به گزارش مشرق، دیروز سومین دور مذاکرات وین به پایان رسید. بعد از سه دور مذاکره، نقاط اشتراک و افتراق بین مواضع طرف ایرانی و آمریکایی مشخص‌تر شده است. هر دو طرف معتقدند در مذاکرات پیشرفت وجود داشته است و در عین حال تاکید دارند هنوز اختلاف نظرهای بسیاری وجود دارد، اختلافاتی که مربوط به تعهدات طرفین است.
بیشتر بخوانید:
چرا لحن آل‌سعود نسبت به ایران تغییر کرد؟
نگاهی به اظهارات طرفین قبل از آغاز دور سوم مذاکرات وین، نشاندهنده جزئیات این اختلافات است. از طرفی، «برت مک گورک» هماهنگ‌کننده کاخ سفید در امور خاورمیانه و شمال آفریقا در خصوص فرایند مذاکرات کمیسیون مشترک برجام برای احیای توافق گفت: «تازمانی‌که برنامه هسته‌ای ایران محدود نشود، جنبه‌های مسئله‌ساز (برنامه هسته‌ای ایران) معکوس نشود و مجدداً به مسیر اصلی بازنگردد، ما هیچ‌گونه فشاری را برنخواهیم داشت». همچنین ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در مصاحبه با شبکه الجزیره درباره آمادگی این کشور برای لغو تحریم‌های غیر مرتبط با برجام اظهار داشت: «تفکیک تحریم‌ها یکی از محورهای مذاکرات در وین است. برخی تحریم‌ها که در دولت سابق آمریکا وضع شد به وضوح با برجام در تضاد است، اما تحریم‌هایی هم وجود دارد که کاملا با برجام هماهنگ هستند، این تحریم ها غالبا در باره مجموعه‌ای از تهدیدهاست و ما تلاش می‌کنیم ایران را در قبال این تهدیدها بازخواست کنیم، تحمیل تحریم هم یکی از انواع بازخواست‌ها است».
از طرف دیگر، عباس عراقچی مسئول تیم مذاکرات ایران در وین در روز ۵ اردیبهشت در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس شورای اسلامی شرکت کرده و در این جلسه نمایندگان مجلس را در جریان آخرین جزییات مذاکرات وین قرار داد. براساس اظهارات شهریار حیدری نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، عراقچی در این جلسه ضمن تاکید مجدد بر اینکه موضع کشورمان در این مذاکرات تأکید بر لغو همه تحریم‌ها است و سپس راستی‌آزمایی صورت می‌گیرد و در نهایت ایران به ایفای تعهدات خود می‌پردازد، گفته است: «تحریم‌ها به دو بخش تقسیم شده اند، تحریم‌هایی که جنبه عمومی دارند و تحریم‌هایی که جنبه خاص دارند. تحریم‌هایی که جنبه عمومی دارند شامل تحریم‌های هوایی، دریایی، بانکی و بیمه‌ای هستند. تحریم‌های خاص شامل تحریم افراد و اشخاص است».
بیشتر بخوانید:
۶ دروغ درباره تحریم ایران
با مقایسه مواضع طرف آمریکایی و طرف ایرانی، دو نقطه اختلاف مشخص می‌شود: ۱-کدام تحریم‌ها برداشته شوند، ۲-توالی (ترتیب) انجام تعهدات چگونه باید باشد.
*آمریکا به دنبال حفظ ساختار تحریم‌ها با استفاده از کلیدواژه‌های جدید
براساس این گزارش، آمریکا با استفاده از کلیدواژه‌های مختلف اعم از «تحریم‌های سازگار با برجام»، «تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای» و همچنین «تحریم‌های عمومی و خاص» به دنبال این است که ساختار تحریم‌ها را هم‌چنان حفظ نماید زیرا همانطور که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد برخی از تحریم‌ها برای مجموعه‌ای از تهدیدهاست و آمریکا تلاش می‌کند با استفاده از این تحریم‌ها ایران را بازخواست نماید. این دقیقا همان کاری است که در برجام صورت گرفت و به اصطلاح تنها تحریم‌های مرتبط هسته‌ای برداشته شد. این اتفاق باعث شد که ساختار تحریم‌های که مهم‌ترین آنها تحریم‌های ثانویه بانکی پا برجا بماند و در نتیجه ریسک تعامل با طرف ایرانی هم‌چنان بالا باشد. باقی ماندن مشکلات مربوط به روابط بانکی و مالی مانع از عادی‌سازی روابط تجاری ایران با دیگر کشورها شد و کشورمان از بخش اعظم منافع برجام محروم ماند.
با توجه به همین موضوع، لازم است ایران همانطور که در سیاست «حرف قطعی» مورد تاکید قرار گرفته است، لغو تمامی تحریم‌ها را مطالبه نماید چون باقی ماندن هر نوع تحریم این فرصت را به وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌دهد که با دستورالعمل‌های خود هم‌چنان کار کردن با طرف ایران را پرریسک اعلام نماید. این مطالبه ایران کاملا در چارچوب برجام است زیرا آمریکا در بند ۲۶ برجام پذیرفته است که نباید مانع از انتفاع کامل ایران از برداشته شدن تحریم‌ها بشود.
در بند مذکور (قسمت مشخص شده با رنگ زرد)، ایالات متحده آمریکا تعهد داده است که تمام تلاش خود را با حسن نیت در حفظ این برجام به کار ببندد و از تداخل در انتفاع کامل ایران از برداشته شدن تحریم های مشخص شده در ضمیمه‌ی دوم پرهیز نماید. همچنین حاکمیت آمریکا بایستی مطابق با وظایف کنگره و رئیس‌جمهور از باز اعمال یا باز تعریف تحریم‌های مشخص شده در ضمیمه‌ی دوم خودداری نماید.
علی رغم اینکه آمریکا در این بند به ایران تعهد داده بود که مانع از انتفاع کامل ایران از برداشته شدن تحریم‌ها نشود، این کشور با سواستفاده از ضعف ساختاری برجام، اقدام به انتشار دستورالعمل‌هایی در هنگام اجرای برجام کرد که هم‌چنان ریسک کار کردن با طرف ایرانی را بالا نگه می‌دارند.
*عدم توازن در تعهدات موجب تکرار بدعهدی آمریکا می‌شود
همچنین طرف آمریکایی مطالبه عجیبی را در توالی یا همان ترتیب انجام تعهدات مطرح کرده است. آمریکا می‌گوید ایران ابتدا باید به برجام بازگردد و سپس در صورت راستی‌آزمایی تعهدات ایران، آمریکا به تعهدات خود عمل خواهد کرد. این در حالی است که ایران طبق ۱۵ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تعهدات خود در برجام عمل کرده بود و نهایتا بعد از اینکه آمریکا برجام را نقض نمود و از آن خارج شد، ایران شروع به کاهش تعهدات خود مطابق بند ۳۶ برجام کرد. در نتیجه، این درخواست آمریکا هیچ توجیهی ندارد و ایران بایستی بر مطالبه منطقی خود در چارچوب سیاست «حرف قطعی» مبنی بر اینکه صرفا بعد از لغو تحریم ها و راستی آزمایی این اقدام آمریکا، حاضر است به اجرای تعهدات برجامی بازگردد، پافشاری نماید.
در مجموع، اگر ایران در مقابل فشارهای آمریکا عقب نشینی کرده و از این مطالبات منطقی خود صرفنظر نماید، مجددا این توافق مشابه برجام، توافقی نامتوازن خواهد بود که آمریکا را ترغیب به کارشکنی و بدعهدی می کند و این کشور می تواند تعهدات خود را به شدت و بدون پرداخت هیچ هزینه ای نقض نماید.