به گزارش مشرق، مراسم اختتامیه سی‌وششمین دوره جشنواره موسیقی فجر عصر دیروز در تالار وحدت برگزار شد و برگزیدگان خود در بخش رقابتی را شناخت. این دوره از جشنواره که به‌واسطه کرونا کم‌رمق‌تر و خلوت‌تر از دوره‌های قبل برگزار شد ویژگی‌هایی چون رایگان بودن و اتکای بیشتر به اینترنت را داشت. غیبت چهره‌های مطرح و حضور تنها چهارکشور در این دوره و اصرار عجیب برگزارکنندگانش بر حفظ وجه بین‌المللی‌اش با وجود مشکلات مالی و شرایط خاص جهانی بزرگ‌ترین اتفاق این دوره از جشنواره بود؛ جشنواره‌ای که از اولین دوره‌اش در سال ۱۳۶۴ و با نام اولیه «جشنواره سراسری سرود و آهنگ‌های انقلابی» قرار بر حفظ و ارتقای موسیقی ایرانی و فاخر داشت و درکنار آن می‌خواست از گروه‌های جوان و مستعد حمایت کند و آنها را پرورش دهد.
در اولین دوره این جشنواره ۲۰ گروه حضور داشتند و خبری از چهره‌های آنچنانی نبود و پس از چهارسال و در سال ۱۳۶۸ دوره پنجم آن با طراحی آرم و نشانه و نماد و باعنوان «پنجمین جشنواره موسیقی فجر» برگزار شد و در هر دوره متناسب با تغییرات دولت، بخش‌هایی از این جشنواره حذف یا به آن اضافه می‌شدند. اما حکایت امسال متفاوت است. در سالی که جشنواره فیلم فجر با ۱۶ فیلم و در ضعیف‌ترین کیفیتش برگزار شد و نمایشگاه کتاب هم به نمایشگاه مجازی تغییر کرد و کمتر کسی متوجه شد که جشنواره تئاتر هم در این روزها برگزار شده است، جشنواره موسیقی هم بدون اینکه از افراد و گروه‌های موسیقی در سطح گسترده حمایت شود و خلأ بیکاری آنها در سال ۹۹ پر شود به‌کار خودش پایان داد و وزیر فرهنگ در توجیه برگزاری آن، تنها به شرایط جنگی کشور و برگزاری جشنواره‌ها در آن زمان استناد کرد و از تفاوت‌های این دو دوره تاریخی چیزی نگفت.
با اینکه خبرنگاران و اهالی فرهنگ همچنان منتظر انتشار گزارش مالی جشنواره موسیقی سال گذشته هستند، اما مهم‌تر از آن شاید انتشار گزارش مالی امسال باشد، جایی که مدیران هنری و فرهنگی کشور از یک‌طرف از نبود بودجه گلایه می‌کردند و از طرف دیگر نمی‌توانستند بی‌توجه به وسوسه سال آخر دولت شوند. ای کاش به‌سرعت و پس از اتمام جشنواره موسیقی، فهرستی از هزینه‌های این جشنواره منتشر شود تا مشخص شود که برگزاری این جشنواره بیشتر به‌نفع هنرمندان داخلی بوده یا خارجی یا مدیران و دست‌اندرکاران و بسترهای پخش قطعات و اجراها.
هزینه‌های جشنواره؟
«ممکن است این تصور باشد که چون جشنواره در فضای مجازی برگزار می‌شود با کاهش هزینه‌ها مواجه شدیم. اما بخش اعظمی از هزینه‌های جشنواره مربوط به حمایت‌ها می‌شود که در این جشنواره نیز وجود داشته‌اند. نکته دیگر اینکه برای جشنواره سی‌وششم علاوه‌بر کمیته مالی مستقر در انجمن موسیقی، شورای برنامه‌ریزی هم در معاونت، هزینه‌های جشنواره را براساس برنامه‌ها بررسی کرده است. امسال هم گزارش مالی جشنواره در راستای شفاف‌سازی منتشر خواهد شد.» اینها را محمداله یاری، در نشست خبری پیش از برگزاری جشنواره امسال گفت و نگفت که جنس این حمایت‌ها و گستردگی‌شان به چه شکل است و چقدر زمان می‌برد تا جزئیات این حمایت‌ها اعلام شود. نکته دیگر اینکه شما هم می‌توانید عبارت «هزینه‌های جشنواره دوره سی‌وپنجم» را سرچ کنید و ببینید آیا اصلا چنین گزارشی منتشر شده است یا خیر.
در سال ۹۷ و برای دوره سی‌وچهارم، معاونت امور هنری وزارت ارشاد امروز گزارش مالی هشت جشنواره هنری آن سال را منتشر کرد که هزینه سی‌وچهارمین دوره جشنواره موسیقی فجر سه‌میلیارد و ۲۶۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان گفته شده بود که شامل هزینه دبیرخانه جشنواره فجر ۱۲۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و کمک‌هزینه و دستمزد گروه‌های شرکت‌کننده جشنواره بخش موسیقی سنتی، پاپ، تلفیقی، نواحی و بخش ارکسترال گروه کر و بخش کلاسیک یک‌میلیارد و ۱۹۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بودند.
بیشتر بخوانید:
ده نمکی: عوعوسگان شما نیز بگذرد
گزارش مالی سال گذشته را هنوز ندیده‌ایم اما می‌دانیم که بودجه کلی حوزه موسیقی برای سال ۹۸، ۴۹میلیارد و ۶۵۰میلیون تومان بود که نسبت به سال قبلش ۳۵۰ میلیون تومان افزایش اعتبار داشت. در این میان جدا از کمکی که به شرکت در جشنواره‌های موسیقی در داخل و خارج از کشور به مبلغ یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان انجام شده و جشنواره موسیقی فجر نیز اصلی‌ترین جشن موسیقی داخلی بوده و طبیعتا مشمول آن شده، در ردیف حمایت از برگزاری جشنواره‌های موسیقی؛ باز هم بخشی از بودجه پنج میلیارد تومان دولت، به جشنواره موسیقی فجر کمک کرده است.
برای جشنواره موسیقی فجر در چند بخش به‌صورت خاص هزینه می‌شود که پرهزینه‌ترین بخش آن، کمک‌هزینه و دستمزد گروه‌های شرکت‌کننده جشنواره بخش موسیقی سنتی، پاپ، تلفیقی، نواحی و بخش ارکسترال گروه کر و بخش کلاسیک است که در سال گذشته نزدیک یک‌میلیارد و ۱۹۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان اعلام شد. دومین بخشی که هر سال هزینه زیادی برای آن پرداخت می‌شود، اجاره سالن‌ها شامل تالار وحدت، تالار رودکی، برج آزادی، فرهنگسرای نیاوران و سالن ایرانیان است که بیش از ۵۰۰ میلیون تومان برآورد شده است. برای روابط‌عمومی و تبلیغات محیطی شامل طراحی و چاپ اقلام تبلیغاتی، جلسات مطبوعاتی، بولتن و چاپ، تصویربرداری، سایت، لوح و تندیس، پژوهش، چاپ کتاب، اجاره و حمل‌ونقل سازها، بلیت‌فروشی و چکینگ بلیت، طراحی و تزئین صحنه، دکور، اجرا و نصب، درمجموع بیش از ۷۰۰میلیون تومان برآورد شده است. همچنین هزینه کمک به گروه‌های بخش بین‌الملل جشنواره فجر، بیش از ۱۵۰ میلیون تومان و حق‌الزحمه عوامل اجرایی، بیش از ۴۰۰ میلیون تومان برآورد شده است.
حالا منتظر می‌مانیم تا گزارش شفاف مالی این دوره منتشر شود و بعد خوشحال خواهیم شد که خروجی این هزینه‌ها را نیز در کوتاه‌مدت ببینیم و دیگر شاهد مسافرکشی یا سازفروشی برخی از هنرمندان حوزه موسیقی نباشیم.
بازدیدکنندگان این دوره؛ کمتر از یک قسمت سریال ضعیف
یکی از اقدامات خوب این دوره انتشار روزانه تعداد بازدیدکنندگان اجراهای جشنواره بود هرچند با جزئیاتی همچون فراوانی جغرافیای بینندگان و سن آنها همراه نبود و تنها به‌عنوان «یوزر» شناخته می‌شدند. براساس آنچه از روابط‌عمومی این جشنواره منتشر شده است میزان بازدیدکنندگان کلی جشنواره در این ۶ روز ۴۶هزار و ۳۲۲ نفر بوده که بالاترین میزانش مربوط به روز پنجم با ۱۰ هزار و ۹۱۳ نفر و پایین‌ترینش مربوط به روز اول با تعداد ۳۵۹۸ نفر بوده است. ارکستر ملی ایران با ۵۳۲۹ بازدیدکننده بیشترین تعداد بازدیدکننده را داشته و اجراهای خارجی عموما زیر دوهزار نفر بازدیدکننده داشته که باید مشخص شود صرف این هزینه با چه هدفی بوده است. درحالی مجموع تعداد بازدیدکنندگان اینترنتی این دوره از جشنواره زیر ۵۰هزار نفر بوده که کافی است بدانیم بینندگان به‌صورت رایگان باید این اجراها را نگاه می‌کردند و قرار نبوده مبلغی پرداخت کنند. این رقم بیننده حتی کمتر از مخاطبان یک قسمت از سریال‌های ضعیف شبکه نمایش خانگی است که مخاطب باید برای تماشایشان هزینه هم پرداخت کند.
برگزیدگان جشنواره سی‌وششم
مراسم اختتامیه سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر عصر روز دوشنبه چهارم اسفندماه با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدمحمدمجتبی حسینی معاون هنری وزارت ارشاد، محمداله‌یاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد و کاندیداهای دریافت جایزه بخش‌های رقابتی این دوره از جشنواره بدون حضور تماشاگران در تالار وحدت تهران برگزار شد.
پس از پخش پیام‌های تصویری مدیران جشنواره نوبت به اعلام اسامی برگزیدگان بخش جایزه ترانه رسید که در این بخش احمد صدری، محمدعلی بهمنی، امیری اسفندقه و ناصر فیض جوایز را اهدا کردند. در این بخش، اهورا ایمان، کامران رسول‌زاده، علیرضا بدیع و زمان نورانی چهار برگزیده بخش ترانه این دوره از جشنواره بودند. پس از این بخش وزیر بهداشت صحبت کرد و بعد از آن نوبت به برگزیدگان بخش موسیقی و رسانه رسید. بخشی که جوایزش تفاوت بیشتری با سال گذشته نداشت و جوایز به رسانه‌های دولتی یا حامی دولت رسید. در بخش «گفت‌وگوی مطبوعات» نگار حسین‌خانی از روزنامه «همشهری» برای گفت‌وگویی با عنوان «که از باد و باران نیابد گزند» برگزیده شد و ندا سیجانی از روزنامه «ایران» برای گفت‌وگویی با عنوان «مرا معلم عشق تو شاعری آموخت» شایسته تقدیر شناخته شد.
در بخش «خبرگزاری‌ها» نیز علیرضا سعیدی از خبرگزاری مهر برای گفت‌وگویی با عنوان «شغل هنرمند در وزارت کار ثبت می‌شود/ حاشیه‌های یک انتخابات صنفی» برگزیده شد.
امیرحسین دولتشاهی از خبرگزاری ایرنا برای گفت‌وگویی با عنوان «استاد مصطفی محبی‌زاده و یک سینه خاطره از موسیقی ایرانی» در این بخش شایسته تقدیر شناخته شد.
در بخش «خبرگزاری‌ها» امیرحسین دولتشاهی از خبرگزاری ایرنا برای گزارشی با عنوان «درباره فضل‌الله توکل» برگزیده شد.
در بخش مطبوعات نیز صابر محمدی از روزنامه «همشهری» برای گزارشی با عنوان: «تذکره دلتنگی» برگزیده شد. مهدی فیضی‌صفت از روزنامه «همدلی» برای گزارشی با عنوان «پرونده نافرجام» در این بخش شایسته تقدیر شناخته شد.
سپهر سراجی از مجله «هنرهای زیبا» برای مقاله‌ای با عنوان «بازشناسی ویژگی‌های مرکز موسیقی ایرانی به‌عنوان عناصر هویت‌ساز در این سنت» برگزیده شد و از محمد خلیلیان از مجله «هنر موسیقی» برای مقاله‌ای با عنوان «جامعه‌شناسی موسیقی» تقدیر شد.
در بخش «روزنامه» محمود توسلیان از روزنامه «اعتماد» برای یادداشتی با عنوان: «شجریان، گوی بیان» شایسته تقدیر شناخته شد.
در بخش نگاه ویژه نیره خادمی از روزنامه «شهروند» برای گفت‌وگویی با عنوان «اندوه دل نگفتم الا یک از هزاران» شایسته تقدیر شناخته شد. در این بخش محمدرضا مقدم از روزنامه «ولایت» قزوین هم برای گفت‌وگویی با عنوان: «اجرای سرود در محضر امام(ره) را نقطه عطفی در زندگی می‌دانم» تقدیر شد.
بهرام نوری از رادیو گیلان برای برنامه‌ای با عنوان: «گیله بوخا، درباره موسیقی طالش» برگزیده شد. در این بخش هانیه پیرامی از رادیو خراسان جنوبی برای برنامه‌ای با عنوان: «سرکوه بلند» برگزیده شد و مسعود خسروی از رادیو خراسان جنوبی برای برنامه‌ای با عنوان: «چکه» شایسته تقدیر شناخته شد. مریم تکافی از خبرگزاری صداوسیمای مشهد برای گزارشی با عنوان: «سرزمین نواها» و مرضیه رحیمی از رادیو مشهد برای گزارشی با عنوان: «دست‌ها می‌بینند» شایسته تقدیر شناخته شدند. در بخش نگاه ویژه هیات داوران هم زهرا صادق‌زاده از رادیو خراسان رضوی برای گزارشی با عنوان: «صدایی از دل تاریخ» درباره استاد ابراهیم شریف‌زاده و وحید خانه‌ساز از خبرگزاری ایلنا برای گفت‌وگویی با عنوان: «بانوی بلوچی که بدون دندان هنوز قادر به خواندن است» برگزیده شدند. هیات داوران در بخش تیتر هیچ برگزیده‌ای معرفی نکرد.
بخش جذاب این دوره جایزه «باربد» بود که خیلی‌ها منتظر بودند تا ببینند چه تغییر رویه‌ای در نحوه گزینش برندگان وجود داشت. انگار سال آخر دولت بودن، حالی برای تغییر نمی‌گذارد و بیشتر مدیران، سعی می‌کنند این دوران را بگذرانند.
برگزیدگان بخش رقابتی سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر(جایزه باربد) به ترتیب ذیل معرفی شدند:
آهنگسازی موسیقی کلاسیک
نامزدهای دریافت جایزه: مهران بدخشان(انگاره‌ها)، رضا کهریزی(از او)، علیرضا مشایخی(مدال ۲۰۱۵) و کاوه میرحسینی(اشراق).
در این بخش دیپلم افتخار به مهران بدخشان برای آلبوم «انگاره‌ها» رسید و جایزه باربد را کاوه میرحسینی برای آلبوم «اشراق» از آن خود کرد.
اجرای موسیقی نواحی
نامزدهای دریافت جایزه: عماد توحیدی و حسین نظری(ترانه‌های کبود)، محمد سلم‌آبادی(آوای صحرا)، حمزه مقدم(حمزه سیاه) و جمشید نیکوزاد(بی‌گمون).
در این بخش محمد سلم‌آبادی برای آلبوم «آوای صحرا» دیپلم افتخار گرفت. جایزه باربد در این بخش به حمزه مقدم برای آلبوم «حمزه سیاه» اهدا شد.
خوانندگی موسیقی نواحی
نامزدهای دریافت جایزه: ابوالحسن خوشرو(طالبا و موسیقی حماسی مازندران)، نورمحمد درپور(دردانه)، محی‌الدین شعبانی(دریاب و دریاب) و پرویز نزاکتی (ونوشه).
دیپلم افتخار این بخش به زنده یاد نورمحمد درپور برای «دردانه» اهدا شد و جایزه باربد به زنده‌یاد ابوالحسن خوشرو برای آلبوم موسیقی «مازندران» اهدا شد.
اجرای موسیقی دستگاهی بی‌کلام
نامزدهای دریافت جایزه: سیامک جهانگیری(در رگ تاک)، حمیدرضا خبازی(واپسین فردا)، هوشمند عبادی(نایی) و بهاره فیاضی(افرا).
در این بخش بهاره فیاضی برای آلبوم «افرا» دیپلم افتخار گرفت و جایزه باربد به هوشمند عبادی برای آلبوم «نایی» اهدا شد.
آهنگسازی دستگاهی باکلام
نامزدهای دریافت جایزه: سیامک جهانگیری(من همان نای‌ام)، احسان عبایی(از سراسر بگذشته)، بهمن فریادرس(پرواز و آواز) و هومن مهدویان(باغ بی‌باران).
در این بخش سیامک جهانگیری برای آلبوم «من همان نای‌ام» دیپلم افتخار گرفت و جایزه باربد را بهمن فریادرس برای آلبوم «پرواز و آواز» دریافت کرد.
خوانندگی موسیقی دستگاهی
نامزدهای دریافت جایزه: مهدی امامی(من همان نای‌ام)، وحید تاج(پرواز و آواز)، مجتبی عسگری(عشیران) و حسین علیشاپور(چقدر ز خویش دورم).
در این بخش مهدی امامی برای آلبوم «من همان نای‌ام» موفق به دریافت دیپلم افتخار شد و مجتبی عسگری برای آلبوم «عشیران» جایزه باربد را از آن خود کرد.
آهنگسازی و اجرای بخش پاپ و تلفیقی بی‌کلام
نامزدهای دریافت جایزه: هومن شیرعلی(تنیده در صدا)، سعید غریب و شهرام مویدی(ناگفته‌های یک رویا)، مصطفی قناعت(کبوترخانه) و آرش هژیرآزاد(تهران، مریخ).
در این بخش دیپلم افتخار به هومن شیرعلی برای آلبوم «تنیده در صدا» اهدا شد و جایزه باربد را مصطفی قناعت برای آلبوم «کبوترخانه» از آن خود کرد.
آهنگسازی بخش پاپ و تلفیقی باکلام
نامزدهای دریافت جایزه: صادق تسبیحی و امید نعمتی(حرمان)، داماهی(در من برو شکار)، نیما رمضان و امیر بال‌افشان(بالزن) و پویا کلاهی(طاووس پربسته).
در این بخش از گروه بمرانی برای آلبوم «۱۳۴۰» تقدیر شد. دیپلم افتخار به پویا کلاهی برای آلبوم «طاووس پربسته» رسید و جایزه باربد را گروه داماهی با آلبوم «در من برو شکار» از آن خود کرد.
خوانندگی بخش پاپ و تلفیقی
نامزدهای دریافت جایزه: امیر بال‌افشان(بالزن)، پویا کلاهی(طاووس پربسته)، رضا کولغانی(در من برو شکار) و امید نعمتی(حرمان).
در این بخش دیپلم افتخار به رضا کولغانی برای آلبوم «در من برو شکار» تعلق گرفت و جایزه باربد را پویا کلاهی برای آلبوم «طاووس پربسته» از آن خود کرد.
آهنگسازی بخش معاصر و ارکسترال ایرانی بی‌کلام
نامزدهای دریافت جایزه: پویا باباعلی(دوردست‌ها)، بهزاد عبدی(سوئیت برای قانون وارکستر زهی) و رضا والی (سرنا).
در این بخش دیپلم افتخار به پویا باباعلی برای آلبوم «دوردست‌ها» اهدا شد و جایزه باربد را رضا والی برای آلبوم «سرنا» دریافت کرد.
آهنگسازی بخش معاصر و ارکسترال باکلام
نامزدهای دریافت جایزه: امیر پورخلجی(عاشق کیست)، حامد حافظی و حسین فاضل(از برگ‌ها)، سلمان سالک و عباس آزاد(گوهر جان) و سیاوش ولی‌پور(سرود مرد سرگردان).
دیپلم افتخار این بخش به سیاوش ولی‌پور برای آلبوم «سرود مرد سرگردان» اهدا شد و جایزه باربد را امیر پورخلجی برای آلبوم «عاشق کیست» از آن خود کرد.
خوانندگی بخش معاصر و ارکسترال ایرانی
نامزدهای دریافت جایزه: پوریا اخواص(سرود مرد سرگردان)، وحید تاج(از برگ‌ها) و مهدی نظری(آسوده خاطر).
در این بخش دیپلم افتخار به پوریا اخواص برای آلبوم «سرود مرد سرگردان» اهدا شد و جایزه باربد به وحید تاج برای آلبوم «از برگ‌ها» رسید.
ناشر
نامزدهای دریافت جایزه: تلسک(ارژنگ)، خانه هنر خرد(علی صمدپور)، ماهور(محمد موسوی) و نسیم مهرآوا(محمد غلامی).
در این بخش علی صمدپور از نشر «خانه هنر خرد» دیپلم افتخار و محمد موسوی از نشر «ماهور» جایزه باربد را از ستاد جشنواره دریافت کردند.
این دوره از جشنواره هم به پایان رسید اما با هر متر و معیاری شبیه به هیچ جشنواره‌ای نبود و حتی از دوره‌های قبلی خودش هم ضعیف‌تر بود و برگزیدگان باربد هم نشان دادند که بیشتر به خشنودی همگان علاقه‌مندند تا بهبود وضعیت آشفته موسیقی ایران و مشخصا پاپ. کاش برای اهالی موسیقی مشخص می‌شد که فرق حضور حسن ریاحی به‌عنوان دبیر با سال گذشته که شاهین فرهت دبیر بود در چه چیزهایی بود. این یک جشنواره نبود، بیشتر یک دورهمی بود برای رفع مسئولیت.