در حال حاضر شاهد نوسانات بی‌سابقه‌ای در بازار خودرو هستیم. دو خودروساز بزرگ ایرانی قیمت خودروهای تولیدی خود را طبق خواسته و نظر خود در نظر می‌گیرند. از سوی دیگر تغییری نیز در کیفیت محصولات تولیدی انجام نمی‌دهند.
در کنار این مسئله مدتی است که ورود خودروهای خارجی به داخل ایران ممنوع شده است. ممنوعیت ورود این خودروها به آشفتگی بازار دامن زده است. درگذشته به دلیل تولید و مونتاژ خودروهای وارداتی، قیمت خودروها تا حدودی در تعادل قرار داشت و خودروسازان داخلی نیز به دلیل حضور در بازار رقابتی سعی در افزایش کیفیت محصولات خود می‌کردند. اما در حال حاضر با ممنوعیت ورود این خودروها، قیمت خودروهای وارداتی و داخلی افزایش محسوسی پیدا کرده است.
از سوی دیگر خودروسازان ایرانی هم با انحصار کامل بازار را به دست گرفته و با سرعت می‌تازند. نتیجه تمام این موارد نارضایتی بیشتر خریداران خودرو شده است. دراین‌بین بعضی از خودروهای وارداتی در گمرک دپو هستند. اما تصمیمی درست، شفاف و روشن برای خروج آن‌ها از گمرک و ورود به بازار ایران صورت نمی‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر تمامی نهادهای مرتبط با این قضیه به شکلی از زیر بار مسئولیت خود فرار می‌کنند. درنتیجه هنوز هم سرنوشت خودروهای خارجی دپو شده در گمرک در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
البته نهادها و ارگان‌هایی مانند بانک مرکزی، وزارت صمت، دفتر مقررات صادرات و واردات و همچنین گمرک در دامن زدن به نابسامانی در ترخیص خودروها مسئول هستند. در میان تمامی ارگان‌های مرتبط با این مسئله، به نگرش و زاویه گمرک در این زمینه می‌پردازیم:
گره کور گمرک
یکی از مسائلی که اداره گمرکات درباره عدم اجازه برای ترخیص خودروهای خارجی بیان می‌کند، عدم رعایت استاندارد این خودروها است. به عبارتی گمرک ادعا می‌کند که سازمان استاندارد برای خودروهای خارجی دپو شده مجوز استاندارد و صلاحیت امضا نکرده است. به این معنا که خودرویی مانند مرسدس بنز، پورشه و یا تویوتا اجازه ترخیص ندارند، چون استاندارد لازم را برای حضور در جاده‌های ایران ندارند. اما در مقابل خودرویی مانند پراید ازهرجهت مطابق شرایط استاندارد تولید می‌شود!
البته مدتی قبل سازمان استاندارد برای امضای مجوز ورود این خودروها از مواضع خود عقب‌نشینی کرد و به‌صورت مشروط تائید مجوز را در نظر گرفت. اما هنوز هم حلقه گمشده‌ای دراین‌بین وجود دارد که باعث ایجاد اختلال در روند ترخیص این خودروها می‌شود.
گمرک بیان می‌کند که در صورتی اجازه ترخیص را برای این خودروها صادر می‌کند که وزارت صمت در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهد. به‌عبارت‌دیگر گمرک بیان می‌کند، تا زمانی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ثبت سفارش این خودروها اقدامی مؤثر انجام ندهد، گمرک نیز اجازه ترخیص را به خودروهای دپو شده نمی‌دهد.
نقش بانک مرکزی در عدم ترخیص خودروها
در کنار تمامی این مسائل بانک مرکزی به‌عنوان نهادی مرتبط در این زمینه اقدام مؤثری انجام نمی‌دهد. برای ترخیص خودروها در گمرک، تسویه‌حساب خریداران حقیقی و واردکنندگان خودرو به دو شکل صورت می‌گیرد. به این صورت که تسویه‌حساب برای خریداران حقیقی خودروها به‌صورت ریالی محاسبه می‌شود. اما در مقابل واردکنندگان باید به‌صورت دلاری تسویه‌حساب خود را انجام دهند.
باوجود نابسامانی که در بازار دلار وجود دارد، شرایط برای تسویه‌حساب‌ها آشفتگی بیشتری پیدا کرده است. بانک مرکزی نیز برای تعیین منشأ ارزی که بر اساس دلار نیمایی و یا دلار بازار آزاد باشد، تصمیمی درست و شفاف اتخاذ نمی‌کند. درنتیجه این مسئله به این سردرگمی می‌افزاید.
جالب است که تعدادی از خودروهای دپو شده در گمرک در این مدت‌زمان به سازمان اموال تملیکی تحویل داده شدند. این مسئله نیز چالشی جدید در روند ترخیص خودروها از این سازمان ایجاد می‌کند.
تعداد خودروهای دپو شده در گمرک
طبق آماری که انجمن واردکنندگان خودرو ارائه می‌دهد، چندین هزار دستگاه خودرو در گمرک دپو هستند. از اواسط سال ۹۷ که ممنوعیت ورود خودروهای خارجی به ایران کلید خورد، خودروهای زیادی در گمرک باقی ماندند.
البته از همان سال تا به امروز حدود 1۳ هزار خودرو در گمرک در روند ترخیص قرار گرفتند. از این تعداد حدود ۱۰ هزار دستگاه خودرو با تشریفات طبیعی و قانونی و بدون هیچ‌گونه مشکلی اجازه ترخیص از گمرک را به دست آوردند. اما هنوز هم ۳ هزار دستگاه خودرو باقی‌مانده‌اند که در گمرک به دلایل متعددی مانند مشکلات قضایی و قانونی، جعل مدارک، قاچاق و ... در پارکینگ‌های گمرک باقی‌مانده و خاک می‌خورند. دراین‌بین چندین دستگاه خودرو نیز به دلیل واردات قبل از ثبت سفارش، دچار مشکل هستند و اجازه ترخیص ندارند.
کلام پایانی
آنچه از مجموع این اخبار مشاهده می‌شود، گره کوری است که هیچ‌کدام از نهادهای ذی‌ربط تصمیمی برای گشایش آن انجام نمی‌دهند. سرنوشت خودروهای باقی‌مانده در گمرک هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اینکه کدام سازمان، نهاد و یا ارگان مسئول این نابسامانی است، تفاوتی نمی‌کند. اما نتیجه همه این مسائل، نارضایتی خریداران و علاقه‌مندان به خودروهای خارجی صفرکیلومتر است.
در حال حاضر هر روز خبرهای متفاوتی درزمینه وضعیت بازار خودرو منتشر می‌شود که برخلاف واقع هستند. آخرین اخبار خودرو را می‌توانید در مجله همراه مکانیک دنبال کنید. ما درتلاش هستیم تا شما را از آخرین اخبار قیمت روز خودرو، اخبار جدید طرح فروش خودرو، آخرین اطلاعات و جزئیات خودروهای جدید در دنیا و اخبار خودروهای وارداتی، قیمت‌گذاری خودرو، خودروهای فرسوده و در یک کلام، تمام اخبار خودروهای داخلی و خارجی مطلع سازیم. همراه مکانیک باسابقه طولانی در ارائه اخبار روز بازار خودرو و قیمت روز انواع خودروها، تمامی موارد را به‌صورت شفاف رصد می‌کند و به اطلاع می‌رساند پس همین الان وارد صفحه آخرین اخبار خودرو همراه مکانیک شوید و از خبرهای امروز آگاه شوید.
** این محتوا صرفا جنبه تبلیغاتی دارد و توسط سفارش دهنده آن تهیه و تنظیم شده است