به گزارش مشرق، تاریخ ورود اسلام و آموزه قرآن و حدیث به سرزمین انگلستان به بیشتر از یک قرن گذشته برمی‌گردد؛ زمانی که گروه‌هایی از مسلمانان کارگر برای کار در بندرها و کارخانه‌ها در پی دوران استعمار، وارد این کشور شدند و تعدادی از آنها به طور طبیعی، برای برپایی مسجد، محفل‌های قرآنی و نمازخانه‌هایی که در آنها به ادای فریضه نماز بپردازند، دور هم جمع شده بودند.

بیشتر بخوانید:

جوانی که مسلمان نبود ولی یک انسان آزاده بود +عکس

بعد از آن در نیمه اول قرن بیستم، مسلمانان از شبه قاره هند به انگلستان مهاجرت کردند. دامنه این مهاجرت در دهه‌های پنجاه و هفتاد گسترش یافت. از طرف دیگر هم این دوران، شاهد مهاجرت‌هایی از جزایر هند غربی و دریای کارائیب (امریکای مرکزی) بود که رنگین‌پوستان و سیاه‌پوستان، بعدها به صورت کامل، شهروندان انگلستانی شدند. در میان آنها، تعدادی از مسلمانانی بودند که از کشورهایی مانند جامائیکا آمده بودند و فرزندانشان نمایندگان دارای ریشه‌های آفریقایی بوده، درصد مهمی از جامعه انگلیسی غیر سفیدها را تشکیل می‌دادند. اما مسلمانان انگلیسی به عنوان کارگرانی که در مرکز امپراتوری در جست‌وجوی فرصت‌ها بودند، به عناصری فعالی تبدیل شدند و توانستند به مراکز قدرت نزدیک شوند.

به بررسی وضعیت مسلمانان در کشور انگلستان و جایگاه قرآن در این کشور پرداخته ایم. البته یادآوری این نکته ضرورت دارد که بدانیم هرچند دولت انگلستان به مسلمانان اجازه برگزاری برخی مجالس اسلامی و قرآنی را می‌دهد، اما مسلمانان در این کشور اجازه فعالیت‌های سیاسی و اجرای سبک زندگی اسلامی به مفهوم حقیقی آن را ندارند.

زندگی مسلمان‌ها در انگلستان

در حال حاضر مسلمان‌ها در تمام طبقات اجتماعی انگلستان پراکنده شده‌اند و تنوع ریشه‌های نژادی و ملی آنان افزایش یافته است و در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی، در عرصه‌های اجتماعی فعال‌تر هستند.

پس از اینکه مساجد و محفل‌های قرآنی، مراکزی برای اجتماعات کوچک بود و تعدادی از کارگران مسلمان برای گذران اوقات فراغت یا پس از وقت کاری، به آن پناه می‌بردند، سازمان‌های اسلامی، حدود یک هزار مؤسسه در سرتاسر انگلستان تأسیس کردند.

این سازمان‌ها (مساجد، مدارس اسلامی، مؤسسات قرآنی و هیئت‌های خیریه) در بین مسلمانان که تعدادشان به حدود دو میلیون نفر می‌رسد، نقش مهمی در ترویج فرهنگ قرآنی ایفا می‌کنند. بعضی آمار دیگر، تعداد مسلمانان انگلستان را سه میلیون تخمین می‌زنند، هرچند تعدادشان در مقایسه با جمعیت انگلستان کوچک به نظر می‌رسد، اما سرعت گسترش اسلام و قرآن را نشان می‌دهد.

قرآن در زندگی مسلمان‌های انگلیسی

دولت انگلستان، اسلام را به عنوان یک دین به رسمیت نمی‌شناسد و تنها دین به رسمیت شناخته شده، مسیحیت پروتستانی است. اما دمکراسی انگلیسی برای پیروان سایر ادیان، آزادی فعالیت‌های عبادی و شعائر را ضمانت کرده است و دین مبین اسلام و کتاب مقدس قرآن از احترام رسمی برخوردار است، به طوری که ولیعهد در بیشتر مناسبت‌ها، در مورد مفاهیم قرآنی و تعالیم آن و همچنین در مورد سایر ادیان، سخنرانی کرده است. همچنین امیر چارلز، ریاست افتخاری مؤسسه اسلامی آکسفورد را پذیرفته است.

مؤسسات قرآنی در کنار مساجد اسلامی در بیشتر شهرهای انگلستان فعالیت می‌کنند. برخی کانال‌های تلویزیونی، برنامه‌هایی در زمینه مفاهیم و فرهنگ قرآنی پخش می‌کنند، در حالی که رسانه‌های گروهی هنوز در بیشتر اوقات، با نقل اختیاری و جانبدارانه رخدادهای برخی کشورهای اسلامی، به چهره عمومی اهالی قرآن لطمه می‌زنند و با این روش، در شعله‌ور شدن برخی افکار نژادپرستان و احساس رعب و وحشت در برابر قرآن و اسلام، مشارکت دارند، به طوری که لفظ «اسلام ترسی» یا «اسلاموفوبیا» به آن اطلاق می‌شود.

پیگیری فعالیت‌های قرآنی در پارلمان اسلامی

شاید اولین تلاش جدی برای جمع‌آوری آرای مسلمانان، در سال ۱۹۹۷ بود. به طوری که تلاش چهره‌های سرشناس مسلمانان به نتیجه رسید و در ۲۳ نوامبر ۹۷، تشکیل پارلمان اسلامی انگلستان اعلام شد که امروز حدود چند صد سازمان قرآنی در آن عضویت دارند.

اعضای پارلمان اسلامی انگلستان که شامل مذاهب شیعه و سنی است، علاوه بر پیگیری مسئولیت‌های حکومتی، در ترویج و تبلیغ آموزه‌های قرآن و کمک رساندن به مؤسسات و مراکز قرآنی تلاش می‌کنند. ارتباط حکومت انگلستان با مؤسسات قرآنی، در چارچوب پارلمان اسلامی انگلستان انجام می‌شود.

یکی از مراکز آموزشی که با حمایت پارلمان اسلامی شروع به فعالیت کرد و از طریق مردم پشتیبانی مالی می‌شود و در عین حال مدرکش مورد تأیید دولت است، مرکز آموزش قرآن و علوم شیعه در انگلستان است که می‌توان به عنوان یک الگو از آن نام برد. در این مرکز رده‌های صحیح خوانی، حفظ و تفسیر قرآن و همچنین دوره‌هایی برای معرفی و ترویج مذهب شیعه برگزار می‌شود.

فعالیت‌های قرآنی در دانشگاه لندن

دانشگاه لندن، یکی از پایگاه‌های فعال در زمینه علوم قرآنی است. این دانشگاه، همایش‌های منظم و برنامه‌ریزی شده‌ای را در جهت نشر فرهنگ قرآنی برگزار می‌کند و در هر دوره بهترین مقالات را در مجله «مطالعات قرآنی» این دانشگاه به چاپ می‌رساند.

همچنین همایش مطالعات قرآنی به همت مرکز مطالعات اسلامی این دانشگاه نیز به زودی با هدف بررسی ابعاد مختلف قرآن و ارائه مطالعات انجام‌شده در زمینه‌های قرآنی با رویکردی بین‌رشته‌ای، برگزار خواهد شد. همچنین تاریخچه فعالیت‌های مذهبی، فکری و هنری انجام‌شده حول محور قرآن در این همایش مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در این همایش، از تمام پژوهشگران، دانش‌پژوهان و علاقه‌مندان سراسر دنیا دعوت شد تا چکیده مقالات و پژوهش‌های قرآنی خود را در مورد موضوعات این همایش شامل پژوهش درباره متن قرآن، نسخه‌های قدیمی قرآن، تفسیر قرآن در گذشته و حال، الهیات اسلامی و قرآن، قوانین اسلامی و قرآن، عرفان و قرآن، رویکردهای فلسفی در مورد قرآن، قرآن در ادبیات گذشته و معاصر، ترجمه قرآن، هنر قرآنی و تذهیب، قرآن در فرهنگ عمومی، رویکردهای انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی به قرآن، قرآن در عرصه آموزش، قرآن در جهان معاصر و مطالعات معاصر در مورد قرآن به این مرکز ارسال کنند.

مسابقات حفظ قرآن کریم

مراکز گوناگون اسلامی و مذهبی در کشور انگلستان، دوره‌ها و مسابقات حفظ قرآن کریم را برای علاقه‌مندان برگزار می‌کنند. یکی از این مراکز، مؤسسه بین‌المللی «رایت استارت» است، در زمینه ایجاد رقابت حفظ قرآن کریم ویژه مسلمانان انگلیس، بسیار فعال است.

مسابقات قرآنی مرکز رایت استارت، با عنوان «قرآن بخوان و اوج بگیر» و با هدف تشویق مسلمانان به فعالیت‌های دینی در جوامع غربی، برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان در این مسابقه به سه گروه سنی کمتر از ۱۰ سال برای حفظ یک جزء، ۱۰ تا ۱۶ سال برای حفظ یک تا سه جزء و ۱۶ سال به بالا برای حفظ ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۳۰ جزء قرآن کریم تقسیم می‌شوند.

مراسم پایانی مسابقات سرتاسری حفظ قرآن کریم در انگلستان، عموماً در مسجد اصلی لندن، پایتخت انگلیس و یا در محل مسجد بیرمنگام اجرا می‌شود.

مسابقات حفظ قرآن کریم، به‌منظور تقویت حضور مسلمانان در محافل دینی و کشف استعدادهای جدید و خلاقیت‌ آنان انجام می‌شود. مسئولان برگزاری این‌گونه رقابت‌ها امیدوار هستند که این برنامه‌های فرهنگی، به تقریب مسلمانان ساکن در انگلستان با وجود اختلاف در زبان، رنگ و نژاد آنان منجر شود.

دوره‌های تفسیر قرآن کریم

نشست‌های آموزشی و مسابقات تفسیر قرآن کریم، از دیگر فعالیت‌های مسلمانان انگلیسی است. آکادمی مطالعات قرآنی بریتانیا (BAQS) در این زمینه، برنامه‌های منسجمی را اجرا می‌کند و در عین حال ارتباط نزدیک و مستمری با بنیاد جوانان مسلمان (MYF) در شهر منچستر انگلستان دارد.

پیشینه و ویژگی‌های سوره‌های قرآن، پروردگار و آفرینش جهان هستی، دلایل قطعیت مرگ، رستاخیز و پاسخگویی درباره اعمال، پاداش و جزا در جهان آخرت و راه‌های حصول اطمینان از قرار گرفتن در زمره صالحین در جهان آخرت از مسائلی است که در این گونه نشست‌های آموزشی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

برنامه‌های قرآنی ویژه ماه مبارک رمضان

مراکز و مؤسسات اسلامی در کشور انگلستان، برنامه‌های قرآنی متنوع و ویژه‌ای برای ماه مبارک رمضان اجرا می‌کنند. برگزاری محافل شبانه قرآن، نشست‌های قرآنی و اجرای مسابقات حفظ و تفسیر قرآن کریم از جمله این برنامه‌ها هستند که هر ساله به مناسبت ماه مبارک رمضان و با هدف ترغیب همه مسلمانان انگلیسی به حفظ قرآن کریم و آشنایی بیشتر با این کتاب آسمانی، فراهم آوردن عرصه‌ای برای شکوفایی استعدادهای آنان، تشویق مسلمانان به گام برداشتن در مسیر قرآن و ایجاد انگیزه در آنان برای ایفای نقشی مثبت در عرصه دینی و اجتماع، برگزار می‌شوند.

ترجمه‌های انگلیسی از قرآن کریم

اولین نسخه ترجمه شده قرآن کریم به زبان انگلیسی، توسط جورج سایل در سال ۱۷۴۳ میلادی صورت گرفت و در حال حاضر ترجمه‏های بسیاری از قرآن وجود دارد.

اما نیمه دوم قرن بیستم، دوران اوج ترجمه قرآن به زبان انگلیسی بود. از مترجمان بنام قرآن کریم به زبان انگلیسی، می‌توان به این افراد اشاره کرد: ریچارد بل، آرتور جان آربری، حرج سیل، فرد گیوم، محمد مارمادوک پیکتال، محمد حبیب شاکر، عبداللـه یوسف علی، تامس بالانتین اروینگ و احمد شیخ انیس.

از طرف دیگر، ترجمه انگلیسی قرآن کریم به شیوه خوشنویسی لاتین، در حال حاضر توسط مجتبی قاسمی در دست اجراست. از زمان اولین برگردان ترجمه قرآن به زبان انگلیسی تاکنون، حدود ۳۰۰ سال می‌گذرد و این نسخه، اولین نسخه دست‌نویس و خوشنویسی شده بعد از گذشت این زمان است.

همچنین اولین ترجمه منظوم قرآن به زبان انگلیسی، توسط پروفسور فضل‌اللـه نیک آئین، مترجم و زبان‌شناس ایرانی مقیم شیکاگو انجام شد. این کار در ماه مارس سال ۲۰۰۰ میلادی در بازارهای مذهبی جهان عرضه شد.

از طرف دیگر، یکی از ترجمه‌های جدید انگلیسی قرآن کریم که به تازگی در لندن رونمایی شد، توسط پروفسور عبدالحلیم، استاد و پژوهشگر قرآنی، انجام شده است. ویژگی برجسته این ترجمه، این است که ضمن حفظ دقت در ترجمه، به زبان امروزی نوشته شده و از سبک قدیمی و زبان ترجمه‌های انگلیسی اناجیل استفاده نکرده است.

ویژگی مهم دیگر ترجمه‌های انگلیسی قرآن کریم این است که متن اصلی عربی نیز در هر صفحه در کنار ترجمه آورده شده است. این علاوه بر کمک به مسلمانان انگلیسی زبان، امکان توزیع قرآن در برخی کشورهای اسلامی را فراهم می‌کند. در این کشورها دولت به ترجمه‌های قرآن فقط در صورت همراه بودن با متن عربی اجازه نشر می‌دهند. دلیل این امر، حفظ اصالت قرآن با حفظ متن عربی است که اگر ترجمه نقصی داشته باشد، متن عربی هم‌جوار بتواند همچنان حافظ اصالت آن باشد.