به گزارش مشرق، پس از شیوع نوع جهش‌یافته ویروس انگلیسی، نبرد ما با کرونا وارد مرحله‌ای تازه شده و این گونه جهش‌یافته آن‌چنان مجال جولان یافته که رنگ کرونایی بسیاری از استان‌های کشور از آبی به زرد و نارنجی تغییر کرده است و خطر موج چهارم شیوع بیماری کل کشور را تهدید می‌کند. در این میان حال خوزستان خوب نیست و دبیر شورای سلامت اهواز عنوان کرده، روند و شدت بیماری در اهواز به‌گونه‌ای است که اگر در طیف رنگ‌بندی، سیاه نیز وجود داشت، می‌توانستیم بگوییم اهواز به مرز وضعیت سیاه رسیده است.
بیشتر بخوانید:
ممنوعیت خروج پلاک‌های بومی از خوزستان
گرچه با کوشش‌های صورت گرفته، واکسن کرونا وارد کشور شده و تزریق تدریجی آن آغازشده است، اما مسئولان و کارشناسان حوزه بهداشت و درمان مدام تأکید می‌کنند تا رسیدن به ایمنی عمومی زمان زیادی باقی‌مانده، به طوری که رعایت فاصله فیزیکی، خودداری از ترددهای غیرضروری در سطح شهر، استفاده از ماسک و شست وشوی دست‌ها برای پیشگیری از ابتلاء هنوز ضرورت دارد؛ موضوع مهم‌تر آن است که در استان خوزستان به دلیل وابستگی طایفه‌ای و قبیله‌ای، به هنگام عزا و عروسی، دورهمی برگزار می‌شود که باید پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت و در اجتماعات شرکت نکرد. از طرفی ضرورت ایجاب می‌کند، سریع‌تر نسبت به اعمال سیاست‌های کنترلی نیز اقدام کرد، چراکه وضعیت بغرنج است و مطابق اظهارات رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، برخلاف پیک‌های قبل که بیشتر گروه‌های سنی بالاتر درگیر می‌شدند اما در پیک اخیر با انتشار کرونای انگلیسی، کودکان و نوجوانان هم قربانی می‌شوند.
فرهاد ابول نژادیان به مرگ دو کودک ۹ ساله و یک‌ساله اشاره‌کرده است. اما در پاسخ به اینکه چرا ویروس جهش‌یافته به‌یک‌باره در خوزستان طغیان کرده است، می‌توان به افرادی اشاره کرد که با تست‌های جعلی از مرزهای عراق وارد کشورمان شده‌اند.
شیوع ویروس جهش‌یافته با سرعت انتشار چندبرابری در خوزستان
ابول نژادیان که سخنگوی ستاد مدیریت کرونا در این استان است از خرید و فروش برگه تست PCR در آن‌سوی مرزهای کشور خبر داده است. طبق گفته او، این اقدام موجب خدشه‌دار شدن اعتماد کادر بهداشت و درمان شده است. «در روزهای گذشته گزارش‌هایی دریافت شده مبنی بر اینکه آن‌سوی مرزها تست کرونا به صورت کاغذ، خرید و فروش می‌شود و افراد در ازای پرداخت ۱۵ میلیون ریال، بدون انجام آزمایش برگه جواب منفی تست کرونا دریافت می‌کنند که متأسفانه در این خصوص صداقت رعایت نشد به همین دلیل مرزهای مسافری خوزستان بسته شد تا شرایط برای انجام تست در مناطق مرزی فراهم شود.» خبر بسته شدن مرزها را استاندار هم اعلام کرده تا امکانات تست سریع و قرنطینه موقت چندساعته برای گرفتن نتیجه تست در محل این دو مرز با رعایت استانداردها و به شیوه مطلوب گسیل و مستقر شود.
آغاز پیک بیماری از شهرستان شادگان
این روزها، شیوع ویروس جهش‌یافته با سرعت انتشار چندبرابری، خوزستان را فراگرفته و باعث شده است که ظرفیت بیمارستان‌ها تکمیل و۱۱ شهر در وضعیت قرمز و ۸ شهر در وضعیت نارنجی قرار گیرد و تعداد مبتلایان ۶ تا ۱۴ ساله دو برابر شود. رئیس مجمع نمایندگان خوزستان با توجه به درخواست رؤسای ۶ بیمارستان بزرگ این استان برای قرنطینه، تأیید تعطیلی دوهفته‌ای و قرنطینه خوزستان را از رئیس‌جمهور خواستار شده است اما تا لحظه نگارش این متن خبری نیست، جز آنکه روز گذشته استاندار خوزستان اعلام کرد، تمامی ادارات و سازمان‌ها به جز مراکز خدماتی و درمانی و بانک‌های اهواز به علت شرایط قرمز کرونایی امروز تعطیل‌اند. حال‌آنکه چنین اقدامی کافی نیست و احتمال دارد وضعیت از اینی که هست، بدتر شود.
پیک این بیماری از شهرستان شادگان آغاز و پس از بالا رفتن میزان مراجعات سرپایی در این منطقه، بررسی‌های لازم صورت پذیرفت و چندین نمونه ویروس جهش‌یافته در شادگان مشاهده شد و خیلی زود به آبادان و اهواز هم سرایت کرد و در ادامه نقاط جنوبی و غربی خوزستان هم درگیر این ویروس موتاسیون یافته شدند. موارد بیماری در خوزستان نسبت به هفته گذشته ۷۴ درصد وموارد بستری و فوت ۹۰ و ۴۵ درصد با افزایش روبه‌رو بوده است.
خبرگزاری ایرنا گزارش کرده است که در پیک اول تعداد موارد ابتلاء به بیماری ۳۲ هزار و ۷۵۲ نفر بود و حداکثر تعداد روزانه بیماران بستری‌شده ۸۵۶ نفر بود. در پیک دوم ۱۹ هزار بیمار داشتیم و حداکثر تعداد بیمار در روز ۴۵۱ نفر بود اما در پیک سوم ۱۰ هزار بیمار داریم و حداکثر بیمار در روز ۹۱۴ نفر است که این نشان‌دهنده سرعت انتشار گونه جهش‌یافته است.
به گفته مسئولان بهداشت ودرمان این استان، گونه جهش‌یافته در سراسر خوزستان منتشرشده و هرلحظه احتمال دارد، فردی به این ویروس مبتلا شود، بنابراین مردم باید تا حد امکان پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. استاندار خوزستان هم با اشاره به ورود این استان به پیک چهارم و ابراز نگرانی نسبت به رشد تصاعدی تعداد مبتلایان و بستری‌ها که بسیار خطرناک است، دلیل شیوع گسترده کرونا در این استان را «ورود گونه جهش‌یافته ویروس از عراق» اعلام کرده و گفته است، به همین دلیل دستور انسداد مرزهای دو کشور در خوزستان صادرشده است.
لزوم مجوز اخذ تصمیمات محلی برای کنترل بیماری
قاسم سلیمانی دشتکی افزوده از روز شنبه به مدت یک هفته مرزهای شلمچه و چذابه برای ورود مسافر بسته می‌شود تا امکانات تست سریع و قرنطینه موقت چندساعته برای گرفتن نتیجه تست در محل این دو مرز با رعایت استانداردها و به شیوه مطلوب گسیل و مستقر شود.
آن طور که دشتکی عنوان کرده، روند افزایشی بیماری در خوزستان از بهمن‌ماه آغازشده و از چند روز پیش شدت گرفته و یکی از مهم‌ترین عوامل این مسئله، تردد روزانه بیش از ۳۰۰ مسافر عراقی از مرزهای شلمچه و چذابه است.
او پیشنهاد کرده است مجوز اخذ تصمیمات محلی برای کنترل بیماری به استان داده شود زیرا در بعضی مناطق به خاطر سرعت انتقال ویروس باید لحظه‌ای تصمیم‌گیری شود.
شرایط در این استان به‌گونه‌ای است که باید ۲ هفته کامل در خوزستان تعطیلی اعلام شود و نامه آن نیز ارائه‌شده و به گفته فرهاد ابول نژادیان رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز کنترل بیماری نیاز به قرنطینه دارد، اما تاکنون با این موضوع موافقت نشده است. ما تنها در جایگاه پیشنهاددهنده هستیم و نمی‌توانیم تصمیم‌گیرنده باشیم.
به‌هرروی، پیک جدید ویروس کرونا با شیوع ویروس جهش‌یافته انگلیسی در خوزستان آغازشده و با سرعت در حال پیشروی است. راهکارهایی که از سوی حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا مطرح‌شده، شناسایی سریع کانون‌های آلودگی و واکنش سریع نسبت به کنترل اپیدمی در این مناطق است. این واکنش می‌تواند با توجه به شرایط اپیدمی از اعمال محدودیت‌های شدید و جدی یعنی قرنطینه کامل منطقه تا اقدامات ساده‌تر را شامل شود.
سوری، شناسایی و رصد نقشه جغرافیایی ویروس باهدف پیشگیری از گسترش ویروس جهش‌یافته را اقدام اساسی بعدی دانسته و گفته: در این راستا باید ورود مسافران از کشورهای درگیر به صورت جدی رصد و ره‌گیری شود و خود مسافران هم باید حداقل تا دو هفته در قرنطینه بمانند و باهدف پیشگیری از شیوع ویروس جهش‌یافته از حضور در جمع و دید و بازدید پرهیز کنند؛ ولی متأسفانه این مسئله به خاطر ورود بدون نظارت افراد از مرزهای رسمی و غیررسمی و همچنین عدم مراعات قرنطینه از سوی مسافران با چالش‌هایی روبه روست.
سوری با اشاره به اقدام مهم و اثرگذار سوم، توضیح داده است که علاوه بربستن و رصد جدی مرزها، باید ثبت اطلاعات و رصد بیماری‌ها را از ابعاد و جوانب مختلف یعنی مطب‌های خصوصی، درمانگاه‌ها و حتی گزارش‌های موردی نیروهای مردمی، بسیج و امثال آن گسترش دهیم.
با پیشنهاد قرنطینه موافقت نشده است
اما راهکار «سید علیرضا ناجی»، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با «رسالت» تعطیلی کامل است. ناجی باتوجه به شلوغی بیمارستان‌ها و افزایش تعداد مبتلایان و بیماران بدحال در خوزستان، این راهکار را ارائه کرده و توضیح داده است: «جای تعجب دارد که پس از پیشنهاد قرنطینه از سوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، با این تصمیم موافقت نشده است. به هر ترتیب اگر قرنطینه اعمال شود باید پس‌ازآن، واکسیناسیون خاص در آن منطقه با سهمیه‌ای مجزا بین کارکنان و کارمندان بهداشتی و گروه‌های پرخطر صورت بگیرد، به رغم تلاش‌های وزارت بهداشت، واکسن‌هایی که می‌توان از خارج کشور تهیه کرد، مکفی نیست و ما چشم امیدمان به آینده است که بتوانیم واکسن‌های خودمان را مورداستفاده قرار دهیم و یا محموله‌های جدید از خارج برسد ولی بازهم تعداد محدود است و باید اولویت‌بندی در دستور کار قرار بگیرد. فارغ از واکسن، باید تجهیزات و امکانات و نیروهای پزشکی به صورت کمکی به این منطقه ارسال شود تا بتوان به درمان افراد رسیدگی کرد، به غیرازاین موارد راه دیگری نیست. ضمن اینکه باید موارد مبتلا یا کسانی که در تماس با آنان بوده‌اند، شناسایی‌شده و اگر نیاز بود، بستری‌شده و تحت درمان مناسب باشند و بعد از دو هفته تعطیلی و قرنطینه، بررسی کنند که آیا نیاز به کاهش محدودیت‌ها هست یا نیست و اگر همچنان نیاز به قرنطینه بود، باید تعطیلی کامل ادامه داشته باشد و براساس اینکه چقدر محدودیت‌ها را کاهش داده یا بیشتر کنند، برنامه لازم را تدارک ببینند. نسخه اتفاقی که در خوزستان افتاده و ممکن است در سایر مناطق رخ بدهد، تعطیلی است، جز این نمی‌توان کار دیگری کرد.»
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد، گونه جهش‌یافته از کشور عراق واردشده باشد، می‌گوید: «در خبرها آمده است؛ آن‌سوی مرزها تست کرونا خرید و فروش می‌شود و افراد در ازای پرداخت پول، بدون انجام آزمایش برگه جواب منفی تست کرونا دریافت می‌کنند، دلایل متعدد دیگری هم در رابطه با گستردگی گونه جهش‌یافته در خوزستان مطرح است که می‌توان در این زمینه به عدم رعایت موازین بهداشتی هم اشاره کرد که این موضوع باعث شده ویروس در بین افراد بچرخد و گستردگی بیشتری پیدا کند.»
ما در موج اول، پیک‌های مختلف را می‌زنیم
ناجی توضیح می‌دهد که «اغلب کشورهای جهان مثل ما روزهای سختی را می‌گذرانند اما وضعیت کنترلی ما نسبت به کشورهای دیگر بدتر است، چون سیر مداومی از کرونا داشته‌ایم و باید توجه کنیم این بیماری خاص بوده و مثل بازی شطرنج است. کشورهای دیگر یک دوره کنترل بیماری را داشته‌اند، هرچند در حال حاضر وارد پیک دوم شده‌اند اما ما در موج اول، پیک‌های مختلف را می‌زنیم و متأسفانه این بیماری کنترل نشده، جز همین یکی دو ماه اخیر که وضعیت بهتر شده بود. به هر ترتیب این معضل جهانی است و بعضی از کشورها بسیار خوب کارکردند، مثل نیوزیلند، کره جنوبی، چین و ژاپن و تایوان که شرایط خاص خود را داشتند اما ضمن ایجاد محدودیت‌های فراوان، تست‌های تشخیصی را افزایش دادند و کشوری مثل نیوزیلند تمام مرزهایش را بست و به‌موقع تصمیم گرفت و کار مناسب را هم انجام داد. متأسفانه در کشور ما تصمیمات اخذ می‌شود اما اجرای آن با موانعی روبه‌روست، در همین مورد خوزستان که وقتی پیشنهاد داده می‌شود، شهر باید دو هفته لاک داون شود، مخالفت‌های بسیاری صورت می‌گیرد. این نشان می‌دهد که ما نه به‌موقع تصمیم می‌گیریم و نه به‌موقع اجرا می‌کنیم و نه با قاطعیت این کار را انجام می‌دهیم.»
این ویروس‌شناس بابیان اینکه رعایت موازین بهداشتی دو وجه دارد که یکی مردم و دیگری دولت است، می‌گوید: «طبعا ما از مردم انتظار داریم که فاصله اجتماعی را رعایت کنند اما تعدادی از مردم این کار را نمی‌کنند و میزان اهتمام به رعایت پروتکل‌های بهداشتی در استان‌های مختلف بالا و پایین دارد و برخی مواقع نیز کاهش پیدا می‌کند. اما فارغ از این موضوع و میزان انتظارات مسئولان از مردم، فکری برای افزایش ناوگان حمل‌ونقل عمومی و کاهش تعداد کارمندان باهدف دورکاری صورت نمی‌گیرد و حتی دستور داده می‌شود که دوسوم کارمندان بخش دولتی و خصوصی این کار را نکنند. در بخش خصوصی ممکن است این اتفاق نیفتد، بنابراین نظارت بسیار اهمیت دارد و دولت باید شرایطی را به وجود بیاورد که مردم بتوانند موازین بهداشتی را رعایت کنند. همه این موارد در کنارهم کمک می‌کند که محدودیت‌ها به نحو احسن انجام شود، وقتی این‌چنین نباشد، با همین اوضاع فعلی روبه‌رو خواهیم بود. در کنار همه این موارد باید در اجرای تصمیمات اخذشده، با قاطعیت و به‌موقع عمل کنیم که در بسیاری مواقع این قاطعیت مشاهده نمی‌شود، از سال گذشته که ویروس به کشور وارد شد باید اقدامات کنترلی مثل بستن مرزها و لاک داون کردن شهرها و کاهش مسافرت‌ها انجام می‌شد، اما هیچ‌کدام از این اتفاقات رخ نداد و حتی مدارس باز شدند و مردم در تعطیلات به مسافرت رفتند، در همین تابستان مردم به اقصی نقاط کشور سفر کردند، درست است که وضعیت اقتصادی کشور مناسب نیست اما همه کشورها با این مشکلات روبه‌رو هستند و اگر بخواهیم به مسائل اقتصادی فکر کنیم، در کنترل و مهار ویروس موفق نخواهیم شد.»
کشورهای موفق در مقابله با ویروس کرونا، واکسیناسیون را تسریع کرده‌اند
ناجی بر این موضوع هم تأکید می‌کند که کشورهای موفق در حوزه مقابله با ویروس کرونا، به تسریع واکسیناسیون توجه کرده‌اند، «بی‌تردید واکسن از میزان گردش ویروس و موارد بیماری کم می‌کند و تا حدود زیادی جلوی پیدایش واریانت‌ها را می‌گیرد و اگرچه ممکن است این واریانت‌ها نسبت به واکسیناسیون مقاومت بیشتری نشان بدهند اما مطالعات ثابت کرده که واکسیناسیون در برابر این واریانت‌ها نیز درصدی از اثربخشی را خواهد داشت و شاید در بسیاری مواقع از بیماری‌های بسیار شدید جلوگیری کند. گرچه گفته می‌شد واریانت‌های آفریقایی یا برزیلی ممکن است در برابر واکسن‌ها مقاومت داشته باشند اما تاکنون مشکلی گزارش نشده و در برابر واریانت انگلیسی هم اکثر واکسن‌ها واکنش خوبی نشان داده‌اند و وزارت بهداشت ما اهتمام بسیاری نسبت به این موضوع داشته که واکسن را از منابع مختلف تهیه کند، اما واقعیت این است که در دنیای امروز، تهیه واکسن بسیار دشوار است و وزارتخانه علیرغم تمام محدودیت‌هایی که دارد باید واکسن‌های بهتری را به مقدار مناسب وارد کند و ما از طریق تولید داخل هم برای تهیه این محصول اقدام کرده‌ایم. ۳ الی ۴ واکسن جدی داریم که دو واکسن می‌توانند با سرعت بیشتری در چند ماه آینده جواب بدهند.
ما نمی‌توانیم ۱۲۰ یا ۱۴۰ دوز را از کشورهای دیگر تهیه کنیم. پیش‌بینی این است که وزارت بهداشت تا تیرماه بتواند آن ۲۰ میلیون جمعیت در اولویت را از طریق منابع خارجی واکسیناسیون کند و تزریق واکسن برای سایر گروه‌ها حتماً باید از منابع داخلی صورت بگیرد. این را هم باید در نظر گرفت که کشور ما جمعیت زیادی دارد و نمی‌توان واکسیناسیون را سرعت بخشید. این را هم باید در نظر گرفت که واکسیناسیون در کشوری مثل امارات با ایران قابل‌مقایسه نیست، برای اینکه ما ۸۵ میلیون جمعیت داریم و این مشکل در مورد انگلستان و آمریکا هم صدق می‌کند. پیش‌بینی‌ها این است که واکسیناسیون حداقل تا یک سال دیگر طول بکشد تا به آن حد مناسب برسد، ضمن آنکه کمی زمان می‌برد تا تعداد واکسن‌هایی که به نتیجه می‌رسند افزایش یابد و مقدار بیشتری در نقاط مختلف جهان عرضه شود.»