصول باعث بالا رفتن انتظارات افراد در ازدواج می‌شود؛ به دنبال تحصیلات، احتمال اشتغال و به تبع آن استقلال مالی به ویژه برای دختران بالا رفته واز طرفی افراد از مسئولیت‌های خاص مسیر متأهلی، گریزان هستند.
این روانشناس افزود: در واقع به صورت کلی دو دلیل اصلی برای بالا رفتن سن ازدواج و به تبع آن تجرد افراد وجود دارد، یکی مشکلات زیاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و دوم انتخاب یک سری از افراد برای دیر ازدواج کردن یا ازدواج نکردن است که گزینه دوم به دنبال مورد اول صورت می‌گیرد.
چرا تجرد افزایش یافته است؟
بدون هیچ شک و شبهه ای مهمترین عمل افزایش تجرد به اقتصاد بر می گردد؛ بیکاری و اشتغالزایی ناکافی، تورم افسار گسیخته، افزایش توقعات و عدم رضایت به ساده زیستی و خدمت سربازی مهمترین سد راه ازدواج در شرایط فعلی محسوب می شوند؛ در یک قلم برای یک جوان ساکن تهران هزینه اجاره مسکن در بهترین حالت ممکن ۵۰ میلیون رهن و ۵۰۰ هزار تومان اجاره است؛ در زیر به برخی دیگر از این هزینه ها اشاره شده است.
فرهاد طهماسبی اظهار داشت: ازدواج یک موضوع چند وجهی است که یکی از وجه های آن اقتصاد می باشد به طوری که اشتغال و کسب درآمد یکی از دلایلی مهم برای ازدواج جوانان است.
وی افزود: بسیاری از جوانان مجرد، مهمترین عامل عدم گرایش به ازدواج را مشکلات اقتصادی عنوان می کنند در حالی که می توان با برنامه ریزی شرایط را برای ازدواج فراهم کرد.
کارشناس اجتماعی تصریح کرد: در کشور بالغ بر شش میلیون جوان در سن ازدواج، مجرد هستند و بیش از یک میلیون نفر سن ازدواجشان بالا رفته که نشان می دهد باید دستگاه ها و متولیان شرایط را برای ازدواج جوانان فراهم کنند.
طهماسبی با اشاره به اینکه عامل فرهنگی از عوامل تاثیر گذار در ازدواج است گفت: طی این سالها فرهنگ ازدواج کمرنگ شده و متاسفانه برخی با الگو گرفتن از غرب، به دنبال تروجی ازدواج هایی به رنگ های مختلف هستند در حالی که باید در جامعه دینی جوانان از روش های اصولی برای تشکیل خانواده استفاده کنند.
وی بیان کرد: تغییر نگرش و نوع نگاه فرهنگی سبب شده تا شاهد افزایش تجرد گرایی در جامعه باشیم و نیاز است که در این راستا برنامه های فرهنگی برای جوانان تهیه شود تا جوانان را تشویق به امر ازدواج نماید.
کارشناس اجتماعی با بیان اینکه خانواده ها هم نقش مهمی در ازدواج جوانان دارند، عنوان کرد: در بسیاری از موارد خانواده ها به دلیل شرایط و مشغله ها، فرصت گفتگو با فرزندان خود را ندارند در حالی که با گفتگو، صحبت کردن و آگاه کردن جوانان می توان شرایط خوبی را برای تشکیل خانواده آنها مهیا کرد.
وی بیان کرد: ضروری است تا دستگاه های فرهنگی در راستای ترویج فرهنگ ازدواج از طریق مبانی دینی، اعتقادی و اجتماعی اقدام کنند و شرایط برای ازدواج جوانان هر روز تسهیل یابد.
طهماسبی با اشاره به ازدواج آسان اظهار داشت: ازدواج آسان یعنی شرایط به گونه ای مهیا شود که جوانان با کمترین مشکل اقدام به تشکیل خانواده نمایند، در کنار افزایش وام ازدواج نیاز است که به موضوعات دیگر هم توجه شود تا جوانان در سن مناسب ازدواج کنند.
مجرد ماندن جوانان چه آسیب هایی دارد؟
عوامل مختلفی دست به دست یکدیگر داده‌اند تا این شرایط به وجود آید؛ تغییرات سبک زندگی، شرایط نامساعد اقتصادی، عدم وجود سازوکارهای حمایتی، مغفول گذاشتن قوانین تشویقی ازدواج، وضع قانون‌هایی مانند منع ازدواج در سنین پایین و سنگ‌اندازی‌هایی در زمینه تسهیل ازدواج موجب شده‌اند تا روند افزایش سن ازدواج در یک دهه گذشته با سرعت بیشتری به رشد خود ادامه دهد؛ همین امر نیز موجب افزایش نرخ تجرد قطعی در ایران شده و تبعات جمعیتی نامطلوبی را به کشور تحمیل می‌کنند.
بدون هیچ شکی مجرد بودن آسیب زیادی به جامعه و افراد وارد می کند؛ میانگین آمار افسردگی و احساساتی چون افسردگی، تنهایی، غم و احساس محرومیت و همچنین به تبع آن خودکشی در بین مجردها بسیار بیشتر از متاهل‌هاست و این امر نشان می‌دهد ازدواج با همه مشکلاتی که در خود دارد به نوعی آمار خودکشی را پایین می‌آورد و البته در این بین آمار دختران مجرد آسیب دیده به مراتب بیشتر از پسران مجرد آسیب دیده است.
همچنین اکبرزاده روانشناس در این باره، بیان کرد: از جمله آسیب های ازدواج نکردن افراد می‌توان به اضطراب تنهایی، اعتماد به نفس پایین، امید به زندگی پایین، افسردگی ناشی از تنها ماندن، افت انگیزش، شاد نبودن، احساس پوچی، از دست دادن زایندگی و شادابی، رکود، رخوت، احساس ناتوانی، فاصله گرفتن از خانواده و جامعه، عدم فرزندآوری اشاره کرد.