به گزارش مشرق، مسعود فراستی منتقد سینما، دیروز دقایقی میهمان غرفه کانون اندیشه جوان در بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران بود. منتقد ثابت برنامه هفت در  گفت و گو با سايت کانون اندیشه جوان به سوالاتی در حوزه نشر کتاب در ایران پاسخ گفت.

ماجرای کتاب هیچکاک از کجا شروع شد؟
اولین صحبت کتاب مربوط به سال 69 بود. من و مرتضی(آوینی) از تارکوفسکی بازی روشنفکری خسته شده بودیم. آن زمان پاراجانف و وندرس و تارکوفسکی خیلی مطرح میشدند.هم توسط فارابی و هم مجله فیلم. من در مقابل آنها هیچکاک را به مرتضی پیشنهاد کردم. چند فیلم از قبیل مرد عوضی، ربکا، بیگانگان در قطار و جنایت را که قبلا دیده بود را دادم دوباره ببیند. بعد از این که آنها را دید گفت: شروع کن. فیلم ها را جمع کردیم. در این فاصله فیلم ها را می دیدیم و از منابع فرانسه و انگلیسی مطلب جمع آوری می کردیم. سفارش ترجمه دادیم. هم زمان با آن مطالب ایرانی را نیز شروع کردیم به سفارش دادن. مرتضی هم فیلم می دید و یادداشت بر می داشت. کل این پروسه تا در آمدن کتاب مجموعا 5 ماه طول کشید.بعد هم مطالب را دادیم رضا عابدینی برای طراحی.

چه شد هیچکاک را جلوی تارکوفسکی مطرح کردید؟ و مثلا برگمان را نگفتید؟
برگمان روبروی تارکوفسکی نمی تواند مطرح باشد چون از یک جنسند. ما در پی این بودیم که مترخودمان را بگذاریم. می خواستیم بگویم در مقابل این تب عرفان بازی، هیچکاک است که به درد ما می خورد. همان زمان ده فیلم ساز را با مرتضی لیست کردیم که کتاب هایی راجع به شان کار کنیم. فورد و برگمان بعد از آن بودند. رنوار و روسلینی و کوروساوا و فریتز لانگ از آن جمله اند.

واکنش ها به کتاب چگونه بود؟
واکنش ها سهمناک بود. در راس آن هم روزنامه کیهان بود. می گفتند در حالی که کار کتاب های دینی در حوزه هنر روی زمین مانده است چرا چنین کتابی منتشر می کنید؟ اما واکنش های مثبت زیاد داشتیم. روشنفکری هم ما را بایکوت می کرد. بعدا روزنامه جمهوری اسلامی هم پیوست. قرار بود کتاب را با انتشارات برگ منتشر کنیم. شب آخر انتشارات برگ ترسیده بود و با مربعی سفید روی اسم خود را پوشانده بود. من در فکر در آوردن کتاب فورد بودم و اوایل کار بود که مرتضی رفت.

مناسبت کتاب برای جامعه سینمایی ما چیست؟
از اواسط تا تا اواخر دهه 60 سرگرمی در سینما مورد نفی قرار می گرفت و در مقابل انتلکتوئلیسم مطرح می شد. ما می خواستیم بگوییم سرگرمی خوب است. از پس سرگرمی در سینما هنر می آید. سینمای با مخاطب عام و جذاب که هنری و متفکر هم بود. کتاب هم آنموقع خوب خوانده شد.

در نسخه حاضر که تازه منتشر شده است چه تفاوت هایی رخ داده است؟
200صفحه اضافه شده که شامل 15 مطلب جدید و صحات آموزشی استوری برد های هیچکاک است.

هدف از این سبک کار کردن روی فیلم ساز کلاسیک چیست؟
اپیدمی این نسل فیلم به روز دیدن است. پشت آن هم نگاه سینمایی و آموزش ندارند. پشتمان باید کلاسیک باشد. چه در سینما چه در شعر و چه در موسیقی. از اواخر دهه 60 تا الان یک موج عرفان بازی و یک موج به روز دیدن داریم. همه ایناریتو و شاتر آیلند و نولان دیده اند، اما هیچکاک و فورد ندیده اند. در برنامه ام است که یک جلد کتاب خوب روی سینمای صامت کار کنم.

کتاب را می توان از دو زاویه در جامعه ما بررسی کرد. یکی نشر و یکی هم مخاطب. وضعیت را در این مورد چگونه می بینید؟
وضع مخاطب خوب نیست. تا چند سال پیش بهتر بود. الان تیراژ کتب سینمایی در ایران بین 1000 تا 2000 تا است. این شوخی است. در زمینه فلسفه و فلسفه هنر هم همین است. عمده کار ها نیز ترجمه اند. ظاهرا این ترجمه ها به روز نشانمان می دهند ولی نیاز ما نیست. به نظرم این کتاب های مدرن و پست مدرن همه شلوغ کاری اند. این هم از آشفته بازار نشر و مخاطب است. نیاز های مخاطب و نشر استخراج نشده اند. این تعداد کتاب های زیادی که ناشران در می آورند و در آمار ها می آید معلوم نیست مخاطب دارد یا نه؟ این ساده ترین و سوبسیدی ترین کار ممکن است. نمایشگاه کتاب به نظرم برایمان دکور است وعادت.

فیلم سازان ما هم کتاب نمی خوانند، چون احتیاج ندارند. اصلا مسالشان نیست. به نظر من فیلم سازان بعد از انقلاب ما که نامی دارند بیشتر برج سازند تا فیلم ساز. از دل این آشفته بازار فیلم اولی ها بیرون می آیند. تک فیلم های خوبی که به دست می آیند نشان دهنده بی برنامگی است. نشان می دهند سینمای دولتی ما بحران آفرین است. ناشران نفتی و فیلم سازان نفتی ما جواب نمی دهد.

گفتنی است مسعود فراستي كه امسال با كتاب «هميشه استاد» در نمايشگاه كتاب تهران حضور دارد،  ليستي از كتاب هاي مورد نظر خود را براي مطالعه در حوزه سينما به مخاطبان جوان ارائه داد.

•    سينما چيست؟/آندره بازن

•    نشانه شناسي سينما/ كريستين متز

•    نما به نما/استیون داگلاس کتس

•    روايت در فيلم داستاني/ ديويد بوردول

•    مقدمه اي بر نظريه فيلم/ رابرت استم

•    تئوري هاي سينما/ اندرو تئودور

•    درك فيلم/ آلن کیسبی یر، بهمن طاهری

•    تئوري هاي اساسي فيلم/ دادلی اندرو

•    فيلم به عنوان فيلم/ پركينز

•    زمان و مكان در سينما/ حسن سراج زاهدي

•    فيلم به عنوان هنر/ رودلف آرنهايم

•    مفاهيم كليدي در مطالعات سينمايي/ سوزان هيوارد

•    مفاهيم نقد فيلم/ مجيد اسلامي

•    زيبايي شناسي تاريخ و نظريه هاي تدوين/ احمد ضابطي جهرمي

•    از نشانگان خود لذت ببريد/ اسلاويك ‍ژيژك

•    شناخت سينما/ لوييز جانتي

•    تئوري فيلم/ بن لابالاش

•    هنر سينما/ ديويد بوردول، ‌كريستين تامپسون

•    تاريخ سينما/ اريك رود

•    درباره عكاسي/ سوزان سونتاگ

•    ديالكتيك نقد/ مسعود فراستي

•    لذت نقد/ مسعود فراستي

•    آيينه جادو(سه جلد)/ سيد مرتضي آويني

•    سينما به روايت هيچكاك/ فراسوا تروفو

•    نظريه فيلم/ارغنون شماره 23

•    بوطيقاي ارسطو براي فيلم نامه نويسان/ مايكل تي يرنو

•    هميشه استاد/ مسعود فراستي

•    رويا-پناهگاه/ مسعود فراستي